ਸੌਂ ਜਾ ਨੀ ਭਲੀਏ

ਅੰਬਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ

ਬਿਰਹਾ ਜੁ ਬੈਠੜਾ

ਤੇ ਗਲ ਵਿਚ ਗੀਤ ਸੁਰੀਲੜਾ

ਇਮਰੋਜ਼ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਬ ਦੇ ਉਹ ਬੂਟੇ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਕਿਹੜੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਹਰਾ ਹੋਵੇਂਗਾ ?

ਇਮਰੋਜ਼ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੰਨ ਦੇ ਪਰਛਾਵਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਉਤਰੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿਚ ਆ ਗਏ।

"ਇਕ ਦਿਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ (ਇਮਰੋਜ਼ ਨੂੰ) ਕੋਈ ਘਰ ਲੈ ਆਇਆ। ਉਹ ਬੰਬਈ ਤੋਂ ਪਰਤੇ ਇਕ ਪੇਂਟਰ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ, 'ਇਮਰੋਜ਼’… ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਅਸਲੋਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਜਿਹੇ ਲੱਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਬਿਲਕੁਲ ਬੋਲਦੇ ਹੀ ਨਾ ਹੋਣ, ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਕੁਝ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ।"

...ਮੇਰੀ ਸੋਚਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਟੁੱਟੀ। ਕੇਕ ਲੈ ਕੇ ਇਮਰੋਜ਼ ਜੀ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆਏ ਤੇ ਬੋਲੇ, "ਅੱਜ ਮਾਜਾ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ।"

ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਮਾਜਾ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਨੇ। ਇਹ ਗੱਲ ਮੈਨੂੰ ਪਿੱਛੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਸਪੇਨਿਸ਼ ਨਾਵਲ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਨਾਇਕ