ਅੰਦਰ ਝਾਤ

• ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ
• ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਲੋੜ
• ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਭੂਮੀ ਬਣਤਰ ਦੀ ਸਮਝ
• ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਦੁਰਪ੍ਰਭਾਵ
• ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
• ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ੀਲ ਮਨ ਅਤੇ ਉਦਮੀ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ
• ਮੁੜ ਕਿਸਾਨ ਬਣੇਂ ਬਿਨਾਂ ਗੁਜਾਰਾ ਨਹੀਂ
• ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਸਬੰਧੀ ਸ੍ਰੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਸਾਰ
• ਸ੍ਰੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਦੇਸਾਈ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ
• ਐਲ. ਐਲ. ਬੀ.

• ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 120 ਟਨ ਗੰਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਕਨੀਕ

• ਸੂਖਮ ਜੀਵਣੁ ਕਲਚਰ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁਢਲੀ ਬਣਤਰ

• ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ

ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ

ਵਾਤਵਰਣ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਖੇਤੀ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਠੱਲ ਪਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਲੋਕ ਉਪਰਾਲੇ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਕਾਫਲੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸਫਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਸਵਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਰਬਤ ਦੇ ਭਲੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਤ ਸੀ । ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਬੀਜ ਕਰੁਣਾ ਦੇ ਉਸ ਭਾਵ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਾਂਤ-ਸੁਭਾਂਤੇ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕਮਿੱਕ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਣਾ ਭਾਵ ਆਪਾ ਵਾਰ ਕੇ ਆਪਣਿਆਂ ਲਈ, ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਿੰਮੇਦਾਰੀ ਦਾ ਨਿਰਵਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਵੰਗਾਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿਚਾਰ ਨੇ ਬੀਜ ਬਣ ਕੇ ਅੱਜ ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸਰੂਪ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ ਹੈ. ਬੀਜ ਰੂਪੀ ਉਸ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । ਸਗੋਂ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਚਿੰਤਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਵਿਚਾਰ, ਸੰਵਾਦ ਅਤੇ ਤੜਫ ਦਾ ਵਜੂਦ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਚੌਗਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀ ਪੀੜ ਵਿਆਪਤ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 4 ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਘੁਲਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਮੁੱਕ ਚੱਲੋ ਪਾਣੀਆ, ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰਸਾਇਣਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਾਰਨ ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਅਨੇਕਾ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ, ਪੰਛੀਆਂ, ਸੂਖਮ ਜੀਵਾ, ਮਿੱਟੀ, ਰੁੱਖਾ, ਬਨਸਪਤੀਆਂ ਦੀ ਚੀਤਕਾਰ ਨਾਲ ਸੀ। ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੂਪਾਂ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਬੇਸ਼ੱਕ ਇੱਕ ਕਰੂਰਤਾ ਭਰਪੂਰ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਰਾਖਸ਼ਸ਼ੀ ਕ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਰਮ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪਰਾਧ ਵੀ । ਸਮੁੱਚੀ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਇਸ ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜਿਆ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਾਅ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਹੈ ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ । ਜਿਸਨੇ 1995 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁੰਗਰਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2005 ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਇਸ ਸਫਰ ਦੌਰਾਨ ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਚਾਰਕਾ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨਾ ਅਤੇ ਦਿਆਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਵਿਚਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਚਿੰਤਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗਹਿਰਾਈ ਬਖ਼ਸ਼ੀ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਸਿਖਾਈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਦੂਜੀ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁੱਝ ਸਾਧਨ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਥਾਪੜਾ ਦੇ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਤ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਉੱਘੇ ਚਿੰਤਕ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਅਨੁਪਮ ਮਿਸ਼ਰ, ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਸਦ-ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਹਿੱਤ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰਤਵ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਰੂਪੀ ਬੀਜ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਬੀਜ ਨੂੰ ਪੁੰਗਰਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਖਾਦ-ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਦਵਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਯੋਧੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਦੇ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਪਹਾੜਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਦਾ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਚਿਦਾਨੰਦ ਭਾਰਤੀ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਾਰਕੁੰਨ ਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੁਧਿਰੇਂਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਟਾਕਸਿਕ ਲਿੰਕ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਰਵੀ ਅੱਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕੀਤਾ।

ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਪੱਕਤਾ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਡਾ. ਸ੍ਰੀ ਗੋਪਾਲ ਕਾਬਰਾ ਦੇ ਖੋਜਪਰਥ ਲੱਖਾਂ, ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਇੰਟਸਲਵਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ, ਆਪਣੀ ਅੰਤਰ-ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਦਕੇ ਆਪਣੀ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਰਾਮਦੇਵਰਾ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਜੈਸਲਮੇਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਖੇ ਰੇਲਵੇ

ਸਿਹਤਾ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਟੀ.ਕੇ. ਜੋਸ਼ੀ ਸਮੇਤ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪੱਖੀ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਪਿੰਗਲਵਾੜਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨੇ ਡਾ. ਬੀਬੀ ਇੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਛਾਂ ਅਤੇ ਛੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਉਹ ਸਾਧਨ ਮੁਹਈਆ ਰਕਵਾਏ ਜਿਹਨਾਂ ਸਦਕੇ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤਾਂ ਦੇ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਮਾਣਾ ਜਿਹਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰ ਸਕ।

ਸਾਡਾ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਹੈ ਕਿ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਰਬਤ ਦੇ ਭਲੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੀ ਲੋੜ ਰਹੇਗੀ । ਸਰਬਤ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੀ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਇਸ ਸਫਰ ਨੇ ਹਾਲੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕਰਨੇ ਹਨ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵੀ ਆਉਣਗੀਆ ਤੇ ਨਾਕਾਮਯਾਬੀਆਂ ਵੀ ਪਰ ਇਹ ਸਫਰ ਨਿਰੰਤਰ ਚੱਲਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਏਥੇ ਤਾਂ ਆਪਾ ਵਾਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਸਾਡੀ ਮਾਤ ਭੂਮੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਰਿਣ ਸਾਡੇ ਸਿਰਾਂ 'ਤੇ ਹੈ ਅਸੀਂ ਉਹਨੂੰ ਉਤਾਰਨ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਦੇ ਹੀ ਰਹਿਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੀ ਸੇਵਾ ਹੈ, ਇਹ ਹੀ ਧਰਮ ਹੈ, ਇਹ ਹੀ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਤੀਰਥ ਵੀ ਹੈ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਇਸ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਭ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਰਹਿਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਭਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜਿੰਨੇ ਜੋਗੇ ਵੀ ਹਾਂ ਤੇ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਉਸਨੂੰ ਨਾਨਕ ਦੇ ਚਰਣੀ ਅਰਪਿਤ ਕਰ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਕਿ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਦਾ ਹਾਉਮੈ ਵੀ ਸਾਡੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਵੇ। "ਪਵਣ ਗੁਰੂ ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਮਾਤਾ ਧਰਤੁ ਮਹਤ" ਦੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਵੇ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਅੱਗੇ ਸਾਡੀ ਇਹ ਹੀ ਅਰਦਾਸ ਹੈ।

ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਦੇਸ ਭਰ ਤੋਂ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਦਵਾਨ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ । ਏਸੇ ਕੜੀ ਤਹਿਤ ਸ੍ਰੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਦੇਸਾਈ ਮਾਰਚ 2010 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਹਿੱਤ ਪੰਜਾਬ ਆਏ। ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ, "ਮੈਂ ਏਥੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸਿਖਾਉਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਗੁਰੂ ਬਣਨ ਦੀ ਮਨਸਾ ਲੈ ਕੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਆਇਆ ਹਾਂ।" ਸਾਦਗੀ ਤੇ ਵਿਨਮਰਤਾ ਭਰਪੂਰ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਸ੍ਰੀ ਦੇਸਾਈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਗੱਲ ਮਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹਥਲੀ ਕਿਤਾਬ ਸਰਬਤ ਦੇ ਭਲੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਈ ਸੋਚ ਦੇ ਕਾਫਿਲੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਡੇਰਿਆਂ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਮਾਣਾ ਜਿਹਾ ਯਤਨ ਹੈ। ਇਸ ਆਸ ਨਾਲ ਕਿ "ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਇਕ ਸਫਲ ਵਿਗਿਆਨ" ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਸੌਟੀ 'ਤੇ ਖ਼ਰੀ ਉੱਤਰੇਗ। ਤੁਹਾਡੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਅਰਪਣ ਹੈ।

ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ

ਆਪ ਸਭ ਦਾ ਆਪਣਾ

ਉਮੇਂਦਰ ਦੱਤ

98726-82161

ਪ੍ਰੋਯਗਸ਼ੀਲ ਵਿੱਗਿਆਨੀ ਕਿਸਾਨ ਸੁਰੇਸ਼ ਦੇਸਾਈ

ਕਰਨਾਟਕਾ ਦੇ ਜਿਲ੍ਹੇ ਬੇਲਗਾਓ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਬੇੜਹਲ ਦੇ ਜੰਮਪਲ ਸ੍ਰੀ ਦੇਸਾਈ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਉੱਦਮੀ ਕਿਸਾਨ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਆਪਣੀ ਲਗਨ, ਪ੍ਰੋਯਗਸ਼ੀਲਤਾ, ਕੁਦਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸਚੇਤਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ, ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਸ਼ੀਲਤਾ ਸਦਕੇ ਖੁਦ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣੇ ।ਸੁਰੇਸ਼ ਜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹਨ।ਜਿਸਨੇ ਲਗਾਤਾਰ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਰ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਰਤ ਕੇ ਗੰਨਾ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਤਕਨੀਕ ਈਜਾਦ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਆਮ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ 25% ਪਾਣੀ ਹੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਗੰਨੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 90 ਤੋਂ 120 ਹਨ ਝਾੜ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਦੇਸਾਈ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤ, ਓਥੇ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬਾਰੀਕੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਾਚਿਆ ਤੇ ਸੋਚਿਆ। ਉਹ ਪਾਣੀ, ਮਿੰਟੀ, ਨਮੀ, ਫਸਲ, ਫਸਲ ਉੱਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਰੋਪ ਆਦਿ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਆਪ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਫਲ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਚਿੰਤਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਸੁਧਾਰ ਵੀ ਲਿਆਉਂਦੇ ਰਹੇ । ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘਟਾ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 500 ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਹੋਰ ਘਟਾ ਕੇ 25 ’ਤੇ ਲੈ ਆਏ। ਇਹ ਸਭ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅੰਤਰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਨਮੀਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਢਕ ਕੇ ਰੱਖਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਮੇਲੜ ਭਾਵ ਕਿ ਹਿਊਮਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਦੀ ਚਲੀ ਗਈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜਮੀਨ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਹੋਣਾ ਘਟ ਗਿਆ। ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਜਮੀਨ ਬਦਰੁਸਤ ਹੋ ਗਈ ।ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅੱਜ ਤੰਦਰੁਸਤ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਫਸਲਾਂ ਪਨਪ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਕ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।

ਅੱਜ ਜਦੋਂਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਥੁੜ ਦੇ ਮੱਦੇ ਨਜ਼ਰ ਘਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਇਜਰਾਈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਪਰਿੰਕਲਰ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਪ ਇਰੀਗੇਸ਼ਨ ਵਰਗੀਆਂ ਬੇਹੱਦ ਖਰਚੀਲੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਉਲੀਕੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਐਸੇ ਸਮੇਂ ਸ੍ਰੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਦੇਸਾਈ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਗੰਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਵਰਦਾਨ ਹੈ।

ਸ੍ਰੀ ਦੇਸਾਈ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕਰ ਵਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਉਹ ਸਏ- ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਸਦੇਸਿੱਧ ਵਿਅਕਤੀਰਥ ਅਤੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ-ਸੂਰੀ ਸੰਸਥਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਾਨ ਸ੍ਰੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸੰਸਥਾ" ਵਿਸ਼ਵ ਖ਼ੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀਆਂ ਖੰਡ ਮਿੱਲਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਗੰਨਾ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਗਾਏ ਗੰਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਟਨ ਸੂਗਰ ਰਿਕਵਰੀ 220 ਕਿੱਲੇ ਜਾ ਇਸਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਤੱਕਿਆ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਪ੍ਰੇਰਤ ਸਵੈਸਿੱਧ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨ ਬਣਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਹ ਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਏਥੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਕਹਿਣਾ ਚਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਇਨਬਿੰਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਇਦ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਸੋ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਦੇਸਾਈ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੌਣ-ਪਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪਰ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਦਾਇਰੇ 'ਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਢੁਕਵੇਂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ।

ਹਥਲੀ ਪੁਸਤਕ ਸ੍ਰੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦਬੜੀਖਾਨਾ ਨੇ ਕਲਮਬੱਧ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਸ ਹੈ ਪੁਸਤਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮੂਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਸੋਚਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਤ ਕਰੇਗੀ। ਪੁਸਤਕ ਬਾਰੇ ਆਪਜੀ ਦੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਹੈ।

ਡਾ. ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਆਜ਼ਾਦ

ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ

ਖੇਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਿਸ਼ਨ