"ਅੰਕਾ।"

ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਤੰਮਾਕੂ ਤੇ ਇੱਕ ਤਗੜੇ ਜਵਾਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮਹਿਕ ਆਈ।

"ਅੰਕਾ, ਆ ਅਸੀਂ ਬਗੀਚੀ ਵਿੱਚ ਚਲੀਏ ਤੇ ਝੱਟ ਉੱਥੇ ਬੈਠ ਜਾਈਏ।"

ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਉਸ ਦੀ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਦਬਾ ਕੇ, ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਝਟਕਾ ਮਾਰ ਕੇ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਉਹ ਧੱਕਾ ਖਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਤੇ ਬਾਹਾਂ ਲਤਾੜਦਾ ਪਿੱਛੇ ਜਾ ਪਿਆ। ਨਿਰੀ ਨੂਰ ਦੀ ਡਲੀ, ਅਛੋਪਲੇ ਚੂਕਦੇ ਛੱਕੜੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵੜੀ ਤੇ ਫਿਰ ਹੱਥ ਉੱਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰ ਕੇ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਹੱਸੀ ਤੇ ਚੁੱਪ ਚਾਂ ਹੋ ਗਈ। ਵੱਡੀ ਬੇਬੇ ਗੁਰਪੀਨਾ ਨੇ ਸਿਰਹਾਣੇ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਛਕੜੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੀ ਬੈਠੀ ਜ਼ਰ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੁਰਕਣ ਲੱਗ ਪਈ।

“ਓਏ ਰਾਤ ਦੇ ਪੰਛੀ! ਰੱਬ ਕਰਦਾ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਨੀਂਦ ਆਉਂਦੀ। ਕੌਣ ਹੈ ?"

"ਬੇਬੇ ਮੈਂ ਵਾਂ।"

"ਆਹ, ਅਲੈਕਸੀ! ਪੁੱਤਰ ਕੀ ਚਾਹੀਦਾ ਏ ? ਪੁੱਤਰ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਏਂ। ਪੁੱਤਰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੀ ਬੀਤਣ ਵਾਲਾ ਏ ? ਜ਼ਹਿਰ ਘੁੱਲਣ ਵਾਲਾ ਏ ਪੁੱਤਰ ਸਾਡੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਮੈਨੂੰ ਬੜੀ ਕੌੜੀ ਕੌੜੀ ਮਹਿਕ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਏ। ਜਦ ਅਸੀਂ ਟੁਰਨ ਲੱਗੇ ਸਾਂ, ਇੱਕ ਬਿੱਲੀ ਅੱਗ ਰਾਹ ਕੱਟਦੀ ਲੰਘ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਡੀ ਵੱਡੀ ਬਿੱਲੀ । ਬੱਚੇ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਗਲਹਿਰੀ ਉਸ ਦੇ ਮਗਰੇ ਮਗਰੇ ਦੌੜੀ। ਰੱਬ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਕਰਮ ਕਰੋ। ਬਾਲਸ਼ਵਿਕ ਕੀ ਸੋਚਦੇ ਨੇ, ਉਹ ਕੀ ਕਰ ਲੈਣਗੇ ? ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ। ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾਇਆ, ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, 'ਅਹਿ ਲੈ ਸਮੋਵਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਰੱਖੀ ਤੇ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਨਾ ਰਹੇਂਗੀ, ਤੇਰੇ ਪੋਤਿਆਂ ਦੋਹਤਿਆਂ ਦੇ ਇਹ ਕੰਮ ਆਵੇਗਾ।' ਮੈਂ ਸੋਚਦੀ ਸਾਂ ਜਦ ਅੰਕਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਵਾਂਗੀ ਤੇ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਛਡਾ ਕੇ ਆ ਗਏ ਹਾਂ, ਸਭ ਮਾਲ ਡੰਗਰ ਛੱਡ ਆਏ ਅਸੀਂ। ਬਾਲਸ਼ਵਿਕ ਕੀ ਸੋਚਦੇ ਨੇ, ਉਹ ਕੀ ਕਰਨ ਜੋਗੇ ਨੇ ? ਸੋਵੀਅਤ ਤਾਕਤ ਕੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਵੇ ਸਭ ਕੁਝ ਖੂਹ ਵਿੱਚ, ਮੇਰਾ ਸਮੋਵਾਰ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ। 'ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਟੁਰ ਜਾਉ', ਆਖਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ, ਸਭ ਕੁਝ ਫਿਰ ਪਹਿਲੇ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ! ਤੇ ਅੱਜ ਸੱਤ ਦਿਨ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਨੇ, ਰੂਹਾਂ ਵਾਂਗ ਸਾਨੂੰ ਭਟਕਦਿਆਂ। ਇਹ ਸੇਵੀਅਤ ਤਾਕਤ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ, ਜੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਕਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ? ਸਵਾਹ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਕਸਾਕ ਭੂਤਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਠ ਖਲ੍ਹੋਤੇ ਨੇ! ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਆਪਣਿਆਂ ਲਈ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਓਖਰੀਮ ਲਈ... ਤੇ ਉਸ ਜਵਾਨ ਗੱਭਰੂ ਲਈ... ਕੀ ਨਾਂ ਸੀ ਉਸ ਦਾ... ਓ... ਮੇਰੇ ਮਾਲਕ!"

ਵੱਡੀ ਬੇਬੇ ਗੋਰਪੀਨਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੁਰਕਦੀ ਰਹੀ। ਉਸ ਦੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਦਰਿਆ ਦੀ ਗੜ੍ਹਕ ਤੇ ਰਾਤ ਦੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਘੁਲਦੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹੀ।

“ਆਹ, ਬੇਬੇ ਗਿਲੇ ਸ਼ਿਕਵੇ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ। ਉਸ ਨਾਲ ਤੇਰੀ ਕਿਸਮਤ