مردانا ساڈے ورگا کلجُگی اکھَوتی نیویں جات دا مِراسی سی جِسنُوں گُرُو نے اپنے اںگ سںگ رکھِآ۔ مردانا هر سمّسِآ دا هّل هون دے باوجُود وی ساڈے اُدھار لای هر اَوکڑ وِچ جُوجھِآ۔ بس ِاهی هّل بھاای ساهِب نے ساڈے لای سَوکھا کر کے سمجھايا هَے کِ اسیں کلجُگی جیواں نُوں کام, کرودھ, لوبھ, موه اتے هںکار دے دھںدھُوکارے توں ڈر کے بھجنا نهیں چاهیدا بلک جو گُرُو نانک دےو جی نے مردانے دے کنّ 'چ سبد دی پھُوک مارکے ِانھاں دا ِالاج دّسِآ هَے اُسنُوں اپنااُنا چاهیدا هَے۔ جِهڑی گل گُرُو نانک دےو جی نے بھاای مردانے راهیں سمجھاای اُهی بھاای ساهِب نے ِاس پُستک 'چ ےاد کراای هَے کِ گُرُو سبد رُوپ سی, مردانا سُرت سی۔ سُرت بھُل جاںدی سی کلجُگ چھا جاںدا سی۔ سُرت ڈر جاںدی سی ےاد دی تار ٹُّٹ جاںدی سی ۔ سبد تے سُرت دی تار نُوں جوڑنا هی ِاس پُستک دا مںتو هَے۔ ِاس آس نال کِ سںگتاں ِاس پُستک توں لاها لَےن, ِاهی ساڈی ارداس هَے تے ِاهی ساڈی کامنا۔

 

بھاای ویر سِںگھ ساهِت سدن

نویں دِّلی

اک اونکار سری واهِگُرُو جی کی پھتهِ۔۔

بھاای مردانا

کھُوه وِّچ پانی کِتھوں آ جاںدا هَے ? مناں ! ِاه اُهو پانی نهیں جِهڑا میںه بنکے دھرتی اُتے ٹُردا پھِردا کِسے نا گاُلِآ تے اَوه بےدھِآنے سِںجر گِآ بھوِاں دے اںدر, جدوں ٹوبھے نے ٹُّبھِآ تے بھُِاں وِچ گھاپا پا گھّتِآ تاں اُهو نیر کھُوه وِچ بَےٹھا دِّس پِآ۔ کُجھ اےسے ترھاں نهیں وے مناں ! کِ کّٹھے رهِںدِآں, مِلدِآں جُلدِآں, هسدِآں کھےڈدِآں تھهُ نهیں پَےںدا پر پِآر دا پانی چُّپ کیتا دِل دیآں تَےهاں وِچ سِںجردا هےٹھاں اُتردا رهِںدا هَے, جدوں کِ وِچھوڑے دا ٹوبھا آ دِل وِچ گھاپا پااُںدا هَے تاں ِاه پِآر دا پانی اَوتھے بَےٹھا دِّس پَےںدا هَے۔ هَےں? کِاُں? هَے نا اےسے ترھاں۔ جِس 'نانک' ناں, هُن نا کهُ نانک, جِس ڈاڈھے پِآرے نال سهِسُبھا مِلدے جُلدے, اُسدے چھںد گیت-نا نا, سبد-گااُںدے, سُندے سُنااُںدے رهے اَودوں نا کُچھ پتا لگا۔ چںگا لگدا سی ڈاڈھا, روج مِلے بِن چَےن بی نهیں سی آاُںدا, پر ِاه نهیں سی تھهُ پَےںدا کِ کوای ڈُوںگھا پِآر بی هَے اےس نال۔ ججمان تے بھگوان ججمان تے 'داتا ججمانں جانکے مِلدے جُلدے کای وےر برّبریآں بی کر لَےںدے رهے, پر هُن وِچھوڑے دے گھاپے نے

کِوےں دِکھا دِّتا هَے کِ مےرے اںدر تاں اَوسے ترھاں دا پِآر هَے جِس ترھاں دا کِ راِا دے اںدر هَے ۔ هُن تاں مےرے بی نَےناں وِچ دِل دے کھُوه دا پانی آ مُهارا چڑھ آاُںدا هَے جِوےں کوای سوما هُںدا هَے۔……. جی مِلن نُوں کردا هَے, اُّڈکے مِلن نُوں کردا هَے۔ ……جاواں نا چلا هی جاواں۔...هُن سُنیدا هَے اَوه گلاں نهیں جو مَےں جاکے بھارُو هو جااُوں۔ اُه تاں هُن چںگا دھن کمااُںدا هَے هُن تاں اُسدی آپنی کماای دا دھن اُه لُٹااُںدا پِآ ' سُنیںدا هَے, انےکاں نُوں کھُآلکے کھاںدا هَے۔ تلوںڈیاَو کای ستِسںگی گاے هن, سبھ نُوں الُوپھے لا دِّتے هن۔ چںگا راجی هَے, سو هُن کوای پھِکر پانا کِ بھار پانا نهیں هون لگا پِآرے اُّتے۔

"هَےں ِاه کی سوچ پھُری هَے? بھلا اَوه مَےنُوں ےاد کردا هواُو کِ ناں?' 'گِآں تے کھُس هواُو کِ ناں?' مناں تُوں تاں آپ نُوں کھُس کرن جانا هَے, تَےنُوں کیه اُهدی کھُسی نال۔ پر اُه بی کھُس هواُو۔ بھلا دّس کھاں کدے هو سکدا هَے کِ مَےنُوں دھُوه پای پَےںدی هووے تے اُهنُوں مَےں چےتيوں هی لهِ گِآ هوواں? ِاه نهیں هو سکدا, اُسنُوں مےرے نال پِآر هَےسی مَےں اَودوں لکھِآ نهیں۔ اُسنُوں کوای پِآر سی تاں سد سد گھّلدا هُںدا سی۔ کِوےں ریجھدا هُںدا سی مےرے گاِان تے۔ مناں.... مَےں تاں هُن جو کُچھ سهی کیتا هَے, اَون اَودوں کر لیتا سی۔ اَوه منُّکھ نهیں بںدا نهیں, اَوه ولی هَے تے ڈاڈھا اُّچا هَے۔... ولی هَے کِ پِکابر هَے? ...کھبرے کیه هَے? آپ هی هوسی دھُروں کوای آيا هويا۔ ... هاں پهِلے دِن جو آکھِآ ساسُو

اسیں تےرا بھلا کراںگے۔¹ ِاه بی آکھِآ سانے تےرا اسیں دوهاں لوکاں دا بھلا کراںگے۔ مَےں تاں پِںڈ دا هويا کںمی تے اَوه هويا مهِتا, مےرے نال کوای اںدروں تےه ساس تاں مِل بَےٹھدا سی نا تے اےهو جهیآں مِٹھیآں گلاں کردا سی۔ نهیں اَوِا مےرے مناں! ِاه جو تَےنُوں هُن دِّسِآ هَے کِ تےرے اںدر اُسدا پِآر هَے, ِاه سی اُسے دے پِآر-میںه دا نیر جو بےملُوںمے تےرے اںدر سِںجردا رِها, تے تَےنُوں پتا نهیں لگدا رِها۔ تُوں ججماناں نُوں پَےسے لای مِلنا جاندا هَےں, تےرے اںدر آپنا پِآر کِّتھے, ِاه پِآر جو هُن وِچھوڑے دے ٹوبھے نے اںدر ٹُّبھ کے تَےنُوں دِکھايا هَے ِاه پّک اُسے دی 'مِهر-میںه' کِ 'پِآر برکھا دا نیر های۔ هاں, مت کِتے دھوکھا کھاںدا هووےں تے اےسنُوں آپنے اںدروں اُمگِآ پےار جاندا هووے۔ هاں, اُنھاں دے چھںد-نهیں, سبد هُںدے سن آپنے, مَےں تاں گااُںدا هی ساں ناں, کِوےں کھُس هُںدے سن سُنکے تے ریجھدے سن مےرے اُتے۔ کیه سددے سن اَوس راگ مجلس دے گاِان نُوں- هاں ےاد آ گِآ:- کیرتن۔ کیرتن سُنکے, سبد سُنکے کےڈے کھُس هُںدے سن۔ اَوتھے بی سُنیدا هَے کِ کیرتن هُںدے هن۔ ےاد کردے هوسن جرُور۔ تاںتے مناں! چّل۔ بای چّل۔... ےاد کردے هون کِ سُّکھ کردے هون مناں! تےرے توں هُن رهِ نهیں هُںدا, سو اُّدم کر تے چّل, هاں چّل هی پاُ۔"

---------------

1. بھگت رتناولی۔

اَےاُں کای دِن من نال گِنتیآں گِندا مردانا جو گُرُو نانک دےو جی دے چرناں دی کھِّچ کھا رِها سی سُلتان پُر جانے لای تِآر هو هی پِآ۔ سری گُرُو جی تلوںڈی توں سُلتان پُر جاکے مودیکھانے دے مودی بن گاے سن۔ اپنی کار پُوری ترھاں تے سوهنی ترھاں نِباهُںدے سن۔ اُدھر اپنے رّبی رںگ اُسے ترھاں سن۔ پهِر رات رهِںدی اُٹھ کے بن نُوں چلے جانا, وےایں وِچ جا ِاسنان کرنا تے اَوتھے هی رّبی رںگ وِچ جُڑے بَےٹھے رهِنا۔ دِن چڑھے درباروں جاکے پھُرمان لِکھ لِآاُنے تے پھِر مودیکھانے کںم کرنا۔ کںموں وِهلے هوکے آاے گاے سادھ پھکیر دی لوڑ پُوری کرنی, ستِسںگ کرنا۔ تلوںڈی توں کُچھ ستسںگی اےتھے آ گاے سن. اُنھاں دیآں رسداں لا لُآ دِتیآں۔ اَوتھے بی کُچھ ستِسںگی هو گاے۔ اَےاُں ستِسںگ دا دربار روج لّگِآ کرے تے روج کیرتن هووے۔ هاں نِتاپرتی رات نُوں کیرتن هووے۔²

ِاس ترھاں رںگ لگ رهے سن کِ مردانا آ پهُںچا۔ ستِگُر اُسنُوں دےکھکے بڑے کھُس هواے, بهُت پِآر کیتا۔ مردانا بهُت پرسنّ هويا, جو ڈںجھ اُسدے اںدر مِلن دی لگ رهی سی مِلکے ٹھری تے ترِپت هوای۔ ستِگُرُو جی نے اُسنُوں پاس هی ٹِکا لِآ۔³ هُن مردانا کیرتن مںڈل وِچ مُکھی کیرتنیآں

---------------------

2. پُراتن جنم ساکھی۔

3. –اَوُهی-

هوکے واهِگُرُو جی دی سِپھت سالاه دے لگا سبد گااُن تے ستِگُر جی نُوں ریجھااُن۔⁴

مردانا تلوںڈی دا رهِنے والا سی گُرُو نانک دےو جی نال اُسدا پِآر سی ۔ گُرُو جی دے سبداں دا کیرتن کردا سی۔ ستِگُر کیرتن دے ریجھدے سن, هریجس سںگیت وِچ رچدے گااُںدے تے مردانے توں سُندے سن۔ تلوںڈی وِچ مردانا آپنا ِاک چںگا ساتھی تے مِتر سی۔ ِاه ادب بی رکھدا سی پر مِتراں والا لاڈ تے لاڈوالی برّبری بی کر لَےںدا سی۔ مردانا گوایآ, پرےمی تے هاسے مکھَول دے سُبھاو والا بی سی۔ جدوں گُرُو نانک دےو جی سُلتان پُر چلے گاے تاں ِاه پِچھے تلوںڈی رِها۔ گُر نانک وِچھوڑے وِچ ِاسدے من دے سںکلپاں دی ِاک مُورت ِاه هَے جو اُپر درساای گای هَے۔

-------------

4. سری گُرُو نانک پرکاس وِچ لِکھِآ هَے کِ کُچھ چِر مگروں مردانے دی کاکی دا وِآه آ گِآ تے اُس پاس سامان نهیں سی۔ سو گُرُو جی نے بھگیرتھ نُوں لاهَور گھّلکے وِآه سَوج مںگوا دِتی تے مردانا وِآه کرن تلوںڈی گِآ تے پھےر تدوں آيا جدوں گُرُو جی کار وِهار تِآگ بَےٹھے سے۔ پُ: ج: ساکھی وِچ ِاه وِآه دی ساکھی ِاک گریب آجِج کھّتری دی کاکی دی لِکھی هَے, مردانے دی کاکی دی نهیں لِکھی۔

2

سُلتان پُر وِچ کُچھ سماں ستِسںگ دا رںگ کھِڑِآ رِها۔ گرهِست تے سنّےاس, پروِرتی تے نِروِرتی, گرهن تے تِآگ, گھر تے اُداسی دُاے کِںنج نِبھ سکدے هن, پر اےتھے اےه املی جیون دے اُپدےس پرتّکھ نِبھدے دِّسدے رهے۔ ستِسںگ دا رںگ, رّبی کھےڑے پرکاس پااُںدے رهے کِ ِاک دِن ستِگُرُو جی دے جی وِچ جگت جلںدے دی رکھِآ دا کوای پھُرنا پھُرِآ, ارسی هُکم آيا تے وےایں دا کَوتک ورتِآ ¹ ستِگُرُو جی وےایں وِچ ِاسنان کرن وڑے لوپ هو گاے۔ لوکاں جاتا کِ سریر کِتے ندی وِچ هی رهِ گِآ, پر آپ کُچھ دِناں باد سهی سلامت پرگٹ آ هواے۔ جدوں پرگٹ هواے تاں ڈےرا لُٹا گھّتِآ تے آپ پھکیراں وِچ جاِا بَےٹھے۔ اُس وےلے مردانا جو اچرج هو رِها سی کِ ِاه کیه کھےل ورتِآ هَے, سهِ ناں سکِآ۔ هور سارے تاں سوچاں ویچاراں تے پِآر-ویچار دے اُپرالِآں وِچ رهے پر مردانا اَوتھے نال جا بَےٹھا²? ِاک دِن بیت گِآ۔ هُن ستِگُرُو جی دی چُّپ کھُّلھی تے اواجا هويا ‘نا کوای هِںدُو هَے نا مُسلمان۔‘ ِاه اواجا سُنکے لوکاں نواب نُوں جا

-------------

1. وِستھار لای دےکھو ارسی جوت سُلتان پُروں۔

2. پُراتن جنم ساکھی

دّسِآ۔ نواب نے سری گُرُو جی نُوں بُلا گھّلِآ, پر آپ نا گاے۔ تاں سارے لوکیں کهِن لگ پاے کِ ِاه کملا هويا هَے۔ جاں ِاه گل گُرُو جی نے سُنی تاں مردانے نُوں کهِن لگے مردانِآں رباب وجاِا۔ مردانے نے رباب چھےڑِآ تے ستِگُر دا بھاو سمجھکے مارُو دی دھُن لاای, تد ستِگُر جی نے ِاه سبد گاںوِآں:-

کوای آکھَے بھُوتنا کو کهَے بےتالا۔۔

کوای آکھَے آدمی نانک وےچارا۔ ۔۔۱۔۔

بھيا دِوانا ساه کا نانک باُرانا۔۔

هاُ هر بِن اور ن جانا۔ ۔۔۱۔۔ رهااُ۔۔

تاُ دےوانا جانیاَے جاں بھَے دےوانا هوِا۔۔

اےکی ساهِب باهرا دُوجا اور ن جانَے کوِا۔۔ ۲۔۔

تاُ دےوانا جانیاَے جا اےکا کار کماِا۔۔

هُکم پچھانَے کھسم کا دُوجی اور سِآنپ کاِا۔ ۔ ۳۔۔

تاُ دےوانا جانیاَے جا ساهِب دھرے پِآرُ۔۔

مںدا جانَے آپ کاُ اور بھلا سںسارُ۔۔ ۴ ۔۔۷۔۔

(مارُو مهلا ۱۔۔)

جاں بھوگ پِآ تاں آپ پھےر چُپ هو گاے۔ جے بولن تاں ِاهو بچن مُوںهوں آکھن نا کوای هِںدُو هَے نا مُسلمان۔ هُن پھےر نواب نے سّد گھّلِآ تے ِاه کهِکے سّد گھّلِآ کِ رّب دے واستے درسن ديو۔ تاں گُرُو جی اُٹھکے ٹُر پاے۔ مردانا هُن بی نال هی گِآ۔ اُتھے جو گل بات هوای تے پھےر مسیت دا کَوتک ورتِآ,

مردانا نال هی گِآ سهی هُںدا هَے۔ مسیت وِچ جا ستِگُر نے نِماج ناں پڑھی تاں نواب نے پُّچھِآ کِ آپ نے کِاُں نِماج نا پڑھی تاں آپنے پھُرمايا کِ تُهاڈی نِماج گَےر هجُوری دی سی۔ کاجی نِماج پڑھدا گھر دی وچھےری دے پھِکر وِچ لگا رِها هَے تے آپ کابل گھوڑے کھریددے رهے هو۔ ِاس ترھاں دے کَوتک تّک کے تے اُس وےلے دے اُچارے سبد سُنکے ناب تے سّےد, سےکھ جادے, کاجی, مُپھتی, کھان کھانین, مهر مُکّدم سبھ هَےران رهِ گاے۔ نواب نے بتھےرا جور لايا کِ گُرُو جی کِوےں اُس پاس ٹِک جان تے رمتے نا هون پر گُرُو جی نے کاای گل ناں منّی, اُس نُوں اسیس دِّتی تے آپ پھےر پھکیراں وِچ جا بَےٹھے۔ پھکیر سارے هّتھ بنّھ کھڑوتے تے سِپھتاں لگے کرن, آکھن گُرُو جی وِچ سچ پرکاس پا رِها هَے۔ ِاس وےلے بی مردانا نال هی سی۔ ستِگُر نے آگےا کیتی کِ تِلںگ دی سُر چھےڑ تاں مردانے رباب وجايا تاں سری گُرُو جی نے ِاه سبد اُٹھايا:-

ِاهُ تن مايا پاهِآ پِآرے لیتڑا لب رںگااے۔ ۔

مےرَے کںت ن بھاوَے چولڑا پِآرے کِاُ دھن سےجَے جااے۔۔ ۱ ۔۔    

هںاُ کُربانَے جااُ ۔۔۱۔۔ رهااُ۔۔

کايا رںنگن جے تھیاَے پِآرے پاایاَے نااُ مجیٹھ ۔۔

رںنگن والا جے رںنگَے ساهِب اَےسا رںگ ن ڈیٹھ۔۔۲۔۔

جِنکے چےلے رتڑے پِآرے کںت تِنا کَے پاسِ۔۔

دھُوڑ تِنا کی جے مِلے جی کهُ نانک کی ارداس ۔۔۳۔۔

آپے ساجے آپے رںگے آپے ندر کرےِا۔۔

نانک کامن کںتَے بھاوَے آپے هی راوےِا۔ ۔۔۴۔۔۱۔۔۳۔۔

(تِلںگ م: ۱ گھر ۳)

هُن اےتھوں- پھکیراں دے بنباسی نِرجن ٹِکانے توں بی گُرُو جی وِدا هو ٹُرے, نواب تے پھکیر, اُهدےدار تے آم لوک کّٹھے هو گاے, سارِآں ادب تے ستِکار نال وِدا کیتا۔ مردانے نُوں نال لَے کے سری گُرُو جی اَوتھوں رودے رهے۔³

------------------

3. پُ: ج: ساکھی مُوجب مردانا سُلتان پُر سی تے نال هی رِها هَے پر سری گُر نا: پر: مُوجب مردانا تلوںڈی سی تے بابے کالُو جی نے گُرُو نانک دےو جی دے وَےراگ دھارن دی کھبر سُنکے ِاس نُوں سُلتان پُر گھّلِآ تاں اُه ِاس وےلے آ پهُںچا تے پھےر نال هی رِها۔

3

جگت ےاترا نُوں ٹُرن سمےں جو پهِلی گل سری گُرُو جی نے مردانے نُوں سمجھاای, سو ِااُں لِکھی هَے-

چھُدھا نگنتا جانیاے پُن رهِنو اُدِآن۔۔

سںگ رهن مم تو بنَے کرِےے اُر پروان۔۔

(سری گُر نا: پر:)

مردانے دا دِلی پِآر تے گُرُو جی توں وِچھُڑکے نا رهِ سکن دی لگن اُسدے ِاس اُّتر توں سهی هو جاںدی هَے, جو اُسنے اُس وےلے دِتا تے جو کوی سںتوکھ سِںگھ جی نے اَےاُں درسايا هَے:-

پربھ جی ! ترِسنا من تے مُوکی۔۔

آن جان کی آسا چُوکی۔۔

تُم سمان کو ندر ن آوَے۔۔

دِنکر پِکھ کھدےوت ن بھاوَے۔۔

رهَو سںگ مےں من مهِ ٹھانی۔ ۔

(سری گُ: نا: پرا:)

ِاس ترھاں دی گل بات دے مگروں مردانے نُوں گُرُو جی نے رباب لَےن لای گھّلِآ تے ِاک پھِرںدے نامے رباب والے دا پتا دِّتا۔ پھِرںدے دے پِںڈ جاکے مردانا رباب

تے پھِرںدے سمےت ستِگُر پاس آيا۔ آپ بن وِچ بَےٹھے سے, پھِرںدے نے رباب پےس کیتا. آپ دےکھکے پرسنّ هواے. اُه تاں وِدا هو گِآ تے رباب مردانے دے سپُرد هويا, هُن توں مردانا ِاس رباب وجااُن دے کارن ربابی سدوايا۔ '

گُرُو جی هُن بےاس پار هو سنے سنے ٹُردے ٹِکدے لاهَور آد تھاایں هُںدے سَےد پُر سںڈِآلی (جِس تھاں اُتے هُن اےمناباد هَے) لالو تِکھان پاس آ ٹِکے۔ مردانا اےتھوں وِدا هوکے کُچھ دِناں لای تلوںڈی گِآ تے پھےر وےلے سِر پرت آيا۔ پر نال اَوه راِا بُلار دا سُنےها لِآيا کِ گُرُو جی مَےنُوں درسن دےکے پردےساں نُوں جان۔ اَےاُں سری گُرُو جی تے مردانا پھےر تلوںڈی آاے۔ تلوںڈی کُچھ دِن رهِکے پھےر لالو پاس آاے تے پھےر ٹُر پاے دےس دےس گھُںمن۔ لاهَور توں دّکھن نُوں ٹُر پاے تے اُجاڑو اُجاڑ چلے گاے۔ کِسے پِںڈ گِراں وِچ ٹھهِرے نهیں۔ ِاکُر باراں لںگھدے گاے کِ ِانّے نُوں ِاک سهِر نجر پِآ۔ کھےال پَےںدا هَے کِ ِاه سهِر هڑّپا سی۔ نگری اجے دُرےڈی سی تاں سری گُرُو جی نے مردانے نُوں

--------------

1. رباب تاں مرداناں پهِلے بی بجادا سی, پر اُه پُرانی وِاُںت دا پّچھمی ساج سی 'کانُونے مَوسیکی ےا سرمايا اے ِاسرت, وِچ پتا دِّتا هَے کِ ِاه رباب (پھِرںدے والا) گُرُو نانک جی دی ِاکھتراا هَے ارتھات اُنھاں نے وِاُںت کے بنوايا هَے ربابیآں پاس هُن ِاه هَے نهیں۔ رام پُر رےاست وِچ ِاس دے هون دا پتا 'سرمايا اے ِاسرت والے نے دِّتا هَے تے ِاس دے بجّےے بی اُتھے دّسے هن۔ ِاس وِچ چھے تاراں رےسم دیآں دّسیآں هن۔ سوںک هَے کِ سِّکھ ِاه اپنا ِاتِهاسِک ساج بھُلا بَےٹھے هن۔

پُّچھِآ:- 'مردانِآں ! بھُّکھ لّگی های ?' تاں مردانے آکھِآ پاتساه ! تُسیں جانی جان هو ! گُرُو جی بولے, 'جاه مردانِآں! وستی وِچ جا وڑ تے روٹی کھا آاُں۔ مردانے آکھِآ 'جیاَو جی مَےنُوں تاں نگری وِچ کوای جاندا نهیں, روٹی بِناں مںگے کَون دےوےگا? آگِآ هَے۔ تاں مںگ کے کھا آواں ?'

گُرُو جی-→ سبد دے گاون هارِآ ! تَےنُوں مںگن دی کیه لوڑ هَے, تُوں جاه اُّپل کھتریآں دا گھر هَے نگری وِچ اُتھے جا کھڑو, چُپاتا رهی, اُه لوک روٹی کھاںدے هونگے, تَےنُوں جاںدے سار دےکھکے کھِڑنگے, ساری نگری اُلٹ پاےگی, هِںدُو مُسلمان سبھ تےری پَےری پَےنگے, چھّتی پرکار دے بھوجن لِآ لِآکے اّگے دھرنگے, کوای بستر لِآ بھےٹ دھرےگا۔ جو تےرے مُوںه لگےگا جی وِچ کهےگا ِاتھے سربںس لِآ اگے دھراں۔ بهُت لوک تےرے درسناں توں سدکے هو هو آکھنگے, واه واه ساایں دے سُهنِآں ! تَےتھوں نِهال هو رهے هاں۔ پر مردانِآں کای اَےسے هونگے جو تےری کوای پرواه نهیں کرنگے جو تُوں کَون هَے تے کِتھوں آيا هَے۔

---------------------

2. جاپدا هَے کِ ِاه وّستی هڑّپا سی۔ جِتھوں باهر کوه کُ بھر سری گُرُو نانک دےو جی دا گُردُآرا هُن تک هَے۔ ِاه سهِر بڑا پُرانا هَے۔ کای هجار برس دے پُرانے کھںڈر ِاتھوں نِکلے هن۔

ِاه بچن سُن کے مردانا نگری وِچ گِآ, بچن گُرُو گُر پُورے نے جو آکھِآ سی سو اّکھر اّکھر سّچ هويا۔ سارا سهِر آ پَےریں پِآ۔ بھوجن, بستر, رُپاے بتھےرے آاے, لوکاں نے بهُت آدر دِّتا تے سےوا کیتی۔ مردانا آپنی سےوا پُوجا وےکھ وےکھ کے بڑا کھُس هووے, پھُلِآ جامے نا سماوے, پر وِچ وِچ جد کوای اَےسا آدمی آوے جو مردانے ول تّکے وی نا, تاں اُسدا دِل کُچھک اُداسی کھاوے۔ ِاس پرکار جد دِهُں لّتھا, تاں مردانا رُپَے, کپڑے بنّھکے بابا جی پاس آيا۔ مردانے دے چِهرے دی کھُسی من دا هُلاس تے کھُسیآں گُرُو بابے نے تّکیآں۔ پھےر بستر رےسمی تے سُوتی تّکے, پھےر رُپاے تے مُهراں وےکھیآں۔ گُرُو جی وےکھن, مُسکرااُن تے هّسن۔ هّسن گُرُو جی تے هّسدے هّسدے نِلےٹ³ هُںدے جان۔ آکھن مردانِآ کی آںدوای?

مردانا→ سّچے پاتساه ! ِاه تےرے بچناں دا پرتاپ هَے, تےرے نام دا سدکا هَے, سارا سهِر مےری سےوا نُوں آ ڈھُکِآ. مَےں رّج رّج پدارتھ چھکے۔ ِاه رُپاے, کپڑے آپ جوگ لَے آيا هاں۔

گُرُو جی → (کھُس هوکے) مردانِآں! بھلا کیتوای جو لَے آيا هَےں, تےرا بھااُ سُهنا هَے, پر ِاه تاں ساڈے کِسے کںم نهیں۔

------------

3. پُراتن جنم ساکھی نے ِاهو پد ورتِآ هَے۔

مردانا ►پھےر پاتساه ِاهناں نُوں کی کراں?

گُرُو جی→ سُّٹ گھّت۔

مردانے نے ِاک وےر گُرُو جی دے کھِڑے مّتھے ول تّکِآ, دُوجی جھات اپنے اںدر پاای, پھےر نُوری مستک تّکِآ جِس پُروں چانن-پھُهار پَے رهی سی تاں مردانے پںڈ چاای تے دُور جاکے سّٹ پاای۔ پھےر پاس آيا, بَےٹھا تے پُّچھن لّگا: آپ سدا نِرلےپ رهِںدے هو کِسے وستُو نُوں چھوںهدے نهیں. لوکیں کھُسیآں نال دےن تاں اُه بی سّٹ گھّتدے هو ِاه کی گّل هَے ?

گُرُو جی > مردانِآں ! ِاهو مايا تاں چھّڈ کے گھروں بےگھر هو تُرے هاں, پھےر ِاسے وِچ لپٹ جانا کی گّل هوای ?

مردانا→ پھےر ِاه اتیت گھروں گھاٹوں گاے سادھ بی تُساں نُوں نهیں بھااُںدے۔

گُرُو جی→ مَےنُوں 'نا بھااُںدا کوای بی نهیں, پر گھر, پُتر, نارِ, ماتا, پِتا تِآگ مکھّٹُو هو آپنا بوجھ دُوسرِآں تے پا ٹُرناں ماڑی گّل هَے۔ نِرا تِآگ کُچھ نهیں ساردا۔

مردانا → آپ کِاُں کُچھ اںگیکار نهیں کردے?

گُرُو جی→ مردانِآں اسیں نِرںکار دے هُکم وِچ اُٹھ ٹُرے هاں, گھر بن سانُوں سمسر هَے, گرهِن تِآگ تُّل هَے۔ جِتھے رّکھے راجی هاں اُسدی

رجا وِچ۔ اُسدی رجا هَے هُن جگت جلںدے وِچ ٹھںڈھ ورتااُن دی, تھاں تھاں ادھِکاریآں دیآں گھالاں نُوں جاکے تھااُں پااُن دی, دُکھیآں سںتاپیآں, سراپیآں دے اُدھار کرن دی۔ ِاه اجلی هُکم اگے سِر نِواکے اسیں ٹُرے هاں جِوےں ٹُردی هَے هُکم وِچ پَون جگت دا کردی بھلا, اسیں مايا اںگیکار کرن لای گھروں نهیں نا ٹُرے۔

مردانا → پر جیاَو جی! ِاه سریر پںجاں تّتاں دا هَے انّ بِناں کِوےں کھڑو سکدا هَے? مںجلاں, سپھر, پھےر پھاکے کڑاکے۔

گُرُو ستِگُر جی → سریر انّ نال جیاُںدا هَے, انّ چھڈنا پاکھںڈ کرنا هُںدا هَے, پر مردانِآں! منُّکھ نِرا اُس انّ نال نهیں جیاُںدا جو اُه آپ کھاوے پر پِآرِآں ولوں پِآر دے کھُلااُن دا وی آدھار هُںدا هَے۔ جے کوای پِآر کرن والا آپنے مندے پِآر وِچ دُوراں توں بھوجن چھکااُںدا هَے. اُسدا بھی آدھار رهِںدا هَے۔ پھےر مردانِآں, منُّکھ نِرا انّ نال نهیں جیاُںدا, جیون نام دے آسرے بی هَے۔ جپیدا هَے نام انّ دے ادھار نال, پر نام دا بی آدھار هَے سریر نُوں کوای۔ ِاه گّل تَےنُوں بی کدے واپر کے دِّسےگی۔

نانک بھگتا بھُکھ سالاهُن سچ نام آدھارُ۔۔                          (آسا دی وار م: ۱)

مردانا → سُبهان تےری مِهر نُوں داتِآ جیاُ ! پر مايا گُجران تاں هَے۔ تُسیں ِاںجھ وگاه وگاه سُٹدے هَے, جِوےں مواے سّپ نُوں سّٹیدا هَے۔

گُرُو جی→ مايا گُجران هَے, سّچ هَے, ِاسدا تِآگ هو هی نهیں سکدا۔ پےٹ رّجن جوگا انّ کھانا بی مايا هَے. ِاه جیاُنا هی مايا هَے۔ پھاکے کّٹن نال بی مايا دا تِآگ نهیں هُںدا, جِنّے تِآگ دے جتن هن سبھ بِرتھے هن, پر من وِچ جے لوبھ دا تِآگ آ گِآ تاں تِآگ آ گِآ۔

مردانا→ سُهنا آکھِآ نے, پھےر ِاه کّپڑے رُپَے کاس نُوں سّٹ گھّتے نے?

گُرُو جی→ جے اںدر لوبھ نهیں تاں اُسدا باهر کوای ورتااُ بی هُںدا هَے ناں۔ سانُوں رُپایآں تے کپڑِآں دی لوڑ نهیں هَے, ِاس کرکے سّٹ گھّتے هَےن, جد لوڑ نهیں تاں ِانھاں نُوں بنّھ کے نال لَے ٹُرنا لوبھ هَے۔ تےرے اںدر مايا دا پِآر هَے, ِاه ترِسنا هَے, دےکھ سّٹ گھّتی بی مُڑ مُڑ ےاد پای پَےںدی هَے۔ هے مردانِآں! هے مردانِآ! کهُ سّت کرتار !

مردانا → ست کرتار !

