ਛੱਬੀ

ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਸਿੰਘ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਸਭਾ-ਗੋਸ਼ਟੀਆਂ ਵਿਚ ਅਕਸਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ, ਇਮਰੋਜ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬੁਲਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਤਾਂ ਇਕ ਦਿਨ ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ, ''ਤੂੰ ਕਦੀ ਬਾਹਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦੀ ? ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਘਰ ਕੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ ?"

ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੇ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ, “ਗੱਲਾਂ।"

ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਫੇਰ ਪੁੱਛਿਆ, "ਏਨੀਆਂ ਕੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਓ ?"

ਜੁਆਬ ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਸਿਰਫ ਹੱਸੀ।

ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਕਿਸੇ ਲਈ ਵੀ ਔਖਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ-ਇਮਰੋਜ਼ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤੇ ਕਦੀ ਚੁੱਪ ਨੂੰ ਮਾਧਿਅਮ ਬਣਾ ਕੇ। ਮੈਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਲੋਕ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਹਨ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕਹੇ ਹੀ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਤੇ ਇਮਰੋਜ਼ ਨੂੰ ਇਕ-ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਨੇੜ-ਤੇੜੇ ਹੋਣਾ ਪਸੰਦ ਸੀ।

ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੀਮ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ, ਕਦੀ ਕਦਾਈਂ ਕੇਵਲ ਇਕ-ਅੱਧ ਹਰਫ਼ ਹੀ ਬੋਲਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਮਰੋਜ਼ ਲਈ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ, ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਸੁਚੇਤ! ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਇਮਰੋਜ਼ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ।

ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ 'ਸੁਹਣੀ' ਵਿਚ ਉਹ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਫੁੱਲ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਨਾ ਮੰਗਣ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਫਰਮਾਇਸ਼ ਕਰਨ ਜਾਂ ਨਾ ਕਰਨ। ਫੁੱਲ ਹੀ ਕਿਉਂ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਫੁਲਕਾਰੀ-ਕਢਾਈ ਵਾਲੇ ਦੁਪੱਟਿਆਂ ਦਾ ਗੱਠੜ ਵੀ ਲੈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਚੁਣ ਲੈਣ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਦਾਦ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਲਿਖਦੇ ਹਨ-