ਟੀਚਾ ਐਲਾਨਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਟੀਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਇਸ ਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਗੁਪਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਛੋਟੇ- ਛੋਟੇ ਦਸਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਾਰਵਾਈਆਂ, ਤਖ਼ਤਾਪਲਟ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਰਸਤਾ ਅਪਣਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ । ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਜਾਂ ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੇ ਜਮਾਤੀ ਚਰਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਿਮਨ-ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਜਾਂ ਮੱਧਵਰਗੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ। ਮੱਧਵਰਗ ਵਿਚ ਵਿਚਾਲੇ ਖੜੀ ਪੂੰਜਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਜਮਾਤ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਦੇ ਟੁੱਕੜ-ਖੋਰ (ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ, ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਆਦਿ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ) ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ; ਪਰ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਤੇ ਹੇਠਲਾ ਹਿੱਸਾ ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਲੁੱਟ-ਮਾਰ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਰਧ ਜਗੀਰੂ-ਬਸਤੀ-ਅਰਧ ਬਸਤੀ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੱਧਵਰਗ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ- ਸਾਮਰਾਜਵਾਦੀ ਲੁੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਗੀਰੂ ਲੁੱਟ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਮੁਕਤੀ, ਜਮਹੂਰੀ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦਾ ਹਾਮੀ ਸੀ । ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ ਇਸ ਮੱਧਵਰਗ ਨੂੰ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਿਆ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਰੈਡੀਕਲ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਹਾਮੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਇਨਕਲਾਬ ਇਹ ਮੱਧਵਰਗੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਆਪਣੇ ਬੂਤੇ ਹੀ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਪਕ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ-ਪ੍ਰਤੱਖ ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਜਮਾਤ 'ਤੇ-ਉਸਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣਾਤਮਿਕਤਾ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਕਿਰਤ ਤੋਂ ਉਹ ਵਾਂਝੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਲੁੱਟੀ ਹੋਈ ਜਮਾਤ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬੁਰਜੂਆ ਕਿਰਤ-ਵੰਡ ਦੇ ਬਣੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗੀ ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਖਾਸ ਅਧਿਕਾਰ ਤੇ ਖਾਸ ਦਰਜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਜਮਾਤਾਂ ਨੂੰ ਨੀਵੀਂ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਵੇਖਣਾ ਜਾਂ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਮਾਤੀ ਸੰਸਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਤੀਦਾਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੱਖ ਜੁੜੇ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਮੱਧਵਰਗੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਵਿਵਹਾਰਕ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਠੋਸ ਹਾਲਤਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸੱਤ੍ਹਾ ਦੀ ਭੌਤਿਕ-ਆਤਮਿਕ ਤਾਕਤ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਲੰਕਣ ਇੱਕਦਮ ਸ਼ੇਖ਼ਚਿੱਲੀਨੁਮਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਪਤ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ, ਤੋੜ-ਫੋੜ, ਇਧਰ-ਉਧਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਦਸਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੁਆਰਾ ਉਹ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦੇਣਗੇ । ਪ੍ਰਤੱਖ ਪੈਦਾਵਾਰ ਤੋਂ ਨਿੱਖੜੀ ਹੋਈ ਇਹ ਜਮਾਤ ਸੁਭਾਅ ਤੋਂ ਹੀ ਅਵਿਵਹਾਰਕ ਅਤੇ ਜਲਦਬਾਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਰਤ-ਫੁਰਤ ਇਨਕਲਾਬ ਕਰ ਦੇਣ ਦਾ "ਮਾਸੂਮ-ਪਵਿੱਤਰ" ਭਰਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਭਰਮ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਜਾਂ ਮਾਅਰਕੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਕਾਰਜਸੇਧ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ; ਅੱਜ ਵੀ ਆ ਰਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਰਹੇਗਾ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਦੀ ਧਾਰਾ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਯੁਗਾਂਤਰ-ਅਨੁਸ਼ੀਲਨ ਆਦਿ ਗੁਪਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੱਧਵਰਗ ਇੱਕ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਗਰਭ 'ਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੀ ਤਰਾਂ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ-ਪ੍ਰਬੋਧਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਮਾਨਵਵਾਦ, ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕਵਾਦੀ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਵਿਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਇਸਨੂੰ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਇਸੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਕੋਲ ਇੱਕ ਜਮਹੂਰੀ ਗਣਰਾਜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟ ਟੀਚਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਅਤੀਤ-ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਮੁੜ-ਸੁਰਜੀਤੀਵਾਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਹ ਧਾਰਮਿਕ ਤੁਅੱਸਬ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸੀ। ਫਿਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੋਇਆ। ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਆਰਮੀ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਖਾਸ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲਈ ਅਤੇ 1917 ਦੇ ਰੂਸੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਰਿਪਬਲੀਕਨ ਐਸੋਸਿਏਸ਼ਨ (ਐਚ. ਐਸ. ਆਰ. ਏ.) ਦਾ ਦੌਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਕਰਮਣ ਦਾ ਦੌਰ ਸੀ। ਐਚ. ਐਸ. ਆਰ. ਏ. ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਕੌਮੀ-ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਖ਼ਰੀ ਟੀਚਾ ਐਲਾਨਿਆ, ਸਗੋਂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਰਾਹ ਛੱਡ ਕੇ ਵਿਆਪਕ ਕਿਸਾਨ-ਮਜ਼ਦੂਰ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਜਨਤਕ ਲੀਹ ਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਅੱਗੇ ਵਧੇ। ਪਰ ਆਜ਼ਾਦ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ, ਰਾਜਗੁਰੂ, ਭਗਵਤੀਚਰਨ ਵੋਹਰਾ, ਯਤੀਂਦਰਨਾਥ ਦਾਸ ਆਦਿ ਮੋਢੀ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤਿਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਲਹਿਰ ਖਿੰਡ ਗਈ । 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਐਚ. ਐਸ. ਆਰ. ਏ. ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।

