Back ArrowLogo
Info
Profile

ਜਿੱਥੋਂ ਕਿ ੧੦ ਲੱਖ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਮਾਮਲਾ ਆਉਂਦਾ ਸੀ, ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ੧੦ ਹਜ਼ਾਰ ਸਵਾਰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਰੱਖਣ ਲੱਗਾ। ਮਨੀਵਾਲ ਕਲਾਨੌਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਰਲਾ ਦਬੋਨ ਝੋਰਾ ਮਕਨਾ ਪੁਰ, ਮੇਘਵਾਲ, ਉਰਮਰ ਟਾਂਡਾ, ਸਰੀਹਾ ਮਿਆਨੀ ਆਦਿਕ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਫਿਰ ਇਸ ਨੇ ਜਸਵਾਲਾ, ਅਨਾਰਪੁਰ, ਦੀਪਾਲਪੁਰ, ਚੰਬਾ, ਹਰੀਪੁਰ, ਕਟੋਚੀ ਆਦਿਕ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀ ਸੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਕੇ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਯਾ ਸਾਲਾਨਾ ਖਰਾਜ ਲੈਣਾ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਕੇ ਚਲਾ ਆਇਆ ਤੇ ਹਲਵਾਰਾ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕਿ ਰਾਵੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਹੈ ਇੱਕ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾ ਕੇ ਓਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਮਾਲੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ੪੦੦੦ ਸਵਾਰ ਸਮੇਤ ਛੱਡ ਆਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖ ਭਾਲ ਰੱਖਣ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਜਾਗੀਰਾਂ ਦੇ ਕੇ ਮੁਲਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ।

ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਚਿਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਰਦਾਰ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਲ ਭੰਗੀਆਂ ਦੀ ਮਿਸਲ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਤਾਪਵਾਨ ਹੋ ਗਈ। ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਅਣਬਣ ਰਿਹਾ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਕਿੰਤੂ ਇਹ ਏਨਾ ਬਹਾਦਰ ਸੀ ਕਿ ਓਹਨੂੰ ਕਦੇ ਇਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਏ ਨੇ ਸ੍ਰ. ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਕਿੰਤੂ ਬਾਕੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਬਹੁਮੁਲਾ ਸਰੋਪਾਓ ਦੇ ਕੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਓਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਸਰਦਾਰ ਇੰਨੀਆਂ ਚੜ੍ਹਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਦੀ ਮਨੀਂਦੀ ਸੀ। ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਵੇਰ ਕਟੋਚੀ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਜੈ ਸਿੰਘ ਘਨੱਯਾ ਵਾਲੇ ਦੀ ਮਿਸਲ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਇਸ ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਕਿੰਤੂ ਹਰ ਵਾਰ ਭਾਂਜ ਖਾ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਸ਼ਵਰਜਵਾਨ, ਤੇਜਸ੍ਵੀ ਤੇ ਪ੍ਰਤਾਪੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਗਿਰਦ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਆਦਮੀ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਆਮ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਨੋਟਿਸ ਲੈਣਾ ਪਿਆ। ਸਰਦਾਰ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ, ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ, ਸਰਦਾਰ ਜੈ ਸਿੰਘ ਘਨੱਯਾ ਆਦਿਕ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ੧੮੩੧ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਸੋਧ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। 8 ਸਾਲ ਤੱਕ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਰਹੀ। ਇਸ ਦਾ ਭਰਾ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਦੂਜਾ ਭਰਾ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਸਿੰਘ ਫੱਟੜ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁੱਜਾ ਅਤੇ ਹਰ ਹਾਲ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ੧੮੩੫ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਨੂੰ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਛੱਡ ਕੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਪਾਸੇ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਕਿੰਤੂ ਇਹ ਬੜਾ ਦਲੇਰ ਤੇ ਸਿਆਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਇਹਨੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਹਿੰਮਤ ਨਾ ਹਾਰੀ। ਉੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ੪੦੦੦ ਸਵਾਰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਰੱਖ ਕੇ ਸੋਧ ਦਾ ਕੰਮ ਨਾ ਛੱਡਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਾਹਿਬ ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲੜਕੇ ਜੋਧ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਰੱਖ ਲੀਤਾ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਹਾਂਸੀ ਹਿਸਾਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੌਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਦਿਨ ਹਿਸਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਆਇਆ ਤੇ ਫਰਯਾਦ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਕਮ ਨੇ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਓਸ ਵੇਲੇ ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਸਵਾਰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਓਥੇ ਪੁੱਜਾ। ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਵਾਈ ਸੁਣ ਹਾਕਮ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿੱਕਲਿਆ। ਘਮਸਾਣ ਦਾ ਜੰਗ ਮਚ ਗਿਆ। ਖਾਲਸੇ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਬਹੁਮੁੱਲੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਹੂਲ ਕੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਦੇ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਆਂਦਾ ਤੇ ਹਾਕਮ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ। ਹਾਕਮ ਦੇ ਇਸ ਅਨਿਆਏ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਹੋਈ। ਦੋਸ਼ੀ ਸਾਬਤ ਹੋਣ ਤੇ ਪ੍ਰਾਣ ਦੰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

9 / 243
Previous
Next