ਰੋਣਾ ਮੈਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਰਕੇ ਯਾਦ ।
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਪੈ ਗਿਆ ਸੁਆਦ
ਤੋਤੇ ਵਾਂਗੂ ਪਿੰਜਰੇ ਦਾ ਕਾਇਰਵਾਦ
ਕਿਵੇਂ ਰਚ ਗਿਆ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਦਿਲ ਦਿਮਾਗ ।
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਦਾਦ,
ਕਰਦਾ ਫਿਰੇ ਜਹਾਨ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਫ਼ਰਿਆਦ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਕਿਵੇਂ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਾਜ
ਦੇਸ ਉਤੇ ਫਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਮੁਤਾਜ,
ਕਿਵੇਂ ਗੁਲਾਮੀ ਹੋ ਗਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਾਗ,
ਕਿਵੇਂ ਗ਼ਰੀਬੀ ਵੱਧ ਗਈ, ਹੋ ਗਏ ਅਕਾਜ
ਕਾਰੀਗਰ ਕਿਰਸਾਣ ਤੇ ਵਿਗੜੇ ਸਭ ਸਾਜ਼
ਐਸ਼ਵਰਜ ਤੇ ਮਾਨ ਦੇ, ਨਾ ਰਹਿ ਗਈ ਲਾਜ,
ਕਰ ਵਰਨਣ ਤੂੰ ਬਾਬਿਆਂ ਕਰ ਉੱਚੀ 'ਵਾਜ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਬੈਠ ਗਏ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਜਦ ਆ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ,
ਵਿਗੜਨ ਲੱਗੇ ਝਬ ਹੀ ਰਾਣੀ ਵਲ ਤੌਰ,
ਆਈ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਹੁਣ, ਕਰ ਸਭ ਕੁਝ ਚੌੜ,
ਟੁਟ ਗਿਆ ਜਦ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਭਿਆਨ ਬਲੌਰ!
ਰਹਿ ਗਈ ਲਾਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਤੇ ਉਡ ਗਿਆ ਭੌਰ ।
ਮੁੰਡਾ 2-
ਅਸਰਚਜ ਦੀ, ਬਾਬਾ, ਨਹੀਂ ਗੱਲ ਇਸ ਵਿਚ ਕਾਈ,
ਨਾਲ ਮੂਰਖਾਂ ਇਵੇਂ ਹੀ ਹੈ ਹੁੰਦੀ ਆਈ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਕੁੜਮਾਈ
ਸੀ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ, ਦੀ ਭਾਈ ।
ਵਿਆਹ ਰਚਾਣ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਦ ਮਨ ਵਿਚ ਆਈ,
ਤਾਂ ਵਿਚ ਆ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਸੀ ਲੱਤ ਅੜਾਈ,
ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਉਮਰ ਹੈ ਛੋਟੀ ਅਧਿਕਾਈ,
ਨਾਲੇ ਅਸਾਂ ਕਰਵਾਣੀ ਹੈ ਅਜੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੀ ਬਣਤ ਬਣਾਈ ।
ਰਾਣੀ ਦੀ ਵੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆਈ ਕੁਝ ਰਾਈ
ਕਰਨੀ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤ ਦੀ ਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਲਾਈ,
ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਇਸਾਈ ।
ਮੁੰਡਾ 3-
ਅੱਛਾ, ਮਨ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੀ ਇਹ ਚਤੁਰਾਈ?
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਣੀ ਤੋਂ ਵੱਖ
ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਰੋਦਿਆਂ ਰਾਣੀ ਦੀ ਅੱਖ
ਵੀ ਡੁੱਬੀ ਵਿਚ ਹੰਝੂਆਂ, ਹੋ ਗਈ ਪਰਤੱਖ
ਭਾਵੀ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ, ਕੀਤੇ ਉਸ ਲੱਖ
ਰੋਸ, ਨਹੋਰੇ, ਕੌਣ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਪੱਖ?
