ਖੇਤੀ ਆਧਾਰਾਂ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਤਸੱਲੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ? ਇਸ ਪੱਖ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਦੂਮ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨਾ ਰਿਹਾ।

ਬਹੁਤ ਨੇੜਿਓਂ ਦੇਖਣ-ਪਾਖਣ ਉਪਰੰਤ ਦੇਸਾਈ ਜੀ ਇਸ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਗੰਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਹੜ ਵਗਾ ਕੇ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂਕਿ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਭੂਮੀ ਵਿਚਲੀ ਨਮੀਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਗਿੱਲ ਦੀ । ਉਹ ਇਸ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਹੜ ਵਗਾਉਣ ਕਾਰਨ ਭੂਮੀ ਵਿਚਲੀ ਹਵਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਫਸਲ ਉੱਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪੋਸਟ ਅਟੈਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਤ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸੱਦਾ ਦੇ ਕੇ ਬੁਲਾਏ ਗਏ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਇਹ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਟਾਈ ਉਪਰੰਤ ਫਸਲ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦੇਣ।

                             ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਖਾਲੀਆਂ 6

ਤਸਵੀਰ 1: ਗੰਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਖੇਤੀ ਤਹਿਤ ਗੰਨੇ ਦੀ ਹਰੇਕ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਲਈ ਵੱਖਰੀ ਖੇਲ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੇਸਾਈ ਜੀ ਨੇ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇਲ ਦੀ ਖਲ ਵਰਗੇ ਜੋਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ । ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਿਆਗਣ ਪਿੱਛੇ ਭੂਮੀ ਵਿਚਲੇ ਗੱਡਇਆ ਉੱਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਅਸਰ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜਿੰਮੇਦਾਰ ਸਨ ।ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚਲੇ ਸਿੰਜਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਉਂਤਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚਲੀਆਂ ਅੱਧੀਆਂ ਖੇਲਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਸਿੰਜਾਈ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤ ਅੱਧੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਖੇਲਾ ਬੰਦ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਨੂੰ ਫੜੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬੈਂਡ ਮਲਚਿੰਗ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦੇਸਾਈ ਜੀ ਨੇ ਬੈਂਡਾ ਉੱਤੇ ਵਿਛਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜੈਵਿਕ ਮਾਦੇ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਬੈਂਡਾਂ ਦੀ ਨਮੀ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਜਿਆਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨਮੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨਿਰੰਤਰ ਉਪਲਭਧ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਇਸ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਗੰਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿੰਜਾਈ ਲਈ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ 50 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆ ਗਈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਦੇਸਾਈ ਜੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਈ ਦਫ਼ਾ ਘੱਟ ਸਿੰਜਾਈ ਕਰਨੀ ਪਈ, ਸਿਰਫ 9-10 ਵਾਰੀ । ਇਹ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਵਾਪਰਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੇਤ ਦੀ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਮਾਦੇ ਅਰਥਾਤ ਮੱਲੜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਭੂਮੀ ਦੀ ਉੱਪਰਲੀ ਸਤ੍ਹਾ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਇਉ ਫਿਲਮ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਮਿੱਟੀ ਦੀ