گُرُو جی → دےکھ مردانے ! تَےنُوں سبد دی سےوا بکھسی هَے, سبد دا آدھار پچھان, جیاُنا سبد دے آدھار تے هَے۔

مردانا→ پاتساه ! تےرے سُهنے مُکھڑے نے سبد کیتا هَے 'جاه وستی وِچ, ساری نگری پَےریں آ پاےگی۔ تےرے اےس سبد دا سدکا سبھ پَےری آ پای, مَےں نا پچھاتا کِ بھوجن. بستر, چاںدی, سونا آپدے اُچارے سبد توں هوِا آيا هَے۔ بکھسس کر کِ مَےں تےرے سبد نُوں پچھاناں, سبد نُوں پِآر کراں; هاں تےرے اُچرے سبد دی, لوڑ پوے تاں چوٹ بھی سهاںگا۔ مَےں مُورکھ تے جات دا نیواں هاں تےری مِهر اتُّٹ هَے تے میںه واںگُو آ مُهاری پای وسدی هَے۔

گُرُو جی→ مردانِآں ! رباب وجا چھےڑ آسا دی سُر۔

کوای بھیکھک بھیکھِآ کھاِا۔۔

کوای راجا رهِآ سماِا۔۔

کِسهی مان کِسَے اپمانُ۔۔

ڈھهِ اُسارے دھرے دھِآنُ۔۔

تُجھ تے وڈا ناهی کوِا۔۔

کِس وےکھالی چںگا هوِا ۔۔ ۱۔۔

مَے تاں نام تےرا آدھارُ۔۔

تُوں داتا کرنهار کرتارُ۔۔ ۱۔۔ رهااُ۔۔

واٹ ن پاواُ ویگا جااُ۔۔

درگه بَےسن ناهی تھااُ۔۔

من کا اںدھُلا مايا کا بںدھُ۔۔

کھین کھراب هووَے نِت کںدھُ۔۔

کھان جیون کی بهُتی آس۔۔

لےکھَے تےرَے ساس گِراس۔ ۔۲۔

اهِنِس اںدھلے دیپک دےِا۔۔

بھاُجل ڈُوبت چِںت کرےِا۔۔

کههِ سُنهِ جو مانهِ نااُ۔۔

هاُ بلِهارَے تاکَے جااُ۔۔

نانک اےک کهَے ارداسِ۔۔

جیاُ پِںڈ سبھ تےرَے پاسِ۔ ۔۳۔

جاں تُوں دےهِ جپی تےرا نااُ۔۔

درگه بَےسن هووَے تھااُ۔۔

جاں تُدھ بھاوَے تا دُرمت جاِا۔۔

گِآن رتن من وسَے آِا۔۔

ندر کرَے تاں ستِگُر مِلَے۔۔

پرنوت نانک بھوجل ترَے۔ ۔۔۴۔۔۱۸۔۔⁴

سبد, ِالاهی ناد, دَےوی سُر تے اُچے بھاو, مردانے دے دِل نے اُّچی ٹھور بّدھی, مّتھا ٹےکيوسُ۔ مردانے دے

--------------

4. آسا مهلا ۱ تِتُکا۔

من نُوں سوجھی هوای کِ ِاک ساایں دا پِآر سّچ هَے, پِآر ساایں دی ےاد هَے تے ےاد سبد هَے, چاهو اںدر رس رُوپ هَے, چاهو نام رُوپ هَے, چاهو کیرتن رُوپ هَے, چاهو ِاس سّچے پاتساه دا بچن رُوپ هَے۔

گُرُو جی→ جو سبد دا سےوک هووے, جو نام جپے, جو هوراں نُوں نام جپاوے لوبھ وِچ ناں ورتےگا۔ جو لوبھ وِچ ورتدا دِّسے اُه ساایں دا سےوک نهیں هَے۔ نام دے پِآرے لوبھی نهیں هُںدے, دھرم وِچ ورتدے هَےن, مايا نُوں مَےل جاندے هن هّتھاں پَےراں دی۔ لوبھی دا وِساه نهیں کرنا کِ ِاه ساایں دا گھّلِآ هَے کِ ساایں دا بںدا هَے. لوبھ پاپ کرااُںدا هَے جھُوٹھ نال, دگے نال, گھّٹ تولکے, وّڈھی لَےکے, جھُوٹھی ساکھ بھرکے, دُوجے دا بُرا کرکے, پکھںڈ دھارکے, انےکاں پاپاں نال لوبھ مايا کّٹھی کرااُںدا هَے۔ جِتھے لوبھ هَے اُتھے پاپ هَے مردانِآں !

4

ِاتھوں چّلکے سری گُرُو جی سّجن ٹھگ دے ٹِکانے جا اّپڑے۔ ِاه آدمی اُپروں بھلا بنِآ هويا سی۔ مسیت تے ٹھاکردوارا رچ چھڈِآ سی, مُساپھر لوکاں نُوں گھر اُتاردا سےوا کردا سی تے دااُ پاکے لُٹ پُٹ لَےںدا تے اںدرے کِتے گُںم کر دےںدا سی۔ ستِگُراں تے مردانے نُوں بی ساهُوکار مُساپھر سمجھکے گھر لَے گِآ ۔ اُتھے مردانے نے گُرُو جی دے هُکم نال رباب وجايا تے ِاه سبد گاِان هويا 'اُجل کَےها چِلکنا گھوٹِم کالڑی مس۔ جِسدا سدکا سجن ٹھگ نُوں هوس آای تے گُرُو بابے نے اُسدا نِستارا کیتا۔ اُسدی دَولت گریباں نُوں وںڈواای تے اُسدا گھر ڈھُهاکے دھرمسال بنواای تے سجن پرمےسر دا سّچا بھگت هويا۔ '

ِاتھوں ٹُرکے پانیپت گاے, سےکھ سرپھ دا نِستارا کیتا۔ اُتھوں دِلی گاے تے ِابراهیم لودھی پاتساه نال ساکھی هوای۔ ِاتھوں اگے ٹُرے تے راه وِچ ِاک سّےد پالکی تے چڑھِآ جاںدا سی, ِاسدا نااُں وجید سی۔ ِاه پالکی وِچ چڑھِآ جا رِها سی, ِاک برِچھ هےٹھ چھاں وےکھکے اُترِآ تے کهار پالکی دے لاگے ِاسنُوں دّبن گھُّٹن۔ مردانا دےکھکے ستِگُراں نُوں پُّچھن لگا جی ِاه

----------------

1. دےکھو سجن ٹھگ دا پرسںگ۔

کی هوای. نالے چڑھکے آيا نالے گھُٹاںدا هَے, اُه نالے چُّک کے لِآاے نالے گھُّٹدے هن۔ تد ستِگُر جی نے پھُرماےا, پِچھلے جنم ِاس هٹھ تپ کیتے, پالے نال هڈ کڑکااے, تدوں دی چڑھی تھکان هُن اُتروا رِها هَے۔ تپ کرکے اَےسورج مِلدا هَے, اَےسورج وِچ مست هوکے بھُّلاں کریدیآں هن بھُّلاں نال نرک دے رستے پَے جاایدا هَے۔ مردانِآں, سُکھ دُکھ کیتے کرماں دا پھل هَے۔

پھِر جِس تھاں دا نااُں هُن نانک متا هَے اَوتھے هُںدے هواے ِاک ٹِکانے آ نِکلے جو ونجارِآں دا ٹِکانا سی۔ اےتھے ِانھاں دے ناِاک دے گھر پُتر جنمِآ سی تے اَوتھے کھُسیآں منا رهے سن۔ مردانا کَوتک دےکھدا رِها پھِر مردانے گُرُو جی نُوں کِها, جیاَو ِاه آدمی پُتر جںمے دی کھُسی کر رِها هَے کُچھ مَےں بی مںگ لِآواں, بھُّکھ لگی هَے, پےٹ بھر لواں۔ تاں گُرُو جی نے کِها مردانِآں, جگت نُوں پتا نهیں هَے, ِاه ِاسدے گھر پُتر نهیں هويا ِاه کوای کرجاای بدلا لَےن آيا هَے۔ ِاه ِاک رات رهےگا بھلکے اُٹھ جااےگا۔ پھےر ِاه سارے دںڈے هواے واںجھُو دُکھ پااُنگے۔ تےرا چِت کیتا هَے تاں جاه, مںگیں کُچھ ناں, آپے کوای پا انّ دا دےوے تاں لَے لویں۔ مردانا گِآ, کِسے وات نا پُچھی, سو مُڑ آيا۔ هُن گُرُو جی نے آکھِآ رباب وجا تے لَے سبد دی ٹےک۔ اُس وےلے سری گُرُو جی نے سری راگ پهرے مهلا ۱ دا سبد اُچارِآ۔ اگلی سوےر بالکا مر

گِآ تاں اَوه لّگے رون پِّٹن۔ تد مردانے پُّچھِآ جی ِاس دے باب کی ورتی? گُرُو جی نے اُّتر دِّتا:- جیو اگےان وِچ هَے, جِنھاں باتاں تے کھُس هُںدا تے بپھااُںدا هَے, اَوه مُبارکاں سںتاپ وِچ پلٹ جاںدیآں هن۔ ِاس کرکے جو ورتے سو پای ورتے, ِاه هرکھ سوگ وِچ نا جاوے تے ِاک واهِگُرُو دی سِپھت وِچ لّگا رهے تاں ِاه هیرا جنم جِّت هو جاںدا هَے۔

ِاس ترھاں پھِردے پھِردے ستِگُرُو جی پٹنے نگر دے باهروار آ ٹِکے۔ مردانا تھّکا هويا تے بھُّکھ نال کُچھ وےاکُل سی۔ ستِگُرُو جی نُوں کهِن لّگا کِ مَےں سهِر جاواں تے انّ پانی دا اُپرالا کراں تاں گُرُو جی نے ِاک لال رںگ دا پّتھر دےکے کِها کِ ِاه لَے جاه تے وےچکے کھان پین دا آهر کر لَے۔

ِاس نگری وِچ ِاک سالس راِا نامے جَوهری رهِںدا سی۔ مردانا کای تھاں لال دّسدا چھےکڑ اےتھے آيا۔ تد سالس نے پُّچھِآ:- "آاَو جی ! سےٹھ جی ! کِس دےس توں آاے کی مال لِآاے?"

مردانا → مدر دےس توں آاے جِّتھے پںج ند وگدے هن تے ِاک لال جےهی گیٹی وےچن آاے هاں, جے چار کَوڈاں چا ديو تاں انّ پانی هو جااے۔

سالس→ درسن کرااَو ?

مردانے نے ِاک پوٹلی کھولکے پںج چھے ماسےں دی چمکدی لالو لال گیٹی جهی اّگے دھر دِّتی۔

سالس راِا → (هّچھُوں ترھاں پرت پرت کے دےکھکے)

سُکر هَے, دھنّ! اُستاداں دے وارے وارے جاایاے۔ ادھرکے ! بّچا سَو رُپيا لَے آاَو۔

ادھرکا سَو رُپيا لَے آيا۔

سالس → (مردانے دے اّگے دھرکے) لاَو مهاراج جی تے ِاه لاَو آپنا لال, سںبھالکے پوٹلی وِچ بنّھ لَےنا۔

مردانا→ تے سَو رُپِآ کِس گّل دا هَے?

سالس → (چںگی ترھاں مردانے ول تّککے) ِاه سَو رُپِآ ِاس دی درسن-بھےٹا هَے۔ ملُوم هُںدا هَے ِاه سَے کِسے جَوهری دی هَے تے تُهانُوں اُس نے دےکے سهِر دے جَوهریآں دی پرکھ واستے گھّلِآ هَے, نهیں تاں ِاه لال کَون وےچدا هَے۔ اُه سُبھاگ هَے جِس نے رںگ دا ِانّاں چُهچُها تے نیر دا اَےنا ساپھ لال جِںدگی وِچ وےکھ لِآ هووے۔ اُستاد ساڈے جِکر کردے هُںدے سن ِاس پرکار دے لالاں دا, سو اساں اّج اّکھیں تّکِآ هَے۔ اُه آکھدے هُںدے هن کِ ِاس پااے دا رتن جد دےکھو تاں پهِلا درسن-بھےٹا کرو۔ مُلوں ِاه لال ِانے مُّل والا هَے کِ امُّل هَے۔ سو اساں اُهناں اُستاداں دی مّت کماای هَے, آپ ِاه درسن بھےٹا لَے جااَو۔

ادھرّکا→ ساه جی ! جرا مَےنُوں بی دِکھانا ِاه لال۔

سالس→ (چاکے) لاَو بّچا وےکھو۔

ادھرّکا→ (وےکھ وےکھکے) ساه جی اّج تاں مَےں بی کُچھ اّکھ والا هو گِآ هاں۔ سّچ مُچ ِاه بڑی سُّچی بےرگ ڈاڈھی سُتھری سَے هَے۔ مَےں کدے ِاه ڈلھک, ِاه پانی دی جھال نهیں سی تّکی۔

مردانا → ساه جی ! مَےنُوں جد ِاه گیٹی مالک نے دِّتی سی تاں مَےں مالک دی مسکری سمجھی سی پھےر مَےں کِها- سُکیناں دا سهِر هَے, کوای بالاں دی کھےڈ لای لَے لاےگا تے پےٹ بھر انّ مِل جااےگا۔ پر جد مَےں پهِلے دُکاندار نُوں دِّتی تاں اُسنے ِاک مُولی دےکے کِها بای ِاه لَے لَے ساڈے بال ِاس نال دو گھڑیآں کھےڈنگے, مَےں کِها دو چا دےه, تاں اُسنے ناں دِّتیآں۔ پھےر هِک هلواای دے گِآ تاں اُس سےر مٹھِآای نا دِتی تے ِاک بجاج دے جا کھڑوتا تاں اُس دو گج کھّدر هی دےن نُوں کِها۔ جد مَےں پَےںسی مںگی تاں اَوس کِها کِسے سراپھ پاس جاه, پھےر مَےں دو چار هّٹیں گِآ, مُّلھ وّدھ وّدھ پَےںدا گِآ۔ ِاسدے وّدھ مُّلھ هون دا مَےنُوں هُن سںسا هو گِآ, تاں مَےں ڈھُوںڈدا ڈھُوںڈدا آپدے پاس آيا, آپ نے مُّل امُّل آکھِآ هَے تے درسن بھےٹا سَو دِّتا هَے۔ ِاه مَےں نهیں لَےںدا۔

سالس→ تُسیں سَو رُپّےا تے لال آپنے ساه پاس لَے جااَو, جے اُهناں وےچنا هی هويا تاں پھےر آ جانا, مُّلھ کر لواںگے پر ِاس سَے دا مُّلھ امُّل هَے۔

مردانا→ ساه جی! مَےں رات دا بھُّکھا هاں, تے مےرے مالک جی بھُّکھے تاں نهیں, پر انّ اُهناں بی نهیں پايا, هُکم تاں ِاه سی کِ ِاسنُوں وےچکے بھوجن لَے آواں۔

سالس→تُسیں ِاه لَے جااَو, بھوجن بی پهُںچ جااےگا, سانُوں پتا دّس جااَو, پھِکر نا کرو۔ اسیں وپاری لوگ هاں تے آپ دا ساه وّڈا وپاری جاپدا هَے تے اُّچی نجر والا لگدا هَے اُه ساڈی گّل تے کھُس هووےگا, نراج نهیں هون لگا۔

مردانا→ (جرا مّتھا وّٹکے) پتا نهیں, وّڈا تاں جرُور هَے پر جے وپاری هُںدا تاں دےس بدےس بھَون دی کی لوڑ سی? (مُسکا کے) گھر بَےٹھا هی امیر هو جاںدا۔ پر اّچھا چلدے هاں۔

سَو رُپےا تے لال مردانا لَے کے ستِگُرُو جی پاس پُّجا۔ ستِگُر دےکھکے هّسے تے مردانے نے لال تے رُپاے اّگے دھرے تے آکھِآ:-

آه لاَو۔ اپنا تلِسم, کِسے تھاں دو مُولیآں مُّلھ نهیں پَےںدا تے کِسے تھاں سَو رُپّےا درسن بھےٹا تے مُّلھ امولک۔

ستِگُر → مردانِآں ! امولک چیجاں دا ِاهو هال هَے۔ درِسٹی والی تھاں 'امولک هن تے ناں درِسٹی والی تھاں مُّلھ رهِت هَےن۔ اُّچی درِسٹی مُّلھ هَے۔ جِسنُوں سوجھی نهیں اُس مُولی مُّلھ پايا, جِسدے نَےن سن اُس امولک دّسِآ۔

ِاه سَو رُپےا اُسدی اںدرلی درِسٹی دی کدر هَے, پر ساڈا هّک کاای نهیں کِ بِناں کوای مال دِّتے مُّلھ لویاے, جاه ِاه موڑ آ۔

مردانا تھّکا ٹُٹا سی, پر جاندا سی کِ سَو رُپےا انهّکا هَے تے گُرُو جی نے لَےنا نهی, سو چاهے انچاهے دےن مُڑ گِآ۔

