48. ਮਲੂਕੇ ਦੀਵਾਨੇ ਦਾ ਨਿਸਤਾਰਾ

ਤੰਬੂ ਲਾਇ ਦੀਆ। ਚਾਰ ਘੜੀ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਆਇਆ ਦੀਵਾਨਾ, ਸਿਰ ਮੁਹ ਕਾ ਭਦਣੁ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਕਹਿੰਦਾ, 'ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਦੀਦਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।' ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਹਿਆ `ਦਿਨ ਚੜੇ ਕਰੀਂ'।

ਡੇਉਢੀ ਵਾਲੇ ਦੀਵਾਨੇ ਨੇ ਕਹਿਆ: 'ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਹੀ ਅੰਦਰ ਜਾਨਾਂ ਹਾਂ।'

ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਹਿਆ: 'ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਰੰਗ ਮਹਿ ਬੈਠੇ ਹਨਿ, ਹੁਣ ਨਾਂਹੀ ਹੁਕਮ।'

ਦੀਵਾਨਾ, ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੁਹਲਾ ਚੁਕਕੇ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਵੜਨ ਲਗਾ, ਸਿੰਘ ਨੇ ਤਲਵਾਰ ਮਾਰੀ। ਦਿਹ ਚੜੇ ਚਾਰ ਘੜੀ ਕਹਿੰਦਾ ‘ਹੁਣ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਦਰਸਨ ਕਰਾਵੋ।'

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸਿਖੀ ਪੁਛਿਆ: 'ਜੀ! ਦੀਵਾਨਾ ਜਖਮੀ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਦਰਸਣੁ ਕਰਾਵੋ।'

ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ: ਆਵਣਿ ਦੇਹੁ। ਦੀਵਾਨੇ ਮਥਾ ਟੇਕਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ: 'ਜੀਵਣ ਕੀ ਸੁਰਤਿ ਹੈ?' ਦੀਵਾਨਾ ਕਹਿੰਦਾ: 'ਜੀ ਹੁਣ ਖੁਸੀ ਕਰੋ, ਤੁਸਾਂ ਕੀ ਹਜੂਰ ਪ੍ਰਾਣ ਮੇਰੇ ਛੁਟਣ, ਏਹੋ ਖੁਸੀ ਕਰੋ। ' ਫੇਰ ਪ੍ਰਾਣਿ ਛੁਟੇ।

ਚੌਪਈ- ਮਲੂਕੇ ਕੀ ਮਾਰਿਆ ਇਕੁ ਦੀਵਾਨਾ॥

ਜੰਗਲ ਕੇ ਭੂਪਤ ਸਭ ਭਏ ਹੈਰਾਨਾ॥

ਇਕ ਬਿਚਲੇ ਇਕ ਸਾਬਤ ਰਹੇ॥

ਇਕਨਾਂ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰ ਚਰਨ ਗੁਰੂ ਕੇ ਗਹੇ॥੧॥

ਬੈਰਾੜ ਕਹਿੰਦੇ: 'ਏਹ ਭਲਾ ਗੁਰੂ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਦੀਵਾਨਾ ਮਾਰਿਆ!' ਇਕ ਕਹਿੰਦੇ 'ਦੀਵਾਨਾ ਭੀ ਗੁਰੂ ਕਾ, ਜਿਸਨੇ ਤਲਵਾਰ ਮਾਰੀ ਸਿਖ ਨੇ, ਓਹ ਭੀ ਗੁਰੂ ਕਾ।' ਫੇਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਚੌਤਰੇ ਵਿਚਦੀ ਜੈਤੋ ਆਇ ਉਤਰੇ। ਓਥੇ ਤਾਲ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ: 'ਏਹੁ ਤਾਲ ਵਡਾ ਤੀਰਥ ਹੈ। ਗੰਗਾ ਥੋਂ ਅਧਿਕ ਹੈ ॥੪੮॥

49. ਸੁਨੀਅਰ। ਕਪੂਰੇ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ੀਸ਼

ਅਗੇ ਡੇਰਾ ਸੁਨੀਅਰ ਹੋਇਆ। ਸਿਆਮੇ ਨੇ ਸਾਰੇ ਖੰਧੇ ਕਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦੁਧ ਚੁਆਇ ਦਿਤਾ; ਡੋਗਰ ਸੀ। ਓਥੇ ਸਿਕਾਰ ਚੜਿਆ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਪੂਰੇ ਆਂਨਿ ਮਥਾ ਟੇਕਿਆ।