سپھراں دی ساکھی پوتھی تے سر اتر سِںگھ

ِاه پوتھی اپنے اسلی گُرمُکھی رُوپ وِچ تاں هُن هی پهِلی وےر چھاپے دا جاماں پهِن رهی هَے, پر ِاس دا اںگرےجی ترجُماں اج توں لگ پگ پاُنی سدی پهِلے چھپ گِآ سی۔ سر سردار اتر سِںگھ جی رایس بھدَوڑ نُوں اپنے سمےں ِاه پوتھی مِلی تے اُنھاں نے ِاس دا اںگرےجی ترجُماں کیتا تے 1876 ای: دے جنوری دے مهینے لاهَور دے 'ِاںڈیان پبلِک اُپینیان پرَےس وِچ چھپوايا تے ِاس دا نام رکھِآ:-

The Travels of Guru Teg Bahadur and Guru Gobind Singh

ِاه اںگرےجی پوتھی بی ِاس وےلے دُرلبھ هو رهی هَے, پر ساڈے پاس ِاس دی ِاک کاپی گُ: پر: سُو: گرں: دے سمپادن وےلے مَوجُود هَےسی۔

سانُوں اسل گُرمُکھی پوتھی کِتھوں مِلی

ِاس پوتھی دا اںگرےجی ترجُما سر سردار اتر سِںگھ جی والا بھاوےں ساڈے پاس مَوجُود سی تے گُ: پر: سُو: گرںتھ دے پرکاسن سمےں اُس ترجُمے توں ِاه تاں سّک پَےںدا سی کِ ِاس اںگرےجی پوتھی دا اسل گُرمُکھی نُسکھا گُ: پر: سُو: گرںتھ دی رچنا سمےں کوی جی پاس جرُور هَےسی پر جو لابھ تے ٹاکرے دا سّکھ اسل گُرمُکھی پوتھی توں هو سکدا سی اَوه اںگرےجی ترجمے توں سںبھو نهیں سی, سو اسل پےتھی دی ڈھُوںڈ جاری رهی۔ تے اُنھاں دِناں وِچ هی سریمان بھاای ساهِب سِںگھ جی گےانی دھمدھان ساهِب والے سری اںمرِتسر تسریپھ لِآاے, اُنھاں نے ساڈی ِاه کھاهس لکھکے ِاس پُستک دی مالوے وِچ ڈھُوںڈ کرن دا بھروسا دِوايا تے ِاس اُدم وِچ اَوه چھےتی هی کامےاب هو گاے تے سں: 1935 دے سُرُو وِچ هی اَوه ِاس پوتھی دا ِاک پُراتن کلمی نُسکھا ساڈے پاس سری اںمرِتسر لَے آاے۔ ِاه پُستک اَوه ماںگویں لِآاے سن, ِاس لای اساں اُس دا اُتارا جھٹ پٹ هی کر لِآ

جو 3 پھروری 1935 ای: نُوں مُکںمل هويا تے اسل پوتھی دھنّواد سهِت پوتھی دے مالک جی نُوں پُجدی کر دِّتی گای۔

سانُوں جد ِاه پوتھی مِلی هَے تاں گُر پرتاپ سُورج گرںتھ دی پهِلی اَےڈیسن چھپکے تِآر هو چُّکی سی تے دُوسری اَےڈیسن دی چھپاای سُرُو سی۔ جو چھپاای کِ 1936 ای: دے اکھیر سماپتی نُوں پُّجی۔ ِاس لای پهِلی اَےڈیسن وِچ ِاه پوتھی توں لوڑیںدا لابھ نهیں لِآ جا سکِآ پر دُوجی اَےڈیسن دے پرکاسن سمےں ِاس پوتھی دیآں ساکھیآں نُوں گُرپرتاپ سُورج دیآں ساکھیآں نال مےل مےل کے ٹاکرا کیتا گِآ تے جو ساکھیآں سهی هوایآں کِ کوی جی نے ِاس پوتھی توں لَےکے هی اپنی کوِتا وِچ اُلتھاایآں هن, اُنھاں دا پتا کوی جی دی رچناں دے هےٹھ ٹُوکاں وِچ تھاں پر تھاں دے دِّتا گِآ۔ تے پرستاوناں وِچ جِتھے گُ: پر: سُو: گرںتھ دے سومِآں دی سُوچی دِّتی هَے اُس وِچ ِاسدا نام سںکھِپت ٹُوک دےکے ودھا دِّتا گِآ۔ جو ٹُوک پرستاونا وِچ چھپی هَے اُسدا اُتارا ِاه هَے:-

"ساکھیآں والی پوتھی— ِاس وِچ نَووےں اتے دسوےں ستِگُرُو جی دے مالوے دے سپھر دیآں ساکھیآں هن, رچناں مالوے دی هی هَے, 'سی' دی تھاوےں ‘تھی', 'لاگے' ےا نےڑے' دی تھاں ‘لااُنے' تے 'ب' 'و' دی تھاوےں بهُت ورتِآ هويا هَے۔ ِاسے ترھاں هور انےکاں پد ِاس نُوں مالوے دی چیج هی سِدھ کردے هن گُرُو ساهِباں دے مُکںمل سپھر ِاس وِچ نهیں هن, کےول رِآست پٹےالا, جِلا کرنال لاگ دے گُر استھاناں دیآں ساکھیآں دےکے ِاه پُستک سماپت هو جاںدی هَے۔

"گُرُو ساهِبان دے سپھراں دی ترتیب جو ِاس پُستک وِچ هَے اُهی گُ: پر: سُورج گرںتھ وِچ هَے تے کای ِاک مالوے دے پد جو اُسے ساکھی وِچ ِاس پوتھی وِچ آاے هن, گُ: پر: سُو: وِچ بی اُسے پرسںگ وِچ آ گاے هن, جِس توں سِدھ هُںدا هَے کِ ِاه پُستک بی کوی جی پاس هَےسی۔ پھِر اَےن ۱ دے آرںبھ توں جدوں دسم پِتا جی دا مالوے دا سپھر چلدا هَے تاں رںچک بھر بھی سںسا نهیں رهِ جاںدا کِ ِاه پوتھی کوی جی پاس جرُور هَےسی۔