مردانا اَوکھا سَوکھا هوکے رُپّےے جَوهری دے پاس سّٹ آيا, پر ِاس توں پهِلوں جَوهری آپنے نَوکر نُوں پکوان دےکے گُرُو جی ول گھّل چُّکا سی۔ مردانا آيا تاں اگے اُه نَوکر وِسمادی رںگ وِچ بَےٹھا سی تے گُرُو جی کیرتن وِچ مگن سن۔ جَوهری نے جد ڈِّٹھا کِ اُه وپاری دا داس رُپےے سُّٹ گِآ هَے تاں اُسدے من چوپ هو آای کِ دےکھیاے اےڈا وپاری کَون هَے, اَےسے لالاں والا, اَےسا تےاگی تے پھےر بناں وِچ اُترن والا۔

جد اُه جَوهری گُرُو جی دے پاس آيا تاں اگے اُنھاں دا درسن کرکے نِهال هو گِآ۔ هُن اُتھے اَےسا ستِسںگ دا رںگ لّگا کِ جَوهری سالس راِا تے اُسدا ساگِرد ادھرکا دوهاں دا نِستارا هويا۔ سری گُرُو جی اَوتھے کُچھ دِن ٹِکے۔ سںگت بن گای تاں سالس نُوں مںجی مِلی تے اُسدے مگروں ادھرکے نُوں مِلن دا هُکم هويا۔ ِانھاں دے وںسج هی دسمےں پاتساه جی دے سمےں اُنھاں دے پرےمی هوکے پٹنے وِچ سےوا بھگتی کردے رهے هن۔

سالس والے سارے ماملے توں ستِگُر جی نے مردانے نُوں سمجھايا کِ:-

سری ‘کرتار نام’ سچ لال۔

جِه کو مِلے سُ هوت نِهال۔          (شری گُ: نا: پر:)

ارتھات سّچا لال پرمےسُر دا نام هَے, ِاه لال وےچیدا نهیں, ناں ِاستوں سںسارک لابھ لایدے هن ِاس نال آپنی کلےان تے آتم کھُسی پراپت کریدی هَے۔ سری گُرُو نانک دےو جی دی مهِماں دا سالس راِا دا رچِت ِاک چھںد مِلدا هَے, جو ِاس پرکار هَے:-

بِلاول سالسراِا جی۔۔

ستِگُر داتا نام کا دینو کھولھ کپاٹ۔۔

اےک جُ بنجا بنجِآ بهُر ن آوے گھاٹ۔۔

ستِگُر نانک پُورا۔۔ بچن کا سُورا۔۔ ۱ ۔۔ رهااُ۔۔

اگم نِگم دِکھلاوتا کھولے نےتر انںت²

جگ ونجارا اےک هَے ساه اےک بھگوںت۔۔

بنج همارا ستِگُرُو پُوںجی همری نام۔۔

آٹھ پهِر دھُن لگ رهے ےهی همارے کام۔۔

سالس بِنوَے بےنتی سُن لَے تُوں کرتار۔۔

کاچے رںگ اُتارکے ساچے رںگ اپار۔۔

----------------

2 پاٹھاںتر-کپاٹ۔

5

پٹنے توں چّلکے پھِردے ٹُردے گےا آاے پھِر ِاتھوں ٹُرکے ِالاکے وِچ پھِردے لوکاں نُوں تاردے رهے, پر بهُت دِن ٹِکانا کِتے نا کیتا۔ ِاک ٹِکانے مردانے نے سری گُرُو جی نُوں آکھِآ:-

جرا تّکو ناں کِهیآں کالیآں گھٹاں چڑھ آایآں هن۔ نیلے نیلے اکاس تے اُمڈے آ رهے بّدل کِهے سُهاونے لگ رهے هن, هوا بی ٹھںڈھی جھُّل پای هَے, جِس نے ساری تپت پی لای هَے۔ آای جی هُن برسات آای, (کھںگھُورا بھرکے) پاتساه چُماسا چل رِها هَے. ِاس رُتے تاں نهیں پھِری ٹُریدا, کِتے ٹِکانا کرکے بهِ جاایدا هَے۔ پَےںڈے دی تھکَوٹ بهُت پَےںدی هَے, جی هّسدا هَے, تھاں تھاں دے پانیآں کِتے کّچے, کِتے مَےلے, کِتے تھوے کِتے بےتھوے چھےتی چھےتی وٹااُںدِآں بںدا نروآ بی نهیں رهِںدا۔ اُںنج بی رُت کّچی پّکی هو جاںدی هَے, کدے راتاں نُوں ترےل, کدے میںه. کدے سوکا, هُّسڑ, چیهووٹ, کدے ٹھںڈھی نِکی هوا, کدے گڑگج تے بُّلے۔ سپ سلُوںگڑے هُنالے بتھےرے پر اج کل تاں هنےر آيا هويا نے, تپالیآں سپالیآں دے بی ِاهو دِن هُںدے هن۔ جیاَو لّکھ سَے ورِها مےرے سُهنے سُلتان جی! پر تّکونا ارام تے ٹِکااُ دے دِن هن۔ آاَو کِتے ٹھهِر جاایاے, ڈےرا کریاے, ِاه چُماسے دے دِهاڑے تھهُ تھِّتا لاکے ِاک جگھا بَےٹھکے ساایں دے گُن

گاویاے۔ تُساں نُوں تاں آپنی کوای پرواه نهیں پر پِآر والِآں توں سهِ گھّٹ هُںدا هَے کِ تُهانُوں هر وےلے رُّجھے هواے تے پراُپکار وِچ جُّٹے هواے دےکھن تے ارام دی چاهنا نا کرن۔ نالے مَےں چھےتی اکُلاںدا هاں; مےرے کان هی چار دِن ٹِک چّلو کِدھرے۔

ِاه پِآر دی-آپدے سریر نال دِل مرمی تے درد بھری هُّب دی-گل بات سُنکے روگیآں نُوں اروگ کرن والے سری گُرُو نانک دےو جی بولے- مردانِآ ! سّچ پِآ آهنااےں ٹھیک هَے, چُماسے دی رُت ِاوےں هی هُںدی هَے, پر سّجنا وےکھ چاکریآں جِنھاں سِر چاایآں اُنھاں نُوں اےس رُّتے بی آرام کِّتھے? هلکارے چِٹھیآں سُنےهے لَے کے دےکھ ! اج کل بی بھّجے پھِردے هن۔ اَوه وےکھ ِاک ساڈے کول دی هُنے لںگھ کے گِآ هَے, کِوےں بھّجاں جاںدا هَے۔ ساهِب دی چاکری گاکھڑی هَے, جِاُں تورے تُرنا جِاُں پرےرے کرنا۔ مالک کِسے کںم لای پِآ لِجاںدا هَے۔

مردانا→ سُهان تےری چاکری نُوں, سُهان تےرے ساهِب نُوں, سُهان تُدھے نُوں (هّسکے) تے رُوال کُ سُهان تےرے ڈھاڈھی نُوں بی۔ پاتساه تےرے تن تان هَے ارساں دا, پر مےرے تن نِتانپن هَے کّچے سیر دا جو مَےں لوکاں نالوں بهُت پیتا هَے۔ مےرے کان هی ٹھهِر جااَو۔ مےرا جی ِاس رُتے ٹُرنو هُّسدا هَے, مےری کھاتر هی کِتے چار دِن سستا جااَو۔

گُرُو جی مردانے دے ِاس پِآر نُوں سمجھدے سن۔ جدوں گُرُو جی آپنے تے بهُت سرم لَےںدے سن تاں مردانا اپنے تھکان جاں بھُّکھ جاں کِسے هور لوڑ دی سرم کرکے چُّپ نهیں سی رهِںدا هُںدا سگوں بول بول کے دّس دّس تے آپنی کھاتر واستے پا پاکے اُنھاں نُوں آرام وِچ ٹِکا لَےںدا سی۔ بسںت رُت وِچ پالی دیآں هولاں کھاکے تُرے هواے گُرُو جی کِتے ڈےرا پاکے نهیں رهے سن, کِتے دو کِتے چار دِن ٹھهِردے ستِنام دا اُپدےس دےںدے, اّگے هی اّگے جا رهے سن تے هُن برسات لگ رهی سی۔ ترَے چار مهینے کّٹکے گرمی دا سپھر کیتا۔ اُپدےس دِتے تے مواے جِوالے جیآدان دے دے کے۔ هُن مردانا چاهُںدا سی کِ مےرے سُهنے مالک جی چار دِن آرام کرن۔ ستِگُرُو جی اُسدے پِآر نُوں ستِکار دےن لای بولے: "بھلا مردانِآں! جِّتھے هُن کوای نگری آاُںدی هَے کُچھ اٹک جاںواگےں۔

ساایں دیآں مِهراں نال ِاک اُچےرا تھل, سُهاونا ٹِکانا, چںگا گِرااُں آ گِآ, جِس توں باهر وار ِاک کوس دی وِّتھ تے ِاک آسرا وےکھکے ستِگُراں نے ٹِکانا کیتا۔

ِاس تھاوےں دو جیآں دا اُدھارا کیتا۔

کُچھ کال ِاتھے رهِکے ستِنام دا چّکر چلاکے سری گُرُو جی اُتھوں ٹُرے۔ مگرے مردانا بی ٹُر پِآ, ِاک بھاری اُجاڑ آ گای۔ چوکھا چِر ِاس دے وِچوں لںگھدے رهے تد مردانے نے آکھِآ, پاتساه! ِاه کےهی

بھِآنک اُجاڑ آای هَے کِ جی ساایں دا کِتے نهیں مِلِآ?

مردانے دا واک سُن کے آپ بولے:-

سُن کَے بولے کرِپا نِدھانا۔

ِاه نهِ لکھو اُجار مهانا۔

بڈو نگر وسدی ابھِرامُو۔

سِمرن هوت جهاں ستِنامُو۔ ۔۳۶۔۔

جهِ پرمےسُر چِّت ن آوَے۔۔

سو وسدی اُدِآن لکھاوَے۔۔

هرکھ ن هووَے تهاں کداای۔

جها ن کبهُوں پربھ گُن گاای۔ (سری گُ: نا: پرکاش)

مردانِآں ! اُه اُجاڑاں وسدیآں هن۔ جِتھے پرمےسر دا نام چِت آوے اُه وستیآں بھِآنک هن جِّتھے پرمےسر جی توں وِسارا هَے تے جِّتھے پاپ دا واسا هَے۔ اُه گرِهست اُه نگری سوهنی هَے, گھُّگھ وّسدی هَے, جِتھے پرمےسر دا نام هَے۔ پرمےسر دے پرےم وِچ سِّکن سّدھرن والِآں نے اُجاڑاں نُوں وستیآں بنايا هَے۔ ساایں دے سَوںک وِچ آاے گھراں نُوں چھّڈکے بناں وِچ جا بھاگ لااُںدے هَےن, جِّتھے بھاگاں والے جا بَےٹھے تے جِّتھے کِسے بَےٹھکے ساایں دی ےاد کیتی سو سُبھاگ جاایں۔

ِاه کهِںدِآں آپ دے نَےن پرےم رںگ نال بھرکے جل لَے آاے تے پِآرے تے مِٹھے ساایں دے کیرتن نال تھرر

تھرر کرن والے سُریلے گلے توں ِالاهی ناد هويا اتے آسا راگ دی مدھُر سُر وِچ ِاک سبد گاوِآں

گِآ:-

دےوتِآں درسن کَے تاای دُوکھ بھُوکھ تیرتھ کیاے۔۔

جوگی جتی جُگت مهِ رهتے

کر کر بھگوے بھےکھ بھاے۔۔۱۔۔

تاُ کارن ساهِبا رںگ رتے۔۔

تےرے نام انےکا رُوپ انںتا ۔۔

کهن نا جاهی تےرے گُن کےتے۔۔۱۔۔ رهااُ۔۔

در گھر مهلا هستی گھوڑے چھوڈ وِلاِات دےس گاے۔۔

پیر پَےکاںبر سالِک سادِک چھوڈی دُنیآ تھاِا پاے۔۔ ۲۔۔

ساد سهج سُکھ رس کس تجیالے کاپڑ چھّڈے چمڑ لیاے۔۔

دُکھیاے دردوںد در تےرَے نام رتے دروےس بھاے۔۔۳۔۔

کھلڑی کھپری لکڑی چمڑی سِکھا سُوت دھوتی کینی۔۔

تُوں ساهِب هاُ ساںگی تےرا پرنوَے نانک جات کَےسی ۔۔۴۔۔۱۔۔۳۔۔    (آ: م:৭)

ِاه سبد اَےسے وَےراگ دا نکسا بنّھ دےن والی سُر وِچ گاوِآں کِ مردانے دے نَےناں اگے واهِگُرُو جی دے سَوک دا نکسا پھِر گِآ, ون ترِن اَےاُں بھاسن کِ ساایں دے مِلاپ لای ترلے لَے رهے هن۔ بن مانوں ساای دے جگےاسُوآں, ڈھُںڈااُوںآں تے پِآر والِآں دے جتناں نال بھرپُور هَے تے رںگ رںگ دے پِآر بھَورے ترلے لَےن وِچ رُوپدھاری هو رهے هن۔ جد تک آپ گاُںدے رهے

مرداناں ِاس سُآد وِچ بَےٹھا رِها, جد سبد بںد هويا تاں کِنّا چِر مگروں نَےن کھُلھے۔ ِاک لںبا سهُولت والا ساه مردانے نے لَےکے چار چُپھےرے تّکِآ تے اپنے داتا جی دے چرناں وّل وےکھکے آکھِآ:- "سُهان تےرے سَوک نُوں ! سُهان تےرے رںگ نُوں !!"

کُچھ چِر مگروں اگےرے ٹُر پاے۔ اُجاڑ مُّک گای, کُدرتی تے کںواری سُںدرتا سماپت هو گای, اگے هُن هریآں هریآں جُوهاں, پر ٹاویآں ٹاویآں آ گایآں۔ تھُهڑی جِهی وسوں آ گای۔ ِاه ِاک نِکا جِها پِںڈ سی۔ ِاه پِںڈ ٹھّگاں ڈاکُوآں دی وستی سی۔ لگ پگ سارے جاں بهُتے ِاهو کار کردے سن, لوکاں نُوں ٹھگناں, لُٹناں, مارنا تے پھےر تھهُ نا لگن دےنا۔ وستی وےکھکے ستِگُراں بچن کیتا لَے بھلے ساتھیآ! اُجاڑ تاں مُّکی تے هُن تّک وستی آای های۔ رات ِاّتھے بِسرام کریاے? مردانے کِها ست بچن بھلی گل هَے ۔ سری گُرُو جی بولے- چل مردانِآں تے دےکھ کرتار دے رںگ! وستی تے اُجاڑ دا وےروا تّک لَے۔

ِاس ترھاں هاس بِلاس کردے جا وڑے۔ ِاک گھر اگے گاے هی سن کِ اُسدے رهِن والے نے تّک کھُسی کیتی تے آکھِآ آاَو, بھلے جیاُ ِاه گھر آپدا هَے, ِاتھے ٹِکانا کرو, رات آرام پااَو, جو کُچھ هاجر هَے کھااَو, پیاَو, تھکےواں لاهکے سوےرے اگے ٹُر پَےنا۔ گُرُو جی مُسکرااے تے اُتھے ڈےرا لا دِتا۔ مرداناں وی بهِ گِآ, پر بُجھے چِت۔ باکی دے ٹھّگاں نُوں

پتا لّگا تاں اُس ٹھّگ نُوں وکھ لَے گاے تے آپو وِچ آکھن لگے:-

جوت لِلار بڈی ِاه کے دھن هَے,

بهُ پاس چلےو کِه تھاای ۔

لےهُ سبھَے, ن دُراوهُ سو,

هم بھور بھای دھن لےهِ بٹاای۔       (نا: پر:)

ِااُں پّکیآں پکاکے آپو آپنیآں ڈھوکاں وِچ چلے گاے۔ جِسدے گھر ستِگُر جی رهے سن اَوه ترکیباں سوچن بهِ گِآ کِ رات جد سَو جانگے تاں اَےاُں ِاهناں دے کپڑے لتے دی تلاسی کرساں, اَےاُں دھن هر لَےساں, جے جاگ پاے تاں اَےاُں کرساں۔ پرںتُو ساایں دی بھاوی اَےسی ورتی کِ اُه پَےںدے سار گھُوک ساُ گِآ تے سارے ساتھی, جِنھاں اُسدی مدد کرنی سی اُه بی سَوں گاے۔ سُّتے اَےسے کِ سُورج چڑھے تک وستی وِچ کِسے دی جاگ نا کھُّلی۔ آپ سری گُرُو جی تے مردانا کُچھ کیرتن وِچ رهے۔ پھِر آرام کیتا۔ تڑکے اُّٹھکے کھُوه تے ِاسنان پانی کیتا تے آپنے داتے دے رںگاں نُوں وےکھدے سارے سّتِآں نُوں چھڈکے ٹُر پاے۔ راه وِچ مردانے نے پُّچھِآ! ِانھاں نُوں کَےسی

------------------

1. پُراتن جنم ساکھی وِچ ٹھّگاں دی بات چیت گُرُو ساهِباں دی ِالاهی سُںدرتا بابت اَےاُں لِکھی هَے:- جِسدے موه (مُوںه) وِچ اَےسی جوت هَے سو کھالی نهیں, ِاسدے پّلے بهُت دُنیآں هَے پر گُّجھی هَے۔

نیںد واپری? آپ نے پھُرمايا- 'مردانِآ ِاه ساایں دی پاای نیںد هَے, جو دُراچاریآں نُوں گھےری رکھدی هَے۔ جاگنا تاں ساایں نے آپنے سَوک والِآں نُوں دِّتا هَے تے سُهاوی نیںد بی اُنھاں نُوں هی بکھسی هَے۔ مںد کرمی پاپ لای جاگدے هَےن اتے من تے سریر دے تھکےوےں وِچ سَوں جاںدے هن۔

گُرُو جی تے مردانا کُچھ پںدھ لںگھ گاے تاں ٹھّگاں دی جاگ کھُّلھی۔ سارے اُسدے گھر آ جُڑے جِس دے گھر آپ ٹِکے سن تے کهِن لگے کِ مالمتا کّڈھ تے سانُوں هِّسے پرتی وںڈ دےه۔ اُسنے آکھِآ, جِوےں تُسیں هُن جاگے هو مَےں وی رات دا پِآ هُن جاگِآ هاں۔ اُه مُساپھر تاں ساڈے سُّتے پِآں هی ٹُر گاے هن, رات کوای اَےسی دبویں نیںد پای هَے کِ جاگ هی نهیں کھُّلھی, پتا نهیں کوای سِهری² سن۔ پر دُوجے ٹھّگ اُس دیآں اےه گّلاں منّدے نهیں سن, اَوه کهِںدے سن کِ تُوں سارا مال تّل کر لِآ هَے, اُهناں نُوں تُوں کِتے اَےسا مار مُکاکے لُکايا هَے کِ سانُوں بی تھهُ نا پوے۔ ِاس ترھاں جھگڑا ودھدا گِآ, اُه مںگن اُه کنّاں تے هّتھ دھرے تے پھےر اُه کهِن:-

هاتھ لگےو بهُتو دھن تو کهُ,

لالچ دھار کَے لین چھپاای۔

---------------

2. جادُوگری والے۔

سو نهِ چھوڈَے کَےسے کرو,

تُم پاس همارے تے لےت سداای۔

کِاُں اب تُوسن بَےٹھ رها ?

سبھ کاڈھ نِکےت تے دےهُ دِکھاای۔                (نا:پر:)

اُس نے جد ڈِّٹھا کِ مےری پےس نهیں جاںدی تد اپنے پیر ٹھّگ دی سهُں چاای ِاس پر سارِآں نُوں امنّا آ گِآ۔ هُن سارے تِآر هو پاے تے لگے پِںڈ دے باهر کھوج لّبھن۔ جد کھوج لّبھ پِآ تاں کُچھ بهُت تکڑے جُآن کھوج دے مگر لّگکے بھج پاے۔ کُچھ کوهاں پر سری گُرُو جی تے مردانے نُوں جا مِلے۔

جد ٹھّگاں نے دُور جاںدِآں نُوں تّک لِآ تاں للکار کے بولے- کھڑے رهے کِتھے جاںدے هو?

اواج سُنکے جگت تارک جی نے مُڑکے پِچھے تّکِآ تے کھڑو گاے۔ مردانے نے کُچھ بھِآنک آدمی اپنے ول آاُںدے وےکھکے بھَے کھادھا تے کهِن لگا:- ِاه بدماس نجریں پَےںدے هَےن ساڈے پاس هَے تاں کُچھ نهیں. ِاهناں نُوں دّس دےایاے تے کھهِڑا چھُّٹے۔ مےرا رباب هَے سو ِانھاں بےسُرِآں دے کِسے کںم نهیں, جے لَےن تاں جی سدکے دےکے ِانھاں بھُوںڈا نُوں مگروں لاهیاے۔ ساهاں دے پاتساه سُنکے مُسکرااے تے کهِن لگے:-

مردانِآں ! دےکھ کرتار دے رںگ ! سانُوں ٹھگدے هن کِ ٹھّگے جاںدے هن آپ آپنے کُراه توں, مالک دے چوجاں ونّے تّک جے ساڈے مگر لااے سُو تاں آپ ساڈی راکھی لای بی آيا جان۔

مردانا چںگا ستِسںگی پُرکھ سی, پر اجے اُس وِچ اُه دھَےرے نهیں سی جو ارسی جوت اُس وِچ پاےا چاهُںدے سی۔ هاں بچن سُنکے کُچھ دھیرج آ گِآ تے جِنّا کُ دِل کاهلا پِآ سی, اُستوں کُچھ کھڑو گِآ ! هُن مردانا بی ساایں دی ےاد وِچ رب رب کردا اڈول جےها هو ستِگُراں دے پاس کھڑا هَے۔

ٹھّگاں نے اگے ودھکے کُچھ وّدھ گھّٹ آکھِآ, پر جِاُں جِاُں نےڑے آاے کُچھ هوروےں هُںدے گاے۔ جد کول آ کھڑوتے تاں پُراتن جنمساکھی وِچ لِکھِآ هَے ‘تب درسن دےکھنے نال سبھ آِا اںدرهُ نِبل بھاےں۔‘ جد اُه گھےرا پاکے کھلو گاے تاں ستِگُراں پُّچھِآ تُسیں کَون هو? اُهناں وِچوں ِاک نے آکھِآ-اسیں مارِآ پهِلے کردے هاں تے لُٹِآ پِچھوں کردے هاں اسیں اَےسی سرےنی دے ٹھّگ هاں۔ تُسیں دھنوان هو, رات چُپ کرکے رهِکے سوےرے کھِسک آاے هو, اسیں تُهانُوں مار دےنا هَے تے جو کُچھ پاس هَے لُٹ لَےنا هَے۔ مردانا کُچھ بولن وّل اُملدا سی پر داتا جی دی اهِّل کراںتی وےکھ کے رُک جاںدا سی ۔ هُن ستِگُر نے کِها, مارو بای, پر ساڈے سریر نُوں اگنی داه دےنا تے آپ نے دُور ِاک دھُوںاےں ول اُںگل کیتی کِ اّگ اُتھوں لَے آاَو۔ ٹھگ پهِلے تاں گُّسے وِچ آاے کِ سانُوں کی لوڑ هَے داه دا کرّٹا کرنے دی, پر پھےر سوچن لّگے کِ کدے کِسے هّسکے نهیں کِها سی کِ سانُوں مار لاَو, ِانھاں دا اےناں کِها نا موڑیاے, تاں دو ٹھگ اُدھر نُوں گاے۔ اَوتھے اُنھاں نے ِاک کَوتک ڈِّٹھا, کِ کوای دےوتا تے کوای جم دِکھاای

دے رهے هن۔ اُنھاں توں ٹھّگاں نُوں پتا لگا کِ جِسنے تُهانُوں گھّلِآ هَے اُه رّبی جوت گُرُو نانک هَے۔ اُسدی نجر ِاس چِکھا تے پای هَے تاں ِاس پرانی دا بھلا هويا هَے۔ جِستوں اُنھاں نُوں سوجھی هو گای کِ جِسنُوں مارن لگے هاں اُه تاں مهاں پُرکھ هَے, تاں آ پَےریں پاے, بھُّل بکھساای تے سُمّتے لگے۔ ِاس پِںڈ دے واسیآں توں ٹھّگی چھُڈاکے تے اُنھاں نُوں کرِسانی وِچ لاکے سری گُرُو جی تے مردانا اگے رودے رهے۔

6

پھےر دےساٹن کردے ڈھاکے لاگے جا نِکلے۔ ِاک دِن مردانا سهِر انّ پانی واستے گِآ تاں اُتھے ِاک پھکیر دی گّدی تے ِاک جنانی سی اُسنُوں نُورساه آکھدے سن, اُه تراٹکاں ناٹکاں چےٹکاں دی اُس-تاد سی تے اُسدا بڑا پھَےلااُ تے اڈںبر سی۔ مردانا بھولے بھا اُسدی تراٹک مُّدرا هےٹھ آکے آپا بھُّل گِآ۔ جو اُه آکھے سو پِآ آپ نُوں سمجھے۔ تاں سری گُرُو جی اَوتھے آاے تے اُسنُوں اُس نِںدرا توں جگايا۔ ِاس سکتی نُوں دےکھکے نُور ساه تے هور اُسدے سارے چےلیآں چےلے اُس جادُو ٹُونے تںت مںت دے مارگ توں اُداسین هوکے نام جپ دے رستے لّگے تے سبھ دا اُدھار هويا۔

اےتھوں ٹُرکے بڑی اُجاڑ وِچ جا نِکلے۔ اُس تھاں تے مردانے نُوں بھَے توں نِربھَے کرکے اگے ٹُرے, کای تھاں اٹکے کای کوتک ورتے۔ پھِر ِاک پِںڈ گاے اَوتھے کِسے آدر ناں دِتا تے مسکریآں کیتیآں تاں مردانے پُّچھِآ جی ِانھاں دا کی هال هوسی ? گُرُو بابے کِها 'ِاه سهِر وسدا رهے۔ ِاس توں اگلے سهِر گاے, جِتھے بهُت آدر بھا هويا, لوکی پرمےسُر دے بھاُ والے سن۔ اےتھے گُرُو جی واک کیتا 'اےه لوک اُّجڑدے رهِنں۔ تد مردانے پُّچھِآ جیاَو ِاه کی نِآاُں کیتے نے ? تاں گُرُو بابے آکھِآ, مردانِآں اَوه لوک ِاکو تھاں رهِن تاں

چںگے جو آپنے کُسںگ نُوں پھَےلااُنگے ناں۔ اےه جِنھاں نے بںدگی سےوا کیتی هَے۔ جِّتھے جانگے ستِسںگ دا پاه لااُنگے, جگت دا بھلا هووےگا۔ ِاتھوں ٹُرکے سےکھ پھرید نال گوسٹ تے اُسدا نِستارا کیتا۔ پھےر چھُٹا گھاٹکا آاے تے اَوس دےس جھںڈے باڈھی نُوں تارِآ تے مںجی بکھسی تے آپ اگے چلے گاے۔

"تب بابا اتے مردانا اَوتھهُں رودے رهے, جو جاںدے جاںدے وڈی اُجاڑ وِچ جاِا پاے تب اُتھے کوای مِلَے ناںهی۔ تب مردانے نُوں بهُت بھُکھ لاگی تاں مردانے آکھِآ, سُهان تےری بھگت نُوں اسیں ڈُوم سے مُلکھ دے ٹُکڑے مںگ کھاںدے تھے, اُتھهُں بھی گوايا اسیں تاں وڈی اُجاڑ وِچ آِا پَےِا هاں, کدے کھُداِا کاڈھَے تاں نِکلهِ, هُن کوای سیهُ بُک پوَےگا تا مار جاوَےگا, تب بابَے آکھِآ مردانِآ تےرے نےڑے کوای ناهی آودا پر تُوں اُسیآر هوهُ۔ آکھيوس جی کِاُں کر اُسیآر هوواں, اُجاڑ وِچ آِا پيا۔ تب بابے آکھِآ مردانِآ اسیں اُجاڑ وِچ ناهی اسیں وستی وِچ هاں جِتھَے نااُ چِتِآودا هَے۔ اَوتھَے بابَے سبد بولِآ۔ راگ آسا م: ۱۔۔

دےوتِآ درسن کَے تاای دُوکھ بھُوکھ تیرتھ کیاے۔۔

جوگی جتی جگت مهِ رهتے

کر کر بھگوے بھےکھ بھاے۔۔۱۔۔

----------------

1. ِاه ٹِکانا 'چِٹا گااُں جاپدا هَے۔

تاُ کارن ساهِبا رںگ رتے۔۔

تےرے نام انےکا رُوپ انںتا کهن ن جاهی تےرے گُن کےتے ۔۔۱۔۔ رهااُ۔۔

در گھر مهلا هستی گھوڑے چھوڈ وِلاِات دےس گاے۔۔

پیر پےکاںبر سالِک سادِک چھوڈی دُنیآ تھاِا پاے۔۔۲۔۔

ساد سهج سُکھ رس کس تجیالے کاپڑ چھوڈے چمڑ لیاے۔۔

دُکھیاے دردوںد در تےرَے نام رتے دروےس بھاے۔۔۳۔۔

کھلڑی کھپری لکڑی چمڑی سِکھا سُوت دھوتی کینی۔۔

تُوں ساهِب هاُ ساںگی تےرا پرنوَے نانک جات کَےسی۔۔۴۔۔۱۔۔۳۳۔۔

تب بابے آکھِآ 'مردانِآں سبد چِت کرِ, تاُ باجھُو بانی سر ناهی آںودیں۔ تب گُرُو بابے آکھِآ 'مردانِآ! رباب وجاِاں۔ تب مردانے آکھِآ جی مےرا گھٹ بھُّکھ دے نال مِل گيا هَے, مَےں ِاهُ رباب وجاِا ناهی سکدا۔ تب بابے آکھِآ 'مردانِآ چّلُو کِسَے وسدی جاهاں۔'

 اجی مَےں وسدی بی ناهیں جاِا سکدا مےرا بھُّکھ نال گھٹ مِل گيا هَے هاُں مردا هاں۔"

تب بابے آکھِآ 'مردانِآں هاُں تَےنُوں آای بِناں مرن نهیں دےںدا, اُسیآر هوهُ ۔ تب مردانے آکھيوس جی هاُ کِاُ کر اُسیآر هوواں? هاُں مردا هاں جیونے دی گل رهیں۔ تب مردانے آکھِآ: 'جی مَےنُوں دُکھ نا دےِا۔ تاں بابے آکھِآ 'مردانِآ, ِاس رُّکھ دے پھل کھاهِ, پر رج کَے کھاهِ, جِتنے کھاِا سکدا هَے پر هور

پلَے بنّ ناهیں ۔ تب مردانے آکھِآ, 'جی بھلا هووَے۔ تاں مردانا لگا کھاونِ۔ پھلاں کا سُآد آِااَوس آکھَے هووَے تاں سبھَے کھاِا لای, پھِر هتھ آون کِ ن آونِ, کُچھ پلَے بی بنّ لےای مت هتھ آون کِ نا آونِ۔ تب مردانے آکھِآ بھُکھ لگےگی تاں کھاواںگا ۔ مردانے پّلے بی بنّ لاے۔ جاںدے جاںدے مردانے نُوں پھِر بھُکھ لاگی تاں آکھيوس کُچھ کھاواں' ۔ جاں مُهِ پااے تاں اُتَے وےلَے ڈھهِ پيا۔ تب بابے آکھِآ کِآ هوآ وے مردانِآ?' 'جیاُ پاتساه ! تُدھ آکھِآ سی جو کھاهِ سو کھاهِ ودھ دے پّلے بنّ ناهی, مَےں آکھِآ کُچھ پلَے بھی بنّ لای مت هتھ آون کِ نا آون سو مَےں مُهِ پااے سن, مےرا ِاهُ هوال هوِا گيا۔ تب بابے آکھِآ 'مردانِآ تُدھ بُرا کیتا سی جو مُهِ پااے سنِ, اےهُ وِکھ پھل سنِ, پر بچن کرِکَے اںمرِت پھل هواے سنِ۔ تب بابَے متھَے اُپر پَےر رکھِآ تب چںگا بھلا هوآ اُٹھ بَےٹھا۔ تب مردانَے آکھِآ 'سُهان تےری بھگت نُوں اتے تےری کماای نُوں, اسیں تاں ڈُوم مںگ پِنّ کھادھا لوڑ هاں۔ تُوں اتیت مهاں پُرکھ کھاهِ پیوهِ کُچھ ناهیں اتے وسدی وڑے ناهیں هاُں کِاُں کر تُدھ نال رهاں? اساں نُوں وِدا کر ۔ تب بابے آکھِآ, 'مردانِآں مےری بهُت کھُسی هَے تُدھ اُپر تُوں کِاُں وِدا مںگدا هَے مَےں تھاوهُ۔ تب مردانے آکھِآ, 'سُهان تےری کھُسی نُوں پر مےری وِدا کرِ, هاُں آپنے گھر جاواں۔' تب بابے آکھِآ 'مردانِآں کِوےں رهَے بھی? تاں مردانے آکھِآ 'هاُں تاں رهاں جے مےری بھُکھ گواوهِ, جو تےرا

اهار هووَے سو مےرا هووَے, سو مےرا اهار کرهِ, جے تُوں اےها کںم کرهِ تاں تےرے نال رهاں جاں اےهُ بچن کرهِ جو مےرے کرم بی ناں بیچارهِ تاں هاُں تےرَے نالے رهاں, جے اےهُ تُوں کںم کرےں ناں هی تاں مَےنُوں وِدا کر ۔ تب گُرُو بابے آکھِآ جاهِ وے مردانِآں تُوں دین دُنیآں نِهال هوآ ۔ تب مرداناں اُبھر پَےریں پيا, گُرُو بابے ِاتنیآں وستُوآں دِّتیآں, مّتھا چُکدِآں نال اگم نِگم کی سوجھی هوِا آای, تاں مرداناں بابے نالِ پھِرنِ"² ِاس وارتا وِچ سری مردانا جی نے کِس بھولے بھا دے دِلی پےار والی سردھا پر مِتراں والی لاڈلی ترج نال سری گُرُو جی توں آتم دان لَے لِآ هَے۔ اّج دے دان نال مردانا گُرمُکھ هو گِآ تے بھاای مردانا بن گِآ۔ دھنّ داتا دےنهار تے دھنّ بھاوناں والے سِکھ داتاں دے لَےنهار۔

هُن انےک تھاایں پھِردے رُهےل کھںڈ آ نِکلے رستے وِچ کای ساکھیآں ورتیآں, انےکاں جیواں دے اُدھار هواے۔ ِاک دِن اںمرِت وےلے کیرتن هو چُکن مگروں جا دِن چڑِآ تاں ستِگُر نے آکھِآ:- بھاای مردانا ! تُوں اساں تھیں کُجھ دِن لاںبھے هو رهُ ۔ ِاه واک سن تاں پرےم نال بھرے پر سُنن والے نُوں انیدار کٹاری توں تِّکھے هو لّگے, اّکھاں وِچوں جلدھارا وهِ تُری تے مردانا اںجھُو کےرکے آکھن لّگا:-

-------------------

2. پُ: جنم ساکھی۔

3. ِاه ساکھی بالےوالی جنم ساکھی دی هَے۔

هے جوت نِرںجنی ! مَےں مُّڈھ توں بھُّلا تےرے گھر دا مِراسی, کِسے گُن تے گل جوگا نهیں, سدا توں تُوں آپنا آپے هی جانِآ تے لڑ لايا آپ هی نِواجِآ تے نال رکھِآ, مَےں پھےر بی بھُّلا, پر تُوں سدا بکھسِآ۔ مَےں پَےر پَےر تے سِدک دی پَوڑیاَوں تِلکِآ تے دُّکھ بھُّکھ دا مارِآ, ڈڈِآيا۔ هَے آپے پسیجن والے ستِگُرُو ! هے ساڈے دُّکھ دےکھکے سچکھںڈ توں آپ آکے تارن هارے جےوتی سرُوپ ! هے سدا مےلن والے بکھسِںد داتِآ ! مَےں اَوگُنهار نُوں چرنی لاای رکھ تے آپنے توں ناں وِچھوڑ۔ کاای گُن پّلے هووے تاں مَےں آکھاں, مَےں تاں هاں هی اُّکا سّکھنا۔ هے کّکھوں هَولِآں نُوں مان دےن والِآ ! آپنے چرناں دے وِچھوڑے دا داگ ناں دےه۔

ستِگُر نانک دےو→مردانِآں سبھ توں وڈا دُّکھ هی وِچھوڑا هَے ار وِچھوڑا هی سارے دُکھاں دی ماں هَے۔ سںسار سارا جے آپنے پےارے واهِگُرُو توں ناں وِچھُڑے تاں سںسار بَےکُںٹھ هَے۔ مَےں جاندا هاں کِ وِچھوڑے دی پیڑ تَےنُوں دُکھ دےوےگی ار مَےں تَےتھوں - جو مےرے پریتم پرمےسُر جی دے کیرتن سُنااُںدا هَے-نهیں وِچھُڑِآ لوڑدا پر کیه کریاے مردانِآں ! کںم بی تاں کرنے هواے۔

مردانا→ هے پرےم دے هُلارِآں نال بھرے پریتم جی ! آپ دے کںماں وِچ مَےں کُچھ ناں کُوںآںگا, جو کرسو سو وےکھاںگا, جو آکھوگے آپ دی کرِپا نال کراںگا۔ جِوےں کِوےں بن پاے, دھروهی جے,

مَےنُوں ِاکّلِآں ناں چھڈو۔ هے ستِگُر بابے مَےں تےرا هاں, مَےں نیچ تےرا هاں, مَےں اَوگُنهارا تےرا هاں, هے بابا نانک ! جےها کےها هاں تےراں هاں, مَےں تےرا هاں۔

ستِگُر نانک دےو > سّجناں ! اسیں تَےتھوں وِچھُڑنا تاں نهیں لوڑدے, پر کارج هی اَےسا هَے جو ِاهناں تےرے پرےم پروےدھے نےتراں نے دےکھکے جھّلناں نهیں هَے۔ ِاه کرتار دی رجاِا هَے۔ هُکم جانکے سّجنا اےس اگے پےار دی گِّچی نِوا دےنی هی لابھوںد هَے۔ هور اںتر آتمے جد تُوں ساڈے نال هَےں تاں کاهدا وِچھوڑا?

مردانا→ ستبچن, مےرے مالک جی ! آپ دی رجاِا سِر متھے تے هَے۔ پر جوت نِرںجنی جی ! آپدا وِچھوڑا کیکُوں نِبھےگا ?

ستِگُر جی →مردانِآں ! جِس وِچھوڑے وِچ 'بھُّل آ رلے اُه مارُو وِچھوڑا هُںدا هَے, جِس وِچ 'ےاد رهے اُه جیاُںدا وِچھوڑا هَے تے پھےر مےلدا هَے, اےس ےاد والے وِچھوڑے نُوں هی بِرها آکھی دا هَے۔ جِنھاں دے اںدر بِرها نهیں اُه ساایں ولوں مر جاںدے هن۔ جِنھاں دے اںدر ساایں والی جان رُمک پَےںدی هَے, سّجناں! ساایں دا سِمرن کردِآں تاں سدا مںگل

هی مںگل هَے۔ جِتنا کال ساڈا پھےر مےلا نهیں هُںدا, نِرںکار دا سِمرن کردے رهِنا, پھےر اُه مالک پالک سدا اںگ سںگ هَے تے رهےگا۔

مردانا→ تے بِرد پالِک ستِگُرُو جی ! برساں هو گایآں هن گھراں توں نِکلِآں تے بےبے جی آپ دے درسناں لای جی بھِآنے هو هو جاںدے هن, آپ نے کّل آگےا کیتی سی کِ بےبے ےاد کر رهی هَے تے اساں هُن سُلتانپُرے چّلنا هَے۔ هے دین دِآل جی ! آپ دا بچن هَے کِ بےبے جدوں ےاد کرےگی پهُںچاںگے تے آپ هُن هور کارج وِچ وِچرن لگے هو۔ بےبے جی دا کومل هِردا بهُت وِراگ کرےگا۔ آپ ديا دے سمُںدر هو, کومل هو تے پےارے هو۔

ستِگُرُو جی → مردانِآں! بھلے وےلے چےتا کرايا های? پر کیه کریاے, اےهے سرِسٹی بهُت دُکھی هَے, گھور پاپ هو رِها هَے, پرمےسُر دے بںدے کھےد پا رهے هن۔ مردانِآں! اردھ رات جد بیتی تاں اسانُوں ڈاڈھے رون تے کیرنِآں دی اواج آای جد ِاه کُرلّٹ سُنِآں تاں اّکھاں کھولھکے چُپھےرے ڈِّٹھا کِتے جی ساایں دا نهیں بولدا سی, جد پھےر نَےن میٹے تاں بڑے

هاوِآں دی اواج آای۔ مردانِآں ! ترَے وےر ِاسے ترھاں هويا۔ ِاه هںجھُوآں مےری چھاتی تے پایآں هن, پرمےسر جی دے پُتراں دے وِرلاپ نے ِاه کلےجا وِنّھِآ هَے, اےس کرکے سّجناں هُن ِاتھے ٹھهِرنا تے سُکھ دےنا هَے۔ سُکھ دےکے پھےر بےبے جی دے درسن کراںگے۔

مردانا → هے ديا دی نِدھ جی ! اےس بن وِچ تاں جی ساایں دا نهیں هَے, رونهارا کَون هَے?

ستِگُرُو جی → مردانِآں !

کرتار دے رںگ دےکھ:-

هرناں باجاں تے سِکداراں اےنا پڑھِآ نااُ۔۔

پھاںدھی لگی جات پھهاِان اگَے ناهی تھااُ۔۔                (وار ملار : ۱)

اَےس ترھاں دا کوای کلےس ورت رِها هَے, پرمےسُر جی دے پِآر وِچ پاے کھےد جھّلدے هن۔ نامی پُرکھ دا کھےد کرتار کِوےں جھّلے۔

مردانِآں تُوں اَودرنا نهیں, تکڑے رهِنا, ِاه اسیں اّڈ نهیں هون لگے, بھورا کُ وِچھوڑا هَے تے وِچھوڑے نُوں مےل هُںدا هَے۔

مردانا→ پےار دے چسمےں تے پرےم دے سومےں ستِگُرُو جی ! کرِپا کرکے دّسو کِ داس کِت وّل تے کِس

دِن کِس جگھا آپ دے ِاس پِآرے درسن دی تاںگھ کردا هويا اُڈیکے?

ستِگُرُو جی→ مردانِآں! تُوں کھسموں گھُّتھا نهیں هَے, تےرے سِر تے ست کرتار هَے جِت وّل تےرے پَےر لَے جان چلِآ جاویں تے جِت دِن تےرے اںدر پرےرنا پھُرے اَوس دِن اےتھے جاں جِّتھے پَےر لَے جاون آ جاویں, آپنی مّت وِچ نا رلاویں تاں کرتار سارے کارج آپ سوارےگا۔

مردانا →سّت بچن مهاراج جی ! ست کرتار ! ست کرتار ! ست کرتار ! ست کرتار !

مردانا 'کرتار کرتار آکھدا چرناں تے جھُکدا تے پھےر پھےر مّتھا ٹےکدا, نَےناں توں چھهِبر لااُںدا پِچھلے پَےریں مُکھ ستِگُر ول سنمُکھ کرکے اُس ٹِّبی جےهی توں اُتردا کِدھرے بناں وِچ لوپ هو گِآ?

سری گُرُو جی نے هُن کای بںدی وِچ پاے جیو چھُڈااے, بںدیآں وِچ پااُن والے جروانے نُوں درُست کیتا تے کُچھ دِناں توں باد اَوسے ٹِکانے جِتھوں مردانے توں وِچھُڑے سن آاے۔ مردانے نُوں بی جِّتھے اُه سی اَوتھے هی دھُوه پای, اُسدے اںدرلے من نُوں پرےم نے رستے پايا, اُس نا دِّسن والے پر من دے جھُکااُ تے رُکھ پلٹااُن والے اسر نے پَےراں نُوں رستا دّسِآ۔ جِّداں نهیں پتا سی کِ کِدھر چّلِآ هاں, اَوداں بےپتے هی ٹُر پِآ, پر آن اَوتھے هی نِکلِآ۔ جاں دُوروں ڈِّٹھوس تاں بھنّاں تے آکے

چرناں نُوں چںبڑ گِآ, رودے دی هِچکی بّجھ گای تے سریر مُڑھکا تے لُوں کںڈے هوکے مردانا امِّت کھُسی نال بےسُرت جےها هو گِآ۔ ستِگُر نے کںڈ تے هتھ پھےرِآ, پِآر دِّتا تے کول بِٹھاکے سُّکھ پُّچھی۔

مردانا→ مَےں تاں مُّڈھ دا بھُّلا هويا هاں, آپ دے در دا سُآلی هاں, کی پُّچھاں تے کی دّساں, جو آپ دی رجاِا سی ورتِآ, مَےنُوں تاں کاای سُدھ نهیں رهی, دِنے رات وَےراگ وِچ روںدا رِها هاں۔ کِسے وےلے درسن هُںدے سن تے کِسے وےلے بےبے جی دلیجاں وِچ بَےٹھے راه تّکدے ویر ویر کردے دِّسدے سن۔ اےسے ترھاں دِن بیت گاے, اّج جی نُوں کھِّچ وّجی تے سّد لِآ نے۔ هے جوت نِرںجنی! تےریآں تُوں هی جانے۔ مَےنُوں دان دےه جو تےری رجا وِچ رهاں, بھُّلاں ناں, جے بھُّل کر بی بَےٹھاں, مےری مّت تھوڑھی هَے, تاں تُسیں مَےںنُوں سدا چںگے لگو, سدا پِآرے لگو, بّس جے ترُٹھے هو تاں ِاه دان ديو, ِاه کھَےر در دے سُآلی تے آپنے مںگتے نُوں سدا پااَو, سدا پااَو۔

ِاه آکھدا مرداناں پھےر رُنّاں تے نَےن بھر بھر آاے تے پھےر آکھيوس هے تارنهار داتا- مَےں آپ نُوں کای وےر منُّکھ سمجھکے لڑ بھِڑ لَےںدا هاں مےرے اَوگن ناں تّکیں, جے تُوں مَےنُوں مِتر بناکے تے آپ منُّکھ بنکے لڑ نا

لااُںدا تاں مےرے اںدر پِآر کِتھوں جاگناں سی? جے تُوں اُّچا اُّچا رهِںدا تاں مَےں مِراسی نُوں تُوں کد پِآرا لگناں سی۔ جِّتھے تےرا واس هَے اَوه سّچا ٹِکانا مےرے ِاس کرماں دے بڑے کرڑے دےس توں اَےنی وِّتھ اُتے هَے کِ مَےنُوں اُسدا کی پتا لگناں سی; جے تُوں آپ آ کے جگايا, لڑ لايا تے لڈِآيا تاں مےرے اںدر بھی پریت جاگی۔ پریت وِچ مَےں بھُّلدا بی ڈھےر هاں, برابری کر بَےٹھدا هاں, گھبراکے سِدک توں ڈول کھلوںدا هاں, پر دھنّ تےرا بِرد هَے جو سدا بکھسدا هَے۔ هے اُّچے ستِگُر نانک ! هے نیوِآں وِچ آکے وّسن والے ستِگُر نانک ! هے پِآرے, هے پِآرے, هے پِآرے۔ مَےں وارے, مَےں وارے, مَےں وارے۔ جے تُّٹھا هَےں تاں اَےنا لںماں وِچھوڑا مَےنُوں پھےر کدے ناں دےایں۔ مےرے لُوں لُوں وِچ تےری کھِّچ هَے۔ جی تُوں وِچھُڑدا هَے تاں کھِّچ دی تنی کّسی جاںدی هَے تے اَوه کّس مَےتھوں جھّلی نهیں جاںدی۔ آکھ نا:-تُوں مےرا هَےں, تُوں مےرا داس هَےں, مَےں تَےنُوں کدے نا وِچھوڑساں۔ هے نیوِآں دے مِّتر, هے نِمانِآں دے ےار, هے نیچاں دے سںگی ساتھی رهِکے اُّپر چُّک لِجان والے اُّچِآ! ِاک وار کهُ ڈُوںماں تُوں مےری نجروں کدے اُهلے نا هوسےں۔

اےه ڈاڈھے پِآر دے واک, "جِس لاگی پیر پِرںم کی سو جانَے جریآ"والے تِّکھے انیدار تیر ورگے چُبھوےں واک اُس پرےم-اوتار دے هِردے تے اسر کیتے بِناں کیکُوں لںگھ سکدے سی, اَوه دَےوینےتر بںد سن ار اُنھاں اںمرِت دے سومِآں وِچ پِآر دے هںجھُو بھر رهے

سن۔ اڈول بَےٹھے سن, پر پےار ساریآں ترباں وِچ جھرناٹ چھےڑ رِها سی تے پرےم دا سںگیت هو رِها سی۔ ديا دے سِںدھُو تے بِرد دے پےارے ستِگُرُو نے پَےراں پر ڈھّٹھے تے رو روکے آکھدے ِاک وار کهو ستِگُر جی کِ مردانا مےرا داس هَے مردانے نُوں گل لا لِآ, سِر تے هّتھ پھےرِآ تے آکھِآ-'مردانِآں تُوں دھنّ هَےں تُوں دھنّ هَےں !! مںگ جو مںگنا هَے۔

هااے! پرےمیآں دے پرےم, تےاگ تے کُربانیآں, سدکے تے گھول گھُماایآں, کَےسیآں اسچرج هن? مرداناں مںگ رِها سی کِ ِاک وار کهِ دےه 'تُوں مےرا هَےں ۔ جد پِآرے نے کِها کُچھ مںگ تاں آپنے لای جو مںگدا سی بھُّل گِآ, اُس پرےم دے جادُو بھرے هّتھاں دے لگدِآں سار آپا تاں اُڈ گِآ سی, مردانا کیهدے لای کُچھ مںگے? دےکھو پرےم دا آپاوار رںگ ! آکھدا هَے 'هے تُّٹھِآ ستِگُرا ! بےبے بڑا وِراگ کر رهی هَے, جِّداں مَےں تھوڑے دِن وِّچھُڑکے وِآکُل رِها هاں, اُه پوِّتر بیبی, اُه سّچی پرکاسمان دےوی, اُه تےری جوت دی سّچی سِّکھ, سِّکھی دے سّچے سِدک وِچ رو رهی هَے, درسن نُوں وِلپدی هَے, هے چںگِآں توں چںگِآ ! هے اُچِآں توں اُچِآ۔ هے سبھ توں پِآرِآ ! تُّٹھا هَےں تاں بےبے نُوں درسن دےه?' ِاه آپا نِوار کے دُوجے لای سُکھ مںگن دا سّچا پرےم, ِاه گُرسِّکھی دی دَےوی ساںجھ, ِاه پُورن کھُسی دیآں داتاں مِلن دے وےلے آپنی جھولی میٹ کے ستِسںگی دی جھولی

داتے دے اگے کر دےنی کِ گھر آای کھَےر اَےتھے پَے جاوے, اُه پرےم دا پرےم تے اُچے درجے دا بھاو سی کِ ستِگُر نُوں مردانا ات مِّٹھا لّگ گِآ, اپنايا گِآ تے واک هويا: 'مردانِآ تےرا سرُوپ وِّچ واس هويا۔ ست کرتار, ست کرتار, پر لّگی سمادھ توں آتمرںگ وِّچ ڈُّبے تے هُن اُّچے مهاںرس وِّچ اَےسی نِمگنتا وِچ گاے مردانے نُوں کُچھ پتا نهیں رِها۔ درِسٹمان وِّچ مردانا بنکے بَےٹھے هواے نُوں ِاس رںگ تَوں بےکھبری هو گای۔ اُس رُوپ وِّچ جا رںگ کھُلھا کِ پرےم تے رس وِّچ رس رُوپ رسیآ واهِگُرُو جانے کی هو گِآ پر جد اُس رس تے رںگ تے بےکھُدی دی مَوج وِّچوں - جے دےس کال توں پرے وّسدی هَے- پرتِآ تاں پهِلا واک ِاهو سی کِ اُس ستِسںگ وِّچ رّتی سّچے سِدک والی بےبے جی نُوں درسن ديو, تاں مردانے دے کنّاں نے اواج سُنی, 'ست کرتار, نِرںکار بھلی کرےگا۔

7

اَےاُں پھِردے ٹُردے سُلتان پُر آاے, بیبی نانکی-وّڈی بھَےن, تے ستِگُرُو جی نُوں سبھ توں پهِلاں گُرُو پچھانن والی سِّکھ- نُوں آکے درسن دِّتے۔ اےتھوں پھےر تلوںڈی آاے۔ دو کوه نگروں باهر آ ٹِکے اُجاڑ وِچ۔ کُچھ چِر مگروں مردانے پُّچھِآ, "جیاُ هُکم هووَے تاں گھر جاواں, گھر کی کھبر لَے آواں, دِکھا اساڈے آدمی کِاُں کر هَےنِ, کوای رهِآ هَے کِ کوای ناهی رهِآ۔ تد بابا هسِآ, هّس کر کهِآ ‘مردانِآ تےرے آدمی مرےںگے تُوں سںسار کِاُںکر رکھهِگا? پر تےرے آتمَے آںودی هَے تاں تُوں جاهِ مِل آاُ پر تُرت آای اتَے کالُو دے گھر بھی جاوَےں, اساڈا نااُں لای ناهیں۔ تب مردانا پَےریں کر گيا۔ تلوںڈی آيا, جاِا گھر ورِآ تب لوک جُڑ گاے سبھ کوای آِا پَےریں پوَے, اتَے سبھ لوک آکھِن جو مردانا ڈُوم هَے پر نانک دا سايا هَے۔ ِاه اُه ناهیں سںسار تے ودھ هوآ هَے; جو آںودا هَے سو آِا پَےریں پودا هَے۔ ' پھےر مردانا بابے کالُو جی گھر گِآ۔ اُتھے سارے مِلے, پر جد گُر نانک دی گل پُّچھن تاں مردانا چُّپ رهے۔ پھےر مردانا هور گّلاں باتاں کرکے اُٹھ ٹُرِآ۔ تد بابے دی ماتا جی نے

---------------

1. پُ: ج: ساکھی۔

سوچِآ اےهُ جو تُرت وِهڑے وِچوں چلا گِآ هَے, جرُور ۔ مےرا نانک آيا هَے تے کِتے باهر هَے۔ تاں ماتا اُٹھ کھڑی هوای کُچھ کپڑے, کُچھ مِٹھِآای لے کر پِچھهُ جاکے مردانے نُوں آِا مِلی تاں آکھيوس مردانِآ مَےنُوں نانک مِلاِا! تاں مردانا چُپ کر رِها۔ "اَوتھهُں چلے آںودے آںودے جاں کوهاں دُهُوں اُپر آاے تاں بابا آِا کر پَےریں پيا تاں ماتا لّگی بَےراگ کرن, سِر چُںميوس آکھيوس هاُ واری هاُ واری بےٹا, هاُ تُدھ وِٹهُ واری, تےرے نااُ وِٹهُ واری, تےرے درسن وِٹهُ واری جِتھے تُوں پھِردا هَے تِس تھااُ وِٹهُ هاُ واری, تُدھ نِهال کیتی مَےنُوں آپنا مُهُ وِکھالِآ تب بابا ماتا کا هِت دےکھ کر گد گد هوِا گيا۔”²

تھوڑا هی چِر تلوںڈی ٹھهِر کے سری گُرُو جی اَوتھوں پھےر ٹُر پاے۔ مردانا بی نال هی گِآ۔ پهِلاں راوی ول تے پھےر جھناں ول گاے۔ کای جیو تارے, کای کَوتک ورتے۔ پھےر پاکپٹن توں ترَےک کوه اُجاڑ وِّچ آ ڈےرا کیتا, اےتھے سےکھ برهم نال گوسٹ هوای۔ آسا دی وار دیآں نَو پاُڑیآں اُچار هوایآں تے سری مردانا جی نے گاویآں۔ سےکھ دا بھلا کرکے آپ دِپالپُر آاے تے ِاک کوڑھی دا نِستارا کیتا۔ پھےر وَےرووال, جلالاواد توں کِڑیآں پٹھاناں دیآں وِچ آاے۔ اےتھے پٹھان مُرید کیتے۔ پھےر وٹالے آاے تے اےتھوں سَےدپُر بھاای لالو جی

--------------------

2. پُ:ج: ساکھی۔

پاس گاے۔ مردانا سارے سپھر وِچ اںگ سںگ سی۔ سَےدپُر (اےمناباد) وِچ بابر دے جُلم ورتے, اَوه کهِر دے نجارے مردانے نے بی تّکے۔ ِاک دِن مردانے نے پُّچھِآ جیاَو بھُّل تاں اےتھوں دے ِاک نواب دی سی جِن بابر دا کِها نا منِّآ, ِاس بابر نے سارے کِاُں مارے۔ تد گُرُو جی نے آکھِآ, جاه اُس بِرچھ هےٹھ سَو رهُ۔ مردانے دے سینے تے ِاّک بُوںد تھِںدھے کِ مِّٹھے دی پای سی روٹی کھاںدِآں, جاں سُّتا تاں کیڑیآں چڑ گایآں, ِاک کیڑی لڑ بی گای, مردانے نے کاهلی وِّچ هّتھ مارِآ تاں انےکاں کیڑیآں مر گایآں۔ تد گُرُو جی هّسے تے کهِن لگے مردانِآں ِاه کی کیتا ای? لڑی آ ِاک تے مار کِنّیآں گھّتیآں نی? تاں مردانے نُوں سوجھی آای کِ مَےں نیںد دی گپھلت وِّچ ساں جو ِاک لڑی تے هّتھ ساریآں تے جا وّجا, تِوےں اےه بابر ورگے ماےا وِچ سُّتے پاے لوک سرِسٹی کتل کر رهے هن۔

اےتھوں میاے مِّٹھے دے کوٹلے نُوں گاے, اُسدا اُدھار کیتا۔ اَوتھے بی مردانا نال سی تے کیرتن کردا سی۔ اےتھوں اُّٹھکے لاهَور آاے تے دُنیچںد دا نِستارا کیتا; ۱۵ پاُڑیآں آسا دی وار دیآں اےتھے اُچار هوایآں۔ ِاه بی مردانے نے گاویآں رباب نال۔ اےتھوں ٹُرکے گُرُو جی هُن تلوںڈی آاے تے کُچھ چِر گھر رهے۔

هُن گُرُو جی تلوںڈی ٹِک گاے, پتا لگدا هَے پُ: ج: ساکھی دی لِکھت توں کِ پهِر رات رهِںدی نُوں اےتھے کیرتن هُںدا سی ۔ آسا دی وار بن چُکی سی, مردانا

بی اےتھے هی اپنے گھر سی۔ سو ترِپهِرے وےلے وار دا آرںبھ اےتھو هی تُر پِآ سهی هُںدا هَے۔³

اےتھے رهِکے راِا, ماتا پِتا دا نِستارا کیتا۔ اَوهناں دے نَےن کھُّلھے تے واهِگُرُو دے درسن پاکے جیاُ پاے نوےں آتم جیون وِچ, جو اُنھاں دے سپُوت نے جگت نُوں ارساں توں لِآکے دِّتا سی۔ تارُو پوپٹ آد کای سِّکھ اےتھے ترے۔ پھےر گُرُو جی ِاتھوں اُّٹھ ٹُرے تے راوی دے کںڈھے کںڈھے لاهَوروں بی دُور اُپر نِکل گاے۔ مردانا نالے گِآ, اَوتھے دودے پِںڈ پاس جا ڈےرے لااے۔ اےتھے هی کروڑیاے دی ساکھی ورتی جو پهِلاں تاں گُرُو جی نُوں مارن آيا سی, پر پھےر سِّکھ هويا تے اےسے هی کرتارپُر بّدھا۔ جاپدا هَے کِ مردانا بی اےتھے هی آ رِها۔ بابا کالُو پروار سنے اےتھے آ گِآ۔ لوکیں سِکھ لگے هون, سںگتاں بن گایآں, بابے بھےکھ اُتارِآ, "ِاک چادر تےڑ ِاک اُپر, ِاک پٹکا سِر, نِرںکار نِرںجن دا رُوپ دھارِآ, جگت نِستارن کے تاایں۔"⁴ "تب نانک کَے گھر اےکو نام وکھانیاَے" بهُت اُستت هوون لگی, کھرا بهُت گاُگا هويا۔ جو کوای هِںدُو مُسلمان, جوگی, سنِّآسی, برهمچاری, تپیاے, تپیسر, دِگںبر, بَےسنو, اُداسی, گرِهستی, بَےراگی, کھان, کھوانین, اُمرے, اُمرااُ,

----------------

3.بھاای گُرداس جی نے 'اںمرِت وےلے جاپ اُچارا کرتار پُر وِچ دّسِآ هَے۔

جپُجی دا پاٹھ سوےرے هی هُںدا هَے تے آپ نے بی اُچارن هی لِکھِآ هَے, جپُجی دا کیرتن نهیں لِکھِآ۔

4.پُراتن ج: ساکھی۔

کروڑیاے, جِمیدار, بھُومیاے جوکو آوَے سو پرچا جاوَے۔ سبھے لوک اُستت کرن۔

ِاتھے ستِسںگ مںڈل ساجکے آپ نے دُوجی اُداسی کیتی, دّکھن نُوں گاے۔ اَےتکی آپدے نال سَےدو اتے سیهو نامے دو سِکھ سن۔ جاپدا هَے کِ مردانے نُوں پِچھے چھوڑ گاے سن کِ کرتارپُر وِچ جو رهُریت کیرتن دی ٹوری هَے سو جاری رهے تے ستِسںگ دا پرواه ٹُرِآ رهے۔ دّکھن نُوں جاںدے تے آاُںدے انےکاں لوک تارے, جِنھاں دے وِستھار هَےن, پروجن سںگلادیپ دے اُپر وار 'جاپھناپٹم توں اُترکے راجے سِونابھ نُوں تارن دا سی۔ اَوتھے گُر سِّکھی دا بهُت وِستھار هويا۔ سںگت بنی, راجے نُوں مںجی مِلی تے ستِگُرُو جی اُپکاری بّدلاں واںگُوں پھےر تھاں تھاں وسدے تے مِهراں کردے کرتارپُر آ گاے۔ کُچھ کال رهِکے تے سںگتاں نُوں نِهال کرکے پھےر اُتراکھںڈ دی اُداسی کیتی۔ ِاس اُداسی وِچ بی مردانا نال نهیں لِآ۔ ِاس وےری نال هّسُو لُهار تے سیهاں چھیںبا سی۔ آپ پهِلاں کسمیر گاے تے اَوتھے لوکاں نُوں تاردے سُمےر جا چڑھے جِسدا بھاو جاپدا هَے کِ آپ مان سروور دے پاس کَےلاس پربت دے جا نِکٹ پهُںچے۔ سارے رستے وِچ اجے آپ دی سِکھی دے نِسان مِلدے هن۔ مان سروور توں سِّدھاں نال چرچا هوای تے اَوه هارے تے اَوس سارے ِالاکے وِچ کنّپاٹِآں جوگیآں دی مانتا اُڈ گای۔ ِاس ترھاں سارے اُتراکھںڈ دا چّکر لاکے تے اُپدےس درِڑاکے آپ پھےر کرتارپُر آاے۔ کُچھ سماں

کرتار پُر رهِکے ِاتھوں دی ستِسںگ واڑی نُوں سُرجیت کیتا۔ پھےر آپ دا چِت پّچھوں والے دےساں وِچ دَورا کرن دا کیتا سو آپ هاجیآں دا وےس دھارکے مّکے وّل نُوں اُٹھ ٹُرے تے مدینے بگداد آدِک تھاایں هوکے ایران تے اپھگانِستان وِّچ 'سّچ دا پّلُو پھےردے دےس آاے۔ اےس اُداسی وِچ نال کَون سی, پُراتن جنمساکھی توں پتا نهیں چلدا, پر بھاای گُرداس جی بگداد دے جِکر وےلے دّسدے هن کِ:-

بابا گِآ بگداد نُوں باهر جاِا کیآ استھانا۔

ِاک بابا اکال رُوپ دُوجا ربابی مردانا۔

بھاای منی سِںگھ جی نے بی بھاای مردانے دا هی نال هونا دّسِآ هَے تے تِوےں هی بالے والی ساکھی نے۔ ِاس اُداسی وِچ جو پهِلاں گُجرات والے پاسے, اَوتھوں مکے مدینے تے بگداد نُوں هوای کَوتک ورتے, انےکاں دے اُدھار هواے جو وِستھار والے پرسںگ هَےن, اںت سری گُرُو جی پھےر کرتار پُر آاے۔

8

هُن گُرُو جی کرتار پُر ٹِک گاے۔ وِچوں پھےر ِاک اُداسی هوای هَے جِسنُوں پںجویں آکھدے هن, پر ِاسدا وےروا اجے کھوج تلب هَے۔ مردانا سری کرتار پُر ٹِکِآ رِها تے کیرتن دی سےوا کردا رِها۔ آپ هُن اُه اُس پُورن سُکھ نُوں پهُںچ چُکا سی جِسنُوں آتم سُکھ آکھنا چاهیاے۔ بھاای منی سِںگھ جی لِکھدے هن کِ ِاک دِن سری گُرُو جی اپنے دھِآن مگن بَےٹھے سن, آپ دِل دی سّچی اےکاںت وِچ سن, اےکاںت وِچ انںت دے شهُ وِچ تاریآں لا رهے سن کِ بھاای مردانا آ گِآ تے ارداس کرن لگا, هے گُرُو بابا جی آپ اج اگںم انںت تے بےاںت بےسُمار وِچ رںگے هواے کِسے اچرج گھر وِچ هو کُچھ داس نُوں بی مِهر کرو تاں سری گُرُو جی بولے:- جیو نُوں لوڑیاے کِ اپنے من نُوں آپ سمجھايا کرے, کِاُںک من دا سُبھااُ هَے دِّسن والے جگت ول رُکھ رکھکے ِاس وِچ بھُّل جانا تے اںدرلے سُکھ ولوں اچےت هو جانا, سو ِاسنُوں آپ سمجھااُنا چاهیدا هَے کِ هے من اوگُناں نُوں چھڈ جو تَےنُوں آپنے وِچ کھِّچ کے اچےت کر دےںدے هن, تُوں اَوگُن دُور کر تے گُناں وِچ آپے نُوں سما لَے۔ اَوگُناں وِچ تُوں سُآداں دے کارن لِپٹ جاںدا هَے, پھےر تُوں ماڑے کرم کردا هَےں, اُه تَےنُوں نام توں وِچھوڑ دےںدے هَےن تے پھےر مِلن نهیں دےںدے, ِااُں کٹھنتا نال ترے جان والے نُوں کِوےں ترسےں? پھےر اّگے جم دا پَےںڈا بڑا اَوکھا هَے

اُس توں ڈرنا لوڑیاے۔ هے من تُوں پرمےسر نُوں نهیں پچھانِآ, سںجھ توں سوےر تے سوےر توں سںجھ تّک ِانھاں وِچ هی پھسِآ رِها, جدوں اَوکھے پَےںڈے وِچ پھسےگا دّس تدوں کی کرےںگا? هے من ِانھاں بںدھناں وِچ بّجھا تُوں اجے بی چھُّٹ سکدا هَے, جے کر گُرُو دُآرے پرمےسر دا سِمرن کرےں ۔۔۱۔۔ اُه ِاس ترھاں کر کِ آل جںجال نُوں چھڈ دےه۔ اَولاد دے پااے بںدھن تے هور مايا دے جںجال جِنھاں دے موه رُوپ تنااُ وِچ هے من تُوں پھس گِآ هَے اُهناں وِچوں آپ نُوں کّڈھ تے اُنھاں دی تھاوےں واهِگُرُو پرمےسر سارے وےاپک جگت توں نِرالے پُرکھ دی سےوا کر۔ اُس دی سےوا دا کی ڈھّب هَے۔ اُه ِاه هَے کِ هے من آپنے وِچ اُس نُوں وسا- اُسدا سِمرن کر, ےاد رّکھ, ےادوں وِسِمرن نا هون دےه۔ گُرُو نے تَےنُوں دِکھا دِتا هَے کِ ِاه جگت کرتے پُرکھ دا ِاک کھےل هَے, جو پاُن پانی اگنی آد تّت مےل کے رچِآ هَے۔ هے من تُوں آپ ِاه وِچار کر, تے نالے ِاه کارج کر, سریر تے ِاںدریآں نُوں سںجم وِچ رّکھ, جپ تے تپ کر جو تُوں پوِّتر رهے اتے پرمےسر دا نام هِردے وِچ دھارن کری رّکھ۔ پرمےسر دا نام هی سَوکھا هَے, ِاهی سّچا ساک هَے, ِاهی پےارا هَے تے ِاهی پریتم هَے۔۔ ۲۔۔ پھےر ِااُں من نُوں سمجھاوے کِ هے بھلے لوک ِاس رهِنی وِچ تھِر هو جاه, متاں کِتے ٹھُهکر کھاںدا هووےں۔ جے تُوں تھِر رهےںگا ٹھُهکر نهیں کھاںوےگا تاں جم دی چوٹ بی نهیں سهارےںگا ! جے تُوں پرمےسر دی سِپھت سلاه وِچ رتا رهےںگا تاں تےرا واسا سهِج سُکھ وِچ هووےگا۔ تُوں نِرےتن سُکھ, ٹِکااُ

تے پرمےسر دے سرُوپ وِچ سمااے رهِن دی اوستھا وِچ رهےںگا۔ هاں مردانِآں ! کهُ آپنے من نُوں کے مےرے من! پرمےسر دے گُن گااُں, گااُں گااُں کے سِپھتی (پرمےسر) دے رس وِچ رسِآ رهُ تے گُرُو دے گِآن رُوپی سُرمے نُوں نَےناں وِچ پاای رکھ ۔ سبد دُآرا (هی جو) چانن (گِآن) پراپت هُںدا هَے اَوه ترَےلوکی دا دیپک هَے۔ اُسے چاننے نُوں پاکے پںچ دُوت دِّس پَےںدے اتے مار لایدے هن۔ جِنھاں دے مر جان نال بھَے کّٹِآ جاںدا هَے, نِربھاُ هو جاایدا هَے, تے دُستر (سںسار) تر لایدا هَے, پر ِاه سارے کارج گُرُو نُوں مِلِآں سَوردے هن۔ هے من! هُن تُوں رُوپ رںگ وِچ پھس رِها هَے۔ جد کارج سَور جانگے تاں هری هی تےرا رُوپ رںگ هووےگا پِآر بھی تےرا اُسے نال هووےگا, تے اَودھروں پرمےسر بھی تَےنُوں پِآر کرےگا۔ اَےسی کرِپا تےرے تے اَوه کرےگا۔ وا هے مردانے! ِاه من مُڑ مُڑ دِّسدے سںسار ول دھاودا هَے۔ ِاسنُوں پُنا پُنا وِراگ دی چوٹ لانی چاهیاے۔ کهُ ِاس نُوں هے من ! تُوں کھالی آيا سَےں, کھالی جاوےںگا۔ نا تےرے نال کوای پدارتھ آيا سی ناں نال جاوےگا۔ ِاس مايا دے پدارتھاں دے پِآر نُوں چھّڈ۔ ِاه جو تَےنُوں بھرم هَے کِ کھبرے کُجھ هَے کِ کھبرے کُجھ هَے کِ نهیں تے پدارتھ سّچے جاندا هَے, ِاه دُور کر تاں تُوں مايا جال توں چھُّٹےںگا۔ ِاه بھرم تد چھُّٹسی جے تُوں سّچا دھن کّٹھا کرن لگ پوےں۔ سچا دھن کیه هَے? پرمےسر دا نام سّچا دھن هَے۔ پرمےسُر دا نام سّچا دھن هَے۔ پرمےسر دا نام سّچا وّکھر (مال) هَے۔ هاں گُرُو دے سبد دُآرا سردھا پرےم دی

سوجھی آاُںدی هَے۔ سبد دُآرا مَےل دُور کر تے نِرمل هوهُ تاں تُوں سریر (سریر وِچ) من (من وِچ) سّچ (پرمےسر) نُوں جان لاےںگا۔ (هاں جے تُوں) نام پراپت کر لوےںگا متھن کرکے (اُس نام دا) رس پیوےںگا تاں تُوں پرلوک وِچ پت نال جااےںگا۔ ارتھات پرمےسر دے نام نُوں (اَوس وِچ دھِآن رکھکے) سِمریاے, سبد دُآرا رس پراپت کریاے۔ پر هے مردانے ! پرمےسر دا نام جپنا تے اُسدا جس کرنا وڈے بھاگاں کر پراپت هُںدا هَے۔ ۴۔۔ مردانِآں ! پُّچھ اپنے من نُوں پاُڑی بِناں مںدر دے اُپر کِکُوں چڑِآ جا سکدا هَے۔ تِوےں ماےا دا ِاک سمُںدر هَے جِسدے پار ساڈا پریتم هَے ار پھےر اُه اپار هَے, گِنتی مِنتی, پار, اپار, سبھ هِساباں توں پرے هَے, اسیں اُرار هاں۔ کاُن تریکا پار هونے دا هَے? مردانِآں ! سُرت وِچ گُرُو دے سبد نُوں وسااَو, ِاه سادھن پار لںگھاوےگا۔ ِااُں پار جاکے سدا ستھِر سادھ سںگ وِچ کھُسیآں مناوےںگا تے پھِر اُتھے پچھتاوا نا هووےگا کِ مَےں سںسار وِچ دِن وِارتھ گُوااے هن۔ آ مردانِآں! ارداس کریاے, ساودھان هو, هے مےرے پریتم پرمےسر ! هے ديال ! ديا کر, سّچا دان دےه۔ مَےں هرِنام دی سںگت پراپت کراں تے گُرُو دے سبد دُآرا ِاس آپنے من نُوں گِآنوان کراں۔ ِاه سُنکے مردانا آپنے اُدم وِچ هور هور ساودھان هوکے

----------------

1. ِاه بات چیت کھُّلھا انُواد هَے اُس سبد دا جو تُکھاری راگ وِچ هَے تے جو اگے آاُںدا هَے۔

آپدے چرنی پَے گِآ۔ ِاه اُپرلا اُپدےس سری گُرُو جی نے راگ تُکھاری وِچ اُچارِآ۔ سری گُرُو ارجن دےو جی نے ِاه ساڈے سُدھار تے اُدھار لای سری گُرُو گرںتھ ساهِب وِچ سدا لای لِکھ دِّتا جِسدا پاٹھ اَےاُں هَے.-

تُکھاری مهلا ۱۔۔

اے من مےرِآ تُو سمجھ اچےت يانِآ رام۔۔

اے من مےرِآ چھڈ اوگن گُنی سمانِآ رام۔۔

بهُ ساد لُبھانے کِرت کمانے وِچھُڑِآ نهیں مےلا۔۔

کِاُ دُتر تریاَے جم ڈر مریاَے جم کا پںتھ دُهےلا۔ ۔

من رام نهی جاتا ساجھ پربھاتا اوگھٹ رُدھا کِآ کرے۔۔

بںدھن بادھِآ ِان بِدھ چھُوٹَے گُرمُکھ سےوَے نر هرے۔ ۔۔۱۔۔

اے من مےرِآ تُو چھوڈ آل جںجالا رام۔۔

اے من مےرِآ هر سےوهُ پُرکھ نِرالا رام۔۔

هر سِمر اےکںکار ساچا سبھ جگت جِن اُپايا۔۔

پاُن پانی اگن بادھے گُر کھےل جگت دِکھايا۔۔

آچار تُو ویچار آپے هر نام سںجم جپ تپو۔۔

سکھا بَےن پِآر پریتم نام هر کا جپ جپو۔۔۲۔۔

اے من مےرِآ تُو تھِر رهُ چوٹ ن کھاوهی رام۔۔

اے من مےرِآ گُن گاوهِ سهج سماوهی رام۔۔

گُن گاِا رام رساِا رسیاهِ گُر گِآن اںجن سار هے۔۔

ترَےلوک دیپک سبد چانن پںچ دُوت سںگھار هے۔

بھَے کاٹ نِربھاُ ترهِ دُتر گُر مِلِاَے کارج سار اے۔۔

رُوپ رںگ پِآر هر سِاُ هر آپ کِرپا دھار اے۔۔ ۳۔۔

اے من مےرِآ تُو کِآ لَے آيا کِآ لَے جاِاسی رام۔۔

اے من مےرِآ تا چھُٹسی جا بھرم چُکاِاسی رام۔۔

دھن سںچ هر هر نام وکھر گُر سبد بھااُ پچھان هے۔۔

مَےل پرهر سبد نِرمل مهل گھر سچ جان هے۔۔

پت نام پاوهِ گھر سِدھاوهِ جھول اںمرِت پی رسو۔۔

هر نام دھِآایاَے سبد رس پاایاَے وڈبھاگ جپیاَے هر جسو ۔۔۴۔۔

اے من مےرِآ بِن پاُڑیآ مںدر کِاُ چڑَے رام۔۔

اے من مےرِآ بِن بےڑی پار ن اںبڑَے رام۔۔

پار ساجن اپار پریتم گُر سبد سُرت لںگھاواے۔۔

مِل سادھ سںگت کرهِ رلیآ پھِر ن پچھوتاواے۔۔

کر ديا دان ديال ساچا هر نام سںگت پاواَو۔۔

نانک پِاامپَے سُنهو پریتم گُر سبد من سمجھاواَو ۔۔۵۔۔ ۶۔۔

ِاس ترھاں مردانا ستِگُر دے سںگ وِچ پُورن پد نُوں پهُںچا۔ لِکھِآ هَے کِ ِاک دِن مردانے نُوں ستِگُراں نے پھُرمايا سی کِ 'اسیں تَےنُوں گںدھرب لوک توں نال لِآاے ساں, جد اسیں بَےکُںٹھ دھام² جاواںگے تاں تَےنُوں نال لَے جاواںگے³ پھِر ِاک تھاں ستِگُراں پھُرمايا تُدھ برهم پچھاتا هَے تاں تے تُوں براهمن هويا⁴ سو سهی هويا

----------------

2. مُراد پُورن پد توں هَے, جِّتھے وِناس نهیں هَے۔ (وَے+کُںٹھ=نهیں هَے ناس جِتھے ےا جِسدا۔ گںدھرب لوک نیواں هَے بَےکُںٹھ بهُت اُّچا هَے۔)

3. جنم ساکھی بھاای منی سِںگھ۔

4. برهم بِںدے سُ براهمن کهیاَے۔۔

کِ مرداناں ستِگُراں دے چرنی لگا تے جیون مُکت تے پارگرامی هو گِآ۔ مردانے دی باکی اُمرا پھِر کِسے کںدرا گُپھا وِچ نهیں بیتی, پر ستِگُر دے چرناں وِچ سادھ سںگت نُوں هری جس سُنااُںدِآں سپھل هوای۔ آپ ترِآ تے هورناں نُوں بےڑے چاڑھدا مردانا 'سپھل سِّکھ’ هويا۔

ِاک دِن مردانے نے ستِگُراں نُوں کِها کِ مَےنُوں دوِا دِب جوتی سُورتاں دِّسیآں هن اُنھاں مَےنُوں اُنھاں پھُلاں دا سِهرا پايا هَے جو کدے کُملااُںدے نهیں, ستِگُر سُن کے مُسکرا پاے۔

ِاتِهاسِک پهِلُو

سری گُرُو نانک دےو جی نے مردانے پرتھاِا سلوک آکھے هن, ِاه جاپدا هَے کِ کِسے وِچار اُپدےس ےا پرسن دے اُتر وِچ اُچار هواے هن:-

سلوک مردانا ۱۔۔

کل کلوالی کام مد منُوآ پیونهارُ۔۔

کرودھ کٹوری موهِ بھری پیلاوا اهںکارُ۔۔

مجلس کُوڑے لب کی پی پی هوِا کھُآرُ۔۔

کرنی لاهن ست گُڑ سچ سراکر سارُ۔۔

گُن مںڈے کر سیل گھِاُ سرم ماس آهارُ۔۔

گُرمُکھ پاایاَے نانکا کھادھَے جاهِ بِکار ۔۔۱۔۔

مردانا ۱ ۔۔

کايا لاهن آپ مد مجلس ترِسنا دھاتُ۔۔

منسا کٹوری کُوڑ بھری پیلااے جم کالُ۔۔

ِات مد پیتَے نانکا بهُتے کھٹیاهِ بِکار۔۔

گِآن گُڑ سالاه مںڈے بھاُ ماس آهار ۔۔

نانک ِاهُ بھوجن سچ هَے سچ نام آدھار ۔۔۲۔۔

کاںےاں لاهن آپ مد اںمرِت تِس کی دھار۔۔

ستسںگت سِاُ مےلاپ هوِا لِو کٹوری

اںمرِت بھری پی پی کٹهِ بِکار۔۔۳۔۔            (وار بِهاگڑا م: ۴)

بھاای گُرداس جی نے آپ دا نام گِآرویں وار سری گُرُو نانک دےو جی دے سِکھاں وِچ گِنِآ هَے۔ ےتھا- بھلا رباب وجاِاںدا مجلس مردانا میراسی۔ ۔ پھِر گُرُو کے سپھراں وِچ بگداد دے جِکر وِچ بھاای جی لِکھدے هن 'ِاک بابا اکال رُوپ دُوجا ربابی مرداناں'۔ پُراتن جنمساکھی تے هور ساکھیآں نے آپ دے کای پرسںگ دِّتے هن جو ِاس پوتھی وِچ آ گاے هن۔ ِااُں بھی پتا لگدا هَے کِ آپ تلوںڈی دے رهِن والے سے۔ جنم دا سںمت بھی ۱۵۱۶ دّسیدا هَے۔ آپ راِا بُلار دے کھاندانی مراسی سن تے ِااُں بھی لِکھِآ هَے کِ بےدیآں دے مراسی سن۔ بھاای گُرداس جی نے آپنُوں 'میراسی' لِکھِآ هَے, پُراتن جنم ساکھی نے ڈُوم لِکھِآ هَے۔ آپ دی ااُلاد دا پتا نهیں چلدا پر آپ دی کُل دے لوک چّک رمداس وِچ وسدے دّسیدے هن۔

مردانے نُوں امر جیون دی پراپتی هوای۔ ستِگُراں نے بھاای دا پد بکھسِآ تے ربابی دا کھِتاب۔ سو هُن تک سارے گُربانی دے کیرتنیاے ِاس جاتی دے ربابی سدااُںدے هن تے بھاای پد نال پُکارے جاںدے هن۔

بھاای مردانے دے اںتم سںمت پر ترَے وِچاراں هن۔ ۱۵۸۱, ۱۵۹۱ تے ۱۵۹۵ بِکرمی۔ آپ دے چلانے بابت کُرم وِچ هونا تے اگنی داه نال سسکار کیتا جانا بی لِکھِآ هَے پر کُرم وِچ ٹِکانے دا پتا اجے تک نهیں لّبھا۔ بھاای منی سِںگھ جی آپ دا دِهاںت راوی کںڈھے کرتار پُر وِچ هويا لِکھدے هن۔