ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਨਸਪੈਕਸ਼ਨ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਚੇਚੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਚੌਗਿਰਦਾ ਵੀ ਉਚੇਚੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਸਾਡੀ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਆਇਆ ਉਦੋਂ ਉਰਦੂ ਦਾ ਪੀਰੀਅਡ ਸੀ। ਉਰਦੂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮਾਸਟਰ ਤੇਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਅਤੇ ਹੈਡਮਾਸਟਰ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਕਲਾਸ ਵੱਲ ਆਉਂਦੇ ਵੇਖ ਕੇ ਉਰਦੂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਮੁਰੱਕਾ ਅਦਬ' ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਆਖਿਆ। ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਡੈਸਕਾਂ ਉੱਤੇ ਟਿਕਾ ਲਈਆਂ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਕਿਹੜੇ ਸਫੇ ਉੱਤੋਂ ਖੋਲ੍ਹਣੀ ਹੈ। ਹੈਡਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਮਾਸਟਰ ਤੇਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਲਾਸ ਦੇ ਪਿਛਵਾੜੇ, ਰੂਪ ਲਾਲ ਦੇ ਲਾਗੇ ਜਾ ਖਲੋਤੇ। ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਜਿਹਾ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ, "ਕੀ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹੋ, ਬਰਖ਼ੁਰਦਾਰ ?"
ਰਾਜ ਨੇ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਉਰਦੂ, ਜੀ।"
ਰਾਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਡੈਸਕ ਉੱਤੇ ਪਈ ਕਿਤਾਸ ਚੁੱਕ ਕੇ ਖੋਲ੍ਹਦਿਆਂ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਦੂਜਾ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, "ਹੱਛਾ ਬਈ, ਉਰਦੂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਹੈ ?"
ਇਸ ਵੇਰ ਸਾਰੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਮੁਰੱਕਾ ਅਦਬ ।"
ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਕਹਿ ਕੇ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ, "ਮੁਰੱਕਾ ਅਦਬ ਦੇ ਮਾਅਨੇ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?"
ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਪੱਸਰ ਗਈ। ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਕੇ ਆਖਿਆ, "ਕਿਉਂ ਬਈ, ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ?" ਰਾਜ ਨੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਈ ਖਲੋਤਿਆਂ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜੀ ।"
ਜਦੋਂ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਰਾਜ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਰੂਪ ਲਾਲ ਨੇ ਡਰਦਿਆਂ ਡਰਦਿਆਂ ਹੱਥ ਉੱਚਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਦੇ ਖੜੇ ਹੱਥ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦੀ, ਮਾਸਟਰ ਤੇਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਲਾਲ ਦਬਾਅ ਕੇ ਡੈਸਕ ਨਾਲ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਇਸ ਕੋਲੋਂ ਮਾਅਨੇ ਪੁੱਛ ਲਏ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਨਾਲਾਇਕ ਕੀ ਅੰਟ-ਸ਼ੰਟ ਬਕ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਏਥੇ ਖਲੋਤੇ ਰਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਾਜ ਦੇ ਇਸ ਉੱਤਰ ਨੇ ਕਿ 'ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ । ਉਹ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਰਾਜ ਦੀ ਮੂਰਖਤਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਨਾਰਾਜ਼ ਸਨ। ਰੂਪ ਲਾਲ ਨੂੰ ਇਕ ਹੋਰ ਮੂਰਖਤਾ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਕੇ ਉਹ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਜਲੂਸ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਢਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ।
ਪਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਗਲਤ ਸੀ। ਰੂਪ ਲਾਲ ਨੂੰ 'ਮੁਰੱਕਾ ਅਦਬ' ਦੇ ਮਾਅਨੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕੂਲੋਂ ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਬੱਬੇਹਾਲੀ,
