tatakaraa

jau guradeo ta sees akaas prinseepal satibeer singh

tere bharese mai laadd laddaaeaa

mukh shudh doojaa aiddeesn chhap aaun te|

mudtalee vichaar sikh itihaas vich aauarat daa sathaan ate karatav

1. daualataan daaee
2. maataa tripataa
3. bebe naanakee
4. maataa sulakhanee
5. maataa kheevee
6. maataa viraaee
7. beebee amaro
8. beebee bhaanee
9. beebee raame jee
10. beebee veero jee
11. maataa gangaa jee
12. beebee roop kauar
13. maataa gujaree jee
14. maaee bhaag
15. maataa saahib kauar
16. raanee sadaa kauar
17. mahaaraanee jind kauar

paapaa

prinseepal satibeer singh jee

noo

jinhaan jihaa hor koee naheen

jau guradeo ta sees akaas |

jau guradeo sadaa saabaas |

je main bhuladaa naheen taan maraatthee, telagoo te bangalaa saahit vich pichhalee sadee vich isatree lekhakaavaan ne aapanee hond jatalaaunee aaranbh kar ditee see ate kahin lag peean san ki saaddee den inhaan een manee maradaan naalon kite vadh hai | gal ithon tak puj gee see ki kaangaras de pahile chune pradhaan ddabaliau see. bainarajee dee bhain mokhashadeenee upaadhiaae bangaaleean te aavaazaan kas ke likhan lag pee see ki, kaise han ih bangaalee jo saver ton shaam tak karade ne gulaamee sarakaar dee par ghar aa jhaarrade ne gusaa vichaareean aauarataan te ate cheekh chihaarraa paande ne nikee nikee galon | par prasidh sikh beebeean bettee simaran kauar dee rachit hathalee pusatak parrh ke har koee jaan jaaegaa ki panjaabee aauarataan noo aise viang maradaan te kasan dee lorr is lee naheen pee kiaunk maan ne gurrhatee vich panjaab de javaan noo gulaamee taan ik paase, ttain tak naa manan dee muhaaranee parrhaa ditee see | iko maaee bhaago dee vangaar te us de patee bhaaee nidhaan singha, jetth sulataan singha te bharaa dilabaag singha ne aapaa vaar ditaa ate bedaavaa parravaa ke hee saah liaa | ih beebee bhaanee hee see jo aapane gurapitaa noo keh sakadee see

horas ajar na jariaa jaave ||

bhaaee guradaas, vaar 147

fir jad solhaveen sadee vich, hor thaavaan te aauarataan ih pukaar pukaar keh raheean san ki kee savaariaa hai vedaan ne saaddaa, kiharraa zulam hai jo puraanaan kaaran saadde te naheen dtaahiaa taan use samen ghar

ghar baabaa naanak daa ih salok sangataan gaa raheean san

so kiau mandaa aakheeai jit jameh raajaan |...

jit mukh sadaa saalaaheeai bhaagaa ratee chaar |

aasaa dee vaar, panaa 473

paarajaat ghar aangan mere, saaddaa gahinaa hai saaddee ghar vaalee, aauarat yakeen, aauarat eemaan|

hor is pusatak dee vaddee vaddiaaee ih hai ki jis noo dhundhale eitihaas vichon khaasee vaakaafeeat onougah inaddormattion ddarom haze hisattore kadtanaa kahinde han, simaran ne sikh beebeean baare ik thaan pahilee vaar ikatthee kar dikhaaee hai ate kalam raaheen chaanan dee ik chhitt chaare paase khaler ke itihaasak kaaranaamaa hee saranjaam ditaa hai|

ttheek likhiaa hai simaran kauar ne ki ghatt lokaan noo pataa hai ki jad shaahee fauajaan ne anandapur saahib noo gher liaa see taan rasad paanee liaaun daa katthin kam aauarataan hee karadeean san| kitaneean ne sheedee piaale has has peete| fir jhaleen, jangaleen, khohaan, beliaan vich kam dee aazaadee dee jang larrade singhaan noo an paanee sachamuch sees talee te rakh ke bhaaee taaroo singh jee dee bhain te maan varageean hee pahunchaandeean san | jad shikaaeit hon te bhaaee taaroo singh te unhaan dee bhain noo grafataar kar ke laahauar liaa sheed karan daa hukam sunaaeaa giaa taan laahauar de hindoo vasaneekaan ne do lakh rupiaa den de ivaj bhainabharaa noo chhaddan daa hukam kaajee kolon lai vee liaa | us samen jad eerakhaalooaan ne hindooaan noo aisaa kiaun karade ho kihaa taan hindooaan kihaa yaad rakho

sikh bachaavan hai badd karam |

gaoo braahaman te sau gunaa dharam |

praacheen panth prakaasha

saradaar jasaa singh aahaloovaaleea dee maan daa use samen sangataan

vich chhotte jihe baalak naal keeratan karanaa hairaanee naal parrhiaa jaaegaa | is vich bahut kujh unhaan beebeean baare hai jinhaan baare aseen bahut ghatt jaanade haan|

mainoo ih vee prasanataa hai ki chhetee hee guroo mihar sadakaa meree umeed bar aaee hai | jad main paratakh har dee pusatak bettee sundaree, simaran te harikeerat noo is aas naal bhett keetee ki unhaan noo beebee bhaanee dee asees lage taan main soch vee naheen saan sakadaa ki bettee itanaa maan paaegee | ddaakattar ganddaa singh maimoreeal aalamee lekh mukaabale vich jad simaran kauar de lekh noo giaaraan sau rupe daa doojaa inaam ditaa giaa taan mere moonhon ih tuk nikalee

jau guradeo ta sees akaas |

jau guradeo sadaa saabaas|

bhairau naamadeo jeeau, panaa 1166

pooran aas hai ki ih pusatak paatthak barre chaa naal parrhanage te parrhadiaan aseesaan naal bettee dee jholee bhar denage|

shukar karadaa hoeaa,

54, khaalasaa kaalaj kaalonee

pattiaalaa

23 akatoobar, 1991

satibeer singh

prinseepala

tere bharose mai laadd laddaaeaa

eitihaas vich parrhiaa see isataree bahaadar hai; shaasataraan vich parrhiaa see ki isataree skatee; akhaan naal dekhiaa isataree mamataamee mahisoos keetaa isataree aapane aap noo har ghaarrat vich dtaalan vaalee hai; fir vee aas paas ih kaisee aavaaz hai jo isataree noo nindadee hee jaa rahee hai| aj naheen sagon jugaan jugaantaraan ton is noo neevaan dikhaaeaa giaa hai| bhaaven poojaa is dee hee hundee hove| koee gal jroor hai, koee thurrh zaroor hai|

meree hairaanee is galon vadhee ki chaahe guroo naanak dev jee ne isataree noo at uchaa darajaa ditaa par fir vee isataree dee haalat nigharadee kiaun gee guroo gobind singh jee de milade 52 hukamanaamiaan vich kee aise han jinhaan vich isataree noo uchaa utthaaun vaasate aadesh likhe milade han | jiven pandaraven hukam vich likhiaa hai

par isataree maan bhain dhee bhain kar jaananee | vilaas lee par isataree daa sang naheen karanaa

par triy raakheh naa het anand |

solhaven vich likhiaa hai

eisataree daa moonh naheen fittakaaranaa |

putaree daa dhan bikh jaananaa |

gal kee, chaahe putaree, patanee, maan, bhain isataree noo har pakh ton maan ditaa par fir vee sikh aauarat dee sikh itihaas vich den daa vakh zikar naheen miladaa | je aapanee nit dee aradaas vich vee ih taan aseen keh maniaa ki singhaan naal singhaneean ne shaheedee paaee par

sapashatt naheen dasiaa | je sapastt hundaa taan aj beebee bhaanee te navekalee pusatak hundee | beebee kheevee daa naan har moonh te hundaa | bebe naanakee de kiradaar dee chhaap har veer te hundee| pataa naheen aisaa kiaun naheen ho sakiaa

so main man banaaeaa ki sikh itihaas vich aauarat daa asathaan, karatav te den ucheche tauar te likhee jaae |

jiven mainoo mere paapaa ne ungalee pakarr ke chalanaa sikhaaeaa see, eise tarhaan kalam de ke likhan dee vee jaach dasee | so aapanee aadat mutaabak aakhan lage, eitihaas tuhaadde saahamane piaa hai | je asal roop aauarat daa dekhanaa chaahunde ho taan pahilaan saadde guroo gharaan vich aauarat daa kitanaa aadar see parrho, fir sikh itihaas noo parrho kiaunk agalaa kadam taan hee chuk sakoge je pichhalaa mazaboot hai | dekho tuhaaddeean maavaan bhainaan ne kitanaa peeddaa te majboot rol keetaa hai ate aj tuseen kis sathaan te hai| eitihaas dee vidiaarathan hon de naate ise ulajhan vich pee saaraa sikh itihaas barre dhiaan naal parrhiaa| paapaa itihaas noo hee likhan lee prerade kahinde han kise, kahaaneean roz likhe jaande han| itihaas sachaaee hai, so kalam sach val chalaao aape rauashanee ho jaavegee| har savaal daa hal labhegaa | par main sikh itihaas parrhadiaan vekh hairaan reh gee ki sikh itihaas vich har kam vich pahil karan vaalee aauarat hai| je pahilaa deedaar daualataan daaee ne paaeaa taan pahilee sikh bebe naanakee hee see | pahilee vichaaravaan je maataa viraaee see taan guroo bolaan noo itihaas daa roop den vaalee roop kauar see | pahilaa jaranail dekhee taan maaee bhaago see ate pahilee drirrhachit aauarat maaee jindaan see | pahilee shaheed maataa gujaree see, pahilee sevaa panthanee dekhee taan maataa kheevee hee lagadee hai| gal kee, har pakhon sikh aauarat ne aapanee chhaap chhaddee hoee hai | sikh itihaas parrhan ton baad ih naheen koee keh sakadaa ki aauarat neeveen, maarree, abalaa jaan kadaraheen hai | shaaeid unhaan de karatav daa hee sadakaa aj sikh aauarat gorav naal sir uchaa kar sakadee hai | kithe koee paabandee

naheen, kithe koee paradaa naheen, kithe koee banaavatt naheen, kithe koee dikhaavaa naheen, aus dee koee had naheen, par fir vee aapanee ik had vich reh kinaa savaad maanadee hai| usadee khushaboo aj vee saanoo sikh itihaas kholhadiaan aa jaandee hai | saare sikh itihaas noo parrh ke main ihee mahisoos keetaa aauarat utam hai, keval utam |

so ik sakaich tiaar ho giaa see | hun us vich rang bharan dee lorr see | jad sikh aauarat noo alagaalag rang vich likhiaa taan us vichon ik anokhaa rang nikal aaeaa| har rishataa jo aauarat naal bajhiaa hai us noo kis tarhaan naal nibhaaeaa | us riste noo torran naheen ditaa sagon pakiaan keetaa| chaahe uh maan, bhain, patanee, daadee, bhooaa, maasee kujh vee see, aus aapane rishate noo kaaeim rakhiaa|

guroo ghar vich hee har rishataa aauarat daa saanoo mil jaandaa hai | jiven maan maataa tripataa, bhain bebe naanakee, dhee beebee bhaanee, daadee gujaree, bhooaa viraaee, patatthee kheevee, nooh beebee amaro ate hor sabh duniaavee rishate han| unhaan de aacharan te chal aapanaa jeevan safal kar sakade haan | har rang aauarat daa sikh ghar vich miladaa hai|

main is rangaan bharee tasaveer noo singh bradaraz noo farem karan lee aakhiaa| unhaan is peshakas noo saveekaar kar liaa te prasadh sikh beebeean kitaab naan hetth pusatak tuhaadde hathaan vich hai | aj mainoo khushee hai ki jad ih pusatak chhap ke tiaar ho gee hai taan main aapane paapaa, jinhaan kolon main aapanee pahilee pusatak vich aapane pahile savaal daa hal paaeaa, noo ih pusatak bhett keetee hai|

kujh hor pusatakaan de masauade tiaar han jinhaan noo pusatak daa roop den daa man banaaeaa hai | unhaan vich ik hai, gur santaan dooje paapaa deean reddeeo duaaraa parasaarit ate hor takareeraan noo vee main sanpaadit keetaa hai|

meree deedee sundarajeet kauar sundaree jinhaan mainoo bahut utashaah ditaa, daa dhanavaad karanaa naheen bhuladee | ih lekh sun kahin lagee

mahisoos te aseen vee karade saan par toon unhaan bhaavaan noo shabadaan vich liaandaa | veer ajai beer, bhain keeratee, mamee noo jadon har lekh likh ke sunaaeaa taan unhaan barre dhiaan naal suniaa | bholee deedee ne mainoo barraa utashaah ditaa | jeejaa sukhabeer singh jee vee barre khus hunde han| mere naanake daadake saare hee mainoo barraa utasaaeh dinde han | mere naanee eesr kauar jee barre chaa naal sun aseeravaad dinde han | narindar ankal jee taan meree preranaa bane rahe te chaachaa balavindar singh vee utashaah dende han | ih likh mainoo barree khusee hai ki mere lekh sakh itihaas vich aauarat daa asathaan te karatav rol aindd sattettasa noo ddaakattar ganddaa singh maimoreeal ttarasatt ne doojaa inaam ditaa hai | pahile hee lekh noo paravaanit hundaa dekh mainoo hor chaa charrhiaa hai | saradaar raajindar singh jee ne barree mihanat naal khararre noo ttaaeep keetaa hai | unhaan dee main rinee |

mainoo pooran yakeen hai ki paatthak is pusatak noo behad pasand karanage | meraa utashaah hor vadhaaunage taan ki main saare sikh itihaas noo baareekee naal parrh, fir likh paatthakaan tak pahunchaa sakaan | mainoo us vaahiguroo te yakeen hai; jis raah paaeaa uh aap raah dikhaaegaa| kiaunk

mokau to bharoso keval guroo granth mahaaraaj pai|

54, khaalasaa kaalaj kaalonee simaran kauar

pattiaalaa

23 akatoobar, 1991

mukhabandh

doojaa aiddeeshan chhap aaune te

prasadh sikh beebeean likhan daa mantav ih see ki itihaas de unhaan paniaan noo ujaagar keetaa jaave jo sunahiree taan san par chamak naheen rahe san | jad ik ik pane noo parriaa uh kundan vaang chamakan lag pe | uh rauashanee jad paatthakaan tak pahunchee taan unhaan deean akhaan noo vee ik niraalee chamak dekhan noo milee | so pusatak daa pahilaa aiddeesn pahile saal hee muk jaanaa jithe paatthakaan daa piaar darasaandaa hai uthe meraa utasaaeh hor vadhaandaa hai |

naven aiddeeshan vich kujh naven lekh maaee bhaago ate raanee sadaa kauar jo doven hee itihaas daa zarooree hisaa han, noo dooje aiddeeshan vich lekhaan dee larree vich par ditaa hai| kujh naveean sodhaan vee keeteean han jo paatthakaan noo parrhan te hee pataa lagegaa |

pusatak daa inj navaan aiddeeshan aa jaanaa meraa utasaaeh hor vadhaaundaa hai| mainoo umeed hai paatthak meraa utasaaeh ise tarhaan naal vadhaaunde rahinage| kujh pusatakaan de hor masauade vee tiaar han | mainoo umeed hai paatthak inhaan saariaan noo vee bharapoor slaaghaa denage | paapaa kahinde han ki changee pusatak uhee hai jo angarezee dee ik kahaavat anusaar taaje kek dee tarhaan vik jaave| meree pusatak daa savaad ise tarhaan paatthakaan ne maaniaa hai | mainoo khusee hundee hai jad har laaeibareree, pradarashanee vich ate isatareean de hath aapanee pusatak dekhadee haan|

paatthakaan valon mile bharapoor utashaah lee main unhaan daa ik vaaree fir dilee dhanavaadee haan| ik uchechaa dhanavaad main saradaar paravindar singh jee daa zaroor karanaa hai jinhaan mere utasaah noo matthaa naheen pain ditaa|

2046,raanee baag,

naveen dilee simaran kauar joon 1993

mudtalee vichaar

sikh itihaas vich aauarat daa sathaan ate karatav

aradaas vich jad saare kharre ho ke jinhaan singhaan singhaneean ne dharam het sees dite aakhade haan taan ik gal udon hee sapashatt ho jaandee hai ki sikh ghar vich aauarat daa sathaan saavaan te kise had tak nivekalaa hai|

eih gal chete rakhan vaalee hai ki guroo naanak saahib ne jithe samaajik, bhaaeechaarak ate aarathik vitakariaan viradh pahilee vaaree, vaar uchaar suchet keetaa uthe ih avaaz vee pahilee vaaree utthaaee ki aauarat naa nindanee hai naa hee pooj sagon prabhoo de raah tturan ate paaun lee us de gun dhaarane har dtuddaau lee jrooree han|

hindusataanee subhaa vich sakhaa, sakhee, sikh de trigarre noo mehatataa ditee jaandee see| sakhaabhagatee bahut der chaladee rahee| sudaame dee udaaharan, audhoo dee misaal jaan arajan te krishan dee dosatee sabh prachaarade han | ik vaaree krisn jee ne taan ichhaa hee ih pragattaaee see ki meree te arajan dee dosatee nibh jaave | sakhaabhagatee baad je hor kise daa hindusataan vich zor rihaa taan sakhee te hai | ise sakheebhagatee ne raadhaa noo janam ditaa | ishak mizaajee ne isk hakeekee dee skal dhaaran keetee | is sakheebhagatee ne hindusataan vich aauarat de padhar noo inaa neevaan kar ditaa ki uh pahilaan mandaraan daa singaar devadaasee de roop vich banee, fir devee de roop vich pragatt hoee| aatamik uchiaaeean naa chhoohe jaan daa kaaran ih kojhee sakheebhagatee prathaa see | teesaraa bhagatee daa roop sikhachelaa see | sikhabhagatee vee aisee neevaan val gee ki viakatee dee aapanee hond moolon hee muk gee | ithe main keh denaa chaahundee haan ki pahilee galatee saadde aapane dharam vich ih hoee ki sikh de

arath kise ne shis naal jorr dite | par guroo saahib ne sikh de shabad de arath dtanddaaoo karake keete han| arathaan de anarath karan vaaliaan noo guroo jee ne rok paande samajhaaeaa

mai badhee sach dharamasaal hai||

gurasikhaa lahadaa bhaal kai |

sireeraag m 5, panaa 73

bhaav ih hai ki jiharre sharadhaavaan dtuddaaoo hunde han uh viakatee de pichhe naa lag us ttikaane dee bhaal karade han jithe sach drirrh hundaa hai| ih hee kaaran lagadaa hai ki sikh, sakhaa to sakhee deean neevaanaan val jaan ton bachaan lee guroo paatashaah ne ik navaan raah darasaaeaa jis vich ih kihaa ki is jag meh purakh ek hai hor sagalee naar sabaaee| bhaaven koee marad hai jaan aauarat us noo aatamik uchaaeeparamapad paavan lee uh gun dhaarane painage jo aauarat vich subhaavik hee vaahiguroo ne paae han| unhaan gunaan dee ginatee lameree hai | us daa andaazaa lagaaunaa koee sahilaa naheen par fir vee jad aauarat noo batee sulakhanee keh baanee vich satikaariaa giaa hai taan ik najr maar lainee koee kuthaan naheen hovegee | mahaan kos vich isataree baare 32 gun is prakaar ankat han

1. sundarataa, 2. savachhataa, 3. lajaa, 4. chaturaaee, 5. vidayaa, 6. pateebhagatee, 7. sevaa, 8. dayaa, 9. satay, 10. priyabaanee, 11. prasanataa, 12. namrataa, 13. nishakapattataa, 14. ekataa, 15. dheeraj, 16.dharamaniaa, 17. sanyam, 18.audaarataa, 19. ganbheerataa, 20. audam, 21. sooraveerataa, 22. raag, 23. kaavay, 24. chitr, 25. aauashadh, 26. rasoee, 27. siaun dee kalaa, 28. paron dee vidiyaa, 29. ghar deean vasatooaan daa yathaayog shingaaranaa, 30. bazuragaan daa maan, 31. ghar aae paraahuniaan daa sanamaan, 32. santaan daa paalan² |

....................................................

1. vaddahans kee vaar m. 3, panaa 591

2. mahaan kosh,panaa 625, doojee chhaap 1960, bhaashaa vibhaag, pattiaalaa|

einhaan gunaan vaalaa hee aatamik jeev sach de tat noo paa sakadaa hai | us vich fer inaa aatamik bal aa jaandaa hai ki uh nike vadde noo maarag dikhaa sakadaa hai|

aauarat noo jisam jaan aakaar de roop vich guroo saahibaan ne bilakul hee naheen dditthaa | siraf gun roop vich hee dekhiaa hai| pahilaan taan unhaan galat khiaalaan te chott maaree hai jo kahinde naheen see thakade ki isataree mokh noo paa naheen sakadee | jo ih kahinde san ki aauarat noo har samen kade pitaa fir patee te pichhon putar dee surakhiaa dee lorr hai, aunhaan noo samajhaaeaa ki isataree aapane aap vich sanpooran hai| ih devarajetth donaan noo mat den jogee hai| zimar ne filaasafeej aaf inddeea de panaa 222223 te likhiaa hai diganbar jainee ih khulhe tauar te parachaar karade han ki isataree kaivalay roop prabhoo naal ikamika ho hee naheen sakadee | us noo murr ke janam lainaa pavegaa taan kidhare jaa prabhoo noo paa sakan jog ho sakegee |

yoonaan daa filaasafar arasatoo aauarat noo ik naamukamal shaia aakhadaa hai| jithe kudarat puras noo banaaun vich uk gee uthe isataree ne janam lai liaa |

gitte varage jaraman sochavaan ne barre zor naal ih gal saabat karan daa daavaa keetaa ki isataree vich rooh hee naheen hundee |

eingalisataan de sochavaan vee isataree baare aapane vichaar den ton pichhe naa rahe | chaisattarafeeladd dee samajh vich aauarataan baabat ih gal aaee hai ki isataree daa honaa kudarat dee ik mazedaar galatee agareeabale bhalunadera hai | kujh ku daa mat hai ki isataree aadhee adhooree hai | isalaam vich do aauarataan dee gavaahee ik tul hai| aauarat daa vikaas ho hee naheen sakiaa|

budh dharam vich naaree bhikhashoo nar bhikhasoo naalon ucheree samajhee jaandee hai|¹

..................................

1. jaranal aaf sikh sattaddeez angrejee, guroo naanak dev yooneevarasittee, amritasar, rrol. rreee.

eithon tak likhiaa hai ki je aauarat nadee vich gote khaa rahee hai taan nar bhikhashoo us noo bachaaun daa heelaa tak naa kare bhaaven gote khaandee us dee mauat hee kiaun naa ho jaave|¹

raamaanuj shankaradev isataree noo vaisnav dharam vich daakhal hee naheen san karade | hor kee kahinde ho aauarat duneean bhar dee bhadee saia hai| us dee takanee risee tak daa dil machalaa dendee hai |² abaadat nashatt kar dendee hai| eesaaeean vich taan hun tak paadaree naheen ho sakadee |

guroo naanak dev jee ne aisiaan noo kihaa bhale lok| ih taan daso ki tuseen raaje noo taan nahikalankee par raaje dee jananee noo kalankanee | ih doharaa maap tuhaaddee maleen sochanee karake baniaa hai|

so kiau mandaa aakheeai jit jameh raajaan |

aasaa dee vaar, panaa 473

guroo granth saahib parrhan vaalaa kadee unaan sanbodhanaan noo parrhe jo guroo saahibaan ne aauarat noo uchiaan vaasate kahe taan sikh ghar vich padavee daa pataa lag jaavegaa| bhagat naamadev daa aapanee patanee noo ghar geehin kahinaa, guroo naanak saahib daa paarajaat ghar aangan mere bulaaunaa, balavandd jee daa raamakalee dee vaar vich maataa kheevee noo nek jan aakhanaa es paase deean khaas udaaharanaan han| jis vele aauarat aapane daraje ton hetthaan ddigadee hai taan us vele de keete sanbodhan vee dasade han ki guroo mahaaraaj is noo uche daraje ton ddigaa dekh kitane preshaan hunde han | kuchajee, garab gahelarree, mueee, haranaakhee te duhaagan is paase de kujh ku sanket han | ik thaan taan kahinde han ki mere kolon ih baradaashat naheen hundaa ki koee naar kunaar bane, aauarat ho ke anaauarataan oonaaoman like vaale kam karo|

...................................

1. jaranal aaf sikh sattaddeez angrejee, guroo naanak dev yooneevarasittee, amritasar, rrol. rreel

2. ain.ke. jain, sikh gurooz aindd inddeean sapirachooal thaatt angrejee, sanpaa. taaran singh, panaa 168.

padavee mithan vele ik gal daa hor chetaa rakhanaa pavegaa ki saare samaajik rishatiaan daa sarot guroo naanak saahib aauarat noo hee manade han | barre dhiaan naal aasaa dee vaar dee uh paurree parrhan vaalee hai jis vich faramaaunde han ki ise aauarata bhaandde ton upajiaa marad, eis bhaandde vich hee ninmiaa, marad naal ise dee manganee hoee te fir viaah hoeaa, samaaj vich vicharan daa val ise ne sikhaaeaa te naveen peerrhee ne is ton hee sikhiaa lee| aauarat karake hee taan marad sanjamadhaaree dhisachipalineda hundaa hai| kiaun nindade ho us noo jis ton uh raajaa paidaa hoeaa jis noo tuseen nahikalankee kahinde ho|

bhandd jameeai, bhandd ninmeeai bhandd mangan veeaahu |

bhanddahu hovai dosatee bhanddahu chalai raahu |

bhandd muaa bhandd bhaaleeai bhandd hovai bandhaan |

so kiau mandaa aakheeai jit jameh raajaan |

aasaa dee vaar, panaa 473

shaaeid ise lee uh jad aauarat noo anaauarat, kuchajee, kunaar jaan duhaaganee karam karade hoe dekhade han taan barre hee chintaatur ho jaande han| us vele us noo aauarat naheen kahinde, ran kahinde han, kiaunk aauarat taan uh hai jis vich chaj hai, achaar hai, soch hai, aatamik hulaaraa den dee shakatee hai, sookham hai, pakarr naheen, padaarathaan daa dhiaan naheen, padaarathavaadee naheen | jo nirol padaarathaan val dekhan lag pave jaan siraf bauadhik padhar te hee reh jaave taan us de nerre rahin vaalaa purakh sayaad ban jaavegaa|

niraa sayaad bacharra naheen sagon jinhaan sahaare samaaj kharraa hoeaa| hai uh saaraa dtaanchaa hee kheroon kheroon ho jaavegaa| seel, such, sanjam te sach saare hee greh vichon nikal jaanage ate zindagee jeeaoon jogee naheen ravegee |

ranaa hoeea bodheea puras hoe seeaad |

seel sanjam such bhanee khaanaa khaaj aahaaj |

saram geaa ghar aapanai pat utth chalee naal ||

saarag dee vaar m 4, salok m 1, panaa 124243

aauarat noo guroo paatashaahaan ne jis vele maan, bhain, patanee, dhee de rishatiaan vich vekhiaa hai tad vee is noo kise te nirabhar ho ke naheen sagon aapanaa nivekalaa sattettas darasaaeaa hai |

gurabilaas paatashaahee chheveen vich saakhee hai ki jad baabaa guradataa jee daa janam hoeaa taan maataa gangaa ne asees dende guroo harigobind jee noo kihaa jorree rale | taan us vele meeree peeree de maalak ne kihaa, maan bette taan panj honage par asees denee taan ih dio ki

seel khaan kaniaa ik hovai|

naheen ton maan grahisat vigovai|

eithon ih prateet hoeaa ki dhee larrakee daa rol saadde ghar kee hai | jis ghar bachee naheen, authe naa kalachar hai naa sabhayataa | suhaj savaad aesattahettich shenase taan ho hee naheen sakadaa| khaoo khaoo karadaa ravegaa samachaa ghar | nazar hee gidh rrulatture vaalee ho jaavegee | par bettee baabal de ghar jo khulh mahisoos karadee hai us daa vee koee ant naheen|

baabul kai ghar bettarree, baalee baalai nehi ||

raamakalee m 1 dakhanee oankaar, panaa 935

gurabaanee vich mat maataa, pitaa santokh kahe jaan daa bhaav vee ih hee see ki sikhiaadaatee keval maan hee ho sakadee hai| je baap dakhal den lag piaa, ttokanarokan lag piaa ate khaas kar jad maan samajhaa rahee hove taan vichon bolan lag piaa taan vee bache dee ghaarrat naheen gharree jaa sakegee | pitaa ne santokh rakhanaa hai | maataa taan dharat mehat haijiven dharatee dendee thakadee naheen; khimaasheel hai, tiven maan kolon sabh kujh liaa jaa sakadaa hai je maan daa satikaar keetaa hai| maan noo hee samajh hai ki kiharree baat kis vele kahinee hai| maan dee taan asees vich jithe bhaavanaa hai uthe bhaav vee hai| uh asees parrhan naal sanbandh rakhadee hai jo maataa bhaanee ne guroo arajan dev jee noo ditee

pootaa maataa kee aasees||

nimakh na bisrau tuma kau har har sadaa bhajahu jagadees |rahaau|

goojaree m 5, panaa 496

eise tarhaan jad bhain de roop vich takiaa hai taan us noo birahon roop vich pragattaaeaa hai|

kitanee khich hundee hai bhain dee bharaa lee | uh guroo naanak saahib dee is tuk ton pragatt hai jis vich aatamaa te badan de rishate noo bhain bharaa de naate naal pragattaande han| kahinde han ki jad aatamaa veer udd jaandee hai taan dehee, veeraa veeraa pukaaradee hai kiaunk veer us andar vasadaa see | itanee chott lagadee soo ki dehee utanee der tak araam mahisoos naheen karadee jad tak us noo jalaadafanaasaarr naa ditaa jaave

beeraa beeraa kar rahee beer bhe bairaae |

beer chale ghar aapane, bahin bireh jal jaae |

raamakalee m 1 dakhanee oankaar, panaa 935

patanee dee padavee sikh ghar vich darasaande guroo jee kahinde han| ki uh purash kaam daa maariaa bhoochh hai shen ridadena jo aapanee patanee chhadd bahunaaree val jhaakadaa hai| ek naaree jatee naa hon de hee itane bhiaanak sitte eddaz aeedhasha de maaroo rog vajon nikale han|

kiaa gaalaaeo bhoochh, paravel naa johe, kant toon |

naanak fulaa sandee vaarr khirriaa habh sansaar jiau |

maaroo vaar m 5 ddakhane, panaa 1095

guroo jee ne varajiaa ki aish vaalaa jeevan naheen guzaaranaa | ginateean, kaparre late, padaarath ikatthe karane naaree jeevan naheen hai| jagat jaan naaree ton bhajadaa see jaan naaree pichhe | so guroo paatashaahaan ne navaan raah darasaaeaa ki aauarat kise pakhon neeveen naheen, baraabar dee bhaaeevaal hai| je itanee vaddee padavee us noo guroo saahib ne ditee

taan sikh ghar vich aapanaa rol nibhaan vich vee aauarat ne dtil sankoch naheen keetaa|

pahilaan maataa tripataa val hee dekho | guroo naanak varage paiganbar noo us kukh vich paa jo anubhav keetaa us daa andaazaa koee doojaa lagaa naheen sakadaa | jitane vee paignbar is dharatee te aae suneede han unhaan deean maavaan is khushee ton vaanjheean hee raheean| maataa devakee, krishan jee dee jananee zaroor see par kaaraagrah vich pe hon kaaran god daa sukh naa maan sakee | sisakadee te tarasadee rahee | maanpiaar ton krisn jee vaanjhe rahe te putapiaar ton maan | hajrat eesaa marayam dee kuaaree kukh vich aae | jo taahane mihane marayam noo sahaarane pe uh hee jaanadee hovegee | budh dee maan janam dende saar hee charrhaaee kar gee | maasee kol pale | uh vichaaree taan siraf supaniaan daa suaad hee laindee rahee | mahaanveer jee dee maan trisoolaa noo chauadaan supane aae | har supanaa aaun te trisulaa noo kaanbaa chhirr jaandaa see | supaniaan daa veravaa dendee ddar jaandee see | kadee safaid haathee, kade chittaa dand, kade lakashamee devee, kade fulaan daa haar gal paindaa dise soo | kade chan charrhe, kade sooraj taare, kade jhanddaa jhoole, kade kalas chamake, kade sarovar kanval fulaan naal bhariaa dise, kade ddoonghe saagaraan deean chhalaan disan, kade jahaaz uddade najreen aaun, kade ratanaan daa khazaanaa khilariaa ate agarabateean dee khushaboo bagair dhoone ton miladee mahisoos kare | par dhan maataa tripataa see | naaraaein kalaadhaar noo kukh vich paa ke samichee rahee | prabhoo noo yaad karadee rahindee | koee maan vee enee vadde hirade vaalee naheen see, jo inhaan mahaan aatamaavaan noo sadhaaran tareeke naal paal sakee hove | keval tripataa hee aisee maataa see jis janam de ke bache dee khushee vee maanee, paaliaa vee, posiaa vee ate laadd vee laddaae | maataa tripataa ne saanoo darasaa ditaa ki maataa daa kee rol hai, je ghar guroo naanak varagaa baalak vee janame | andaaze lagaaune barre asaan han ki pitaa de krodh ton kiven bukal vich lai bachaande honage | jo vaarataalaap maanpat daa akheer te hoeaa us daa varanan bahut jrooree hai|

guroo naanak jee ne jad charaneen hath laaeaa taan maan ne jafee vich lai liaa | sabh piaas bujh gee | guroo naanak jee ne kihaa maan| jagat supane niaaeen hai | pakarr naheen rakhanee | bhaau bhagat jinhaan de hirade hai, auh fir janam maran ton rahit ho jaande han | maataa jee noo sahije kihaa maan jad gahinaa khareedan jaao taan suniaaraa sone val dhiaan naheen jaan dendaa | namoone, ghaarrat dee gal karadaa hai par jad vechan jaao taan kahindaa hai ki namoone daa kaahadaa mul | mul taan keval sone daa hai| so prabhoo de dar karanee hee parakhee jaanee hai | tusaan barraa savachh jeevan jeeviaa hai|

jis uch aatamak avasathaa noo maataa jee puje hoe san us dee udaaharan sooraj prakaash ne ditee hai ki inj praan tiaage jiven haathee fulaan dee maalaa suttadaa hai| at sokhe sahije jiven jal vich jal samaa jaandaa hai | galaanbaataan karade hee samaa ge |

guroo gobind singh jee ne aapanee aatam kathaa vich likhiaa hai ki taat maat ne jiven mainoo bhaantabhaant dee sikhiaa ate tarhaantarhaan dee rakhiaa keetee, auh varananayog hai| ih itihaasak sachaaee hai ki pahile sat saal nirol unhaan maataa gujaree paas pattanaa saahib vich guzaare | bebe naanakee de roop vich bhain daa rol saadde ghar ujaagar hundaa hai | bhain jroor bhaavuk hundee hai par naal bhaavanaa hove, anubhav hove taan kitanaa kujh sanvaar dendee hai, aus daa anumaan bebe naanakee de karatav ton lagaaeaa jaa sakadaa hai | bebe naanakee guroo naanak dev jee naalon umar vich panj saal vaddee see | sabh ton pahilaan naanakee jee ne hee guramat noo jaaniaa ate sikhee dhaaran keetee| mahaan kosh vich bhaaee kaahan singh jee, bebe naanakee de siralekh hetthaan likhade han uh guroo naanak dev jee de dharam noo dhaaran vaalee sabh ton pahilee see | gal bilakul ttheek hai | bebe naanakee ne guroo naanak jee noo veer karake naheen peer karake jaaniaa | itihaasak gavaahee hai ki jad guroo naanak jee modee daa kam

...................................

1. mahaan kosh panaa 520, chhaap doojee 1960,bhaashaa vibhaag, pattiaalaa|

sanbhaalan lee sulataanapur ge taan bebe jee pairaan te dteh pe | guroo naanak jee ne faramaaeaa bebe jee, toon vaddee hain, main tere pairaan te pavaan ki toon | taan sharadhaa vich bhijee bhain ne kihaa see bhaaee jee, toon sach aakhadaa hain, par je toon aadamee hoven taan toon taan mainoo parameshavar nazar aaundaa hai |

bebe naanakee ne maataa tripataa noo vee keh ditaa see ki veer noo putar karake naa jaaneen ate pitaa kaaloo jee noo poore dheean vaale maan naal kihaa see naanak koee is jagat daa jeev naheen, fakeer dosat hai | guroo naanak dev jee vee bhain de har hungaare te haan kar dinde han| uh kihaa karade bebe jee, toon aakhengee se main manaangaa toon meree vaddee bhain hain | fir jad guroo naanak dev jee jagat jalande noo tthandt paaun sulataanapur ton tture taan bhain naanakee jee kolon ik rupiaa lai ke firade paason rabaab banavaa ke bhaaee maradaanaa jee noo ditee taan ki bhain dee mitthee yaad sadaa naal rahe | tturan vele guroo naanak jee ne faramaaeaa see, bebe jee, tuseen khaatir jamhaa rakho, jit vele tuseen yaad karoge tir vele tusaan paas aae haazar hosaan | bebe naanakee daa rol us vakat hor sapashatt ho jaandaa hai jad veer lee us noo kee mihane taahane vee sahaarane painde san par mazaal kee unhaan saahamane koee guranindiaa kar sake | sulataanapur modee daa kam karade jad veer noo kujh saal ho ge taan ik vaaree guroo mahaaraaj dee sas beebee chando ne aa ke khoob jaleeankatteean sunaaeean ate uh ithon tak aakh gee ki us dee dhee sulakhanee daa rataa vee kaparre late daa khiaal naheen rakhiaa jaandaa | uh hee aapane veer noo samajhaae | jo utar bebe naanakee ne chando noo ditaa us ton unhaan daa veerapiaar taan ddalhakaan maaradaa hee hai par naal hee guroo naanak dev jee dee shakhseeat dee ik hor niraalee tasaveer ubhar ke saahamane aaundee hai | bebe naanakee jee ne kihaa sun maasee jee, main bhiraao taaeen kee samajhaavaan | bhiraao meraa chor naheen, yaar naheen, juaaree naheen, koee buraa kam naheen karadaa | main us noo kee samajhaavaan, auh daan pun karadaa hai | nange bhukhe noo dendaa hai taan aapanee khattee kamaaee

vichon karadaa hai| main kee samajhaavaan aapanee kamaaee vichon bhaaven jo so kare |

maasee, tuseen ulhaame taan devo je tuhaaddee dhee nangee bhukhee rahindee hove | tuseen taan aakho| saadde moonhon suaad naheen dendaa | aseen is moonhon kujh aakhee | toon sun maasee, gahine dee jaae gahinaa hai| kaparre dee jaae kaparraa hai | an dee jaae an hai ate main asat asat karadee rahindee haan ate bhaabee binaan main is moonhon kade sadiaa naheen | aauarat daa rol taan us vakat vee sapashatt ho jaandaa hai jad ik aauarat bhaaven uh bhain hai par doojee aauarat noo bhaaven uh bharaa dee sas hai noo kiven samajhaandee hai|

bharaa daa piaar bhain lee anokhaa hee see jad guroo naanak jee ne bhaaee jai raam jee noo kihaa, jeejaa jee kujh kirat hove taan bhalaa hoe | ih sunade saar piaar ratee bhain ne kihaa, veer toon paramesar daa roop hain jehaa rukhaa aloonaa ttukar hai, tehaa baitth khaeh | toon inhaan janjaalaan vich naa pau | toon inhaan janjaalaan laaeik naheen |guroo naanak jee ne morraveen gal karade kihaa bebe jee kirat kar khaaeeai taan dehee pavitr hoe| is tarhaan bhain noo jo samajhaaeaa bhain ne vee agon pooraa maan rakhiaa | bhaaee jai raam ne jad naanakee noo kihaa toon naanak dee bhain hain tere vich us daa ansh hai | toon dhan hain par thorrhaa thorrhaa aseen vee dhan haan, jinhaan daa sanbandh saadde naal hoeaa hai | naanakee daa kitanaa prabhaav nerre hoe ton paindaa see|

sulakhanee de roop vich patanee daa karatav vee vekhan vaalaa hai kiaunk guroo naanak saahib de pichhe ik bahut bhaaree kandh vaangoo kharre san | pahilaan talavanddee ton guroo naanak saahib sulataanapur jaan lage taan unhaan ik vaar kihaa mainoo naal lee jaao | par jad guroo naanak ne kihaa rozagaar lagegaa taan sadaae laisaan taan rataa bhar naa ubhaasare | sulataanapur vich guroo naanak daa hath khulhaa dekh kade rokiaa ttokiaa

............................

1. puraatan janam saakhee, sanpaadat bhaaee veer singh, chhaap dasaveen 1988, panaa 37

naheen | bhaaven iradagirad de lokeen kitanaa kujh kahinde san | jad 17 saal guroo naanak saahib jagat noo taaran hit vicharade rahe taan jiven bettiaan noo paaliaa, aunhaan daa hee karatav see | ih hee kaaran lagadaa hai ki jad guroo naanak dev jee jotee jot samaan lage taan sulakhanee jee ne kihaa aagiaa karo ki main vee naal hee suaas chhaddaan taan us vakat jo shabad guroo naanak jee ne kahe, gurabilaas paatashaahee chheveen de adhiaae 16 vich kavee sohan ne daraj keete han guroo naanak ne kihaa tuseen zaraa vee sansaa naheen karanaa | tuseen aapanee karanee, karatav, vihaar naal jeevan mukat ho | samaan paa ke suaas chhaddane dar ghar noo paaunaa hai |

mehal sulakhanee bachan alaae

mahaaraaj main tumaree daasee|

mere aagayaa kar abinaasee|

sree guroo naanak ais uchaaree|

tum ho mukat kaa sans vichaaree |

samaan paae jab suaas bihaave |

taj ih deh mukat hoe jaave |

adhiaae solhaa

maataa kheevee ne guroo supatanee de roop vich jiven poorane paae us karatav noo uchechaa dekhan dee lorr hai | ih niraalee khedd guroo granth saahib vich ho rahee hai ki kise patanee baare uchechee paurree likhee gee hove | balavandd jee kahinde han maataa kheevee jee aapane patee vaang nek han| guroo angad dev jee taan satisang roopee langar lagaa ke naam dee daualat vandd rahe san ate kheevee jee langar dee sanbhaal karade har lorravand dee keval lorr hee naheen, sagon khulhaa ghiau maidaa te kheer vanddee jaa rahe han | har ik noo ghiau vaalee kheer miladee see | jo vee tapiaa khapiaa ate satiaa aaundaa see aap jee paas aa ke dheeraj pakarradaa see | vaar de shabad han

balavandd kheevee nek jan, jis bahutee chhaau patraalee ||

langar daulat vanddeeai ras amrit kheer ghiaalee |

gurasikhaa ke mukh ujale, manamukh thee paraalee ||

raamakalee kee vaar, panaa 967

kheevee jee ne aapane putaraan noo kihaa hoeaa see ki nirabaah kirat kar ke karo | ih poojaa daa maal zahire kaatal hai | pahir raat rahindee maataa kheevee jee utthade | ghar de kam kaaj ton vihaliaan ho ke langar dee sevaa vich jutt jaande | jad guragadee sanbhaalan dee charachaa chalee taan putaraan daasoo jee ate daatoo jee ne aapane hak jatalaae taan aap jee ne putaraan noo samajhaaeaa ki eih meree jaan teree sifaarash dee gal naheen, kise de kujh hath naheen, sabh kujh karataar adheen hai | daatoo jee ate daasoo jee ne jad zid kar ke guroo amaradaas jee noo ik vaaree raah vich gher liaa taan aap jee doven bache lai ke unhaan paas puje ate khimaan den lee benatee keetee ate nimarabhaav vich faramaaeaa guroo naanak de ghar dee vaddee daulat gareebee hai| doven bache naal lai ke aaee haan | inhaan ne lokaan de chuke chukaae aap jee dee beadabee keetee hai, aap mihar karo | bhulanahaar jaan ke aapane bache samajh ke bakhash diau ne|

kaisee taaleem bachiaan noo dende rahe | usadee ik hor udaaharan maataa kheevee jee dee sapataree beebee amaro hai|

beebee amaro baare saadde itihaas ne likhiaa hai ki jiven bhagatee aapanaa sareer dhaar guroopitaa ghar janamee hove|

bhagat dhaar bap apano, aupajee satigur dhaam |

galaa at sureelaa, kantth kokilaa ate bahut baanee kantth kar lee see | beebee amaro de sahure baasarake san, jithon de guroo amaradaas jee jamapal san | guroo amaradaas jee de sabh ton chhotte bharaa bhaaee maanak chand de putar jasoo jee naal viaahe hoe san | amrit vele utth ke beebee amaro jee shabad barre chaa naal parrhade san |

shabad baanee nit parrhan kar chaahu re |

bansaavalee naamaa, britaant guroo amaradaas charan

eis sur naal parrhade ki ras hee chhaa jaandaa | mahimaa prakaash vaarataka de sbadaan vich jad brahamachaaree baabaa amaradaas jee de gharon bagair an khaadhe hee chalaa giaa taan upar se raat parree | kuchh prashaad naa keea ar naa raat ko soe|

beebee amaro, guroo angad jee kee bettee, sree amaradaas jee ke bhateeje jas ko biaahee thee | jab pahir raat rahitee thee beebee amaro nit ishanaan kar ke baanee daa paatth karade the | ghar daa dhandaa haathon se karate the|

jad beebee amaro baanee parrhan lagee tab saahib baitthe the ar barree chitavanee men the | tab saahib ne sunaa, eih shabad see

karanee kaagad man masavaanee buraa bhalaa due lekh pe||

jiau jiau kirat chalaae tiau chaleeai

tau gun naahee ant hare |1|

chit chetas kee nahee baavariaa ||

har bisarat tere gun galiaa |1|rahaau|

jaalee rain jaal din hooaa jetee gharree faahee tetee |

ras ras chog chugeh nit vaasahi

chhoottas moorre kavan gunee |2|

kaaeaa aaran man vich lohaa

panch agan tith laag rahee|

koeile paap parre tis aoopar

man jaliaa sanee chint bhee |3|

bheaa manoor kanchan fir hovai

je gur milai tinehaa |

..................................

1. mahimaa prakaash vaaratak, anachhapiaa khararraa, raifarains laaeibareree khaalasaa kaalaj, amritasar|

ek naam amrit ohu devai

tau naanak trisattas dehaa |4|3|

maaroo m 1, panaa 990

shabad sun kar man niramal hoeaa | jo sbad vich darasaaeaa see, eih hee manodashaa baabaa amaradaas jee dee see | fir sbad parrhan vaalee gur bettee, dooje gurabaanee, teeje amrit velaa, chauathe sunan vaale dee sharadhaa ate panjaven beebee amaro daa madhur kantth |

eih see beebee amaro dee amrit vele utthan ate baanee parrhan dee barakat ki baabaa amaradaas jee khaddoor sevaa vich lage | guroo amaradaas nitaaniaan de taan, niaasariaan de aasare, kahilaae |

bettee daa rol vee ik anokhaa rol hai| beebee bhaanee jee dee pitaasharadhaa, prem te sevaa dee misaal milanee mushakal hai | ih beebee bhaanee jee hee san jinhaan aapanee niskaam sevaa raaheen pitaa guroo amaradaas jee noo reejhaaeaa | ih vee bhaanee jee hee san jinhaan mithihaas noo itihaas banaa ke dasiaa | je mithihaasak satee savitaree ne aapane hatth naal aapane patee noo yamaan dee faahee ton bachaaeaa see taan ise beebee bhaanee ne bhaane vich ttik ke aapane sir de saaeen jagat de raakhe, guroo raamadaas jee noo gurapitaa kolon var lai ke naa siraf umar de saal hee vadhavaae sagon nihachal raaj jagat ton liaaun daa kaaran banee| saakhee aaundee hai ki ik din nanaan bharajaaee, beebee bhaanee te beebee aatamaa devee moharee chand de gharon baitthe hoe san ki guroo amaradaas jee ne dooron hee aavaaz ditee, dhee bhaaneen, je saaeen dee razaa varate ate raamadaas gujr jaae taan sachee daseen bettaa toon kee karen eih vee yaad rakhan vaalee gal hai us vakat aauarat keval marad dee gulaam see| marad keval us noo aapane pair dee jutee samajhadaa see, chaahe guroo ghar vich is tarhaan kujh naheen see par saaeen daa guzaranaa ik saraap samajhiaa jaandaa see | par ithe beebee bhaanee daa rol aauarat hon de naate hor vee

..........................

1. beebee parrhadee sabad amaradaas suniaa|

bachanaan ke dhar lage hiradaa puniaa |9| britaant guroo amaradaas, charan teejaa

nikhar ke saahamane aaundaa hai | pitaa de moonhon is tarhaan de vaak sun us koee vain paane shuroo naheen kar dite sagon razaa manan vaalee addal rahee | sooraj prakaas de sbadaan vich

raamadaas ab tan paraharai kahu putaree kayaa tab too kare|

razaa dee moorat beebee bhaanee jee ne sir jhukaa ditaa ate suhaag dee nishaanee nath guroocharanaan te rakh ditee | guroo amaradaas jee ne faramaaeaa paa lai, bachee paa lai taan beebee bhaanee ne nimrataa naal kihaa luhaaee vee aap je, hun puaao vee aap| guroo amaradaas jee ne use vele bakhashas de ghar aa ke faramaaeaa jaa bachee| saaeen sharam rakhegaa | aapanee rahindee aayoo guroo raamadaas jee noo ditee ate kihaa paralok sidhaar rihaa haan |

apan aarathalaa ab main devo, hit paralok gaman subh levo |

beebee bhaanee jee ne maan roop vich jo asees guroo arajan dev jee noo ditee te panjaven paatashaah ne goojaree raag vich aapane sbadaan vich ankat kar ke bakhass keetee, auh shabad har hirade te ukar dene chaaheede han taan ki bachaa sansaar saagar vich rul gote naa khaae ate kinaaraa paa lave | aseesaan dinde maan bhaanee jee ne kihaa, ho putar | tainoo maan dee ih asees hai ki tainoo paramaatamaa akh jhamakan jitane samen lee vee naa bhule, sadaa naam japadaa raven |

pootaa maataa kee aasees|

nimakh na bisrau tum kau har har

sadaa bhajahu jagadees |1|

goojaree m 5, panaa 496

fir faramaaeaa

satigur tuma kau hoe deaalaa sant sang teree preet |

kaaparr pat paramesar raakhee bhojan keeratan neet |2|

goojaree m 5, panaa 496

maataa jee ne aseesaan de bhanddaar bakhashade hoe kihaa, putar naam

jo jeevan dendaa hai, auh sadaa peende rav, sadaa amak anand baniaa rahe | aatamik khusheean kol rahin taan sabh aasaan pooreean rahindeean han | putar jad aatamik anand kol hove, chintaa kade bhee aapanaa zor naheen paandee | ih maataa bhaanee dee asees hai jo aj har bache noo den dee lorr hai|

maataa gangaa jee daa rol vee ghatt naheen| unhaan ajihe soorabeer noo janam ditaa jis ne itihaas vich mugalaan de khilaaf zulam de khilaaf lohaa liaa| peeree de naal meeree dee talavaar pahinee te chalaaee | guroo harigobind jee dee supatanee te guroo teg bahaadar jee dee maataa naanakee jee ne guroo teg bahaadar jee varage teg de dhanee paidaa keete |

maataa gujaree jee uh poojaneek maataa san jinhaan ne aapane patee dee 26 saal 9 maheene 12 din tapasiaa de dauaraan duniaavee sukh tiaag ke sevaa keetee| shaheed dee patanee, shaheed dee maataa, shaheed potariaan dee daadee, maataa gujaree jee pahilee sikh isataree shaheed hoee hai jis ne tthandte buraj vich kaidee ban ke vajeed khaan de taseehe seh ke shaadat paaee|

maataa jeeto jee, maataa sundaree jee te maataa saahib devaan guroo gobind singh jee de mehal san | maataa saahib devaan jee ne amrit vich mitthaas ghol ke khaalase dee maataa kahaa unhaan daa maan haasal keetaa | gur bilaas paatashaahee dasaveen krit koeir singh vich zikar aaundaa hai ki guroo gobind singh jee jad amrit pe tiaar karade san taan unhaan de chihare daa jalaal jhaliaa naheen see jaandaa | bhaaee kripaa raamaan, jo guroo teg bahaadar paas kashameeree panddataan naal fariaad karan aaeaa see, authe haazar see| uh kauatak dekh maataa jee paas giaa te saaree vaarataa sunaaee | maataa jee ne use samen pataase pale banhe te amrit tiaar hunde

............................

1. eih vee yaad rave ki bhaaee kripaa raam pichhon amritapaan kar kripaa singh sajiaa see te chamakauar dee garrhee vich shaheedee paaee see |

vich aa paae |¹mahaaraaj ne maataa jee noo naa rokiaa te naa ttekiaa sagon us samen kihaa bhalo bheaa toon chal kar aaee |

taat maat dee ans khaalasaa hoeaa hai | saaree sangat vee kahin lagee ki maan ne faraz noo pachhaaniaa hai |

dhan hee dhan kahain sabh hee jan maataa keeo upakaar ganaaee|

jal thal mai jot biraajat maat kee, yaeh kathaa sun ke chit aaee|

pooran main kahaaun naa taa yo as khel keeo hariraaee ||8|| 26

adhiaae nauavaan²

maataa sundaree jee ne guroo gobind singh jee ton baad sikh kauam dee kee varhe safal agavaaee keetee | tat khaalase te bandee khaalase de jhagarre daa faisalaa nipattaaeaa| aap pahilee isataree han jinhaan ne khaalase noo hukamanaame jaaree kar ke lorreendee rahinumaaee ditee| aap ne sankatt samen jiven vich pai ke kam noo bachaaeaa, auh aap jee de hee hise aaeaa hai| maataa jee noo jad bhaaee manee singh jee ne likhiaa ki desh vich khaalase daa bal chhutt giaa hai, singh parabataan banaan vich jaande base hain; malechh kee desh men dohee hai| basateebaalak javaan isatree salaamat naheen; muchh muchh kar maarade han; guroo darohee vee unhaan ke sang mil ge han; hindaalee mil kar, mukhabaree karade han; mutasadee bhaag ge han taan use samen kauam de naan hukamanaame likh ke saare hindusataan de sikhaan ton madad lee | ik hukamanaame vich likhiaa ki hun naa mainoo te naa hee kise hor thaan dasavandh bhejan dee lorr hai; sidhaa darabaar saahib bhejo| dinaan vich hee darabaar saahib rauanakaan ho geean|

............

1.as kauatuk vekh su saahib ke, bip raam kripaa bidh yaa lakh paaee |

maataa ke teer gayo tab dhaae ke, chhor kathaa nakhasakh sunaaee |

khaalasaa panth ke aad ru ant ke, yaa bidh ko sun maat su aaee|

taa samai aan pataase ddarai, gan pekh su mehal ko baat alaaee|

taat ru maat kee ans bhee ath, yaa kar het bhavai nij maaee |7|25

adhiaae nauavaan

2.gurabilaas paatashaahee dasaveen, krit koeir singh |

sikh itihaas vich isataree daa ik anokhaa rol hai, je guroo naanak dev jee daa pahilaa deedaar dekhee taan aauarat daualataan daaee ne hee keetaa | pahilaa sikh kahee taan bebe naanakee | je pahilee sevaapanthee kahee taan maataa kheevee| je pahilee isatareeshaheed kahee taan maataa gujaree | pahilee kauamee aagoo kahee taan maataa sundaree | je pahilee tiaagan kahee taan maataa sulakhanee jo grahisat jeevan paaun ton baad vee 14 saal udaasee samen ghar noo sanbhaalee baitthee rahee | changee sikhiaa den vaalee beebee bhaanee | je jaranail kahee taan raanee sadaa kauar | gal kee sikh dharam vich aauarat hee see jo har pakh vich ik nivekalaa te pahilaa sathaan ban ke baitthee hoee hai | pahilee peerr aauarat noo hee sahaaranee paindee hai jadon kauam te zulam hove jaan saakaa vaapare |

eitihaas noo morraa den vaalee daa naan labhee taan uh maaee bhaago hai | je maaee bhaago bedaavee singhaan noo vaapas lai ke kamaandd karadee hoee khidaraane dee dtaab te jang naa karadee taan sanbhav hai khaalase daa itihaas aj naalon vakharaa hundaa|

maaee bhaago noo kamaandd karadee vekh guroo gobind singh jee noo ik anokhee tasalee hoee ki hun khaalasaa panth noo koee khtaraa naheen | jis kam vich aauarataan rakhiaa karan de kaabal ho jaan uh kauam kade mar naheen sakadee |

gurabilaas paatashaahee dasaveen vich ik barree rauachak saakhee bhaaee roopaa jee dee bettee dee likhee hoee hai ki kis soojh dee uh maalak see| bhaaee saadhoo to roopaa jee ne ik samen piaar dee khedd kheddee see ki uh taan hee jal peenage je guroo harigobind jee tthanddaa chhaagal daa jal sevan karan | chheven paatasaaeh ne aa jal peetaa te bakhassaan keeteean | bhaaee roopaa jee jad vee kise noo jal pilaande seetal jal hee pilaande | ik samen guroo gobind singh jee ne jad jal peen dee ichhaa pragattaaee taan aap jee ne tthanddaa jal liaa pes keetaa| mahaaraaj ne prasan ho ke bhaaee roopaa jee noo kihaa ki kujh mango taan bhaaee jee ne kihaa itanee aagiaa

diau ki main dosataan sanbandheean kolon puchh aavaan | koeir singh de shabadaan vich pahilaan bhaaee roopaa ne dosataan kolon puchhiaa ki guroo prasan hoe han kee mangaan taan unhaan kihaa ki fauajaan mang taan ki teraa dabadabaa hove | bharaavaan kihaa ki manganaa hee hai taan zameen mang taan ki sabh anand maanee | ghar vaalee ne kihaa ki putar, nooh, gahinaa mang par jad bettee noo puchhiaa taan us kihaa pitaa jee manganaa taan ih manganaa ki jo ghar aave raazee jaave| aseen sevaa karade rahee te koee dukhee naa jaave | taeh kahayo

pitaa ihu bar aachhee| jo aavai so tripat su saachhee|

sab hee sevaa mai ban aavai |

ham te dukhee na koee jaave |193|

sabh itihaasakaar ikazabaan han ki raanee sadaa kauar hindusataan deean maaeaanaaj aauarataan vich sarabauchaa darajaa rakhadee hai| us dee hasatee sikh itihaas vich aam karake ate mahaaraajaa ranajeet singh kaal vich khaas kar yaadagaaree jmaanaa hai| lagaataar tetee saal 17921825 tak panjaab dee sevaa keetee | panjaab de siaasee gagan de uche kamaal dekh ke manakh hairaan reh jaandaa hai | is daa amak desh piaar, eis dee prabandhak shakatee, eis dee maidaan jang vich niddarataa te beerataa aapanee nazeer aap hai| khaalasaa raaj dee usaaree samen ih sabh ton mohare rahindee rahee hai | is ne aapanee saaree shakatee rasookh ate yogataa mahaaraajaa ranajeet singh noo kaamayaab karan lee varatee | sikh raaj dee usaaree vich is ne meer eemaarat cheef aarakeettaikatta daa kam keetaa | lepal garifn daa kahinaa hai ki maaee sadaa kauar isataree srenee vich adatee baahadur ate asaadhaaran yogataa dee maalak see|

eih itihaasak sachaaee hai ki raanee sadaa kauar dee agavaaee ate sahaaeitaa naa hundee taan mahaaraajaa ranajeet singh dee misal shukarachakeea daa ilaakaa us de deevaan ne hee nap lainaa see | fir jad saaeh jamaan .....................

1. gurabilaas paatashaahee dasavee, krit koeir singh, adhiaae atthaaravaan |

ne shaahee kilhe laahauar vich baitthiaan farrh maaree ki kithe hai sikhaan dee bahaadaree jo mere ghorriaan de sunmaan dee aavaaz sun ke hee nas ge han taan saradaaranee sadaa kauar ne hee, eimapeereeal reekaaraddaz, faaran ddeepaarattamaintt, 14 dasanbar 1798 de likhe anusaar, sikh saradaaraan noo vangaar paaee ki shaah jamaan de ttaakare lee mahaaraajaa ranajeet singh dee madad te nikalan | je unhaan vich sankoch hai taan maradaano kaparre utaar suttan ate zanaanaa pahinan, ghar baitthan, auh aap maradaaven bhes vich dushaman viradh larregee | uh aap ghorrasavaar ho ranajeet singh naal laahauar gee ate sunman buraj hetthaan mahaaraajaa saaeh jamaan noo vangaar paaee | sohan laal sooree daa kahinaa hai ki vangaar de sbad san aa oe abadaalee de potare| tainoo charrhat singh daa potaraa pukaaradaa ee |

agale saal fir 27 joon, 1799 noo uh aapanee misal kanheea dee agavaaee karadee dilee daravaaze raaheen pujee see| saradaaranee sadaa kauar dee viaunt mutaabak hee bagair khoon kharaabe de shaahee kilhe te kabazaa hoeaa | sree amritasar vee saradaaranee sadaa kauar dee siaanap sadakaa bagair khoon daa tupakaa vagaae hath aaeaa|

saradaaranee sadaa kauar sadaa tatapar rahin vaalee beer aauarat see | jad harakaare ne battaale khabar ditee ki unhaan daa patee saradaar gurabakhash singh uch mulataana dee larraaee vich maidaan vich hee charrhaaee kar giaa hai taan sogee hon dee thaan use samen ghorre te savaar ho maidaan jang vich pujee| ate patee de sabh basatar aap pahin le te kanheea misal dee agavaaee aap sanbhaal lee| siaanap naal nit vaadavivaad noo moolon mukaaun lee aapanee larrakee mahitaab kauar daa rishataa saradaar mahaan singh de larrake mahaaraajaa ranajeet singh naal kar ditaa | jad sukarachakeea de mukhee saradaar mahaan singh 27 saal dee bhar javaanee vich charrhaaee kar ge taan is ne hee baalak ranajeet singh noo amalee tauar te paaliaa, posiaa, javaan keetaa ate fir mahaaraajaa dee padavee tak pahunchaaeaa| vadde vadde naamavar jaranailaan de modte naal modtaa lagaa maidaan vich joojhanaa is de lee maamoolee jihaa kam see |

raaj daa prabandh is khoobee naal karadee see ki vadde vadde rashak khaande san |

hor singhaneean de udaaharan vee milade han jinhaan aapanaa rol barre suhane dtang naal nibhaaeaa | singhaneean vee modte naal modtaa ddaah ke naal joojhadeean, has has har sangaraam vich hisaa paandeean | vileeyam farainkalan de shabadaan vich kitaneean hee ajiheean udaaharanaan han ki jad sikh beebeean ne hathiaar chuk ke ilaake de dusmanaan de kojhe hamaliaan ton rakhiaa keetee ate jang vele niraalee jurat daa pragattaavaa keetaa |

bhaaee taaroo singh jee dee mahaan shaheedee de prasang vich unhaan dee bhain te maataa daa karatav uhale hee ho giaa hai | saadde itihaas ne likhiaa hai ki niranjanee ne zakareea khaan paas sikaaeit hee ih keetee see ki

hai taaroo singh dee ik bhain aauar maaee

pees koott vai karai kamaaee |18|

jo din raat chakee peeh chulhaa baal langar tiaar rakhadeean han| itaneean drirrh iraade deean han, eih maavaandheean ki

shabad chauakee gur aapane kee karo|

so marane te naik na ddare |

sabh ton vaddee gal

gangaa jamanaa nikatt naa jaave|

aapane gur kee chhaparree naavai|

jagat naath ko ttunddaa aakhe|

raam kishan ko jaap naa bhaakhe |

maandhee de pakarre jaan te laahauar de vasaneekaan ne lakh lakh rupiaa taar chhuddaaeaa| bhaaee ratan singh bhangoo ne saradaar jasaa singh aahaloovaalee daa birataant likh ke jo unhaan dee maan baare likhiaa hai,

.........................

1. praacheen panth prakaash,panaa 269, aiddeeshan chauathee 1962 sanpaadit bhaaee veer singh |

auh har ik maan te dtukadaa ate uchechaa dhiaan de parrhanaa chaaheedaa hai |

jad pindd daa gareeb kiratee singh bhaaee dayaal singh guzar giaa taan us dee singhanee ne aapane yateem bache dee is shaanadaar dtang naal paalanaa posanaa keetee ki uh sulataanaulakauam saradaar jasaa singh aahaloovaaleea ho nibarriaa |

maan noo gurabaanee kantth ghaneree see | pothee uh gaatare rakhadee | roz nishang ho ke sikh sangataan de saje deevaan jaandee | amrit velaa kade khunjhaaeaa naheen see | saam noo sodar jroor parrhadee | keeratan vee barraa madhur dutaare naal karadee | sangataan barre chaa naal sunadeean | jis jathe ne bulaaeaa kade naanh naa keetee | painddaa kar ke vee pujadee |

jahaan khaalase laae deevaan |

jaae karai shabad chauakee gaan|

kitanee kurabaanee bharee hoee see singhaneean vich ki jad aap jee ne vaisaakhee vaale din jasaa singh noo naal bitthalaa, sree amritasar saahib keeratan keetaa taan saare mugadh hoe | navaab kapoor singh jee ne bache noo kol sadiaa te maan kolon baal jasaa singh panth lee mangiaa| iko ik bachaa maan ne chaa naal havaale kar ditaa |

maataa bhee us hue khushee deenee baeh farraae |

maataavaan de galaan vich unhaan de maasoom bachiaan de ttotte kar ke haar paae ge | par majaal hai jo kise see tak keetee hove | savaasavaa man peesanaa taan ik chhottee jihee gal see | pichhon jaa ke garafan ne vee ih hee likhiaa hai ki sikh aauarataan soojh te prabandhakee maamaliaan vich maradaan naalon kise galon ghatt naheen san | raanee sadaa kauar dee soojh, siaanap taan akhaan hai | saradaar charrhat singh de ghar maaee desaan nipun prabandhak

................

1. gurabaanee tis kantth ghaneree | hutee sikhanee due pakh pekiaun saahure keree|

praacheen panth prakaashakrit bhaaee ratan singh bhangoo panaa 218

2. praacheen panth prakaash,krit bhaaee ratan singh bhangoo, panaa 218

te chatur neeteevaan see | bhaaee taaraa singh ghebaa dee supatanee maaee ratan kauar daleree dee moorat see | baabaa aalaa singh de ghar maaee fato har vele patee dee sahaaeik see | mulataan de hale vele mahaaraajaa ranajeet singh dee raanee daataar kauar ne aapane zinme rasad paanee pahunchaaun daa jinmaa liaa see|

mahaaraanee jindaan daa rol uchechaa dhiaan mangadaa hai| angarez kahinde san ki ik hee marad hai raanee jindaan | jindaan hee laaradd ddalahauajee noo likh sakadee see ki

rakh lai de chaar nimak haraamaan noo

ate baakee panjaab noo faansee lagaa deh |

mahaaraanee jindaan ne us samen tak dam naa liaa jad tak mahaaraajaa daleep singh noo fir sikh baane vich naa dekh liaa |

sikh rahit marayaadaa vich vee aauarat noo baraabar de adhikaar dite ge han| sagon barree taarranaa keetee hai

gur kaa sikh kaniaa naa maare, kurree maar naal na varate|

guramat dee rahanee

amrit sansakaar de siralekh hetth likhiaa hai ki har desh, har mazahab te jaatee de har ik isataree purash noo amrit chhakan daa adhikaar hai |

sabh ton vaddee gal ih likhee hai ki amrit chhakaaun vaalee thaan guroo granth saahib daa prakaash hove | ghatt ton ghatt chhe tiaar bar tiaar singh haazar hon | jinhaan chon ik taabiaa baitthe te baakee panj amrit chhakaaun lee hon | inhaan vichon singhaneean bhee ho sakadeean han |

manjeean vichon ik manjee pateepatanee mathonmuraaree ate do taan nirol beebeean maaee sevaa te beebee bhaago noo hee diteean geean san | jad guraduaaraa aikatt 1925 vich baniaa see taan sansaar bhar vich pahilee vaaree vott daa adhikaar vee sikh aauarat noo miliaa see |

eithon tak ki bhaaee veer singh jee ne jad dtatthe manaan noo thamhee de

ke kharraa kar ke charrhadee kalaa bharanee see taan sabh ton pahilaan unhaan sundaree naan daa charit likhiaa taan ki us noo parrh ke kauam vich gauarav jaage| bhaaee veer singh jee ne aapanee pusatak de mathe te jo ibaarat likhee uh uchechaa dhiaan mangadee hai| unhaan likhiaa

dharam moorat sundar kauar charit

prasadh naam sreematee sundaree jee

de daradanaak samaachaar te

puraatan khaalase jee dee bahaadaree,

dharam paalane de kararre khedaan de

hoobahoo nakashe |

fir us pichhon satavant kauar likhee | itanaa asar hoeaa is sundaree daa ki saradaar aaeaa singh ne jad ik sikh noo pahilaan kurahiteean, chilamaan peendaa, kesaan dee beadabee karade dditthaa te kujh chir baad amritadhaaree, gaatare kripaan sahit dharam moorat takiaa taan puchh hee baitthaa ki itanee tabadeelee kaise hoee taan us ne kihaa jee asaan hun sundaree parrh lee hai|

profaisar pooran singh ne vee ik vaarataa likhee hai ki ik beebee kuchharr dudhapeendaa bachaa lai ke sree darabaar saahib darashanaeisnaan karan jaa rahee see taan raah rok kise hamadarad ne kihaa ki udhar naa jaa, mauat pee varhadee hai | maaee ne us noo ttokade kihaa toon kee jaanen zindagee kis vich hai| saaddee jindagee darabaar saahib vich hai| fir us ne kihaa je aapane te taras naheen khaandee taan aapane maasoom te rahim kar | beebee ne kihaa taras karadee haan, taan hee taan is noo lai ke aaee haan | ih beebeean dee drirrhataa see jo kam noo kade ddolan naheen see dendee |

bas ih hee kahinaa banadaa hai ki aauarat noo jo padavee guroo jee ne bakhashee, aus mutaabak karatav vee sikh aauarat ne nibhaa ke aapanee padavee noo laaj naa lagan ditee|

daualataan daaee

jad mahitaa kaaloo de ghar maataa tripataa dee kukhon guroo naanak dev jee daa prakaash hoeaa taan janamasaakhee vaale dasade han ki chaanan hee chaanan khilar giaa| us din chaanan vich pataa naheen kee tej see ki raae bhue talavanddee daa har pataa jhooman lag giaa | gaooaan majhaan tak vadh dudh ditaa | par jis noo jalave dee asal daualat milee te dekhee uh dolataan daaee see | pahilaa deedaar daualataan hee keetaa see | uh gad gad ho gee par loon loon vich ik anokhee khusboo mahisoos keetee hovegee jis daa zikar puraatan janamasaakhee vaale taan naheen par horaan granthaan vaaliaan ne bahut keetaa hai | us noo inj lagaa jiven aakaas vich koee fulaan dee varakhaa kar rihaa hove | vaataavaran hee sugandhit ho giaa| prakaas itanaa ki hajaaraan smhaa vaale smhaadaan dee loa vee madham pai gee | dhundh chhatt gee | daualataan daaee ih saaraa kauatak dekh hairaan hoee |

jad mahitaa kaaloo jee daualataan noo vadhaaee de thaal vich rupe rakh den lage taan uh bol utthee rahin de kaalh| main taan rajee gee | sach puchhanaa hai taan main aapanee hatheen kee baalak janame, par ajihaa naheen dditthaa | ih taan mainoo inj mile jiven koee bazurag musakaraa ke miladaa hai|

bahu sis janame maahee |

eih kauatak naa dekho kadaahee|

deeragh nar jiau biraas milo hai|

ate apanee ik ungal sidhee uchee kar lee jiven aakh rahe hon ki keval ik de hee larr lagaaune han|

praacheen panth prakaash vaalaa likhadaa hai ki jithe aaul dabee, auh thaan heeriaan javaaharaat naal bhar gee | daualataan deean sabh bhukhaan mitt geean |

dooje paase dekho ik hor daaee fato, jo paisiaan de laalach vich thanaan noo zahir lagaa ke guroo naanak de chheven roop guroo harigobind jee noo maaran aaee| us lakh jatan keete par baalak nerre naa aae | us vee ik tej dekhiaa jis dee jhaal naa jhal sakee te jaan gavaa baitthee |

gal ih banee see ki baalak guroo harigobind maan daa dudh naheen san chunghade taan siaaniaan ne kihaa see kise daaee daa kujh chir dudh pilaao taan fir baalak maan daa dudh vee chunghan lag pavegaa | daaee jad dooron vadhaaee dendee aaee taan maataa gangaa jee ne kihaa ki changaa hoeaa toon aa gee | hun toon hee dudh pilaa | us fafe kuttanee ne jug jug jeeve baal tumhaaraa keh ke zahir lagaa than bache de moonh vich paaunaa chaahiaa | kee jatan uh kar thakee par baal moonh vich hee naa paae | kujh samaan us de puchakaaran te jatanaan vich hee nikal giaa |

kar rahee jatan na asathan layo |

kachhuk kaal ivahee bit gayo |

par marade hoe daaee das gee ki ih kaaraa us prithee chand de kahin te hee keetaa see |

guroo gobind singh jee ne vee aapanee aatam kathaa vich daaeean dularaae daa zikar keetaa hai | jad anandapur takhat te baitthan vele pattane sangat val hukamanaamaa likhiaa taan daaee laaddo val uchechee bakhshees bhejee | ik hor daaee boopee daa vee jikar tavaareekhaan vich aaeaa hai jo baalaa preetam noo laadd laddaandee see|

eik hor khiddaavee see beebee anoop kauar jis saahibazaadiaan dee aakharee dam tak sevaa keetee| pakarre jaan te aapaa vaar ditaa par pat paalee rakhee |

maataa tripataa

dhan jananee jan jaaeaa

raae bhue dee talavanddee | jaranailee sarrak ton rataa ku hattaveen, jithe saadhoo daravesh thake haare aa araam karade | mahitaa kaaloo pattavaaree zaroor san par aise naheen jinhaan baare kihaa jaandaa see mo ko neet ddase pattavaaree| auh taan sagon raat piaan pindd jaa dekhade koee bhukhaa taan naheen sutaa| unhaan de gharon maataa tripataa de tandoor ton har ik de pett dee ag shaant hundee | unhaan dee sevaa noo hee fal lagaa | is puraatan tap te is janam nirasankoch sevaa daa hee sittaa see ki jagat taarak guroo daa maataa tripataa te baabaa kaaloo jee de ghar prakaas hoeaa| ih vee likhiaa miladaa hai ki maataa tripataa te mahitaa kaaloo de pichhale tap sadakaa hee unhaan noo guroo naanak dee maan banan daa subhaag praapat hoeaa | guroo naanak sabhanaan noo taaran aae san | us nooraanee aatamaa noo aapanee kukh vich anubhav kar ke jo noor charrhiaa uh aj tak koee kalam das naheen sakee | har maheene ik navaan hee anubhav prateet karade rahe |

jinhaan vee paiganbaraan noo is dharatee te aae sunade haan unhaan deean maavaan is khushee noo jhal naheen sakeean| maat devakee krisn dee jananee zaroor see par jelh vich pe hon kaaran god daa sukh naa maan sakee| sisakadee te tarasadee rahee | maan piaar ton krisn jee vaanjhe rahe te putapiaar ton maan | hajrat eesaa marayam dee kuaaree kokh vich aae| jo taahane mihane marayam noo sahaarane pe uh hee jaanadee hai | budh dee maan janam dende saar hee charrhaaee kar gee | maasee kol pale | uh vichaaree taan siraf supaniaan daa suaad hee laindee rahee | mahaanveer dee maan trisoolaa noo chauadaan supane aae | har supanaa aaun te kaanbaa chhirr jaandaa see|

supaniaan daa veravaa dendee ddar jaandee see | kadee safaid haathee, kade chittaa dand, kade lakashamee devee, kade fulaan daa haar gale paindaa dise soo | kade chan charrhe, kade sooraj taare, kade jhanddaa jhoole, kade kalas chamake, kade sarovar kanval fulaan naal bhariaa dise | kade ddoonghe saagaraan deean chhalaan disan, kade vimaan uddade nazaree aaun, kade ratanaan daa khazaanaa khilariaa ate agarabateean dee khushaboo bagair dhooen ton | par dhan maataa tripataa see, naaraaein kalaadhaar noo kukh vich rakh vee samichee rahee| prabhoo noo yaad karadee rahindee | koee maan vee enee vadde hirade vaalee naheen see jo inhaan mahaan aatamaavaan noo saadhaaran tareeke naal paal sakee hove| keval tripataa hee aisee maataa see jis janam de ke bache dee khushee maanee vee, paaliaa vee, posiaa vee, laadd vee laddaae |

maataa tripataa guroo naanak noo dekhadee taan kujh chintaatur hundee ki uh hor bachiaan vaang naheen lagadaa | hairaanee vich pai jaande | uh naanak vich do rang dekhadee| kadee uh khelade, hasade taan bahut prasan ho jaandee par jadon kadee uh naanak jee noo mon hoe baitthe dekhadee taan socheen pai jaandee | kade baal guroo naanak khaanaa vich chhadd saadhooaan de bachan sunan lee chale jaande te fir ghar khich ke vee liaandee | par uh fir gharon lottaa laj chuk lai jaande, jis paas paanee peen lee lottaa naa hove gharon de dende | tanon nangaa takade taan chaadar andaron kadt dende| maan ne kade hath naa rokiaa| ghar vich nisal ho soe rahinde taan maataa jee udaas ho jaande | iko putar hon kaaran uh hor vee chintaa vich ddub jaande | kade ro ke baalak baabe dudh naheen see mangiaa| is daa barraa fikar rahindaa | par guroo jee te aise santushatt rahin ki jadon maan ne pilaaunaa tad hee peen | santokh ghar unhaan daa janam see ate santokh noo hee unhaan jeevanasaathee banaaee rakhiaa|

maataa tripataa naanak daa subhaa dekhadee rahindee par maan daa hiradaa hon kaaran kujh kahindee naa, sagon jad mahitaa kaaloo jee dukhee hon te unhaan noo samajhaandee ki ih koee rabee noor hai jo saadde ghar utariaa hai|

maataa tripataa aapane dil dee gal jad bettee naanakee noo kahindee ki naanak saaraa din ghar lamaa piaa rahindaa hai taan naanakee jo naanak noo jot roop kar takadee see maataa jee noo aakhadee inj naa aakho | saadde bhaag saare jagat ton niaare han | veer jee saariaan ton uche han| jo kauatak karade han sabh unhaan de choj han| unhaan noo saare jagat dee samajh hai| unhaan noo anajaan jaan kamalaa naa samajho maan |

raae bulaar ne ik vaaree jad guroo naanak te faneear sap noo chhaan karade dditthaa taan, aus samen mahitaa kaaloo noo aa kihaa mate putar noo fitte moonh kahindaa hoven | isadaa sadakaa saaddaa nagar vasadaa hai|

maataa daa dil taan maan daa hee hundaa hai | uh naanak noo fir vee putar karake hee jaanadee ate dooje bachiaan dee tarhaan hasadaa kheddadaa dekhanaa chaahundee see | jad naanak hasade taan saaraa ghar hee khirr jaandaa | maataa tripataa taan unhaan daa mukh vekh ke hee jiaoondee| kee vaar naanakee noo ih vee kahindee toon moh vich us daa pakh pooradee hai | bharaa magar baavaree naa hoeaa kar, par samajhaaeaa vee kar, piau noo naa kalapaae, par bebe naanakee ih vee kahindee ki inhaan noo niraa put karake naa jaano, eih taan jag noo taaran aae han|

par maataa daa hiradaa aapane putar naal laadd laddaaun lee karadaa | uh chaahundee kheddaan karo | kirat kaar lage | ghar de kaaj savaare| grahisatee vasaae|

jad naanak sachaa sauadaa kar ke ghar aae taan pitaa jee ne chaperr kadt maaree taan koolaa moonh bhakh laal ho giaa taan maan daa hiradaa pighal giaa | aap bukal vich lai liaa te kahin lagee mere laal jee | hun kidhare jaan dee lorr naheen | ghar hee ttiko | maataa taan har vakat aapane putar noo piaar hee piaar dendee rahee | uh maataa jis daa hiradaa mamataa naal bhariaa hai, auh arashee noor dee peerraa door karan lee galh palosadee rahee par us noo ih naheen pataa ki ih taan jagat dee peerraa haran aae han|

ghar jad nooh sulakhanee aaee taan maataa noo aisaa chaa charrhiaa| ki chaa vich miaundee hee naheen see | sree chand de janam te saare pindd mitthaaee vanddee te jad jorree ralee, lakhamee chand janame taan unhaan dee khushee sanbhaalee naheen see jaandee | guroo jee jad sulakhanee noo parameshavar kee aakh ke avaaz maarade taan sas tripataa unhaan noo ghutt laindee |

audaaseean samen kadee naa taan sulakhanee ne uchee avaaz kadtee te naa maataa tripataa jee ne kade jataaeaa | udaaseean samen, jo chauadaan ku saalaan daa samaan banadaa hai, maataa daa hiradaa keval putar piaar naal hee bhijiaa rahindaa | har vakat sulakhanee noo dilaasaa dendee rahee| guroo naanak jee udaaseean uparant jad talavanddee aae taan maataa tripataa ne aapanaa antam samaan jaan unhaan noo rok liaa | jad mile taan piaar dee nen hee chal pee | bhayo moh saritaa s pravaahaa| guroo naanak jee ne jad charaneen hath laaeaa taan maan ne jafee vich lai liaa | sabh piaas bujh gee | guroo naanak jee ne kihaa maan jagat supane niaaeen hai | pakarr naheen rakhanee | bhaau bhagat jinhaan de hirade hai, auh fir janam maran ton rahit ho jaande han | maataa jee noo sahije kihaa maan| jad gahinaa khareedan jaao taan suniaaraa sone val dhiaan naheen dendaa | namoone, ghaarrat, mihanat dee gal karadaa hai par jad vechan jaao taan kahindaa hai ki ghaarrat kaahadee | mul taan sone daa hai | so prabhoo de dar karanee hee parakhee jaanee hai| tusaan barraa savachh jeevan rakhiaa hai| jis uch aatamak avasathaa noo maataa jee puje hoe san us dee udaaharan sooraj prakaash ne ditee hai ki inj praan tiaage jiven haathee fulaan dee maalaa suttadaa hai | at sokhe sahije jiven jal vich jal samaa jaandaa hai | galaan baataan karade hee samaa ge | san 1522 see ate samat 1579 | mahitaa kaaloo jee de akaal chalaane ton teeje din samaae san.

jiau gaj fool maal ko ddaare|

tiau tan taj baikuntth padhaare |

tripataa tajee dehi subh bhaantee |

guroo naanak jee ne hatheen sansakaar keetaa| saariaan noo upadesh dende kihaa ki kise prapanch rasam dee lorr naheen| satinaam daa hee simaran karanaa | manakh ithe naam hee vihaajhan aaeaa hai, jis ne ih khattee khatt lee uh mukh ujale ho ithon jaandaa hai

jiau ko banik karan bivahaare |

lai poonjee paradesh sidhaare|

tiaun maanukh tan lai sabh aae |

naam bihaajan jo sukh daae |

bebe naanakee

bebe naanakee uh fakhar karan yog bhain hai, jis ne aapane avataaree veer naanak noo sabh ton pahilaan prabhoo kar jaaniaa| pitaa kaaloo dee maar ton, maataa deean jhirrakaan ton taan age ho bachaande hee, par grahisat jeevan vich vicharan lee unhaan dee preranaa mukh see|

bebe naanakee jee noo guroo naanak dev jee dee amarataa te vishavaas see | auh maataa tripataa noo kee vaaree aakhadee, maan| naanak noo putar karake naa jaanee | pitaa kaaloo noo kahindee, naanak koee is jagat daa jeev naheen | fakeer dosat hai | taan hee taan mahaan kosh vich bhaaee kaanh singh naabhaa ne bebe naanakee de siralekh hetth likhiaa hai auh naanakee guroo naanak dev jee de dharam noo dhaaran vaalee sabh ton pahilee see| gal bilakul ttheek hai | unhaan ne hee sabh ton pahilaan guramat noo jaaniaa ate sikhee dhaaran keetee | bebe naanakee jee ne guroo naanak dev jee noo veer naheen sagon peer karake jaaniaa| ih hee taan kaaran hai ki guroo naanak dev jee jadon pahilee vaar sulataanapur aae taan sharadhaa vich bhijee bhain guroo naanak de pairaan te ddig pee | naanak veer ne utthaa ke kihaa, bebe, eih toon kee keetaa paireen main pavaan ki toon par bhain ne us samen vee aakhiaa ki toon niraa veer naheen | veeraa jagat dee peerraa haran aaeaa hain | chhetee hee sulataanapur sangat ban gee|

modee khaane daa dinaraat kam karade | jad ik vaaree bebe ne kihaa, veeraa toon naheen changaa lagadaa kam karadaa | taan sikh sidhaant daa mool drirrhaande guroo naanak jee ne kihaa bebe kirat karadiaan dehee suchee hundee hai|

naanak vee aapanee bhain daa pooraa aadaramaan karade, bhaaven ki uh us ton panj saal vaddee see | unhaan de piaar daa taan saadde itihaas vich akhaan hee ban giaa hai| kitaneean hee gavaaheean han ki jad vee bhain fulakaa tave te paaundee, rataa ku dhiaan dharadee taan guroo naanak jee aa aavaaz dinde | kaisee khich dee tand dovaan vich pai gee see |

bebe naanakee daa janam aapane naanake pindd chaahal, thaanaa barakee, zilhaa laahauar, san 1464 noo hoeaa | naanaa raam jee, maamaa krishanaa jee te naanee bhiraaee jee ne itane laadd laddaae ki navajanamee bachee daa naan hee naanakiaan dee pai giaa | fir ih naan age jaa ke naanakee akhavaan lag piaa |

bebe naanakee daa viaah 11 saal dee umar vich bhaaee jai raam jee naal ho giaa see | bhaaee jai raam jee sulataanapur aamil san te paimaaeish karan te kar lain talavanddee aaeaa jaaeaa karade san| raae bulaar ne ih ristaa pakaa karavaa ditaa| bhaaven naanakee jee sulataanapur chale ge par veer daa piaar unhaan noo murramurr talavanddee khich liaandaa rahiaa|

bhaaee jai raam jee noo jad pataa lagaa ki daualat khaan paas modee dee thaan khaalee hoee hai taan us samen hee daualat khaan noo kihaa, khaan meraa ik saak hai, ar maradaanaa aadamee hai | khoob laaeik hai, muhinm sar karanahaar hai| arabee, faarasee te hor vidiaa ton jaanoo hai | daualat khaan ne haamee bharee ate jai raam jee guroo naanak dev jee noo sulataanapur lai aae | daualat khaan ne nirachhal te nirakapatt chiharaa dekh ke use samen aakh ditaa, eih taan koee aaualeea hai, ee marad khudaa dee soorat nazar aavataa hai | modee daa kam kis tarhaan nibhaaegaa | ih sun guroo naanak dev jee ne faramaaeaa, sabh kam karataar de hath han, aadamee daa udam uh hee safal karan vaalaa hai, khaan|

eih vee sach hai ki bebe naanakee de je vas hundaa taan uh veer noo nauakaree karan hee naa dindee|

bhaaee jai raam jee vee bebe naanakee noo pooraa aadar maan dinde| naanak dee bhain te naanakee duaaraa naanak naal jurre hon kaaran naanakee noo barree uchee thaan aapane hirade vich dinde san | taan hee ik vaar keh ditaa see, bahoo jee toon naanak dee bhain hain | tainoo vee is daa kujh asar hai | aseen aiven bharam vich bhattakade haan | dhan parameshavar jee hain ate dhan naanak jee hain ate toon bhee dhan hain jo is dee bhain hain ate thorrethorre aseen bhee dhan haan jo tere naal saaddaa sanyog hai|

bebe naanakee jee dee tarhaan jai raam jee vee naanak naal saneh karade san | pitaa kaaloo jee vee jai raam jee kolon salaah mangade | uh nek te ttheek salaah dinde | naanakee de kahin te hee unhaan daualat khaan naal naanak lee gal keetee|

nireean vadhaaeean hee naheen, bhain noo veer lee galaan vee sunaneean paindeean san | kee mihanetaahane vee sahaarane painde san par mazaal kee unhaan saahamane koee guranindiaa kar sake | sulataanapur modee daa kam karade jad veer noo kujh saal ho ge taan ik vaaree guroo mahaaraaj dee sas beebee chando ne aa ke khoob jaleeankatteean sunaaeean te uh ithon tak aakh gee ki us dee dhee sulakhanee daa rataa vee kaparre late daa khiaal naheen rakhiaa jaandaa | uh hee aapane veer noo samajhaae | jo utar bebe naanakee ne chando jee noo ditaa, aus ton unhaan daa veerapiaar taan ddalhakaan maaradaa hee hai par naal hee guroo naanak dev jee dee shakhaseeat dee ik hor niraalee tasaveer ubhar ke saahamane aaundee hai | bauabe naanakee jee ne kihaa, sun maasee main bhiraao taaeen kee samajhaavaan | bhiraao meraa chor naheen, yaar naheen, juaaree naheen, koee buraa kam naheen karadaa | main us noo kee samajhaavaan | uh daanapun karadaa hai| nange bhukh noo dindaa hai taan aapanee khatteekamaaee vichon karadaa hai | main kee samajhaavaan aapanee kamaaee vichon bhaaven jo so kare |

maasee | tuseen ulhaame taan devo je tuhaaddee dhee nangee bhukhee rahindee hove | aseen is moonhon kujh aakhee, suaad naheen dindaa | toon sun maasee,

gahine dee jaae gahinaa hai| kaparre dee jaae kaparraa hai| an dee jaae an hai ate main asat asat karadee rahindee haan ate bhaabee binaan main is moonhon unhaan noo kade sadiaa naheen |

eih sabh kujh sun ke chando raanee chup kar gee| javaab naa de sakee ate sharamindaa ho utth ke chalee gee |

sulataanapur vich hee uh paavan rihaaeish hai, jithe bebe naanakee jee takareeban 43 saal rahe | uthe hee khooh hai, jo piaasiaan dee piaas hun tak bujhaaundaa hai | uthe hee ik aisaa brichh hai, jo thakehaariaan dee bakaavatt hun tak mittaaundaa hai | uthe hee tandoor hai, jo har ik dee bhukh daa khiaal rakh har vakat baladaa hee rahindaa hai | har vakat langar aaege lee tiaar rahindaa hai | is thaan dee mehataa noo jaanade hoe veer de aaun te uh thaan bebe ne guroo naanak noo de ditee | aap chhotte makaan vich chale ge taan ki naanak daa veharraa sadaa khulhaa rahe| bache aj vee ih gaaunde han

naanak daa ghar kiharraa

jis daa khulhaa viharraa |

jad guroo naanak jee pahilee udaasee lee jagatajalande noo taaran lee nikale taan maradaane lee rabaab ucheche tauar te firade ton banaaun lee rakam naanakee jee kolon mang ke lee taan ki jad vee rabaab dee sur nikale, bhain daa mitthaa piaar naal rave | ih hee vajhaa hai ki veer naanak jad pahilee udaasee uparant murre taan sidhaa sulataanapur bhain naanakee kol aae | jad maradaanaa jee ne udaasee daa saaraa haal sunaaunaa shuroo kar ditaa taan uchee avasathaa noo paaee naanakee jee ne maradaanaa noo kol bulaa ke kihaa, parameshavar lokaan dee gal sansaar de lokaan noo naheen daseedee |

doojee udaasee vele 1518 de akheer vich jadon guroo naanak sulataanapur puje taan naanakee jee ne aapanaa antam samaan nerre dekh ke veer noo ruk jaan lee kihaa|

bebe naanakee daa sasakaar veer guroo naanak dev jee ne aapane hatheen keetaa | bebe naanakee de akaal chalaane de teeje din bhaaee jai raam jee vee charrhaaee kar ge | unhaan daa sasakaar vee guroo naanak dev jee ne hee keetaa te dovaan de ful ikatthe hee veeen nadee vich pravaah keete | jithe veeen daa upadesh, naa ko hindoo, naa musalamaan chaarachak prasadh hai, authe veeen, veer te bhain de piaar ate pateepatanee de saneh noo lagaataar veh ke sunaaee chalee jaa rahee hai|

jad maradaanaa jee daa akaal chalaanaa hoeaa see taan guroo naanak dev jee de moonhon nikaliaa see

toottee tant rabaab kee vaajai nahee vijog |32|

raamakalee m 1 dakhanee oankaar, panaa 934

barre kamaal dee gal hai ki sareeraaatamaa de sanbandh noo darasaaun lee guroo naanak dev jee ne bhainabharaa de piaar naal hee tulanaa ditee| unhaan daa kahinaa hai ki jad veer roopee aatamaa sareer noo chhaddadee hai taan aisaa vijog utthadaa hai bhain noo ki uh vijog vich hee sarr jaandee hai|

beeraa beeraa kar rahee beer bhe bairaae |

beer chale ghar aapane, bahin bireh jal jaae |

raamakalee m 1 dakhanee oankaar, panaa 935

einj prateet hundaa hai ki jad guroo naanak dev jee udaaseean te jaande san taan bhain lee birahaa dee peerr haranee mushakal ho jaandee see |

maataa sulakhanee

maataa sulakhanee jee daa viaah guroo naanak dev jee de naal chhottee umare hee ho giaa see | chaahe guroo naanak jee daa dil duneeandaaree vich naheen see par sulakhanee jee ne ajihaa saath ditaa ki guroo naanak jee aap noo bahut maan den lag pe ate jad vee bulaande parameshavar kee jaan prameshavar kee sulakhanee kar bulaande | jad guroo naanak dev jee ne paarajaat ghar aagan merai. uchaariaa hai taan jagat noo prateet ho jaanaa chaaheedaa hai ki kitanaa aadar uh ghar vaalee noo dinde san |

guroo naanak dev jee jadon grahisat jeevan val rataa ku vee uparaam hunde taan maataa jee kahinde ki ih sabh parameshavar daa hee keetaa hoeaa hai | aseen sabh tuhaadde naal us de hukam naal hee bajhe haan| isataree vee paramesvar ne hee lagaaee hai|

sulakhanee jee daa janam maataa chando jee dee kukhon pitaa mool chand chone khataree de ghar pindd pakhoke guradaasapura vikhe hoeaa see|

guroo naanak dev jee jad 15 varhiaan de san taan visaakhee vaale din sulakhanee jee naal kurramaaee hoee | shaadee battaale vich 24 jetth samat 1544 mee, 1487 noo hoee| sulakhanee jee bhaaee moolaa jee dee vaddee bachee see | guroo naanak dev jee dee baraat vich har jaat de lokee shaamal hoe | vaddee gal saariaan ne ik thaan ral rottee khaadhee bhaaven us vakat jaat, dharam, aooch neech daa bahut bolabaalaa see | naanak taan har ik naal mil jul ke utthade baitthade san, aunhaan dee nazar vich har koee samaan see | unhaan de haanee vee vakh vakh jaataan de san | saare hee

.....................

1. goojaree asatt. m 1, panaa 503

jadon baraat vich shaamal hoe taan sabh ne ik thaan rottee khaadhee|

puraatan janamasaakheean vich is gal te bahut zor ditaa hai ki saariaan ik thaan baitth baraat vich prashaad chhakiaa kiaunk jad mariaadaa prasotam raam daa viaah hoeaa see taan naal ge taan har jaat de lokee san par rottee add add khuaaee see te sabh noo tthahiran vele vee vakhare vakhare sathaan dite ge san | par naanak taan uch neech dharamaan de antar mittaan aae san | unhaan dee har gal vich kujh naa kujh sandes see taan hee taan uh baraat vich har dharam, jaat de lok lai ke ge| unhaan noo ikatthe baitthaa ke bhojan chhakaaeaa| ih hee kaaran lagadaa hai ki unhaan noo jaat abhimaaneean us kandh hetthaan bitthaaeaa jo kachee see te jis de ddigan daa khataraa baniaa hoeaa see | par jaat abhimaanee kee jaanan ki guroo naanak de bachanaan vaang uh kandh vee ahil ho gee jo hun vee kharree grahisat dee mahimaa pragattaa rahee hai|

viaah vele vaidik reetaan rasamaan noo naheen maniaa sagon keval keeratan hee keetaa giaa | ik chauankee te ik oankaar likh ke guroo naanak dev jee ate sulakhanee jee ne chaar parakaramaan leean san| anand kaaraj daa mudt bajh giaa see | koee reet rasam ravaaj vee baraat de charrhan vele naa keetaa| janamasaakheean vich likhiaa hai ki keval saade suthare basatar san te sir te saanvee pag khoob saj rahee see|

jad sulakhanee jee noo talavanddee nanakaanaa saahib ghar lai ke aae taan koee addanbar aad naheen karan dite | grahisat jeevan vasaaeaa par guroo jee daa dhiaan prabhoo charanaan vich hee leen rahindaa see | maataa tripataa jee bahut kahinde ki daso, tuhaaddaa grahisat vich jee kiaun naheen khubhadaa | ik vaaree bahut hee pareshaan hoee maataa jee noo kihaa udaasee daa kaaran hai ki paramesvar de lok vich koee ajihaa naheen miladaa jis naal paramesvar deean galaan karaan |

maataa jee ne kihaa ki rataa ku ghar grahisatee val dhiaan dio taan parameshavar hee raazee hosee|

maataa sulakhanee jee de ghar de putaraan sree chand te lakhamee chand ne janam liaa | baabaa sree chand daa janam 1489 vich ate do saalaan baad baabaa lakhamee daas jee daa janam hoeaa |

maataa sulakhanee naanak jee daa pooraa dhiaan rakhade | unhaan de moonhon koee baat nikaladee aap jee torr nibhaande | kade naah ttaalade | unhaan daa kihaa manade | jad sulataanapur jai raam jee naal rozagaar dee bhaal lee jaan lage taan sulakhanee jee ne naal chalan lee benatee keetee taan aap jee ne bhain te bhaar paaunaa ttheek naa jaan kihaa parameshavar kee hun taan main jaandaa haan | je mere rozagaar dee koee gal banasee taan sadaae laisaan | toon aagiaa man lai |

sulakhanee jee ne jo us samen bachan kahe, auh darasaande han ki uh kis nazar naal guroo jee noo takade san | unhaan kihaa jo jee tuseen ghar baitthe hoe aahe taan mere bhaane saare jahaan dee paatashaahee hundee hai| modeekhaane de prabandhak thaape jaan te pahilaa kam aap jee ne ih keetaa ki maradaane noo bhej ke bachiaan te sulakhanee jee noo sulataanapur sadavaa liaa |

guroo naanak jee de ghar har ik noo aadar miladaa | koee abhiaagat aave pooree tasalee miladee | bhukhe noo rottee te trihaae noo jal, lasee, dudh | gharon hee langar dee prathaa chal pee | kade naheen maataa jee ne rosaa keetaa | ih vee likhiaa miladaa hai ki aapanee aamadan de guroo jee tin hise karade | ik dharamasathaan lee, doojaa aae ge lee te teeje hise naal ghar guzaraan hundee |

veeen nadee vichon jad guroo jee teeje din naa ko hindoo naa musalamaan kahinde nikale taan bebe naanakee naal maataa sulakhanee jee dee khushee thamhee naheen see jaandee | par jad suniaa ki hun jagat taaran lee lameean uddaareean maaran lage han taan fikaramand taan zaroor hoe par ninmojhoone naheen | guroo naanak daa choj samajh jar liaa | andaajaa lagaao ki poore 14 saal guroo naanak jee gharon baahar rahe par kise noo sulakhanee jee ne

aubhaasar ke vee naa kihaa | bachiaan noo naal lai ke talavanddee aa ge te khetee dee upaj naal ghar chalaande rahe | naal reh ke maataa jee noo prateet ho giaa see ki uh koee grahisat taj naheen ge sagon jalade sansaar noo naam de chhatte maar tthandt pahunchaan ge han|

audaaseean ton murrade guroo naanak jee ne pahare sansaaree kaparre manjee baitth keea varataaraa | eih vee varanaasham de kojhe sidhaant te ik chott see | varanaam vaale kahinde san ki baanaprasatee ton baad saniaasee ho jaaeedaa hai par guroo naanak jee ne karataarapur grahisatee reh lokaan noo jeevan daa raah paaun dee jaach dasee| bhaaee lahinaa jee de karataarapur aaun naal maataa jee dekh rahe san ki doven bache kan marorrade han | maataa jee vee jaan ge ki jo patee ne raah chuniaa hai niraalaa hai| duniaavee paatasaahaan ton vakharaa hai| ithe sevak dee paarangat paindee hai naa ki santaan dee | jad parakh vich putar poore naa utare ate lahinaa jee khare sone vaangoon tthanake taan ik din guroo naanak jee ne maataa sulakhanee noo kihaa sachee daseen sulakhanee | saaddaa putar lahinaa hai jaan sree chand | maataa jee ne vee kihaa lahinaa jee vich hee uh gun han jo sikhee bootte dee sanbhaal kar sakade han | maataa sulakhanee jee daa dihaant raavee de kinaare karataarapur vich hoeaa |

maataa kheevee

je sevaa pantheean de mahaanpurashaan de naavaan dee ginatee keetee jaave taan ik bahut vaddee soochee tiaar ho jaandee hai par je panth deean sevakaavaan noo ginan baitthee taan vee lamee soochee ban jaae| gurabilaas paatasaahee dasaveen vich likhiaa hai ki je bhaaee kanheea samadristtee jal pilaaunde taan unhaan dee ghar vaalee langar dee sevaa vich sadaa jutte rahinde san| ih vee zikar gurabilaas paatasaahee dasaveen ne hee keetaa hai ki jad anandapur saahib daa gheraa ghatiaan kee maheene ho ge taan jal dee thurrh mahisoos hoee | maaeean ne aapane zinme ih kaaraj liaa | moonh hanere sataluj jal bharan lee ikatthe ho nikaladeean| naa goleean dee paravaah, naa topaan dee | naa teeraan dee taab age unhaan de pair attakade | ik vaaree taan bhaaee bhagat singh dee patanee te bettee te aisaa bharavaan vaar mugalaan keetaa ki bettee top naal udd gee | bhagat singh dee naaree noo rataa ku afasos vich dekh mahaaraaj aise bakhashas de ghar aae ki unhaan var ditaa ki tere ghar ik aisaa jodhaa hovegaa jo panth vich uchaa thaan paavegaa | us de ghar hee bhaaee darabaaraa singh paidaa hoe jis baare praacheen panth prakaas ne likhiaa hai ki pahilaan unhaan age hee navaabee liaa bhaaee subeg singh jee ne rakhee see par unhaan ih keh ke lainon inakaar kar ditaa see ki guroo gobind singh jee us noo daron gharon paatasaahee bakhs ge han | ih bepravaaheean sabh sevaa deean barakataan naal hee miladeean han|

sabh ton pahilee sevaa dee moorat meree jaache maataa kheevee jee hai| sevaa kaaran aap jee daa naan itihaas vich naheen, guroo granth saahib vich vee ankat hai| bhaaee lahinaa jee jinhaan noo guragadee sevaa karan

te hukam manan kaaran praapat hoee, aap jee unhaan dee suhirad dharam patanee san | aap jee sevaa dee niree moorat san|

kise jug vich aauarat noo itanaa vaddaa sathaanasanamaan naheen miliaa jinaa guroo ghar vich miliaa | pathar dee aauarat dee poojaa taan devee roop vich keetee jaandee see par haddamaas dee aauarat naal buraa vihaar nit hundaa see | naaree shakatee noo taan pravaaniaa jaandaa see par hond noo trisakaariaa jaandaa see | aauarat noo dter, pashoo te gavaar naal tulanaa de ke us noo nindiaa jaandaa see | kujh ne taan is noo kudarat dee mazedaar galatee aakh ke vee majaak uddaaeaa hai| par guroo naanak dev jee ne samen ton add aavaaj utthaandiaan faramaaeaa

so kiau mandaa aakheeai, jit jameh raajaan |

aasaa dee vaar, panaa 473

maataa kheevee jee daa pooraa maan pahilaan bhaaee lahinaa de roop vich te fir guroo naanak dev jee dee gadee te baitth ke guroo angad dev ho jaan te vee use tarhaan karade |

balavandd jee daa ik pooree paurree guroo angad dev jee dee supatanee maataa kheevee jee dee vaddiaaee vich uchaaranaa te fir guroo arajan dev jee daa guroo granth saahib vich daraj karanaa dharamaan de itihaas vich asacharajataa naal parrhiaa jaavegaa

| eih paurree parrh hee prateet hundaa hai ki maataa kheevee jee varagee sevaa dee moorat vaalee shaaeid hee kidhare mile | har vakat sevaa lee tatapar te sevaa noo subhaa daa hisaa banaa lainaa unhaan de hee hise aaeaa hai|

balavandd jee kahinde han ki aapane patee guroo angad dev jee vaang kheevee bahut hee bhale te nek subhaa de han | unhaan de kol baitthiaan hirade noo shaantee miladee hai| uh ik vadde brichh dee niaaeen han jis dee chhaan maaniaan hamesaa seetal tthandt hee miladee hai| je guroo angad dev jee naam dee daualat vandd rahe san taan maataa kheevee jee langar vich sabh

noo ghiau vaalee kheer vanddee jaa rahe san|

kaisee samadrishattee hai maataa kheevee jee dee| kitanaa udaarachit hai unhaan daa subhaau| kitane mitthe han unhaan de bachan | kitanee kararree hai unhaan dee ghaal | khasam guroo angad dev jee de dar uh taan hee kabool hoe jad unhaan isataree ho ke maradaan vaalee ghaal ghaalee | asal gal ih hai ki unhaan de patee guroo angad dev jee hee aise san jinhaan ne saaree dharatee daa bhaar chuk liaa hoeaa see

pe kabool khasam naal jaan ghaal maradee ghaalee ||

maataa kheevee sahu soe, jin goe utthaalee ||

raamakalee kee vaar, panaa 967

balavandd jee de aapane shabadaan vich, nek jan naal guroo angad dev jee satisang roopee langar vich naam dee daualat vanddee jaa rahe han, aatamak jeevan den vaalaa naam ras vandd rahe han tiven maataa jee dee sevaa sadakaa saariaan noo ghiau vaalee kheer mil rahee hai| jo maataa jee de nerre aaunde han unhaan gurasakhaan de mathe khirr jaande han te eerakhaalooaan bemakhaan de moonh peele pai rahe han

balavandd kheevee nek jan, jis bahutee chhaau patraalee |

langar daulat vanddeeai ras amrit kheer ghiaalee ||

gurasikhaa ke mukh ujale, manamukh thee paraalee |

raamakalee kee vaar, panaa 967

maataa kheevee har pakhon suchajee see | subhaav dee mitthee te shubh see par sabh ton vaddaa gun see ki itanaa rujhiaa rahin de baavajood patee guroo angad dev jee dee sevaa ton kade kutaahee naheen see karadee | pat ko paarabraham man janee | aunhaan de khaanapaan te pahiran daa pooraa dhiaan rakhadee, jo uh moonhon kadtade us noo pooraa kar ke dhan bhaag samajhadee | ik hor vaddaa gun ki unhaan dee bhagatee vich vee vighan naa paandee | jad uh bulaande tad hee aaundee | sooraj prakaash de sbadaan vich

pat brat dharam drirraa anugraahee |

khaan paan dhaaran sudh saaree |

kar joreh aaeis ko maaneh |

adhik preet te sevaa chaaneh |

nit prat chehat maradhan pahunchaavahi|

aaeis i daras ko aavahi|

kheevee jee guroo angad dev jee daa subhaa jaan ge san | uh jaanade san ki guroo angad dev jee sevaa noo bahut mehatav dende san taan hee unhaan ne sevaa jeevanamantav banaa liaa ate langar val ucheche tauar te dhiaan den lag pe|

kheevee jee bachapan ton hee mitthe subhaa vaalee see | pitaa devee chand jee dee putaree see | janam unhaan daa pindd khaddoor saahib de nerre hoeaa| kheevee jee daa bhaaee lahinaa jee naal rishataa maataa viraaee jee ne hee karavaaeaa see | saadee san 1519 noo hoee see |

viraaee jee baare zikar karanaa vee kuthaan naheen| viraaee us chauadharee takhat mal dee bettee see jinhaan paas guroo angad dev jee de pitaa baabaa feroo jee nauakaree karade san|

jad lahinaa jee de pitaa baabaa feroo jee noo nauakaree ton alahidaa kar ditaa giaa taan bhaaee devee chand jee ne baabaa feroo jee te lahinaa jee noo aapane pindd bulaa liaa | pahilaan unhaan haree ke patan vee dukaan paaee see par chal naa sakee | zaraa ku udaas lahinaa jee noo takiaa taan kheevee ne jo kihaa, aunhaan ne man liaa | bansaavalee naame anusaar

ridaa udaas lahane kaa tab hoeaa|

maataa kheevee bachan ih dtoeaa|

ajee vatan vaddiaan ke apane chalo|

hun ithe rahanaa naheen bhalo |

so sanghar aa ge | sanghar vikhe dukaan de naal shaahookaaraa vee

karade | pitaa feroo jee daa akaal chalaanaa san 1526 vich ho giaa taan saaraa bhaar lahinaa jee te aa giaa|

baabaa feroo jee har saal ik jathaa lai ke devee de darashanaan noo jaande san | pitaa jee de naa rahin te sang dee agavaaee karan daa bhaar vee lahinaa jee de modtiaan te aa giaa | jathe noo devee de darasnaan lee lai jaande rahe |

eik vaaree jad bhaaee jodh jee pindd aae te bane nem anusaar amrit vele madhur aavaaz naal baanee parrhade, jad baabaa lahinaa jee de ghar agon langhe taan unhaan pichhon jaa bhaaee jee noo rokiaa ate baanee rachanahaare daa pataa puchhiaa| bhaaee jodh jee ne kihaa ki ih baanee jagat taarak guroo naanak dev jee dee hai jo hun jeevaan de udhaar lee karataarapur ttikaanaa banaa vichar rahe san | baabaa lahinaa jee ne ih man banaa liaa ki is vaaree juaalaamukhee jaande karataarapuron ho ke jaanage | sangat noo vee unhaan aisaa karan lee manavaa liaa|

sikh itihaasakaaraan daa kahinaa hai ki bhaaee jodh jee us din aasaa dee vaar dee 21veen paurree daa paatth karade jaa rahe san | paurree daa bhaav see ki jis dee sevaa naal saare sukh milade han, yaad use noo karanaa chaaheedaa hai| kise hor dee sevaa taan vakatee te kujh chir daa sukh hee de sakadee hai | jad ih pataa hai te niranejanak baat hai ki aapanaa keetaa paaunaa paindaa hai taan fir galat te kojhe kaaraj kiaun keete jaan jinhaan de keetiaan khunaamee honee hai us val dekhanaa hee kiaun hoeaa jeevan use daa sutharaa hai jo mandaa kam kade naheen karadaa | lamee nazar vaalaa manakh mande change dee vichaar noo jaan jaandaa hai te mande kamaan vich pair naheen rakhadaa | mool tat ih hai ki uh chaal naheen chalanee chaaheedee, aus paase naheen jaanaa chaaheedaa jis paase giaan rab paason haar hove | sadaa laahe vaalaa kam karanaa chaaheedaa hai ate laahevand kam hai prabhoo dee yaad |

jit seviai sukh paaeeai so saahib sadaa samhaaleeai|

jit keetaa paaeeai aapanaa saa ghaal buree kiau ghaaleeai|

mandaa mool na keechee de lamee nadar nihaaleeai|

jiau saahib naal na haareeai tevehaa paasaa dtaaleeai |

kichh laahe upar ghaaleeai |21|

aasaa dee vaar, panaa 474

eih sun lahinaa jee dee milan dee laalasaa hor prabal ho gee te bhaaee lahinaa jee us din daa intazaar karan lag pe ki kad jathaa juaalaamukhee lai tturee ate karataarapur jaa darashan karee | jad dariaa raavee paar keetaa taan us samen sangat noo kihaa ki tuseen ruko main ghorree te jaa darasn kar hune aaeaa| karataarapur dee vason kaafee ho chukee see | sevaa raam deean paracheean anusaar bees hazaar maanukh kee dhoom dhaam hoe gee see |

mahimaa prakaash vaaratak de likhe mutaabik

koee kabeele karataarapur aae basai | bhookhe piaase dee ttahil hon lagee | sabh jagat baabe jee ke darashan ko aavai | nihaal hoe jaae | teen lok men baabe kee mahimaa kaa pasaaraa hooaa | tab lakhee jangal se duragaa kaa sang aaeaa | tis ke saath guroo angad jee, tad naam lahinaa thaa | soorat darashan dee lagee hoee see | sang ko chhodd ke niaare darasn ke utth chale |

lahinaa jee ne guroo naanak jee de charanaan te mathaa rakhiaa| guroo naanak dev jee ne hatheen asees deh, mathe hath rakh ditaa| lahinaa jee noo chaa charrhiaa, khushee milee | keeratan sunade hee man ttik giaa | raat pai gee | dharamasaal hee bisaraam keetaa| raat noo sute hee san ki supane vich kee dekhade han jis devee de darasnaan noo jaa rahe han uh is duaar te jhaarroo de rahee hai

guraduaar naandtee ashatt bhuj, seh singh beer abhev daa|

bansaavaleenaame vaale vee ih hee likhiaa hai ki

lahane ko tahaan, darasan devee kaa bheaa|

lahanaa jee rahe, saath sang utth giaa|

gurabilaas paatashaahee chheveen vich likhiaa hai ki bhaaee lahinaa jee ne puchhiaa ki toon kauan hain jo guradar te jhaarroo de rahee hai

tab devee mukh bachan prakaasee ||

guroo naanak kee mai ho daasee||

jih darashan chaalai tum so mam ihaa buhaar eee 148

devee aakhiaa guroo naanak dev jee de charanaan dee dhoorr lain aaee haan | is tarhaan janam safal hundaa hai|

eih sabh is tarhaan hoeaa jiven kaan takadaa hee rahindaa hai te koeil daa bachaa kokal baanee sun aapaniaan naal jaa raladaa hai jaan muragee kurr kurr karadee hee rahindee hai te batakh daa bachaa taareean bharadaa nadee paar kar jaandaa hai|

sut kokalaa jim bain sun, taj kaak pik dis jaae hai |

raat bhee muragee batak ke sut vaar vaar taraae hai|1 23

sree guroo panth prakaash,krit gi. giaan singh

lahinaa jee savere hee moonh hanere utth ke saath paas puje te sabh noo kihaa ki uh hun saath naal naheen jaa sakanage | jis devee de darashanaan lee aseen jaande haan us noo taan ithe jhaarroo dee sevaa karadiaan dekhiaa hai at uchaa guroo naanak daa darabaar hai | saath ne gusaa manaaeaa, jaleean katteean vee sunaaeean| devee de saraap de ddar vee dite par aap jee ne kihaa

jad manzal mil jaave taan raaheen fir bhattakade naheen | karataarapur hee sangat daa ras maanade rahe|

guroo naanak saahib dee shakhaseeat daa ajihaa prabhaav piaa ki tan man hee arapan kar ditaa | ghar parat ke fir jad darasnaan noo karataarapur aae taan ik noon dee khittee sir te chukee hoee see, jis daa bhaav ih see ki hun ik savaas vee haraam naheen karaangaa | us samen jo maataa kheevee jee ne drirrhataa dasee uh dekhan sunan naal hee sanbandh rakhadee hai|

lahinaa jee noo vaapas jathe naal naa aaeaan vekh lokeen maataa kheevee jee noo tarhaan tarhaan deean galaan kahin par maataa jee sadaa ih hee kahin ki unhaan dee razaa vich hee meree khushee hai | ih naa bhulanaa ki bhaaee daasoo jee te beebee amaro daa janam vee ho chukaa see | maataa kheevee noo jad lokaan murr murr aa ke kahinaa ki teraa patee taan chhadd chhaddaa saadhoo ho giaa hai, taan unhaan bharose naal kihaa je uh godarree paaegaa taan leeraan handtaasaan, jis haal rakhegaa, aus haal hee ravaangee | kheevee jee daa har vakat patee daa saath denaa kise seetaasavataree ton ghatt naheen | gal asal ih hai ki maataa kheevee patee de subhaa noo jaan gee see | kheevee jee ih vee pahichaan ge san ki unhaan daa man dukaan vich naheen lagadaa, bhagatee drirrh karan lage hoe han taan vee aap jee ne itanaa hee kihaa baahar naa jaao, ghar reh jag kamaao | jiven tuseen aakhoge main use tarhaan tturaangee tuhaadde tap vichakaar rorraa naa attakaasaan | lahinaa jee ne kihaa bhalee| tainoo bhulekhaa hai| jithe main jaa rihaa haan, authe grahisat vich reh ke jog kamaaun dee gal sikhaaee jaandee hai| ih sun kheevee jee ne khirre mathe jaan ditaa par grahisat daa saaraa bhaar vee unhaan te aa piaa | shaaeid ise lee balavandd jee ne kihaa see ki guroo angad dev jee bahut hee vadde han jinhaan goe utthaalee hai, sansaar daa bhaar chukiaa hai par ghar daa bhaar kheevee jee ne hee utthaaeaa hai | bache bahut chhotte san | pooree paalanaa keetee | je lahinaa jee guroo naanak dev jee kol reh ke sevaamagan san taan kheevee jee vee sevaa, shabad te sangat vich leen ho rahe san | lahinaa jee sat saal 15321539 karataarapur vich rahe | jad 1539 vich lahinaa jee ton guroo naanak daa roop ho guroo angad bane te guroo naanak dev jee dee gadee te baitthe taan kheevee jee ute vaddee zinmevaaree aa pee | jo boottaa guroo naanak saahib ne lagaaeaa us dee raakhee karan dee hun bahut hee lorr see | ih vaddee kurabaanee see | je shabad dee raakhee guroo angad dev jee kar rahe san taan sangat sevaa dee sanbhaal maataa kheevee jee kar rahe san | zaraa gahu karanaa ki kitanee vaddee jinmevaaree see | jis sikhee de

chhatte guroo naanak jee ne udaasee kar chaar koonttaan vich maare san us noo ttik ke ik thaan jal den dee lorr see | saaree hayaatee guroo angad dev jee khaddoor saahib ton baahar naa ge fir mate putar putarapune de maan vich aa koee manaaee na karan ih hukam de rakhiaa see ki dharamasaal val naheen jhaakanaa

charrhat gur dtig aae jo, sabh langar laave

abhiaagat sikh sangataan sabh ko barasaave|

te maataa jee noo aagiaa ditee hoee see ki sevaa dil lagaa ke karanee |

takhat ute baitthade saar hee hamaayoon baadashaah ser saaeh kolon bhaanj khaa ke khaddoor saahib aaeaa | guroo jee aapane dhiaan vich hee baitthe san | us ne talavaar de kabaze te hath rakh ke chaahiaa ki guroo jee noo shaheed kar deve | kabazaa us de hath naal hee chimatt giaa te guroo jee ne faramaaeaa jis vele talavaar chalaaun daa samaan see taithon kujh naa baniaa, hun fakeeraan te talavaar kadtan jaan hath utthaaun daa kee bhaav hamaayoon ne bachan sun ke guroo jee de charan farr le te minat taralaa keetaa| soorajaprakaash de sbadaan vich kihaa

sher saaeh so kachh na basaayo |

kharrag tatan ham par chal aayo |57|

kaaeir bhayo bhaaj kar aavaan|

hamar soorataa chaeh dikhaavaa|

raas 1, ansoo 10

hamaayoon jad hath jorr puchhiaa ki us naal aisaa kiaun hoeaa hai| darabadar kiaun hoeaa haan taan jurat dee moorat guroo angad dev jee ne faramaaeaa

kab biadalee keen mahaanee |

yaa to bhayo tohi trisakaaraa |

guroo angad dev jee ih jaanade san ki je sikhee dee jarrh pakee ho gee taan fir koee vadde ton vaddaa halaa is noo hilaa naheen sakegaa|

shaaeid ih hee kaaran lagadaa hai ki aap jee ne pakee mazaboot jarrh lagan tak koee udaasee jaan prachaar daa dauaraa naa keetaa | ih itihaasak sachaaee hai ki aap jee guroopadavee sanbhaalan uparant haree ke patan ton age vee naheen ge | jithe guroo naanak jee ne, eik andaaze mutaabak, teeh hazaar meel daa paidal safar keetaa see, authe guroo angad dev jee daa ik thaaven ttik baitthanaa, bootte dee raakhee karanaa ik bahut vaddaa kaaranaamaa see| ih vee aapane aap vich ik bahut vaddee kurabaanee see | shabad te saakhee dee sanbhaal unhaan de hor vadde kaaranaame san | aus samen dharamavaarree dee dekhabhaal maataa kheevee jee ne aapane zinme lai lee | baaharon aaee bhettaa te langar dee sanbhaal koee chhottaa jihaa kam naheen see |

maataa jee khaddoor saahib bahut tarrake utthade te ghar de kamakaaj ton vihale ho ke langar dee sanbhaal vich lag jaande | maataa jee dee nigaraanee hetth sabh rajaraj bhojan chhakade| fakeer, abhiaagat, aae saadhoo ate sangataan sabh duaavaan hee de ke jaande | putaraan noo vee nit aakhade ki sevaa kar ke naam kamaao|

maataa jee ne baabaa budtaa jee, bhaaee jodh rasoeea te bhaaee kidaaraa jee noo vakh vakh kaaraj sauanp dite | baabaa jee sangat dee chaukee dee sanbhaal karade | bhaaee kidaaraa jee rasad paanee juttaande te bhaaee jodh rasoeea naal ho langar tiaar karadaa |

maataa jee langar tiaar ho jaan te aapanee nigaraanee vich aap prashaad varataande | mazaal kee kise noo vadhaghatt jaan uchechaa ditaa jaandaa | tott taan kade paindee hee naheen see | tott naa aavee khatteeahi de shabad taan hee balavandd jee ne likhe han|

maataa kheevee jee ne langar chalaaeaa ate bhettaa dee khulhee varaton jiven keetee, auh akhaan hee ban giaa hai | sikh itihaas vich saakhee aaundee hai ki jad guroo angad dev jee khaddoor aae san taan maataa kheevee jee ne us samen aapane lee aagiaa mangee te guroo jee ne bakhashas karade faramaaeaa see, jadon mere daatedaataar ne shabad daulat vanddan dee

aagiaa keetee see taan tere hise anadeg daa karrachhaa aaeaa see, varataa | giaanee giaan singh jee taareekhaekhaalasaa de hisaa pahilaa jilad doojee de panaa 560 te 561 ute likhade han ki har vele guroo angad dev jee de paas satisang daa parachaa, langar daa kharachaa te haree daa charachaa bane rahinde | charachaa guroo angad paatashaah karade te langar dee sanbhaal maataa kheevee jee | guroo angad dev jee ne hukam de rakhiaa see ki unhaan saahamane maaeaa daa zikar kade naa keetaa jaae|

aapun dtig maaeaa vivahaaraa |

jikar jatan dehi kis vaaraa |20|

raas 1, ansoo 10

maataa jee daa subhaa vee bahut mitthaa see | khaddoor saahib ttabar vich rahindiaan kade kise naal gilaa naheen keetaa, sagon mitthaa bol ke sabh noo aapane val kar lainde | koee unhaan de subhaa age kujh naa bol sakadaa | maataa kheevee jee aapanee doharee zinmevaaree noo barre suhane dtang naal nibhaa rahe san | guroo angad dev jee noo bhett keetee maaeaa aapane nij jaan ttabar lee kade varatan tak naa ditee | maataa kheevee jee aap gharon anachoparree rottee pakaa ke liaaunde | putaraan noo aapanee dukaan karan lee kihaa hoeaa see|

bhettaa noo nij lee varatanaa guroo angad dev jee ttheek naheen samajhade san|

aunhen ne aapane betton ko hukam de rakhaa thaa ki tum aapanee muaash dukaanadaaree yaa kaastakaaree se haasal karo, yeh poojaa kaa maal tumhaare lee zahire kaatal hai | chunaanch uh unheen ke arashaad ke muaafak amal karate the |

jo kujh aaundaa, langar vich paindaa | langar vich kheer, karraah, sabh kujh banadaa par guroo angad dev jee uh kujh khaande, jo maataa jee gharon pakaa ke liaaunde |

taareekh guroo khaalasaa panaa 528, hisaa pahilaa vich ih likhiaa miladaa hai ki guroo angad dev jee atthee pahireen jauan dee rottee khaande | jo

anachoparree mottee, kache paao dee hundee see | jo kujh langar lee aaundaa, langar jaan dharam de kamaan vich kharach kar dinde |

taareekhaepanjaab krit kanheea laal vich vee likhiaa hai ki guroo jee aapane hathaan naal mihanat karade te us dee aamadanee naal bhojan khaande |

maataa jee kise noo bhukhaa naheen san dekh sakade | jadon ik vaaree ih dekhiaa ki mukh rasoeea bhaaee jodh jee joottheean patalaan vichon chunachun khaandaa hai taan aap jee ne kol bitthalaa ke hatheen bhojan karavaaeaa | bhaaee jee noo samajhaaeaa ki itanee nimarataa vee naa rakho ki heenabhaav hee paidaa ho jaave | savachh hirade vich savachh bhojan chaaheedaa hai|

japeeai naam, japeeai an|

maataa kheevee jee ne bacheean noo gharagrahisatee de naal kol bitthaa ke baanee vee yaad karaaee | aisee sikhiaa ditee ki unhaan kade naa visaaree | beebee amaro jee dee udaaharan denee ttheek rahegee|

beebee amaro jee dee aavaaz koeil varagee see | baanee bahut kantth see | amrit velaa kade unhaan khunjhaaeaa naheen see | ghar de kamaan ton sankoch naheen see keetaa|

aunhaan de nit utth baanee parrhan kaaran hee bhaaee amaradaas jee daa andaralaa tthahiriaa see|

jis shabad ne amaradaas jee daa andaralaa tthahiraaeaa, aus shabad deean tukaan san

jaalee rain jaal din hooaa, jetee gharree faahee tetee |

ras ras chog chugeh nit faasahi,

chhoottas moorre kavan gunee |

maaroo m 1, panaa 99o

man noo aisee chott lagee ki beebee amaro jee noo naal lai ke guroo angad dev jee de darabaar vich aae | fir guroo jee de ho ge te aisee ghaal ghaalee ki piau daade jevehaa potraa pravaan hoaa| zaraa ku gahu

naal dekhee taan guroo amaradaas noo sikhee val preran daa maan maataa kheevee jee noo hee jaandaa hai| je beebee amaro jee sevaa kar prasan hunde te shabad vich man jorree rakhade san taan is daa kaaran uh upades hee san, jo nit maan kheevee dindee see | maan de dudh ate gurrhatee ne ih chamatakaar dikhaaeaa, jis noo kade akheean ton ohale naheen keetaa jaa sakadaa | maan kheevee aapanee santaan noo kiven keel ke rakhadee see | is dee ik udaaharan us samen dee hai, jad ghorree te savaar ho daasoo jee ne guroo amaradaas jee daa pichhaa keetaa see | maataa kheevee noo jad daatoo jee te daasoo jee valon guroo amaradaas jee noo baasarake raah vich gher lain dee khabar milee taan aap jee us samen tur ke guroo amaradaas jee de paas ge ate jo uthe unhaan nimarataa vich bhij ke shabad aakhe, auh shabad har maan noo sadaa chete rakhane chaaheede han | ithe ih vee yaad rave ki guroo amaradaas jee us samen aje guroo naheen san bane | maataa kheevee jee noo baasarake dekh ke guroo amaradaas jee ne kihaa, tusaan kiaun khechal keetee, mainoo bulaa lainaa see | maataa jee ne kihaa, guroo naanak de ghar dee daualat hee gareebee hai, nimarataa hai | main doven bache naal lai ke aaee haan| inhaan ne lokaan de chuke chukaae aap jee dee beadabee keetee hai| aap jee noo gheriaa hai| aap mihar karo, bhulanahaar jaan ke te aapane samajh ke bakhash dio ne | guroo amaradaas jee ne bakhss daataa guroo angad dev jee hee kihaa taan maataa jee ne hor nimar ho ke kihaa, mainoo pataa hai ki ih aparaadh bakhashan yog naheen, mihar kar dio ne | guroo amaradaas jee ne guroo angad dev jee te dhan maataa kheevee jee keh ke bachiaan noo chhaatee naal lagaa liaa | fir jad guroo angad dev jee ne maataa kheevee jee noo, amaradaas jee noo guragadee dee zinmevaaree den dee khabar ditee taan aap jee ne khushee manaaee | guroo angad dev jee de uchaare us samen de sbad maataa kheevee jee dee vaddiaaee darasaaun lee kaafee han | guroo angad dev jee ne kihaa, saanoo pataa hai ki tuseen razaa vich raajee ho| putaraan dee gal veechaaro | maataa jee ne putaraan de sanbandh vich kihaa, putar putarapune vich han, tuseen hee mihar karo maataa jee doven

putaraan noo bahut samajhaaunde rahe| barre mitthe dtang naal kahinde ki ih meree jaan teree sifaarash dee gal naheen, kise de hath kujh naheen, sabh kujh karataar de adheen hai|

keh kaahoo ke kar bidhai, sabh karataar adheenai |

guroo bansaavalee chandodai vich likhiaa hai ki sataatth maheene vich ih hee gal hundee rahee par maataa kheevee jee bachiaan noo ih hee kahinde, pandd bhaaree hai tum te utthaaee naheen jaavegee | is ko ihee guroo amaradaas utthaaegaa bhaaee kesar singh ne bansaavaleenaamaa vich likhiaa hai ki maataa jee keh samajhaande, pandd bhaaree hai, tusaan te chukee naa jaasee | ih chukegaa saaree |

doven putaraan noo gadee naa milan daa ros hoeaa | daasoo jee guragadee jaa baitthe | unhaan daa sir fir giaa| maataa jee aapoon lai ke guroo amaradaas paas aae te kahiaa

daasoo hai kaahalaa kahe lage na mere |

tuhaanoo aap ditee hai khaavand vaddiaaee|

daasoo daa karo sir sidhaa hath lagaaee|

satinaam keh ke unhaan niroaa keetaa, par daatoo jee sidhaasan sikhan lag pe |

jad bhare darabaar vich daatoo jee ne guroo amaradaas jee noo lat maaree taan guroo paatashaah ne us de pair pakarr le te tuhaadde charan kamal te mere hadd kararre aakh ke nimrataa te khimaa dee had dasee | ahankaaree daatoo daa pair peerraa naal aisaa vigarriaa ki pichhon guroo arajan jee dee charanachhuh naal hee ttheek ho sakiaa|

pair vich peerr utthan te vee maan daa hiradaa pighaliaa naheen | unhaan daatoo daa saath naa ditaa | uh manamukh daa saath kiven de sakade san|

guroo angad dev jee de jotee jot samaaun ton baad vee aap

langar dee sevaa karade rahe | khaddoor use tarhaan langar jaaree rahe |

guroo amaradaas jee vele langar vich nit ghiau maidaa pakadaa te rabaabee sataa jee ne fir nit rasoee tereeai, ghiau maidaa khaana dee dhunee utthaaee |

kanheea laal likhadaa hai ki guroo amaradaas jee daa langar har vele jaaree rahindaa see, jis vich bhaantabhaant de bhojan sadaa hee pakade rahinde san te har kise noo iko jihaa hisaa miladaa see | aap guroo jee joaan daa aloonaa daleea khaande san te dinaraat vaahiguroo dee yaad vich rahinde | langar vich chauahaan varanaan de lok ik thaan prashaad chhakade san | jo vee darasnaan lee haazar hundaa, aus lee sharat hundee see ki pahilaan langar daa pavatar prasaad chhak ke aave | pahile pangat, paachhe sangat guroo jee daa hukam see | je koee langar daa prashaad naa chhakadaa, aus noo darashan naseeb naa hundaa | guroo amaradaas jee vee langar de bhaandde raat noo khaalee kar ke hee sauande | aapane nij lee kujh naa rakhade jaan sanbhaalade |

maataa kheevee jee ik at tthahire subhaa de maalak, sharam de putale, akal de kott, daate, hath khulhe, dharam dee moorat, sadaa razaa vich raajee ate hameshaa kherre vich rahin vaale aise viakatee san, jinhaan dee sanghanee chhaan sadaa tthandtak pahunchaandee ravegee |

bhaaven kaafee biradh ho ge san par langar dee nigaraanee pooree tarhaan karade | jad amritasar vasiaa taan aap jee kujh chir uthe vee aa ke sevaa karade rahe | san 1582 vich khaddoor saahib hee akaal chalaanaa keetaa ate guroo arajan dev jee ne aap aa ke hatheen sasakaar keetaa|

maataa kheevee jee ne jo sevaa dee reet chalaaee, auh hun tak chaladee aa rahee hai| je pahilee sikh bebe naanakee see taan pahilee sevikaa maataa kheevee jee san|

..........................