ਫਾਂਸੀ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਨਕਲਾਬੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਸੇਧ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਸਮਝ ਚੁੱਕੇ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਕੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਨਤਕ ਲੀਹ ਦੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਹਾਮੀ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਆਪਣੇ ਕਈ ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ- ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਹਰਾਵਲ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣੀ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਗੁਪਤ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ

ਸਾਜਿਸ਼ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਨੂੰ ਹੀ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਾਣੀ ਦਹਿਸ਼ਗਰਦੀ ਜਾਂ ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਅਤੇ ਅੱਤ-ਖੱਬੇ ਪੱਖ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਪਰ ਅਸੀਂ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਭਟਕਾਵਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਦਾ ਭਟਕਾਅ ਹੈ ; ਇਸੇ ਲਈ ਇਸਨੂੰ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਰੂਪਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦੇ ਕੇ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉਚੇ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਰੂਪ - ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਵਿੱਚ ਯਕੀਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਦਮੀ, ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦੀ ਕਮੀ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਦਸਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਅਰਥਵਾਦ ਅਤੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਟਰੇਡ-ਯੂਨੀਅਨਵਾਦ ਦੱਸਕੇ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੱਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਸੋਧਵਾਦ ਅਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਦਾ ਲੇਬਲ ਚਿਪਕਾ ਕੇ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਸੰਸਦ ਦੇ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦੀ ਸੱਤ੍ਹਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਪਰਦਾ-ਫਾਸ਼ ਲਈ ਕਿਸੇ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਹੂਰੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਹੋਣ 'ਤੇ, ਦਾਅ- ਪੇਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੁਰਜੂਆ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੰਚ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਪਰ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਇਸਨੂੰ ਯੁੱਧ-ਨੀਤੀ ਦਾ ਸਵਾਲ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਸੰਸਦਵਾਦ ਜਾਂ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਸਤੀ ਐਲਾਨਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਸਵਾਲ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਬਾਈਕਾਟਵਾਦੀ ਰੁੱਖ ਅਪਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਚੋੜ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਮਖੌਟੇ ਵਾਲੀ ਮੱਧਵਰਗੀ ਇਨਕਲਾਬਵਾਦ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹੈ। ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਨੇ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਅਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ :

"ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਾਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਕਰਾਂਗੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਉਲਟ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੱਦ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਨਿਸ਼ਚੇ ਹੀ ਹਾਰ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਮੰਗ 'ਤੇ ਵੀ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧਾਂਗੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸੱਜੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਹੋਵੇਗੀ"।

ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਅਤੇ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਵਾਰੀ-

ਵਾਰੀ ਸਿਰ ਚੁੱਕਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੂੰਜੇ ਲਾ ਕੇ ਹੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਮੱਧਵਰਗੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਮੱਧਵਰਗ ਦੀ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਗੰਧਲਾ ਕਰਕੇ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਾਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਮੱਧਵਰਗੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਟੀਚਾ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਅਸਫਲ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ, ਸਾਰੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸ਼ੁਭ-ਇਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਟੀਚਾ-ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਦਦਗਾਰ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੱਧਵਰਗੀ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਡਾਵਾਂਡੋਲ ਸਹਾਇਕ ਜਮਾਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੱਧਵਰਗ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀਆਂ ਹਰਾਵਲ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਧਵਰਗ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗਰੰਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀ ਨਿਮਨ-ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲਾਈਨ ਹਾਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਪਿਟ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ "ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ" ਦੀ ਨਿਮਨ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲਾਈਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਦੀ-ਕਦੀ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਆਪਣੇ ਅਸਲੀ ਚਰਿੱਤਰ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਜਨਤਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਦ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਅਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੀ ਅਜੀਬੋ- ਗਰੀਬ ਖਿਚੜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਦਭੁਤ ਨਮੂਨਾ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜਮਾਤੀ-ਚਰਿੱਤਰ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਵੀ ਅਜੀਬ ਜਾਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਕਸਰ ਇਹ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀ ਕੋਈ ਇੱਕ ਧਾਰਾ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸੱਜੇਪੱਖ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਥਾਂ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀ ਕੋਈ ਦੂਜੀ ਧਾਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।

ਰੂਸੀ ਇਨਕਲਾਬ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਅਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਭਟਕਾਅ ਲਗਾਤਾਰ, ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਿਰ ਚੁੱਕਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਹੀ ਇਨਕਲਾਬ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਸਕੇ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹੀ ਧਾਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਦੂਜੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿੱਚ ਹਾਵੀ ਸੱਜੇ ਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਚਲਾਇਆ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