ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਦੁਖ ਦੇਖ ਦੇਖ ਦਿਲ

ਦਬਦਾ ਦਬਦਾ ਜਾਂਦਾ,

ਅੰਦਰਲਾ ਪੰਘਰ ਵਗ ਟੁਰਦਾ

ਨੈਣੋਂ ਨੀਰ ਵਸਾਂਦਾ,

ਫਿਰ ਬੀ ਦਰਦ ਨ ਘਟੇ ਜਗਤ ਦਾ

ਚਾਹੇ ਆਪਾ ਵਾਰੋ,

ਪਰ ਪੱਥਰ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆਂ ਜਾਂਦਾ

ਦਰਦ ਦੇਖ ਦੁਖ ਆਂਦਾ ।੪੬।

40. ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਤੇ ਕਰਮ

'ਤੂੰ ਪਾਪੀ' 'ਤੂੰ ਪਾਪੀ' ਕਹਿ ਕਹਿ

ਪੰਡਤ ਜਿੰਦ ਸੁਕਾਈ,

ਬਖਸ਼ਣ ਵਾਲਾ ਮਿੱਤੋਂ ਬਾਹਰ,

ਅਸੀਂ ਮਿੱਤ ਵਿਚ ਭਾਈ,

ਮਿਤ ਵਾਲੇ ਦੇ ਕਰਮ ਅਮਿੱਤੇ

ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ,

ਬਖਸ਼ ਅਮਿੱਤੇ ਦੀ ਜਿਤ ਪਾਊ

ਮਿਤ ਦੇ ਕਰਮ ਉਡਾਈ ।੪੭।

41. ਬਰਦਾ ਕਿ ਮਾਲਕ ?

ਇਕ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਫਿਰੇ ਆਦਮੀ

ਗਲ ਵਿਚ ਫੱਟੀ ਪਾਈ,-

ਫੱਟੀ ਤੇ ਲਿਖਿਆ, 'ਮੈਂ ਬਰਦਾ,

ਵਿਕਾਂ, ਲਓ ਕੁਈ ਭਾਈ',

ਲੈਣ ਲਗੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸਿ ਕਹਿਆ :

'ਏ ਮਾਲਕ ਨਹੀਂ ਟੋਲੇ,

ਏਸ ਭੇਸ ਇਹ ਬਰਦਾ ਲੱਭੇ,

ਚਾਹੇ ਹੁਕਮ ਚਲਾਈ' ।੪੮।

ਆਪਾ ਉਛਲ ਉਛਾਲੇ ਖਾਵੇ,

ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਰਸ ਆਵੇ,

ਰਸ ਦੂਏ ਵਿਚ ਕਿੱਥੋਂ ਧਰਿਆ

ਜੋ ਤੈਨੂੰ ਭਰਮਾਵੇ ?

ਰਸ ਅਪਣਾ ਜੋ ਲਖੇਂ ਦੂਏ ਤੋਂ

ਤੇਰਾ ਹਈ ਉਛਾਲਾ,-

ਸਮਝ, ਸੰਭਾਲ, ਉਛਾਲ ਆਪਣਾ,

ਟੋਟਾ ਫੇਰ ਨ ਆਵੇ ।੪੯।

43. ਰੌਸ਼ਨ ਆਰਾ (ਸਮਾਧ 'ਚੋਂ)

ਕਿਉਂ ਜਕਦੇ ਹਨ ਕਦਮ ਤੁਸਾਡੇ

ਬਾਗ਼ ਅਸਾਡਾ ਵੜਦੇ ?

ਅਰਜ਼ ਨ ਕਰਦੇ, ਮੰਗ ਨ ਮੰਗਦੇ,

ਪੱਲਾ ਅਸੀਂ ਨ ਫੜਦੇ,

ਖ਼ਾਕ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਖਾਕ ਹੋ ਗਏ

ਹੈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਇਕ ਬਾਕੀ,

ਭਲਾ ਜਿ 'ਸਾਡੀ ਯਾਦ' ਕਦੇ ਇਹ

ਦਿਲ ਤੁਹਾਡੇ ਮੁੜ ਜੜਦੇ ।੫੦।

44. ਰੌਸ਼ਨ ਆਰਾ ਯਾਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ

ਮੇਰੀ ਕਬਰ ਉਦਾਲੇ ਕੁਦਰਤ

ਬਾਗ਼ ਸੁਹਾਵਾ ਲਾਇਆ,-

ਬਾਗ਼ ਸੈਰ ਨੂੰ ਸਭ ਕੁਈ ਆਵੇ

ਕਬਰੋਂ ਪਰੇ ਰਹਾਇਆ,-

ਲੋਥ ਨਹੀਂ, ਵੇ ਲੋਕੋ ! ਮੈਂ ਹਾਂ,

ਕਿਉਂ ਜਕਦੇ ਤੇ ਹਟਦੇ ?

ਫੁਲ, ਫਲ, ਫਲੀ, ਕਲੀ ਤੇ ਪੱਤੇ

ਮਹੀਓਂ ਰੂਪ ਵਟਾਇਆ ।੫੧।