• ਇਸ਼ਾਰੇ
• ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ ਭਾਵ
• ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਉਤਾਰ ਚੜ੍ਹਾਅ

ਇਹ ਤਿੰਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਅਸਲ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਇਹੀ ਅਸਲ ਮੰਤਵ ਹੈ।

Sensitivity-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ

ਦੂਜਿਆਂ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਸਮਾਨ-ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰੀਏ। ਇਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਉਸ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਬੋਲਚਾਲ ਜਾਂ ਕੋਈ ਕਿਰਿਆ ਕਰਨੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲਾ ਪੜਾਅ ਹੈ। ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਆਪਣੇ ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਚੇਤੰਨ ਜਾਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੁਵੱਲਾ ਰਾਹ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਇਸ਼ਾਰੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਹਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਰਤਾਉ ਉਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਇਹ ਇਸ਼ਾਰੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਸਾਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਅਸੀਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਤਾਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚੇਤੰਨ ਰਹੀਏ।

Perceptivity- ਪਰਤੀਤੀ

ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਸਮਝਣ, ਜਾਂ ਪਰਤੀਤ ਕਰਨ, ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤੋਂ ਹੀ 'ਅੰਤਰ ਗਿਆਨ', 'ਫੁਰਨੇ ਜਾਂ Intution' ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਚੇਤ ਹੀ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬੋਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਦਾ ਢੰਗ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ, ਮੰਥਨ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਵਸਥਾ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਜੋ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂ ਪਰਤੀਤ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਹੋਰ ਬਿਹਤਰ ਨਤੀਜੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਾਨ-ਅਨੁਭਵ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਪਰਤੀਤੀ ਸਾਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ-ਸਮਝਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ‘ਪੜ੍ਹਨਾ, ਅੰਤਰ-ਗਿਆਨ ਹੋਣਾਂ, ਫੁਰਨਾ' ਦਰਅਸਲ ਇਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ "ESP ਕਲਾ” ਕਹਾਂਗੇ।

ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ‘ਮਨ ਦਾ ਝਰੋਖਾ’ ਹੈ

ਅਸੀਂ ਅਚੇਤ ਹੀ ਆਪਣੇ ਅੰਤਰ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਜਾਂ ਖੜੇ