ਏਕੁ ਸਬਦੁ ਜਿਤੁ ਕਥਾ ਵੀਚਾਰੀ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਉਮੈ ਅਗਨਿ ਨਿਵਾਰੀ ॥੪੪॥ [੯੪੩]
ਇਕ 'ਸਬਦ' ਗੁਰਮਤਿ 'ਨਾਮੁ' ਹੀ ਹੈ । ਜਿਸ ਦੇ ਕਥਨ ਕਰਨ ਵਿਚਿ ਅਭਿਆਸ ਕੀਰਤਿ ਭਰੀ ਪਈ ਹੈ (ਭਰਪੂਰ ਲੀਨੀ ਹੈ), ਓਹ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ॥ ਬਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਮ ਦੀ ਅਭਿਆਸ-ਕਮਾਈ ਕੀਤਿਆਂ ਹੀ ਹਉਮੈ ਰੂਪੀ ਅਗਨਿ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸੋ ਗੁਰੁ ਕਰਉ ਜਿ ਸਾਚੁ ਦ੍ਰਿੜਾਵੈ ॥
ਅਕਥੁ ਕਥਾਵੈ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਵੈ ॥੨॥੨॥
ਧਨਾਸਰੀ ਮ: ੧, ਪੰਨਾ ੬੮੬
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਐਸਾ ਗੁਰੂ ਕਰਨਾ ਹੀ ਯੋਗ ਹੈ, ਜੋ ਸੱਚੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸੱਚੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜਾਵੇ, ਅਕੱਥ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਕਥਾਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਅਕੱਥ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਕਰਾ ਦੇਵੇ । ਅਕੱਥ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਕਥਨਾ ਕਥਾਵਨਾ, 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ' ਨਾਮ ਦਾ ਜਪਣਾ ਜਪਾਵਣਾ ਹੀ ਸੱਚੀ ਕਥਾ ਕਰਨਾ ਕਰਾਵਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕਥਾ ਗੁਰਮਤਿ ਅੰਦਰਿ ਪਰਵਾਨ ਨਹੀਂ।
ਸਾਚ ਬਿਨਾ ਸੂਚਾ ਕੋ ਨਾਹੀ ਨਾਨਕ ਅਕਥ ਕਹਾਣੀ ॥੬੭॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੧, ਪੰਨਾ ੯੪੬
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਚੇ ਦੇ ਅਕੱਥ ਨਾਮ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ' ਜਪੇ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਸੂਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਮ ਅਕੱਥ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ਕਥਨਾ ਭੀ ਅਕੱਥ ਹੈ। ਬਸ. ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਮ ਦਾ ਜਪੀ ਜਾਣਾ, ਸੱਚੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਪੜੀ (ਰਟੀ) ਜਾਣਾ ਹੀ ਅਕੱਥ ਕਥਾ ਦਾ ਕਰੀ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਅਕੱਥ ਕਥਾ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਕਥਾ ਜਾਣਾ ਅਮੁੱਕ ਹੋਵੇ, ਕਦੇ ਮੁੱਕੇ ਹੀ ਨਾ । ਲਗਾਤਾਰ ਕਥੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕਥਾ ਕੇਵਲ ਨਿਰਬਾਣ ਨਾਮ ਦਾ ਖਿਨ ਖਿਨ ਅਭਿਆਸ ਹੈ। ਕਥਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਅਰਥਾ ਅਰਥੀ ਕਰਿ ਛੱਡ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਫੇਰ ਬਿੰਝਲੀਆਂ ਠੱਪ ਦਿੰ ਦੇ ਹਨ । ਮੁੜ ਮੁੜਿ ਥੋੜੋ ਕਥਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਮੁੜਿ ਮੁੜਿ ਕਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਮ ਦੀ ਸੁਆਸਿ ਸੁਆਸਿ ਅਭਿਆਸੀ ਕਮਾਈ ਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਦੇ ਮੁਕਦੀ ਰੁਕਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
ਜਿਹ ਘਰਿ ਕਥਾ ਹੋਤ ਹਰਿ ਸੰਤਨ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨ ਕੀਨੋ ਮੈ ਫੇਰਾ ॥੩॥੮॥
ਰਾਮਕਲੀ ਕਬੀਰ ਜੀ, ਪੰਨਾ ੯੭੫
ਇਸ ਗੁਰ-ਪੰਗਤੀ ਅੰਦਰਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ (ਹਰੀ ਦੇ) ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਦੀ ਕਥਾ