1. raamakalee kee vaar, panaa 968

maataa viraaee

jadon baal janam laindaa hai tad ton hee rishatiaan dee ddor us naal bananee suroo ho jaandee hai | janam den vaalee maan kahilaaundee hai, aungal pakarr ke chalanaa sikhaaun vaalaa baap | chaachaa jis noo dekhade saar chaa charrh jaandaa hai | maasee vich taan baal maan daa hee roop dekhadaa hai | maansee ju hoee | jad naanake ghar val takadaa hai taan do maavaan daa piaar iko maamaa vich dekhadaa hai | daadee daadaa taan vaar vaar vaarane jaande han| us potare vichon uh aapanaa baalapan jeeaoondaa mahisoos karade han | ise tarhaan rishatiaan vichon ik barraa piaaraa niraalaa te mitthaa ristaa bhooaa daa vee hai | bhain noo piaar taan hundaa hee hai par jad us daa bachaa us noo bhoo jee aakhadaa hai taan uh piaar hor vee ddoonghaa ho jaandaa hai |

maataa viraaee jee vee guroo angad dev jee naal ise piaare rishate kaaran bajhee hoee see | guroo naanak dev jee dee baanee naal taan us noo piaar see hee par jad guroo angad dev jee bhooaa kaaran bahut maan dende taan us dee vee khushee naheen jhalee jaandee see|

viraaee jee taan bahut samaan pahilaan hee guroo ghar naal jurre hoe| san | guroo naanak jad mate dee saraan aae san taan uh us samen ton hee sikhee vich parapak ho ge san|

baabaa feroo mal jee dee viraaee moonh bolee bhain see | baabaa feroo mal jee de chaar bharaa san | vaddaa raajaanee, doojaa gurayaa, teeje feroo mal ate chauathe arathee mal san | feroo jee de naanake maghovaal gujaraata ton mate dee saraan aa ge san | uthe hee unhaan parrhaaee likhaaee keetee| feroo mal jee faarasee de giaataa san | hisaabakitaab vee changaa karan lag pe

san | naanakiaan ne dohatare daa rishataa vee pindd vich hee kar ditaa | ghar vaalee daa naan raamo see | feroo mal jee daan pun vee karade te vapaar vee feroo mal jee har saal devee darashanaan lee jaande san | jad vapaar vich kujh ghaattaa pai giaa taan aap jee ne chauadharee takhat mal, jo ilaake de mukhee san, paas nauakaree kar lee| ise takhat mal dee ik bettee viraaee see|

viraaee jee aapane sat bharaavaan dee ikalee bhain see jis kaaran is noo satabharaaee vee aakhiaa jaandaa see | kujh itihaasakaaraan ne unhaan noo nihaalee karake vee likhiaa hai par sabh dee zabaan te jo naam charrhiaa uh keval viraaee hee see ate ise naan naal uh prasadh hoe|

viraaee jee daa subhaa bahut tthahiriaa hoeaa see | unhaan dee samajh bahut uchee see | sharam jis noo isataree daa gahinaa aakhade han unhaan vich see| chiharaa hamesaa hasoon hasoon karadaa rahindaa | pitaa jee vee ikalauatee bachee hon karake bahut laadd laddaande | bharaa vee barraa hee piaar karade |

viraaee jee daa viaah khahiriaan de khaddoor chauadharee mahime naal san 1504 noo ho giaa see | guroo naanak dev jee de jotee jot samaaun ton baad jad guragadee guroo angad dev jee noo sauanpee gee taan putaraan, biraadaree te eerakhaalooaan ne kaafee bikherraa kharraa keetaa | unhaan lokaan daa khiaal see ki guroo angad dev jee karataarapur hee ttik jaanage par unhaan noo guroo paatashaah de hukam yaad san ki purakhaa | paarabraham daa panth karanaa hai | naam japaaunaa | jad guroo angad dev jee ne dekh liaa ki unhaan de uthe ttikan naal jhagarraa hor vadhanaa hai taan paarabraham daa panth saajan lee khaddoor saahib vikhe aa ge | saadde saakheekaaraan ne vee likhiaa hai

pikhayo jab badtat fasaad, paae hukam gur ker|

aae khaddoor thiraae|

sree guroo panth prakaash, poorabaaradh bisaraam 13

guragadee kise jaaeidaad, zameen jaan maal noo mal maaran daa naan naheen hai| ih taan jot daa hee prakaash hai| fir jis ne guroo naanak varage noo reejhaa liaa us vich pakarr varagee koee sai kithe rahinee see| bhaaee guradaas jee ne ise lee uchechaa likhiaa hai ki guroo naanak dev jee hathon milee bakhasis lai ke guroo angad dev jee ne karataarapur chhadd ditaa | us milee bakhsis sadakaa dooje paatasaaeh dee vee sifat sabh paase fail gee | uh jot hun khaddoor saahib vikhe chaanan khileran lag pee|

guroo naanak dev jee maaee viraaee de pindd sanghar pahilee udaasee vele aae | guroo naanak dev jee ne pahilaan mate dee saraan te fir khaddoor saahib charan paae san | guroo naanak dev jee dee uh naam levaa see | guroo naanak dev jee noo jad viraaee jee ne kujh chir us de ghar ttikan lee benatee keetee taan guroo jee ne faramaaeaa see kujh chir naheen bahut chir tuhaadde ghar ravaange | ise manjee te ttikaang | guroo jee ne aapanaa bachan nibhaaeaa ate guroo angad dev jee de roop vich viraaee de ghar kitanaa chir rahe |

guroo angad dev jee ne maaee viraaee noo ih hukam de rakhiaa see ki gal baahar naheen karanee | maaee viraaee ne hukam man kise hor noo naa dasiaa | samen sir prashaad pahunchaa dendee | guroo jee naamaras leen rahinde | ithon tak ki jad putar te patanee kheevee jee vee aae taan maaee viraaee ne bhal naa bhalaaee | maaee viraaee jee hukamee bandaa see | unj maaee vich vedanaa utthe ki aisaa kiaun kar rahe han guroo angad dev jee, par puchh naa sake | itanaa hor likhanaa vee ttheek rahegaa ki maaee dee shakhaseeat vee naam naal savaaree hoee see | jo mat guroo naanak dev jee ne maaee noo ditee see ki jag vich vaso, vairaag vich raso, jaano giaan naal, jurro prem naal te raho sadaa khirre mathe mitthe mitthe umaah vich, auh us noo kade naheen see bhuladaa| har ik noo maaee ih hee kahindee see ki kade baanee naa visare, naam naa bhule, piaas rahe sadaa charanaan dee te razaa lage mitthee taan kadee vichhorraa naheen hon lagaa | ih

sabh bhajan, bandagee, giaan, dhiaan ise vaasate kareede han ki dil ttikiaa rahe te ithon jaan lagiaan udaasee naa chhaae|

aisaa ikaant hon daa guroo angad dev jee daa mantav ih hee lagadaa see ki guroo bhaalanaa paindaa hai | guroo daa sute sidh prakaash hai| guroo noo koee dtanddoraa jaan dohee feran dee lorr naheen| naal hee jo dokhee te sanbandhee vaad karan vaale han sangataan unhaan daa rang vee dekh lain |

eih bhaaven pragatt ho giaa see ki guragadee dee zinmevaaree guroo naanak jee guroo angad dev jee noo de ge san par uh alop san, sangataan viaakul san | sangataan dasiaan ttikaaniaan te jaandeean par guroo jee daa ttikaanaa naa labhaa| ise tarhaan chhe maheene beet ge

is khatt maas jab bhe bateet |

aukalaane baabe kee meet |

mahimaa prakaash saakhee pahilee, saakheean paatashaahee doojee

mukhee sikhaan ne kihaa ki bagair baabaa budtaa jee ton guroo jee daa bahu pataa labhanaa mushakal hai | baabaa budtaa jee noo guroo naanak dev jee var de ge san ki taithon naa kade ohale hosaan | so sidhee benatee baabaa budtaa jee noo karan lee sangat tur pee| janamasaakhee vich likhiaa hai ki panj sikh bhaaee ajitaa randhaavaa, bhaaee dheero jee, bhaaee boorraa kalaal, bhaaee bhageerath anand te bhaaee sadhaaran bhaalan lee nikale san ate ih sabh baabaa budtaa jee paas puje | baabaa budtaa jee use samen hee unhaan naal ho ture | baabaa budtaa jee ih samajhade san ki maataa viraaee jee hee ttheek das paa sakegee, so saare sanghar puje|

maaee viraaee jee noo jad pataa lagaa ki baabaa budtaa jee panj sikhaan de naal us de ghar val turee aa rahe han taan bachanaan te pahiraa dendee agon jaa milee | baabaa budtaa jee jaan ge ki jot ithe hee ttikee hai | maaee de chihare daa haavabhaav piaa dasadaa see | ratan vee kade lukaaeaa luke ne baabaa budtaa jee ne maaee viraaee jee noo agon aaundiaan ih hee tuk parrhee

naanak dekh dikhaaeeai, hau sad balihaarai jaas |

sireeraag m 1, panaa 18

maaee chup rahee | hun saariaan ne jodarree keetee ki pataa das dio kithe biraaj rahe han guroo angad dev jee maaee ne hun itanaa kihaa ki guroo jee aape jaanade han ki kis vele sangataan vich vicharanaa hai| ih hatth koee changaa naheen| razaa vich rahin daa hor hee savaad hai| baabaa jee ne kihaa ki pukaar paaunee koee rajaa mettanee naheen | baal ne pitaa noo pukaar paaunee hee hai| mahimaa prakaash vaaratak vich likhiaa hai ki baabaa budtaa jee ne kihaa ki saanoo maaloom hoeaa hai ki guroo tere ghar meh hee hai | tainoo dasan dee aagiaa naheen | ih aseen jaan ge haan | balavandd rabaabee saadde naal hai | guroo naanak dev jee is dee baanh guroo angad dev jee noo farraa ge san |

maataa viraaee de ghar puj balavandd noo baabaa budtaa jee ne kihaa, rabaab vajaae shabad gaao | aape guroo naanak dee avaaz sun baahar aa jaanage | aisaa hee hoeaa| rabaabee ne jad sbad gaaeaa, guroo angad dev jee baahar aae | mukhon vaah vaah de bachan keete | sabh noo dekh musakaraae ki bhalee viaunt baabaa budtaa jee ne kadtee|

asal gal pragatt kar ditee ki guroo noo paaunaa hove, reejhaanaa hove, milanaa hove te charan parasane hon taan raah iko keeratan hai| keeratan sun, auh guroo paratakh ho utthadaa hai|

baabaa budtaa jee ne benatee keetee ki aap jee daa is tarhaan goshaa naheen ho baitthanaa sangataan noo viaakul kar rihaa hai | bagair maajhee de sangat daa jahaaz kinaare kis tarhaan pavegaa ate fir guroo naanak dev jee daa taan aap jee noo bachan hai jagat ko upadesh karanaa | kirapaa kar ke baahar chalee |

baabaa budtaa jee ne jad seh ttikaa dito su jeevadai taan guroo naanak dev jee ne karataarapur eerakhaa failadee dekh faramaaeaa see ki khaddoor

.........................

1. raamakalee kee vaar, panaa 967

saahib viraaee jee de ghar saadde baitthan dee manjee hai, aus par jaae kar tum baitthe | meraa singhaasan vaheen hai| aseen tuhaadde paas aavaange | eih viraaee jee pratee piaar naheen sagon us pratee maan vee see| aapane bachanaan te pahiraa den guroo angad dev jee khaddoor saahib aae san|

viraaee jee barree vishavaasee aauarat see| har ik naal barraa hee piaar karade | ik vaar jad baabaa takhat mal jee ne baabaa feroo mal te hisaab ttheek naa rakhan daa dos lagaaeaa taan guroo angad dev jee ne viraaee jee kol jaa ke pitaa takht mal noo samajhaaun vaasate kihaa par viraaee jee barre hee sulajhe vichaaraan de hon kaaran unhaan ne angad dev jee noo samajhaaeaa pitaa jee meraa kihaa ttaalanage taan naheen par is tarhaan daag lag jaavegaa| feroo mal jee saaf, sidhe te imaanadaar han| changaa ih hee hai ki pitaa jee noo aakho ki ik vaar dubaaraa hisaab karan | hisaab fir keetaa giaa | galatee pakarree gee | daag lathaa| viraaee jee dee door drishattee vaalee samajh kam aaee|

maataa viraaee jee naal guroo angad dev jee daa barraa hee piaar te saneh see| uh vee jad mate dee saraan pitaa kol aaunde taan lahinaa jee vee unhaan noo milan zaroor aaunde | kee vaaree taan khaddoor saahib vee naal hee aa jaande san | khaddoor saahib de naal hee sanghar see | maaee viraaee jee ne vich pai ke sanghar de hee baahookaar devee chand maravaah khataree dee putaree beebee kheevee naal rishataa karavaa ditaa| kheevee jee vee mitthe subhaa de san te sabar te santokh dee moorat san|

viraaee jee guroo angad dev jee dee sevaa barree prem te bhagatee bhaavanaa naal karadee see | unhaan dee aagiaa anusaar paaubhar ik paa dee aloonee ate rukhee rottee pakaa ke nit guroo saahib noo dendee see | jis de adhaar te guroo angad dev jee atth pahir guzaarade san taan hee keean ne inhaan noo bhiraaee vee kihaa hai | bhiraaee mulataan vich ik peerakhaane daa pujaaree see jo is parakaar deean rotteean pakaa ke vanddadaa see | us rottee noo bharaaee aakhiaa jaandaa see | ise kaaran jad

maataa viraaee jee vee rottee liaande taan unhaan noo kujh bhiraaee vee aakhan lag pe |

maataa jee har ik noo moonhon aseesaan hee dende rahinde | saariaan noo guroo naanak dev jee daa upadesh hee sunaande rahinde | sevaa karade rahinde ate mukh vich har samen japujee daa paatth rahindaa| sabh noo kahinde ki chaar galaan jeev noo kade naheen bhulaneean chaaheedeean

pahilee kadee naam naa bhule |

doojee vaahiguroo de charanaan vich hameshaa dhiaan rahe|

teejee baanee naa visare |

chauathee us dee razaa mitthee lage |

manakh noo ih chaare galaan jeevan daa sahee raah dikhaaundeean han | ih ik aisaa upadesh hai jo viraaee jee saanoo jeevan sukhee karan lee de ge san | je inhaan galaan ute amal keetaa jaave taan hee vaahiguroo saadde kol kharraa dikhegaa | darasnaan lee lochadee ik hor maaee haso baaee noo unhaan ik vaaree upades de samajhaaeaa | guroo bhagatee vich vighan naheen paaeedaa | chaahe hanso anaparrh see | keval guroo darasnaan lee hee us daa man karadaa see par viraaee jee ne is bhaav naal samajhaaeaa ki us hanso baaee noo barree changee tarhaan naal samajh aa gee | hanso baaee jaanadee hee see viraaee raaheen hee uh guroo darasn kar sakadee hai | unhaan daa prabhaav hee aisaa see | taan hee keean ne inhaan noo sabharaaee vee aakhiaa hai jis daa bhaav hee sabhanaan vichon vadh ke prakaas karan vaalee pradhaan raanee hundaa hai|

viraaee niraa kathan naheen see karadee ki razaa mitthee lage, sagon razaa vich rahin vaalee vee aauarat see | 6 maheene guroo angad dev jee unhaan de ghar rahe | guroo angad dev jee kottharree vich jaa baitthe san ate viraaee jee noo baaharon taalaa lagaa ke kise noo naa kahin lee kihaa see| viraaee jee ne use tarhaan aagiaa te pahiraa ditaa | baabaa budtaa jee de kahin te vee kavaarr naheen kholhiaa | chaahe baabaa budtaa jee jaan

ge san ki viraaee de moonh te jo rauanak hai, jalau hai uh guroo ghar hon kaaran hai| so viraaee daa javaab uddeeke binaan hee ghar val vadh ge san | maaee de ghar tilak hoeaa see|

viraaee har aae ge dee sevaa vee barre piaar te utashaah naal karadee | jad tapiaane tap asathaana vich suniaa gangee kolon ki koee praahune aae han taan sidhee ghar pujee | praahune keh chale ge san ki hune aae taan jhatt unhaan de aadar satikaar lee jutt ge | viharre vich do ik vadde manje dduhaae | dhobee de dhote khes vichhaae | peerrheean te chattaaeean vichhaaeean, mooharre ddaahe | fir dudh vee tthandtaa keetaa | chhane manjavaa le | gangee noo rottee daal pakaan lee vee keh ditaa| is tarhaan uh har aae ge dee sevaa barree reejh naal bagair dase karadee|

jad guroo angad dev jee pragatt ho ge taan us anubhav kar liaa ki khabar chaare paase jhatt hee fail jaanee hai te sangataan dee bheerr lag jaanee hai| so langar zarooree hai| langar daa aahar karan lee jutt pee|

maataa viraaee jee ne maataa kheevee jee noo vee bulaa bhejiaa | jad kheevee jee khaddoor pahunche taan guroo charanaan vich ddig ke maataa kheevee jee ne aapane lee darashan daat roz lain lee kihaa taan guroo angad dev jee tad bole jadon mere daataa ne mainoo shabad daan karan daa var bakhasiaa see tere hise an den daa karrachhaa aaeaa see, varataa

maataa viraaee jee barre soojh vaale san | jhattapatt vaddee karrachhee liaa ke saahibaan de age dhar ditee te kihaa,je shabad daan daa karrachhaa aap jee noo guroo naanak dev jee ne aapane hatheen sauanpiaa see taan an daan daa ih karrachhaa aap aapane hatheen meree bharajaaee noo daan karo | guroo angad dev jee musakaraae te unhaan karrachhaa kheevee jee noo ditaa|

maataa viraaee jee noo naal lai ke uh langar val aaee te peeharraa ddaah ke bitthaaeaa te kihaa, mere raaj jog de raaje veer dee raanee varataa| hukam hai daate daa varataa | tere davaariaun koee khaalee naa jaave | dekh guroo naanak daa grahisat nirabaan ateet hai | teraa patee ateet

banaaeaa soo tainoo fer dekh grahisatee | dhan guroo naanak | eis tarhaan viraaee ne jo karrachhaa guroo angad dev jee de hathon maataa kheevee noo farraaeaa see use dee barakat sadakaa langar vich aj vee kadee tott naheen aaee te use sadakaa langar rasadaaeik te tripat karan vaalaa banadaa hai| vaddee asacharajamee gal ih hai ki jad guroo jee vichaaraan pe karade san taan maaee viraaee ne uthe hee praan tiaag dite | saare hairaan hoe ki maaee ne kis sahij avasathaa vich vicharade praan tiaage han | sasakaar maaee daa kar ke jad murre taan vichaaraan hon lageean ki ithe ttikaanaa keetaa jaave ki kidhare hor | baabaa budtaa jee ne kihaa ki sanghar de laage hee khaddoor paas ik ikaant thaan ute ttibe han uthe hee ttikaanaa ttheek rahegaa| guroo mahaaraaj ne jad thaan dekhee taan pasand aaee te kujh dinaan vich hee uthe dharamasaal usar gee | langar khaanaa ban giaa te rabaabee keeratan karan lag pe|

sangataan noo vee pataa lag giaa te uh vaheeraan ghat khaddoor saahib aaun lageean| takhat te baitthan samen pahilaa upadesh jo bachan roop vich guroo angad dev jee ne kihaa us noo mahimaa prakaas ne ankit karade hoe likhiaa hai| guraan faramaaeaa see karo bhajan hoe param bilaasaan ate ik khooh mitthaa maaee viraaee dee yaad vich lavaaeaa

beebee amaro jee

eih sach hai ki jad samundar vich toofaan aa jaave, lahiraan tthaatthaan maaran lagan te kishatee ddolan lage, koee raah naa labhe taan us vakat taariaan dee loa barraa sahaaraa dindee hai | beeaabaan jangalaan vich jad koee raah naa dise taan dooron baladee deeve dee ik loa barraa dharavaas dindee hai| ik gaathaa vee hai ki ik maaee jo samundar kinaare rahindee see, jis kol khaan noo bhaaven kujh naheen see rihaa par uh roz ik laalattain baal ke aapane ghar de baahar ttang dindee taan ki koee jahaaj haneree raat vich ttakaraae naa | beebee amaro jee ne vee ise tarhaan baanee dee amar jot jagaa bhaaee amaradaas jee noo sach daa raah dikhaaeaa|

bhaaee amaradaas jee ih taan jaanade san ki rab hai| uh rab noo kadee devee darashanaan vichon khojade, kadee gangaa ishanaan kar ke, par jad beebee amaro de mukh ton guroo naanak dev jee dee baanee sunee taan inj lagiaa jiven saare teerathaan daa ishanaan ho giaa| fir uh uthon hile naheen ate khaddoor hee guroocharanaan vich aa ttike ate guroo ho sansaar noo raah dikhaaliaa | bhattaan ne likhiaa jo guroo de dase raah tturiaa, aus daa jamaan vaalaa painddaa muk giaa|

beebee amaro guroo angad dev jee dee sapataree san | guroo angad dev dee sabh ton vaddee santaan daasoo jee de janam ton do saal pichhon sanghar vikhe hee beebee amaro jee daa janam hoeaa | us baad hor bettee anokhee hoee te sabh ton chhotte bette daatoo san | saare hee bache naavaan anusaar sevaabhaav te prabhoobhagatee vaale san | maataa kheevee ne vee bachiaan noo aisee sikhashaa ditee, sabh prabhoo bhagatee vich rahinde | beebee amaro baare

saadde itihaas ne likhiaa hai ki jiven bhagatee aapanaa sareer dhaar gurapitaa ghar janamee hove

bhagat dhaar bap apano upajee satigur dhaam |

sooraj prakaash, raas 1, ansoo 15

galaa at sureelaa, kantth kokilaa ate baanee baalapan vich hee kantth kar lee see |

beebee amaro jee pitaa guroo angad dev jee te maataa kheevee jee dee sangat sadakaa aatamak uchiaaeean chhohan lag pe san | putaree taan hundee hee uh hai jo kee gharaan noo sanvaaradee hai | jis ghar janam lave, authe chaj aachaar dee bhaavanaa bharadee hai te jis ghar jaave, aus noo sevaa kar reejhaandee hai| ih hee kaaran lagadaa hai ki gurooghar vich larrakee dee bahut prasansaa keetee hai | ik vaar jad maataa gangaa jee ne asees den vele putar guroo harigobind jee dee pitth te hath fer ke kihaa jorree rale taan use vakat guroo harigobind jee ne faramaaeaa see, maataa jee tuhaadde bachan sat han, jorree naheen bette panj honage par asees ih dio ki ghar ik larrakee hove taan ki grahisat daa sahee savaad vee aae te chaj aachaar vee| ghar vich mitthaas te chaj aachaar bharan yog dhee hee hundee hai| jis greh larrakee naheen, aus vich haualaapan ate adhooraapan aa jaandaa hai | grahisat noo viarath giaa jaano, jis ghar larrakee naheen |

seelakhaan kanayaa ik hove|

putree bin jag grahasat vigovai |

gurabilaas paatashaahee chheveen

maataa jee vee is gal noo sun barre prasan hoe | putaree hee hai, jo ki doosariaan noo aapanee grahinee naal aapamuhaare sikhiaa dee jaandee hai| je putaree noo changee sikhiaa hovegee taan hee taan age jaa ke doojiaan noo raah dikhaavegee | beebee amaro jee sahure ghar jaa ke aapane pitaa jee dee hee sikhiaa sadakaa roz savere japujee saahib daa paatth karade, aus ton baad hee koee doojaa kaaraj karade |

beebee amaro jad siaanee umar de hoe taan rishate aaun lag pe san | guroo angad dev jee ne bachee dee kurramaaee baasarake amritasar de nerrejo guroo amaradaas jee daa prakaas asathaan vee hai guroo amaradaas jee de sabh ton chhotte bharaa bhaaee maanak chand de putar baabaa jasoo naal kar ditee | jasoo de daadaa baabaa tejabhaan jee vee ik ughe vapaaree san | uh vee dheeraj, dharam te bhagatee dee moorat san | unhaan de chaare hee bette, guroo amaradaas jee, bhaaee eeshar daas jee jinhaan de sapatar bhaaee guradaas jee sana, baabaa khem raae te baabaa maanak chand aagiaakaar te bhagatee vaale san |

baasarake pindd, auh adatee pindd hai, jithon bhaaee amaradaas jee noo naa siraf jeevan raah miliaa, sagon sansaar noo sojhee vee ki jo kujh praapat karanaa hai, guroocharanaan ton | ithe hee baitth ke unhaan bhagatee keetee | bhaaee guradaas jee daa janam vee ithe hoeaa | bhaaee jasoo naate vajon guroo amaradaas jee de bhateeje san par aadar pitaa vaang hee dinde | ise karake beebee amaro jad viaahee aaee taan ddolaa unhaan de ghar hee utaariaa giaa see | ik hor anokhee baat ih ki guroo raamadaas jee de naanake vee ithe baasarake hee san|

beebee amaro jee noo baanee bahut kantth see | galaa vee at sureelaa see | amrit vele ih baanee parrhade taan inj lagadaa ki saaraa vaataavaran sugandhat ho giaa hai | saare baasarake vich is dee charachaa hon lagee ki bhaaee eeshar daas de ghar koee devee utaree hai| amrit vele utth ke beebee amaro jee sbad barre chaa naal parrhade san |

shabad baanee nit parrhan kar chaahu hai|

bansaavaleenaamaa

eis sur naal parrhade ki ras hee chhaa jaandaa | mahimaa prakaash de sbadaan vich

jad brahamachaaree baabaa amaradaas jee de gharon bagair an khaadhe hee chalaa giaa taan upar se raat parree| kuchh prashaad na keea ar na raat

ko soe | beebee amaro, guroo angad jee kee bettee, sree amaradaas jee ke bhateeje jasoo ko biaahee thee | jab pahir raat rahitee thee beebee amaro nit ishanaan kar ke baanee daa paatth karate the | ghar daa dhandaa haathon so karate the | jad beebee amaro baanee parrhan lagee tab saahib baitthe the ar barree chitaavanee men the | tab saahib ne sbad sunaa|

guroo angad dev jee baare itihaasakaar kahinde han ki uh roz bachiaan noo paas bitthaa baanee kantth karaaeaa karade | aus samen kise noo paas aaun dee aagiaa tak naheen see | kitanaa piaar karade honage bachiaan naal ki hamaayoon tak dee pravaah naa keetee| kitanee der uh kharraa dekhadaa hee rihaa bachon se hee guroo jee parache rahe | ih hee kaaran hai ki beebee amaro noo vee bahut baanee kantth see | ih prateet ho jaavegaa ki keval guroopataree hon de naate unhaan daa maan naheen see keetaa jaandaa sagon dooje arathaan vich sevaa simaran daa satikaar see | pitaa dee ditee sikhiaa anusaar beebee amaro jee sahure ghar vich aa ke vee nit savere paatth karade |

so jad guroo amaradaas jee noo sahiyaataree ih mihanaa maar gharon nikal giaa ki nigure kaa sang keea, janam giaa taan uh raat bhar sauan naa sake | prabhaat vele jad bharaa maanak chand de gharon mittheematthee baanee dee aavaaz guroo amaradaas jee de kanaan vich vee pee taan man ttikiaa lagaa| aap utth khalote te deevaar naal lag ke din charrhade tak sunade rahe|

bansaavaleenaame de kahin anusaar

eeh charachaa bahut nagar vich hoee|

changee mandee aakhe sune jo koee|

bolee dee satt karaaree hundee hai, par shabad dee chott jad pai jaae taan kauan sahaar sakadaa hai|

eik din jad us ghar baanee dee aavaaz naa aaee te baanee dee khich itanee see ki ghar jaa ke bhaabee bhaago noo kahin lage aj

auh baanee naheen sunee | baanee sunaan vaalee kithe hai|

mainoo uh bachan dee sunan dee hai chaah|

main door door sunadaa haan vaah |

bhaabee bhaago ne kihaa beebee amaro taan peke aapane pitaa kol gee hai ate tainoo uh baanee sunan dee khaahish hai

taan is de pitaa paas toon jaah |

uthe sun, bhaaven sikh, je tainoo hai chaah|

guroo amaradaas jee ne kihaa, jad nooh aave us noo kahinaa mainoo uthe lai jaave, jithe baanee daa somaa hai | main kad tak door baitthaa keval hee dhondaa ravaangaa | main taan us | some vich ddubakeean lagaaunaa chaahundaa haan | mainoo uthe lai jaan, eih mere te bahut barraa ahimaan hovegaa|

eeh mere naal tuseen karo ihasaan |

jad peke noo sidh karan taa mainoo sang lai jaan|

bhaabee ne kihaa jad aavegee taan naal lai jaan lee aakhaangee| bhaago kahiaa

hun taan uh peke ho gee|

fer jaae taan tainoo sang jaasee lee|

bansaavaleenaamaa, charan doojaa

kujh dinaan baad beebee amaro jee khaddoor saahib ton murr aae| amrit vele jad fir unhaan baanee parrhee taan baabaa amaradaas jee abharravaahe utth ke uthe hee aa puje jithe beebee jee daheen pe rirrakade san | uh maaroo mahalaa 1 daa paatth kar rahe san | pooraa shabad is prakaar hai

karanee kaagad man masavaanee buraa bhalaa due lekh pe |

jiau jiau kirat chalaae tiau chaleeai

tau gun naahee ant hare |1|

chit chetas kee nahee baavariaa |

har bisarat tere gun galiaa |1|rahaau|

jaalee rain jaal din hooaa jetee gharree faahee tetee||

ras ras chog chugeh nit faasahi

chhoottas moorre kavan gunee |2|

kaaeaa aaran man vich lohaa

panch agan tith laag rahee||

koeile paap parre tis aoopar

man jaliaa sanee chint bhee |3|

bheaa manoor kanchan fir hovai je gur milai tinehaa||

ek naam amrit ohu devai tau naanak trisattas dehaa ||8||

maaroo mahalaa 1, panaa 990

aus shabad vich jo man dee dasaa darasaaee gee see uh in bin baabaa amaradaas jee dee see | sbad daa bhaav hai din te raat jaal han | uddaaroo manakh jineean gharreean langh raheean han, eih toon viarath gavaa rihaa hain | kade sochiaa hee ki inhaan kararre jaalaan vichon nikalengaa kiven saadde amalaan de kaagaz te do tarhaan de lekh han bhale ate bure | jiharre lekh bahut hunde han manakh use paase val tturiaa jaa rihaa hai| he man toon sansaar te aaeaa taan is lee hain ki us maalak noo yaad karen par toon us deen dunee de maalak noo visaar baitthaa hain | jeevan tad hee safal hovegaa je toon us noo yaad karengaa |

sareer dee bhatthee vich man lohe paas, paapaan de koliaan daa dter lagaa hoeaa hai | kaam, krodh te laalach deean laattaan nikal raheean han | man hun sarr chukaa hai, jeev chintaa dee sanhee naal man noo chuk chuk ke pareshaan ho rihaa hai, bhaaven manakh manoor vee ho giaa hove par je guroo paaras mil jaave, jeev fir sonaa ho sakadaa hai, naam dee boottee vich bahut taakat hai|

eih shabad kee see, jiven chaatrik noo suaant boond milee hove | jiven moorachhat lachhaman noo hanoomaan dee liaaee sanjeevanee boottee mil gee hove |

ohale ho ke hee baabaa jee ne saaraa shabad suniaa | hiradaa veh turiaa| ik gurapataree, dooje amrit velaa, teeje guroo baanee, chauathe sharadhaa ate panjaven madhur kantth ton nikalee, hiradaa vinhadee hee gee | guroo amaradaas jee ne shabad dee samaapatee te beebee jee kolon puchhiaa putaree ih kis dee baanee hai te aj kal uh kithe han| beebee jee ne dasiaa ih sree guroo naanak dev jee dee baanee hai | hun uh jotee jot samaa ge han par sach de prachaar lee mere pitaa jee noo gadee de ge han | amaradaas jee ne kihaa main moeaa hoeaa see | mainoo inj lagadaa hai jiven mere vich jaan aa gee hai | meree dasaa use chaatrik dee niaaeen hai jis noo uh boond mil jaae, jis lee tarrap rihaa see | bettee mainoo uthe hee lai chal | mainoo ik vaaree fer uh shabad sunaa| giaanee giaan singh jee ne tavaareekh guroo khaalasaa vich likhiaa hai beebee jee sahuraa jee dee thaan jaan sankoch vich aa ge|

par use vakat sas bhaago jee aa ge| uh aapane diaur amaradaas jee dee dashaa jaan chukee see | unhaan aakhiaa bachee | parrhan dee sram naheen kareedee | ih sunaaunaa taan sagon dhan hundaa hai | sahuraa te baap iko jihe hunde han | sbad boladiaan kahee sram | khaddoor saahib jaan dee aagiaa ditee par gurapataree ne kihaa binaan guroo jee de sade main kis tarhaan jaa sakadee haan | hune hee aaee haan| jad bhaaee amaradaas jee ne kihaa bachaa toon saanoo lai chal, guroo jee kirapaa karenge | unhaan noo naal lai ke jaan naal uh kujh naheen aakhanage | beebee jee ne kihaa bhalaa jee, main fazar savere tusaadde saath chalengee| beebee amaro jee amaradaas jee noo khaddoor saahib lai ke aae| beebee jee unhaan noo baahar kharre kar guroo jee paas andar aae | guroo jee aap hee jaanee jaan san| unhaan kihaa ki jinhaan noo liaaee hain unhaan noo baahar kiaun kharraa kar aaeen | amaradaas jee charanaan upar dteh pe te kihaa

meharavaan mai tau charanaa ke aasare par aaeaa hai|

aadar sahit guroo jee kurram jaan amaradaas jee noo gale mile |

chhaatee naal lagaaunaa kee see maano amaradaas jee dee aatamaa noo paramaatamaa dee pachhaan ho gee | janam janam de viyog mitt ge | beebee amaro jee taan aagiaa paa baasarake aa ge par baabaa amaradaas jee uthe khaddoor hee ttik ge | inj jaano jiven kise keel liaa hove | guroo charanaan vich unhaan sabh kujh vaaran daa man banaa liaa | ih raah beebee amaro hee dikhaaeaa see | kitanee shakatee hai baanee vich jis har saal gangaa daa isnaan karan vaale yaataree noo darasnaan dee taangh lagaa ditee | beebee amaro dee amrit vele utthan te baanee parrhan dee barakat ne hee baabaa amaradaas jee noo khaddoor saahib sevaa vich jeevan bateet karan dee preranaa ditee | beebee jee daa ih praupakaar kade bhulaaun vaalaa naheen jinhaan dee preranaa sadakaa kauam noo niaasariaan de aasare, nitaaniaan de taan, niottiaan dee ott vaalaa teejaa paatashaah miliaa |

beebee jee dee samaadh baasarake pindd banee hoee hai|

beebee bhaanee

beebee bhaanee ik aisee itihaasak moorat hai jo razaa vich rahin vaalee see | gurooputaree, guroopatanee ate gurajananee hon ate gurasevak hon de naate unhaan de ang ang vich hukam te tturanaa, razaa vich rahinaa, naam noo drirrh karanaa ate simaran vasiaa hoeaa see | unhaan daa jeevan parrh prateet ho jaandaa hai ki duneean de kise vee dharam jaan samaaj vich inaa aadar maan aauarat noo praapat naheen jitanaa sikh dharam vich isataree noo ditaa giaa hai | beebee bhaanee noo jo maan sikh itihaas vich praapat hai, auh niraa guraputaree, gurapatanee, gurajananee karake naheen balak is kaaran hai ki uh sachee suchee aauarat see jis kaaran satikaar vajon har masatak jhuk jaandaa hai |

beebee bhaanee daa janam 21 maagh, 1591 mutaabik 19 janavaree, 1535 noo baasarake vikhe hoeaa | guroo amaradaas jee de gharon beebee manasaa devee de kahin te ki larrakee daa var dtoonddee taan guroo jee ne puchhiaa, larrakaa kaisaa honaa chaaheedaa hai taan beebee bhaanee daa sevaa vaalaa subhaa taan uh jaanade hee san taan unhaan kihaa aus varagaa jo din raat sevaa vich juttiaa rahindaa hai | taan guroo amaradaas jee kahin lage karamaan vaalee, auho jihaa taan uhee hai | beebee manasaa devee jee daa ishaaraa guroo raamadaas jee val see te guroo jee jaanade san ki unhaan varagaa do jahaanaan vich naheen hai | tavaareekh guroo khaalasaa vich vee likhiaa hai ki aap jee ne kihaa see man ichhat larrakaa mil giaa | eih bachan koee achanachet jaan subhaavik naheen san aakhe ge | guroo amaradaas jee taan bahut samen ton tak rahe san ki bhaaee jetthaa jee kaise saadhoo subhaa vaale san jo baasarake vikhe talaab nerre ghunganeean de thaal jo vechan

lee liaande san, talaab vich nahaa ke aae saadhooaan noo hee vanddadiaan khavaa aae san|

goeindavaal vich sevaa vich jutte dekh guroo jee ne asees ditee see | unhaan dekh liaa see ki bhaaee jetthaa jee dil de saaf te nimarataa vaale san | sataa te balavandd jee ne jin siriaa tinai savaariaa vaalee jo tuk uchaaree hai us daa vee ih hee bhaav see ki aap hee guroo amaradaas jee ne dtoonddalabh ke sohanaa banaaeaa | guroo raamadaas jee ne aap vee ishaare maatar raag maajh vich pichhon likhiaa

satigur mitr meraa baal sakhaaee |

raag maajh chaupade m 4, panaa 94

sikh itihaas ne ih vee likhiaa hai ki viaah de samen barre hee nimarataa bhare shabad bhaaee jetthaa jee ne aakhe san | unhaan hee bhaavaan noo pichhon guragadee dee zinmevaaree sanbhaalan vele guroo raamadaas jee ne raag goojaree de har ke jan satigur satapurakhaa binau krau gur paas de shabadaan vich duharaaeaa see | us sbad vich jiharree mukh gal guroo raamadaas jee ne kahee uh mere meet guradev keh ke guroo amaradaas jee noo sanbodhan karanaa see |

beebee bhaanee jee naal jetthaa jee daa viaah 18 faravaree 1554 noo ho giaa see |

beebee bhaanee guroo amaradaas jee dee sabh ton chhottee santaan see jis kaaran piaar naal inhaan noo laaddalee te mohanee vee aakhiaa jaandaa see | inhaan dee vaddee bhain beebee daanee see jis noo nidhaanee keh ke bulaande san| do veer san baabaa mohan jee te baabaa moharee jee | par sabh ton alag beebee bhaanee see | bachapan vich hee prabhoo bhagatee vich lage rahinde |

bhaau bhagatee daa roop san beebee bhaanee jee

bhaau bhagat ko tan jan bhaanee ate sevaa nit kare

....................

1. raamakalee kee vaar, panaa 968

aunhaan noo labhanaa hove jaan taan uh gur pitaa dee sevaa vich hunde jaan langar dee sevaa vich jutte

baitthee bhaanee deg sathaanaa|

pitaa dee aagiaa anusaar har kam karade | kheddan lee vee jaande taan guroo amaradaas jee kolon puchh ke | jo guroo jee aakhade saareean saheleean noo jaa sunaande |

gurapitaa aam tauar te ih shabad sunaande san

ihu jagat mamataa muaa jeevan kee bidh naeh |

gur kai bhaanai jo chalai taan jeevan padavee paeh |

goojaree kee vaar m 3, panaa 508

auh kheddadiaan saheleean noo aakhade hasanaa kudanaa koee buree gal naheen par inaa vee naheen honaa chaaheedaa ki prabhoo hee bhul jaave | jad kade saheleean tauakhalaa karadeean, sharam vich aaundeean taan uh aakhade saaddaa sabh daa raakhaa uhee guroo naanak hai | bhaanee jee saheleean noo ikatthaa kar kahinde ki aseen besamajh jeev leliaan vaang kheddade pe haan par kise noo pataa naheen ki mauat upar gaj rahee hai | saanoo ih hee ban aaundaa hai ki us noo simaree | fir guroo naanak dev jee dee tuk sunaande

ghar ghar eho paahuchaa sadarre nit pavan|

sadanahaaraa simareeai naanak se dih aavan |

sohilaa raag gaurree deepakee m 1, panaa 12

maataa manasaa devee jee vee ih hee upadesh dende ki sabh daa raakhaa guroo naanak hai| guroo ne saaddaa sabh daa mauat daa ddar laah ditaa hai| unhaan saanoo jaach sikhalaa ditee hai ki is duneean vich sukh te daragaah vich mukatee kiven lainee hai|

beebee daanee daa viaah bhaaee raamaa jee naal hoeaa see | chaahe doven javaaee gurooghar vich attatt vishavaas rakhade san, par bhaaee jetthaa jee daa sidak, hukamapaalanaa ate sevaa vich jutte rahinaa bhaaee raamaa

jee naalon kite uche san | dharamapreekhiaa hit guroo amaradaas jee ne ik vaar jad aapane dohaan javaaeean noo aapane baitthan lee dharrhe banaaun dee aagiaa keetee taan saaraa din dase anusaar bhaaee jetthaa jee te raamaa jee tharrhe banaaunde rahe | shaam noo guroo amaradaas jee bhaaee raamaa jee de tharrhe paas puje te faramaaeaa

eih to neekee naheen banaaee|

baitthan het na ham ko bhaaee|

fir changee tarhaan samajhaaeaa ki tharrhe uh kiho jihe chaahunde han | bhaaee raamaa jee chup kar ge| kujh niraash zaroor hoe par tharrhaa unhaan torr ddeg ditaa |

bhaaee jetthaa jee kol jaa ke guroo amaradaas jee ne bachan keetaa

hamare aashay tai neh lahayo

yathaa bataaee tay na karee |

bhaaee jetthaa jee ne use samen khushee naal tharrhaa giraa ditaa te khimaa vee mangee | guroo amaradaas jee ne naveen hadaaeit ditee | agale din fir doven hee tharrhe banaaun vich jutt ge | tharrhe usaran ton baad jad guroo amaradaas jee ne raamaa jee noo kihaa ki ih unhaan de dase mutaabik naheen baniaa, dtaah ke fir banaau hun daanee daa maalak bol utthiaa, jiven tusaan dasiaa, ause tarhaan hee banaaeaa | saare hee shalaaghaa kar rahe han, main kiven dtaah diaan eis ton changaa kiven ban jaaegaa

main kaise keh deh dtahaaee

eis te aachhee kiaa ban jaaee|

par tharrhaa unhaan fir vee giraa hee ditaa | guroo amaradaas jee ne bhaaee jetthaa jee noo kihaa ki tharrhe hadaaeit anusaar naheen banaae taan bhaaee jetthaa jee ne kihaa saaddee mat thorrhee hai, tuseen agaadh te agam ho| so galatee noo khimaa kar ke, changee tarhaan samajhaa dio taan ki main thorrhee samajh vaalaa us noo lagan naal banaa sakaan |

jis prakaar kee deh bataae|

hit raaveh ke abeh banaae |

teesare din raamaa jee ne sarradebhujade tharrhaa banaaeaa te jetthaa jee ne sharadhaa, lagan te piaar naal usaar ditaa | guroo amaradaas jee ne raamaa jee paas jaa ke kihaa, raame| us tarhaan naheen banaaeaa, jiven aakh giaa saan | ih saadde pasand naheen hai

neh pasand ih aae hamaare

jim chaahat tim naheen sudhaare |

bhaaee raamaa jee, jinhaan ne kintoo noo saare giaanaan daa mool samajh rakhiaa see, bol pe te aakhan lage, jiven tuseen dasade ho, aus mutaabak main saaraa bal te budh lagaa ke banaandaa haan | hun mere vas dee gal naheen, kise hor kolon banavaa lavo | asal gal ih hai ki tuseen biradh hon kaaran aap hee bhul jaande ho ki kiven dasiaa see te tuhaanoo tharrhaa pasand naheen aaundaa | is vich meraa kee dosh hai

aap kahahu jim bisare fer

eis meh dosh hai kayaa mer|

eih sun guroo amaradaas jee ne siraf musakaraa ditaa | bhaaee jetthaa jee kol jaa ke aakhiaa, tharrhaa mere pasand naheen, bilakul hee ulatt banaaeaa hai | razaa noo manan vaale jetthaa jee ne kihaa, main anajaan haan, nit bhulanahaar haan, tuseen sadaa bakhashand ho, galateean noo chitaarade naheen | tuseen taan samajhaa jaande ho par main thorrhee mat hon kaaran us mutaabak ttur naheen sakadaa | so aapanee khaas rahimat karo taan ki main aap jee de dase mutaabak tharrhaa banaa sakaan

neekee bhaant bhaakh samajhaavau |

main matimand abhaag vichaaraa|

jaan sakiau keh kahayo tumaaraa |

guroo amaradaas jee bahut prasan hoe te sabh noo sunaa ke aakhiaa