ਕੀਤੀ ਨਾ ਪਰਵਾਹ ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਕੱਖ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਜਿਸ ਨੇ ਆਪ ਗੁਆਇਆ, ਕੀ ਉਸ ਦੀ ਰੱਖ?
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰੇ ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾ ਇਬ ਇਕ,
ਐਡਵਰਡ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸੀ ਉਸ ਡਾਢਾ ਦਿਕ
ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਿਖ
ਹੇਠ ਪਠਾਣਾਂ ਛੇੜਿਆ ਝਗੜਾ ਅਣਟਿੱਕ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਰਲ ਗਿਆ ਸੀ ਨਾਲ
ਮੂਲ ਰਾਜ ਦੇ?
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਜਾਣਦਾ ਤੂੰ ਸਾਰੇ ਹਾਲ
ਸੋਝੀ ਵਾਲਾ ਜਾਪਦਾ ਤੂੰ ਬੀਬਾ ਬਾਲ,
ਮੂਲ ਰਾਜ ਤੇ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਪੂਰਾ ਇਕ ਸਾਲ,
ਲੜੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੇ ਸੂਰਮਗਤ ਨਾਲ
ਪਰ, ਬੀਬਾ ਸੀ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਕੁਝ ਐਸੀ ਚਾਲ,
ਨਾ ਸਕੇ ਉਹ ਦੇਸ ਦੀ ਭਾਵੀਂ ਨੂੰ ਟਾਲ ।
ਮੁੰਡਾ 2-
ਹੋਇਆ ਸੀ ਗ਼ਦਰ ਫਿਰ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਖੰਡ
ਓਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਕਿਉਂ ਦਿਤੀ ਕੰਡ?
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਇਸ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਬੀਬਿਆ, ਜਨਤਾ ਦਾ ਦੋਸ਼,
ਇਹ ਸਰਦਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਸ
ਹੈ ਸੀ ਕੁਝ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨਾਲ ਉਸ ਲਏ ਪਲੋਸ ।
ਰਾਣੀ ਸੀ ਨੈਪਾਲ ਵਿਚ, ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਕੋਸ,
ਤੇ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ ਟੋਪੀ ਪੋਸ਼ ।
ਜਨਤਾ ਵਿਚ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸੀ ਉਦੋ ਵੀ ਜੋਸ਼,
ਪਰ ਮਰਹੱਟਿਆ ਇੱਧਰ ਦੀ ਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਸ਼ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਏਦੂੰ ਪਿਛੋਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੰਢਿਆ ਪੰਜਾਬ,
ਕੀਤੀ ਇਸ ਦੀ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਕੈਸੀ ਬਾਬ,
ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਤੂੰ ਦੱਸ ਦੇ ਕੋਈ ਲਾ ਹਿਸਾਬ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਹਾਂ, ਪੈ ਗਿਆ ਪੰਜਾਬ ਸੀ ਸੁਣ ਪੁਠੇ ਰਾਹੀਂ,
ਚੰਗੀ ਲੱਗੀ ਦਾਸਤਾ ਸੀ ਇਸ ਨੂੰ ਫਾਹੀ ।
ਜਰਨੈੱਲਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਹੁਣ ਬਣ ਗਏ ਸਿਪਾਹੀ,
ਸਮਝ ਲਿਆ ਚਪੜਾਸ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਹੀ,
ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਮੂਰਖਾਂ ਆਪਣੀ ਪਤ ਲਾਹੀ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਨਾਮ ਧਾਰੀਆਂ, ਬਾਬਿਆਂ, ਕੁਝ ਸੂਰਮਗਤ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ? ਖੋਲ ਕੇ ਕੁਝ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਨਾਮਧਾਰੀਆਂ ਠੀਕ ਸੀ ਕੁਝ ਧੋਣਾ ਧੋਇਆ,
ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚਾਨਣ ਹੋਇਆ
ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਪੁੱਟਣਾ ਟੋਇਆ ।
ਮੁੰਡਾ 3-
ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਵੀ ਕੁਰਬਾਨੀ,
ਭਾਵੇਂ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ ਨੇ ਕੁਝ ਘਟ ਬਿਆਨੀ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਜ਼ੁਲਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਢਾਇਆ,
ਤੋਪਾਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਕੇ ਸੀ ਗਿਆ ਉਡਾਇਆ,
ਗੁਰੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਕੜ ਕੇ ਰੰਗੂਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ।
ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੜ ਕੇ ਸੂਹ ਪਤਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਦਾ ਚਾਹੀਏ ਪਾਇਆ
ਮੁੱਲ ਯੋਗ, ਪਰ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵੇਲਾ ਆਇਆ:
ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟ ਜਾਂਦਾ ਫਾਹਿਆ?
ਮੁੰਡਾ 2-
ਕਿਹੜੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸੀ ਇਹ ਹੋਏ ਸਾਕੇ?
ਬਾਬਾ ਦੱਸ, ਹਿਸਾਬ ਤੂੰ ਇਹ ਵੀ ਕੁਝ ਲਾਕੇ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਸੱਤਰ ਅੱਸੀ ਵਿਚਲੀਆਂ ਇਹ ਹੈਸਣ ਗੱਲਾਂ,
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸ਼ਹੁ ਦੀਆਂ ਇਹ ਪਹਿਲੀਆਂ ਛੱਲਾਂ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਬਾਬਾ, ਹਾਲ ਦਲੀਪ ਦਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਬਿਆਨ
ਕਿਵੇਂ ਖੁਹਾ ਕੇ ਰਾਜ ਉਸ ਕੀਤੀ ਗੁਜ਼ਰਾਨ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਕਰੁਣਾਮਈ ਦਲੀਪ ਦੀ ਹੈ ਬਹੁਤ ਕਹਾਣੀ
ਡਰਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂਤੋਂ ਨਹੀਂ ਉਹ ਦੱਸੀ ਜਾਣੀ ।
ਪਹਿਲੀ ਇਕ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਤੁਸਾਂ ਧਿਆਨੀ?
ਮੁੰਡਾ 3-
ਕਿਹੜੀ ਹੈ ਸੀ ਗੱਲ ਉਹ ਦੱਸ ਫੇਰ ਸੁਣਾ ਕੇ,
ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਅਰਥ ਤੂੰ ਉਸਦੇ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਦਾਦ,
ਕਰਦਾ ਫਿਰੇ ਜ਼ਹਾਨ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਫ਼ਰਿਆਦ!
ਸੀ ਦਲੀਪ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਜੇਹਾ ਇਕ ਅਭਾਗ ।
ਕੀਤੀ ਘਿਰਣਾ ਵਤਨ ਨੂੰ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਦਾਗ਼
ਕੁਲ ਆਪਣੀ ਨੂੰ ਸਿਰ ਮੁਨਾ ਪੈ ਗਿਆ ਸੁਆਦ
ਪੱਛਮ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਖੁੱਲਾ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ,
ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਸਮਝਿਆ, ਪਰ ਨਾ ਮੁਰਾਦ
ਸਭ ਕਾਸੇ ਤੋਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਖੁੱਸਾ ਸੀ ਰਾਜ,
ਪਰ ਨਾ ਮਿਲੀ ਅਭਾਗ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪਰੀ ਨਯਾਦ
ਉਚੇ ਰਾਜਾ ਬੰਸ ਦੀ ਕਰ, ਵਡ ਉਦਮਾਦ ।
ਮੁੰਡਾ 4-
ਕਿੱਦਾਂ ਹੋਇਆ ਉਸ ਦਾ ਬਾਬਾ ਨਿਰਬਾਹ
ਵਿਚ ਬਿਗਾਨੇ ਦੇਸ ਦੇ, ਜਿਥੋਂ ਦੀ ਵਾਉ
ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਓਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਰਾਹ?
