ਚੌਦ੍ਹਾਂ

"ਮਰਦ ਨੇ ਔਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਸੌਣਾ ਸਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਾਗਣਾ ਨਹੀਂ।"

'ਨਾਗਮਣੀ' ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਇਕ ਪਾਠਕ ਨੇ ਜਦੋਂ ਇਮਰੋਜ਼ ਨੂੰ ਇਹ ਸੁਆਲ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ "ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਵਿਚਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਏਨਾ ਉਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਕਿਉਂ ਹੈ?" ਉਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਇਮਰੋਜ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸਣ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਪਿਆਰ ਪ੍ਰੇਮਕਾ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਜੜ੍ਹ ਫੜਨ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ।" ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ, "ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਪਿਆਰ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਉਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਪਰਾਮਤਾ, ਲਾਲਸਾ, ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਸਾੜਾ ਅਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਕਾਰਨ। ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਾਰਨ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।"

ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਜਿਥੇ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਮਰੋਜ਼ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਜੇ ਇਮਰੋਜ਼ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਨਾਲ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਾਹਰ ਉਡੀਕ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਸਨ, ਲਾਅਨ ਵਿਚ ਜਾਂ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿਚ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਵਕਤ ਕੋਈ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਟਪਾਉਂਦੇ। ਜੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਖਾਣੇ ਦੇ ਨਿਉਤੇ ਉੱਤੇ ਗਏ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਇਮਰੋਜ਼ ਆਪਣਾ ਟਿਫ਼ਿਨ ਬਾਹਰ ਲਾਅਨ ਵਿਚ ਜਾਂ ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾ ਲੈਂਦੇ।

"ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਔਖ ਜਾਂ ਕਲੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।" ਉਹ ਬੜੇ ਸਹਿਜ ਭਾਅ ਦਸਦੇ ਨੇ, "ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਹਾਉਮੈ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਹਾਉਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਪ੍ਰੇਮਕਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦੀ।"

"ਪ੍ਰੇਮ-ਗਲੀ ਅਤੀ ਸੰਕਰੀ, ਜਾਮੇਂ ਦੋ ਨਾ ਸਮਾਏ।" ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਮੈਂ ਸੁਣੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਥੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਸ ਕਹਾਵਤ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਵੇਖ ਰਹੀ ਸਾਂ।

ਇਕ ਦਿਨ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਇਮਰੋਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਿਸ ਦਿਨ ਦਾ ਮੈਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹਾਂ, ਮੇਰੇ ਅੰਦਰਲਾ ਗੁੱਸਾ ਇਕ ਦਮ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਇਹ ਕਿਸਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਇਆ। ਸ਼ਾਇਦ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਏਨੀ ਪ੍ਰਬਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