کھےڈ ای تاں هَے۔ پھِر هّسن دا کارن ? اُمروں چھوٹی هون کرکے, اُه ِاه نا سمجھ سکی کِ هّسن دی وجھا اُهدی وّڈی بھَےن دا وِاںگمای لهِجا سی۔

"اَودر کِاُں گای اےں ?" جِںداں دی وّڈی بھَےن نے اُهنُوں باهیں وِچ لَے کے کِها۔ "تَےنُوں مهاراجا رنجیت سُںه دی رانی ای بنا دِآںگے۔"

ساریآں کُڑیآں پھےر اُّچی-اُّچی هّس پایآں۔

پھِر سارا سماں جِںداں نُوں کھےڈ وِّچ سواد نا آيا۔ اُه آپنی هَےرانی وِّچ ڈُّبی رهی۔ اُه بتھےرا سِر پَےر ماردی, پر اُهدی بال-بُّدھی اُهنُوں کِسے کِنارے نا لّگن دےںدی۔ کُڑیآں کھےڈدیآں رهیآں, تے اُه ِاّک پاسے هو کے پرےسانی دی هالت وِّچ کھلی رهی۔

“ماں! لَے, جِںداں نُوں تاں مهاراجا رنجیت سُںه نال مںگ دِهو۔ ِاهنے اُهدی رانی بننا جے۔" گھر جا کے جِںداں دی وّڈی بھَےن نے هاسے نال کِها۔

"کِاُں ? رانیآں کِتے ِاهدے نالوں چںگیآں نے ?" ماں نے جِںداں دا اُترِآ هويا چِهرا وےکھ کے اُهنُوں کھُس کرن دے ِارادے نال کِها۔ "آ کھاں مےری دھی رانی۔ ِاهنُوں اسیں مهاراجے دی وّڈی رانی بناواںگے۔" ماں نے دھی نُوں جّپھی وِّچ لَے کے پِآر نال اُهدا مُوںه چُںم لِآ۔

"ماں! اسیں...اسیں 'راجا رانی' کھےڈدیآں ساں پایآں۔ دھولھی نے پُّچھِآ, 'راجا کَون بنےگا ?' تےلیآں دی بھڑولھی جِهی رھیمو آهںدی, 'مَےں بناںگی۔' پھےر دھولھی نے پُّچھِآ, 'رانی کَون بنےگی ?' اُه چُنّھی جِهی سںتی بن گای۔ اُوںه! نا مُوںه نا مّتھا, تے... تے جِنّ پهاڑوں لّتھا۔" جِںداں نے مّتھے اُّتے تِاُوڑی پا کے پُّٹھا هّتھ دےںدِآں کِها۔ اُه سںتی نُوں رانی بنن دے ےوگ نهیں سی سمجھدی۔ "پھِر مَےں کی بندی ? دھولھی نے آکھِآ, هَےں, هَےں, آکھِآ, سبھ توں

وّڈے راجے رنجیت سُںه دی رانی کَون بنےگی ? مَےں آکھ دِّتا, 'مَےں"۔ تے ِاه بُّدھ-بلھےٹ هِںهِں هِںهِں کر کے هّسی جااے۔" جِںداں نے بھَےن وّلے هّتھ کر کے کِها۔ "وّدھ کے کوٹھے جِّڈی هو چّلی اے, تے اکل ماسا نهیں ِاهنُوں۔" جِںداں نُوں وّڈی بھَےن دی مُورکھتا اُّتے گُّسا آ رِها سی۔

"ِاهنُوں اکل کِّتھے ? ِاه تاں نِری بُّدھُو اے۔" ماں نے لاڈ نال جِںداں دی گّل دی پروڑھتا کر دِّتی۔

“تے هور۔ بھلا هاسے بھانے وی کوای کِسے دی رانی بن جاںدی اے? اسیں تاں اَےوےں جھُوٹھی-مُوٹھی کھےڈدیآں ساں۔" جِںداں نے ماں دا بھُلےکھا دُور کرن واستے کِها۔

"تے مےری جِںداں نالوں کِهڑی رانی سوهنی اےں ? اسیں سّچ-مُّچ ِاهنُوں مهاراجا رنجیت سُںه دی رانی بنا دِآںگے۔" جِںداں دی سُںدرتا اُّتے ماں دا دِل وی موهِآ گِآ سی۔

"سّچ مُّچ ?" جِںداں دے سوال وِّچ کھُسی تے هَےرانی لُّکیآں هوایآں سن۔

"هاں-هاں, سّچ-مُّچ" ماں نے دُبارا هامی بھر دِّتی۔

"آها جی, اسیں مهاراجا… رنجیت سُںه دی رانی بناںگے۔" ماں دی باهیں وِّچوں نِکل کے جِںداں کھُسی نال بھُڑکن لّگ پای۔

"رنجیت سُںه کانا وی اے۔" وّڈی بھَےن نے چھےڑن واستے کِها۔

"اُوںه! تےرا... گھروالا کانا هووے کھاں۔" جِںداں دا مُوںه گُّسے نال ودھےرے لال هو گِآ۔

سارا پروار کھِڑ-کھِڑا کے هّس پِآ۔

"وےکھ لَے, ماں! هُن توں ای چِڑن لّگ پای اُو۔” وّڈی بھَےن نے جِںداں وّل اُںگل کرکے کِها۔

"بھَےناں, چِڑے نا ? تُسیں اُهدے مهاراجے نُوں کانا کِاُں آکھو?”