ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਰਿੜਨਾ ਸਿੱਖਣੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ

ਉਮਰ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

 

19. ਦੇਸ਼ ਭਗਤ

 

(ਪਿਆਰੇ ਚੰਦਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ)

 

ਇਕ ਅਫਰੀਕੀ ਸਿਰ

ਚੀ ਗਵੇਰਾ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਆਰਤੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਉਤਾਰੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ…. ਪ੍ਰਿਥਵੀ 'ਤੇ

ਕਿਊਬਾ ਵਿਚ… ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ।

ਸਮਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਸ਼ੈਅ ਨਹੀਂ

ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਅਰਥ ਦੇਣ ਲਈ

ਪਲ ਜੀਵੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਵਰ੍ਹੇ ਬਿਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ

 

ਭਵਿੰਡੀ ਤੇ ਸਿਰੀਕਾਕੁਲਮ ਵਿਚ ਫਰਕ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਮੈਂ ਸੂਰਜ ਕੋਲ ਮੁੱਕਰਿਆ ਘਾਹ ਕੋਲ ਮੁੱਕਰਿਆ,

ਕੁਰਸੀ ਕੋਲ , ਮੇਜ਼ ਕੋਲ

ਤੇ ਏਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਲਾਨ ਦੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਬਹਿਕੇ

ਚਾਹ ਨਹੀਂ ਪੀਤੀ

ਬੰਦ ਕਮਰੇ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਤੇ ਫਾਇਰ ਕੀਤੇ ਹਨ,

 

ਇਹ ਭਾਰਤ ਹੈ-

ਜੋ ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਗਲੋਬ ਉੱਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਪੂਛ ਬਣ

ਕੇ ਲਟਕਿਆ ਹੈ

ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਪਤੰਗੇ ਵਰਗੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਜੋ ਪਤੰਗੇ ਵਾਂਗ ਹੀ ਸੜ ਜਾਣ ਲਈ ਹਾਕਲ ਬਾਕਲ ਹੈ

 

ਤੇ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਹੈ-

ਜਿਥੇ ਨਾ ਕੂਲੇ ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਮੈਰਾਂ ਹਨ

ਨਾ ਫੁੱਲਾਂ ਭਰੇ ਦਰਖ਼ਤ

ਚੇਤਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਸ਼ੋਖ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ…

ਉਦਾਸ ਸ਼ਾਮਾਂ ਸੰਗ ਟਕਰਾ ਕੇ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਹੈ

ਪਰ ਹਰ ਵਾਰ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਮਖੌਟਾ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਮੈਂ ਹਰ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਦਿਸਹੱਦੇ ਸੰਗ ਟਕਰਾ ਗਿਆ ਹਾਂ,

ਚੰਦ,ਜਦੋਂ ਗੋਆ ਦੇ ਰੰਗੀਨ ਤੱਟਾਂ 'ਤੇ

ਜਾਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸੁਜਿੰਦ ਵਾਦੀ ਵਿਚ

ਚੌਫਾਲ ਨਿੱਸਲ ਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

ਤਾਂ ਓਦੋਂ ਉਹ ਪਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ

ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉੱਚੇ ਹਿਮਾਲੇ ਵਾਲੀ

ਆਪਣੀ ਪਿਤਾ-ਭੁਮੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹਾਂ

ਜਿਸ ਸਾਨੂੰ ਪਹਾੜੀ ਪੱਥਰਾਂ ਵਾਂਗ ਬੇਅੰਤ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ

ਪੱਥਰਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਜੀਊਣ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੇ।

ਤੇ ਓਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਢੀਠਤਾਈ