Definition
ਸੰ. सरस ਸੰਗ੍ਯਾ- ਤਾਲ. "ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ." (ਸ੍ਰੀ ਅਃ ਮਃ ੧) "ਨਉ ਸਰ ਸੁਭਰ ਦਸਵੈਂ ਪੂਰੇ." (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ਇਸ ਥਾਂ ਸਰ ਦਾ ਅਰਥ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਹਨ। ੨. ਜਲ. "ਭਾਣੈ ਥਲ ਸਿਰਿ ਸਰ ਵਹੈ." (ਸੂਹੀ ਮਃ ੧. ਸੁਚਜੀ) ਟਿੱਬੇ ਉੱਪਰ ਪਾਨੀ ਵਹੈ। ੩. शर. ਸ਼ਰ. ਤੀਰ. ਬਾਣ. "ਸਰ ਸੰਧੈ ਆਗਾਸ ਕਉ." (ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਃ ੨) ੪. ਕਾਨਾ. ਸਰਕੁੜੇ ਦਾ ਕਾਨਾ. "ਆਪੇ ਧਨੁਖ ਆਪੇ ਸਰ ਬਾਣਾ." (ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਃ ੧) ਆਪੇ ਕਾਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ। ੫. ਪੰਜ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਬਾਣ ਮੰਨੇ ਹਨ। ੬. ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਲਾਈ। ੭. ਖਸ. ਉਸ਼ੀਰ। ੮. ਪ੍ਰਾ. ਯੋਗ੍ਯ ਸਮਾ. ਮੁਨਾਸਿਬ ਵੇਲਾ. "ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ." (ਸੋਰ ਮਃ ੧) ੯. ਤੁੱਲ. ਬਰਾਬਰ. "ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ." (ਭੈਰ ਨਾਮਦੇਵ) ੧੦. ਸਮੁੰਦਰ. ਸਾਗਰ। ੧੧. ਸ੍ਵਾਸ. ਸੁਰ. ਦਮ. "ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕ ਸਰ ਹੋਈ." (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਨਾਕਦਮ ਹੋਈ। ੧੨. ਫ਼ਾ. [سر] ਸਿਰ. ਸੀਸ. "ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਰਿਫਤਹ." (ਤਿਲੰ ਮਃ ੧) "ਨ ਅਕਲ ਸਰ." (ਵਾਰ ਸਾਰ ਮਃ ੧) ੧੩. ਫਤੇ. ਜਿੱਤ. "ਦੇਸ ਸਰਬ ਸਰ ਕੀਨੋ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ੧੪. ਸਰਦਾਰ। ੧੫. ਅ਼. [شر] ਸ਼ੱਰ. ਬਦੀ. ਬੁਰਾਈ। ੧੬. ਡਿੰਗ. ਸਰ. ਦੁੱਧ.
Source: Mahankosh
Shahmukhi : سر
Meaning in English
nominative form of ਸਰਨਾ
Source: Punjabi Dictionary
Definition
ਸੰ. सरस ਸੰਗ੍ਯਾ- ਤਾਲ. "ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ." (ਸ੍ਰੀ ਅਃ ਮਃ ੧) "ਨਉ ਸਰ ਸੁਭਰ ਦਸਵੈਂ ਪੂਰੇ." (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ਇਸ ਥਾਂ ਸਰ ਦਾ ਅਰਥ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਹਨ। ੨. ਜਲ. "ਭਾਣੈ ਥਲ ਸਿਰਿ ਸਰ ਵਹੈ." (ਸੂਹੀ ਮਃ ੧. ਸੁਚਜੀ) ਟਿੱਬੇ ਉੱਪਰ ਪਾਨੀ ਵਹੈ। ੩. शर. ਸ਼ਰ. ਤੀਰ. ਬਾਣ. "ਸਰ ਸੰਧੈ ਆਗਾਸ ਕਉ." (ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਃ ੨) ੪. ਕਾਨਾ. ਸਰਕੁੜੇ ਦਾ ਕਾਨਾ. "ਆਪੇ ਧਨੁਖ ਆਪੇ ਸਰ ਬਾਣਾ." (ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਃ ੧) ਆਪੇ ਕਾਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ। ੫. ਪੰਜ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਬਾਣ ਮੰਨੇ ਹਨ। ੬. ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਲਾਈ। ੭. ਖਸ. ਉਸ਼ੀਰ। ੮. ਪ੍ਰਾ. ਯੋਗ੍ਯ ਸਮਾ. ਮੁਨਾਸਿਬ ਵੇਲਾ. "ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ." (ਸੋਰ ਮਃ ੧) ੯. ਤੁੱਲ. ਬਰਾਬਰ. "ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ." (ਭੈਰ ਨਾਮਦੇਵ) ੧੦. ਸਮੁੰਦਰ. ਸਾਗਰ। ੧੧. ਸ੍ਵਾਸ. ਸੁਰ. ਦਮ. "ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕ ਸਰ ਹੋਈ." (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਨਾਕਦਮ ਹੋਈ। ੧੨. ਫ਼ਾ. [سر] ਸਿਰ. ਸੀਸ. "ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਰਿਫਤਹ." (ਤਿਲੰ ਮਃ ੧) "ਨ ਅਕਲ ਸਰ." (ਵਾਰ ਸਾਰ ਮਃ ੧) ੧੩. ਫਤੇ. ਜਿੱਤ. "ਦੇਸ ਸਰਬ ਸਰ ਕੀਨੋ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ੧੪. ਸਰਦਾਰ। ੧੫. ਅ਼. [شر] ਸ਼ੱਰ. ਬਦੀ. ਬੁਰਾਈ। ੧੬. ਡਿੰਗ. ਸਰ. ਦੁੱਧ.
Source: Mahankosh
Shahmukhi : سر
Meaning in English
leaves of elephant grass or other reed plants; trump
Source: Punjabi Dictionary
Definition
ਸੰ. सरस ਸੰਗ੍ਯਾ- ਤਾਲ. "ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ." (ਸ੍ਰੀ ਅਃ ਮਃ ੧) "ਨਉ ਸਰ ਸੁਭਰ ਦਸਵੈਂ ਪੂਰੇ." (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ਇਸ ਥਾਂ ਸਰ ਦਾ ਅਰਥ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਹਨ। ੨. ਜਲ. "ਭਾਣੈ ਥਲ ਸਿਰਿ ਸਰ ਵਹੈ." (ਸੂਹੀ ਮਃ ੧. ਸੁਚਜੀ) ਟਿੱਬੇ ਉੱਪਰ ਪਾਨੀ ਵਹੈ। ੩. शर. ਸ਼ਰ. ਤੀਰ. ਬਾਣ. "ਸਰ ਸੰਧੈ ਆਗਾਸ ਕਉ." (ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਃ ੨) ੪. ਕਾਨਾ. ਸਰਕੁੜੇ ਦਾ ਕਾਨਾ. "ਆਪੇ ਧਨੁਖ ਆਪੇ ਸਰ ਬਾਣਾ." (ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਃ ੧) ਆਪੇ ਕਾਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ। ੫. ਪੰਜ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਬਾਣ ਮੰਨੇ ਹਨ। ੬. ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਲਾਈ। ੭. ਖਸ. ਉਸ਼ੀਰ। ੮. ਪ੍ਰਾ. ਯੋਗ੍ਯ ਸਮਾ. ਮੁਨਾਸਿਬ ਵੇਲਾ. "ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ." (ਸੋਰ ਮਃ ੧) ੯. ਤੁੱਲ. ਬਰਾਬਰ. "ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ." (ਭੈਰ ਨਾਮਦੇਵ) ੧੦. ਸਮੁੰਦਰ. ਸਾਗਰ। ੧੧. ਸ੍ਵਾਸ. ਸੁਰ. ਦਮ. "ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕ ਸਰ ਹੋਈ." (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਨਾਕਦਮ ਹੋਈ। ੧੨. ਫ਼ਾ. [سر] ਸਿਰ. ਸੀਸ. "ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਰਿਫਤਹ." (ਤਿਲੰ ਮਃ ੧) "ਨ ਅਕਲ ਸਰ." (ਵਾਰ ਸਾਰ ਮਃ ੧) ੧੩. ਫਤੇ. ਜਿੱਤ. "ਦੇਸ ਸਰਬ ਸਰ ਕੀਨੋ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ੧੪. ਸਰਦਾਰ। ੧੫. ਅ਼. [شر] ਸ਼ੱਰ. ਬਦੀ. ਬੁਰਾਈ। ੧੬. ਡਿੰਗ. ਸਰ. ਦੁੱਧ.
Source: Mahankosh
Shahmukhi : سر
Meaning in English
see ਸਿਰ , head; same as ਸਰੋਵਰ , sacred tank or lake; sir
Source: Punjabi Dictionary
Definition
ਸੰ. सरस ਸੰਗ੍ਯਾ- ਤਾਲ. "ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ." (ਸ੍ਰੀ ਅਃ ਮਃ ੧) "ਨਉ ਸਰ ਸੁਭਰ ਦਸਵੈਂ ਪੂਰੇ." (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ਇਸ ਥਾਂ ਸਰ ਦਾ ਅਰਥ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਹਨ। ੨. ਜਲ. "ਭਾਣੈ ਥਲ ਸਿਰਿ ਸਰ ਵਹੈ." (ਸੂਹੀ ਮਃ ੧. ਸੁਚਜੀ) ਟਿੱਬੇ ਉੱਪਰ ਪਾਨੀ ਵਹੈ। ੩. शर. ਸ਼ਰ. ਤੀਰ. ਬਾਣ. "ਸਰ ਸੰਧੈ ਆਗਾਸ ਕਉ." (ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਃ ੨) ੪. ਕਾਨਾ. ਸਰਕੁੜੇ ਦਾ ਕਾਨਾ. "ਆਪੇ ਧਨੁਖ ਆਪੇ ਸਰ ਬਾਣਾ." (ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਃ ੧) ਆਪੇ ਕਾਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ। ੫. ਪੰਜ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਬਾਣ ਮੰਨੇ ਹਨ। ੬. ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਲਾਈ। ੭. ਖਸ. ਉਸ਼ੀਰ। ੮. ਪ੍ਰਾ. ਯੋਗ੍ਯ ਸਮਾ. ਮੁਨਾਸਿਬ ਵੇਲਾ. "ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ." (ਸੋਰ ਮਃ ੧) ੯. ਤੁੱਲ. ਬਰਾਬਰ. "ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ." (ਭੈਰ ਨਾਮਦੇਵ) ੧੦. ਸਮੁੰਦਰ. ਸਾਗਰ। ੧੧. ਸ੍ਵਾਸ. ਸੁਰ. ਦਮ. "ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕ ਸਰ ਹੋਈ." (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਨਾਕਦਮ ਹੋਈ। ੧੨. ਫ਼ਾ. [سر] ਸਿਰ. ਸੀਸ. "ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਰਿਫਤਹ." (ਤਿਲੰ ਮਃ ੧) "ਨ ਅਕਲ ਸਰ." (ਵਾਰ ਸਾਰ ਮਃ ੧) ੧੩. ਫਤੇ. ਜਿੱਤ. "ਦੇਸ ਸਰਬ ਸਰ ਕੀਨੋ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ੧੪. ਸਰਦਾਰ। ੧੫. ਅ਼. [شر] ਸ਼ੱਰ. ਬਦੀ. ਬੁਰਾਈ। ੧੬. ਡਿੰਗ. ਸਰ. ਦੁੱਧ.
Source: Mahankosh
Shahmukhi : سر
Meaning in English
conquered
Source: Punjabi Dictionary
SAR
Meaning in English2
s. m, nk, a pool; a secret, a mystery; a kind of reed, the leaf or grassy part of the reed Saccharum Sara, Nat. Ord. Gramineæ, used for thatching, making mats and also for fodder;—s. f. Victory, length (in time and space);—a. Straight like an arrow (used of a reed):—sar áuṉá, v. n. To comprehend or understand a secret or mystery:—sar deṉí, v. n. To protract, to let out the string of a kite; to knot a piece of cord:—sar hoṉá, v. n. To be conquered:—sar garoh, s. m. A commander of troops, a leader of a company, the chief of a company of ascetics:—sar garohí, s. f. The office of a Sar garoh:—sarguṉ, a. Possessing all qualities, endowed with all attributes, a title of God:—sar jáṉá, v. n. To be equal in a game, to suffice or complete shares in sharing any thing; to pass wind:—sarjít, a. Victorious, superior, powerful:—sar karná, v. a. To conquer; to subdue, to bring to a successful issue; to adjust, to prepare, to rectify, to put in order, to open the tube of a huqqá:—jaiṇdí sar chhikíje unkanúṇ apṉe chhipar dá ḍar rakhíjí. If you pilfer a man's grass fear him lest he take your own thatch.—Prov.
Source:THE PANJABI DICTIONARY-Bhai Maya Singh