ਕਮਲ-ਬੰਧ, ਧਨੁਖ, ਚੌਰੀ ਇਤਿਆਦੀ ਚਿਤ੍ਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪਰ ਅਜੇਹੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਅਰਥ ਕਰਨੇ ਨੂੰ ਕਠਿਨਾਈ ਪੈਂਦੀ ਏ ਸੋ ਕਵੀ ਅਜੇਹੀਆਂ ਰਚਨਾਆਂ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਈ ਹਨ । ਅਸਤੂ ਭੂਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਕਾਮ ਧੇਨੂੰ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ : (ਇਹ ਇੱਕ ਛੰਦ ਦੇ ੭x੪=੨੮ ਛੰਦ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।)

ਧੁਵ ਜੋ	ਗੁਰਤਾ	ਤਿਨ ਕੋ	ਗੁਰੂ ਭੂਸ਼ਨ	ਦਾਨਿ ਬੜੋ	ਗਿਰਜਾ	ਪਿਵ ਹੈ
ਹੁਵ ਜੋ	ਹਰਤਾ	ਰਿਨ ਕੋ	ਤਰੂ ਭੂਸ਼ਨ	ਦਾਨਿ ਬੜੋ	ਸਿਰਜਾ	ਛਿਵ ਹੈ
ਭੁਵ ਜੋ	ਭਰਤਾ	ਦਿਨ ਕੋ	ਨਰੂ ਭੂਸ਼ਨ	ਦਾਨਿ ਬੜੋ	ਸਰਜਾ	ਸਿਵ ਹੈ
ਤੁਵ ਜੋ	ਕਰਤਾ	ਇਨ ਕੋ	ਅਰੂ ਭੂਸ਼ਨ	ਦਾਨਿ ਬੜੋ	ਬਰਜਾ	ਨਿਵ ਹੈ

 

ਹੀਰ ਮਃ ਫ਼ਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ 'ਚ ਦੋ ਚਿੱਠੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੀਰ ਵੱਲੋਂ ਰਾਂਝੇ ਨੂੰ ਤੇ ਫੇਰ ਰਾਂਝੇ ਵੱਲੋਂ ਹੀਰ ਨੂੰ । ਇੱਕ ਤੁਕ ਫਾਰਸੀ ਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੀ ਪੰਜਾਬੀ । ਸਰਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਜਾਓ, ਚਾਹੇ ਇਕੱਲੀ ਫਾਰਸੀ ਦੀ, ਭਾਂਵੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ । ਤਾਤ ਪਰਯ ਇਕੋ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਚਿੱਠਿਆਂ ਤਿੰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਨਮੂਨਾ ਇਹ ਹੈ :-                            ਰਾਂਝਾ । ਐ ਯਾਰ ਦਿਲਦਾਰ ਗ਼ਮਖਵਾਰ ਦਿਲਬਰ ਵਫਾਦਾਰ ਮਹਰਮ ਇਸਰਾਰ ਦਿਲਬਰ ਪਯਾਰੇ ਪਯਾਰੇ ਸੋਹਨੇ ਸਾਰੇ ਸਾਰੇ ਪੀਰਾਂ ਤਾਰੇ ਤਾਰੇ ਤਾਰ ਰਾਂਝਾ ।

ਐ ਮਾਹ ਰੋਸ਼ਨ ਵੈ ਗੁਲਿ ਗੁਲਸ਼ਨ ਐ ਸਰੂਏ ਰਵਾਂ ਜੂਇਬਾਰ ਰਾਂਝਾ ।

ਤੇਰੇ ਰੂਪ ਸਰੂਪ ਅਨੂਪ ਵਾਲੀ ਰਹੇ ਸਦਾ ਬਹਾਰ ਬਹਾਰ ਰਾਂਝਾ ।

ਹਮਹ ਸਾਲ ਹਮਹ ਰੋਜ਼ ਹਮਹ ਸਾਅਤ ਹਮਹ ਹਾਲ ਬਾਸ਼ੀ ਕਾਰਗਾਰ ।