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਵਿਚ ਨੈਪਾਲ,
ਜਿਉਂ ਤਿਉਂ ਕੱਟੇ ਉਸ ਨੇ ਉਥੇ ਕੁਝ ਸਾਲ
ਹੈ ਸੀ ਉਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਰ ਮੰਦਾ ਹਾਲ ।
ਆਇਆ ਫਿਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਜਦ ਵਿਚ ਬੰਗਾਲ
ਚਿੱਤੇ, ਹਾਥੀ, ਸ਼ੇਰ ਆਦਿ ਦਾ ਕਰਨ ਸ਼ਿਕਾਰ-
ਕਲਕੱਤੇ ਵਿਚ ਆਣ ਕੇ ਹੋ ਗਿਆ ਨਿਹਾਲ-
ਸਿੰਘ ਸਿਪਾਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਆਕਾਲ
ਆਖਣ ਆ ਪਰਭਾਤ ਤੇ ਦੋਪਹਰ, ਤਰਕਾਲ ।
ਹੋਇਆ ਫਿਕਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੂੰ ਤੱਕ ਕੇ ਇਹ ਹਾਲ ।
ਕੀਤਾ ਹੁਕਮ ਦਲੀਪ ਨੂੰ ਲੈ ਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ
ਮੁੜ ਜਾ ਇੰਗਲਿਸਤਾਨ ਨੂੰ, ਨਾ ਆਪ ਦਿਖਾਲ
ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਹੋਗ ਖੁਚਾਲ ।
ਲੈ ਗਿਆ ਦੁਖੀਆ ਮਾਂ ਦੁਖਿਆਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲ
ਓਥੇ ਜਾ ਕੇ ਜੀਵੀ ਪਰ ਉਹ ਥੋੜੇ ਸਾਲ ।
ਮੁੰਡਾ 1-
ਬਾਬਾ, ਰਾਣੀ ਓਸ ਦੇ ਵੀ ਮੰਦੇ ਭਾਗ,
ਚਾਹੀਏ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਣੇ ਸੀ ਚਸ਼ਮ ਚਿਰਾਗ਼
ਜਿਹੜੀ ਸ਼ੇਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਅੱਜ ਬਣ ਗਈ ਕਾਗ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਰਣਜੀਤ ਦਾ ਉਹਨੇ ਪਰਤਾਪ
ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸੀ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ
ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਹੀ, ਕਰੁਣਾ ਪਰਲਾਪ
ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸਦਾ ਹੀ, ਹੋ ਗਿਆ ਦਿਕ ਤਾਪ,
ਝਲਿਆ ਨਾ ਗਿਆ ਓਸ ਤੋਂ ਮਨ ਦਾ ਸੰਤਾਪ,
ਲੱਦ ਗਈ ਰਣਜੀਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੁਣ ਆਪ ।
ਮੁੰਡਾ 2-
ਉਸ ਨੂੰ, ਬਾਬਾ ਖਾ ਗਿਆ ਜਨਤਾ ਦਾ ਸ੍ਰਾਪ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਆਇਆ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹੋ ਕੇ ਮੁਸ਼ਤਾਕ,
ਜਲ ਦੀ ਭੇਟਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਦੀ ਰਾਖ ।
ਮਨ ਵਿਚ ਸੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਝਾਕ ।
ਪਰ ਸੀ ਉਸ ਤੋਂ ਸਾਮਰਾਜ ਵੱਧ ਚਤੁਰ ਚਲਾਕ:
ਨਦੀ ਨਰਬਦਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਪਾਕ,
ਮੁੜ ਜਾ ਏਥੋਂ, ਸੁਹਣਿਆਂ, ਨਾ ਹੋ ਗ਼ਮਨਾਕ ।
ਮੁੰਡਾ 3-
ਸੁਟ ਗਿਆ ਉਹ ਨਰਬਦਾ ਵਿਚ ਮਾਂ ਦੀ ਰਾਖ?
ਮੁੰਡਾ 4-
ਸਾਮਰਾਜ ਹੈ, ਬਾਬਿਆ, ਡਾਢਾ ਸੱਫ਼ਾਕ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਮੁੜ ਕੇ ਇੰਗਸਿਤਾਨ ਵਲ ਉਸ ਚਾਲੇ ਪਾਏ,
ਮਿਸਰ ਦੇਸ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇਖਣ ਚਾਹੇ
ਰਾਜ ਮੁਨਾਰੇ ਫ਼ਰਨੌਲਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਬਣਾਏ ।
ਪਰ ਦੇਖੋਂ ਕੀ ਉਥੇ ਭਾਵੀਂ ਖੇਲ ਰਚਾਏ,
ਮਨ ਦਲੀਪ ਦਾ ਇਕ ਕੁੜੀ ਉਤੇ ਆ ਜਾਏ,
ਜਿਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਇਤਾਲਵੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਮਾਏ ।
ਝਟ ਉਸ ਨਾਲ ਦਲੀਪ ਨੇ ਆਨੰਦ ਪੜ੍ਹਾਏ ।
ਤੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਫਿਰ ਬਦਕਿਸਮਤ ਖੁੰਝਾ ਹਾਏ!
ਹੁੰਦੀ ਜੇ ਉਸ ਮੱਤ ਤਾਂ ਪੈਗ਼ਾਮ ਪੁਚਾਏ,
ਹੈ ਕੋਈ ਸਿਖ ਸਰਦਾਰ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਕੁੜਮਾਏ?
ਮੁੰਡਾ 1-
ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਜੇ ਓਸ ਦੀ ਏਧਰ ਕੁੜਮਾਈ,
ਪੀੜ੍ਹੀ ਤਾਂ ਰਣਜੀਤ ਦੀ ਚਲ ਪੈਣੀ ਸਾਈ ।
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਤੇ ਨਾ ਚੁਕਿਆ ਜਾਂਵਦਾ ਦੇਸੋਂ ਅਧਿਕਾਰ,
ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਖੁਨ ਦਾ ਤੁਹਾਡ ਵਿਚਕਾਰ
ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਿਮ ਸਿਖ ਦੀ ਨਾ ਪੈਂਦੀ ਕਾਰ,
ਤੇ ਨਾ ਰਹਿੰਦੇ ਸੌ ਤੁਸੀਂ ਪੂਰਾ ਸੌ ਸਾਲ
ਦਿਤੀ ਸੀ ਜਦ ਬਾਬਿਆ ਨੇ ਆਣ ਵੰਗਾਰ
ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਜੁਧ ਲਈ ਤਿਆਰ,
ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਜਿਤ ਜਾਂਵਦੇ ਭਾਵੇਂ ਦੁਸ਼ਵਾਰ ।
ਹੈ ਸੀ ਓਦੋਂ ਜਿਤਣਾ, ਪਰ ਨਹੀਂ ਮੁਹਾਲ ।
ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਫਿਰ ਦੇਸ ਦੀ ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ ਫਾੜ
ਹੁਣ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਕਰਾਂ ਵਿਚਾਰ ।
ਮੁੰਡਾ 2-
ਏਨੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਾਬਿਆ ਨਾ ਕਰੀਏ ਸੋਚ,
ਸਾਨੂੰ ਕਥਾ ਦਲੀਪ ਦੀ ਸੁਣਨੇ ਦੀ ਲੋਚ
ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ-
ਹੁਣ ਦਲੀਪ ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਬੀਤੇ ਦੀ ਸਾਰ
ਕੀਤਾ ਉਸ ਨੇ ਵਤਨ ਦਾ ਰੁਖ ਤੀਜੀ ਵਾਰ,
ਮਨ ਵਿਚ ਛੱਲਾਂ ਮਾਰਦਾ ਸੀ ਦੇਸ ਪਿਆਰ ।
ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਲਏ ਸਨ ਜੋ ਕੇਸ ਉਤਾਰ,
ਸਤਿਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲਿਆ ਬਾਣਾ ਧਾਰ,
ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਭੇਸ ਹੁਣ ਦਿੱਤਾ ਸੁ ਉਤਾਰ ।
ਲੰਘਿਆਂ ਨਹਿਰ ਸਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਰ,
ਆਇਆ ਬੰਦਰ ਅਦਨ ਦੀ ਤੇ, ਚਾਉ ਅਪਾਰ ।