ਬਾਈ

ਇਕ ਸਾਹਿਤਕ ਗੋਸ਼ਟੀ ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ, "ਇਮਰੋਜ਼, ਦੈਟ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾਜ਼ ਕੈਪਟ ਮੈਨ ?"

ਮੈਨੂੰ ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਭਾਰੇ ਹਥੋੜੇ ਨੂੰ ਇਕ ਨਾਜ਼ੁਕ ਜਿਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਚੀਜ਼ ਉਤੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਜ਼ਬਤ ਜੁਆਬ ਦਿੰਦਾ ਜਾਪਿਆ। ਮੈਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਗਈ।

ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ 'ਕੈਪਟ ਮੈਨ' ਜਾਂ 'ਕੈਪਟ ਵੁਮੈਨ' ਦਾ ਅਰਥ ? ਉਹ ਔਰਤ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਉੱਤੇ ਆਰਥਿਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਨਿਰਭਰ ਹੋਵੇ, ਸਮਾਜਿਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਵੇ, ਨਿਮਨ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ ਨਿਰਬਲ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ ਆਪਣੇ ਸੁਆਰਥ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਉਹਨੂੰ ਅਧੀਨ ਰੱਖੇ ਜਾਂ ਫਿਰ 'ਕੈਪਟ ਪਾਰਟਨਰ' ਉੱਤੇ ਦੂਸਰਾ ਸਾਥੀ ਸੈਕਸੁਅਲੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਵੀ ਹੋਵੇ।

ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਅਤੇ ਇਮਰੋਜ਼ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿਚ ਤਾਂ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਸ ਰਿਹਾ। ਪੰਜਾਹਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਇਮਰੋਜ਼ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨਾਲੋਂ ਲਗਪਗ ਬਾਰਾਂ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਕਮਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਚੌਦਾਂ ਸੌ ਰੁਪਏ ਸੀ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਦੀ ਇਕ ਸੌ ਪੰਝੀ ਰੁਪਏ। ਇਮਰੋਜ਼ ਹੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਟਰ ਉੱਤੇ ਘੁਮਾਉਣ ਲਈ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਮਰੋਜ਼ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਾ ਬੋਝ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਸ਼ਾਦੀਸ਼ੁਦਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਇਕ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਇਕ ਗੋਦ ਲਿਆ ਹੋਇਆ। ਇਮਰੋਜ਼ ਇਕ ਚੰਗੇ ਪੇਂਟਰ ਸਨ। ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ ਯਾਨੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲੀ ਉਹ ਡੀਮਾਂਡ ਵਿਚ ਸਨ। ਉਹ ਸੁਲਝੀ ਹੋਈ ਸੋਚ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਸੀ। ਇਕਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਦੇ 'ਕੈਪਟ ਮੈਨ' ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਸਕਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਹਾਲੇ ਬਨਾਉਣੀ ਸੀ, ਲੇਖਕਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੀ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੀ।