ਧਰਮ
ਫਿਰ ਇਕ ਬੁੱਢੇ ਪਾਦਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-"ਸਾਨੂੰ ਧਰਮ-ਮਜ਼੍ਹਬ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।"
ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਜੁਆਬ ਮੋੜਿਆ-
"ਕੀ ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਹਦੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਦੱਸਿਐ ?
ਕੀ ਸਾਰੇ ਕਰਮ ਤੇ ਸਾਰੇ ਚਿੰਤਨ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਨੇ ?
ਤੇ ਜੋ ਨਾ ਤਾਂ ਕਰਮ 'ਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਚਿੰਤਨ 'ਚ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਕੋਤਕ ਤੇ ਅਚੰਭਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਤਮਾ 'ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦੈ, ਫੇਰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਹੋਸ ਪੱਥਰ ਤੋੜ ਰਹੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਖੱਡੀ 'ਤੇ ਬੁਣਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ।"
ਕੌਣ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੀ ਲਗਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਭਰੋਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਿੱਤੇ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਕਰ ਸਕਦੇ ?
ਕਿਹੜਾ ਭਲਾ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਿਛਾ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ- 'ਏਨਾ ਸਮਾਂ ਰੱਬ ਲਈ ਹੈ ਤੇ ਏਨਾ ਮੇਰੇ ਲਈ। ਏਨਾ ਸਮਾਂ ਮੇਰੀ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਲਈ ਹੈ ਤੇ ਬਾਰੀ ਬਚਦਾ ਸਮਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਲੋੜਾਂ ਲਈ।'
ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰੇ ਪਲ-ਖਿਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੰਭਾਂ ਦੇ ਤੁੱਲ ਨੇ, ਜੋ ਡਾਰਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਉਡਦੇ ਹੋਏ, ਖਲਾਅ ਨੂੰ ਚੀਰਦੇ ਹੋਏ ਇਕ ਆਤਮਾ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਆਤਮਾ ਕੋਲ ਜਾਂਦੇ ਨੇ।
ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਈਮਾਨ ਨੂੰ ਇਕ ਸੁਹਣੇ ਲਿਬਾਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਣਦੇ, ਉਹਏ ਲਈ ਤਾਂ ਇਹੀ ਚੰਗੈ ਕਿ ਉਹ ਨੰਗਾ ਹੀ ਰਹੇ।
ਹਵਾ ਤੇ ਸੂਰਜ ਉਹਦੀ ਚਮੜੀ 'ਚ ਕੋਈ ਮਘੋਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦੇਣਗੇ।
ਤੇ ਉਹ, ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਈਮਾਨਦਾਰੀ 'ਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਸਮਝੋ ਆਪਣੇ ਚਹਿਕਦੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਇਕ ਪਿੰਜਰੇ 'ਚ ਕੈਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ।
ਇਕ ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੇ ਆਪ-ਮੁਹਾਰਾ ਗੀਤ ਕਦੇ ਵੀ ਸੀਖਾਂ ਪਿੱਛੇ, ਕੈਦ ਅੰਦਰ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ।
ਤੇ ਉਹ ਬੰਦਾ, ਜਿਹਦੇ ਲਈ ਪੂਜਾ ਇਕ ਬਾਰੀ ਦੇ ਤੁੱਲ ਹੈ, ਤੇ ਉਸ ਬਾਰੀ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦਾ
* ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਹੂ ਨੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਘਰ ਮੰਨ ਕੇ, ਅੰਦਰੋਂ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਭਾਲਣ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ
'ਇਹ ਤਨ ਰੱਬ ਸੱਚੇ ਦਾ ਹੁਜਰਾ, ਵਿਚ ਪਾ ਫਕੀਰ ਝਾਤੀ ਹੂ।
ਨ ਕਰ ਮਿੰਨਤ ਖਵਾਜ ਖਿਜਰ ਦੀ, ਤੇ ਅੰਦਰ ਆਬ ਹਯਾਤੀ ਹੂ।
(ਹਵਾਲਾ-ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ)
