ਦਾਦੂ ਦੇ ਗੀਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਮੈਂ। ਜਿਸ ਉਚੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਪੁੱਜਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸੁਫਨਾ ਲਵੇ, ਉਥੇ ਤਕ ਪੁੱਜਿਆ ਉਹ।
ਦਸਵੀਂ ਤੇ ਆਖਰੀ। ਦਸਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਕਰਤਾ ਅਜਿਹਾ ਵਚਿਤਰ ਬੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਧਰਤੀ ਉਪਰ ਨਹੀਂ ਤੁਰਿਆ ਕੋਈ ਕਦੇ। ਸਰਮਦ। ਸੂਫੀ ਸੀ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਿਹੜੀ ਆਇਤ ਉਚਾਰਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ। ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਹੈ- ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇਲ ਲੱਲਾਹ, ਮੁਹੰਮਦ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ। ਰੱਬ ਇਕ ਹੈ, ਕੇਵਲ ਮੁਹੰਮਦ ਉਸਦਾ ਰਸੂਲ ਹੈ।
ਦਿਲੀ ਦੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਜਿਥੇ ਸਰਮਦ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਾਇਮ ਹੈ, ਉਹ ਸਰਮਦ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਹੈ। ਅਣ ਮਨੁਖੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਕੇਵਲ ਕੱਟਿਆ ਨਹੀਂ, ਕੱਟ ਕੇ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਵਿਚ ਰੋੜ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੌਜੂਦ ਖਲੋਤੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ, ਰੁੜ੍ਹਦਾ ਜਾਂਦਾ ਸਿਰ ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇਲ ਲੱਲਾਹ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ- ਰੱਬ ਹੈ ਕੇਵਲ। ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।
ਕਹਾਣੀ ਸੱਚੀ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ, ਸੱਚੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹੋਵੇਗੀ। ਸਰਮਦ ਵਰਗੇ ਫਕੀਰ ਨਾਲ ਸੱਚ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਸਰਮਦ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾਂ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਲਿਖੀ, ਉਸਦੇ ਕਥਨ ਸਾਂਭੇ ਗਏ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ- ਰੱਬ ਹੈ ਕੇਵਲ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਪੈਡੰਬਰ ਨਹੀਂ। ਰੱਬ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਪੈਗੰਬਰ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਵਿਚੋਲਾ ਨਹੀਂ, ਰੱਬ ਪ੍ਰਤੱਖ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਥੋੜੀ ਕੁ ਬੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਸਾਰਾ ਪਾਗਲਪਣ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਸਾਂ ਪਰ ਨਹੀਂ ਕਹਾਂਗਾ। ਇਹ ਅਕੱਥ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੀ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸੋ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਨੀਂ ਚਾਹੀਦਾ।
ਤਾਂ ਵੀ ਇਹ ਸੁਹਣਾ ਹੈ।
ਸ਼ਾਮ ਵਾਂਗ।
ਪੰਛੀ ਘਰ ਪਰਤ ਰਹੇ ਨੇ।
ਤਾਰੇ ਦਿਸਣ ਲੱਗੇ ਨੇ।
ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਨੇ।
ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ
ਮੇਰੇ ਚਿਹਰੇ ਉਪਰਲੀ ਮੁਸਕਾਨ?