kahaanee ishak hakeekee dee

aumaa trilok dee likhee amritaaeimaroz amritaa pratee piaar ate sharadhaa dee ik bhaavuk prateekiriaa ton suroo hundee hai, par age chal ke amritaa imaroz de rishate, eis rishate pratee samaajik ros, gharaparivaar valon mangee gee keemat ate amritaa dee sirajanaatamikataa de naal ihanaan galaan de gahire sanbandhaan noo umaa trilok ne siraf samajhiaa ate pachhaaniaa hee naheen sagon ihanaan saareean galaan dee sahee pachhaan karaaun lee uhane is kitaab vich amritaa ate imaroz noo visathaar naal roopamaan keetaa hai|

heer de samen ton jaan us ton vee pahilon vedaanaupanishadaan de samen ton, gaaragee ton lai ke hun tak kee aauarataan ne aapanee marazee naal jeen ate aapane dtang naal sochan dee jurat taan keetee hai, par uhanaan dee jurat noo paravaan naheen charrhan ditaa giaa ate ant dukhadaaee hee hoeaa| gaaragee daa siraf naam hee saadde tak pahunchiaa hai, ausadee koee rachanaa naheen| heer noo taan zahir hee peenaa pai giaa|

aj dee aauarat daa ih supanaa hai ki uh siraf sauanpe hoe rol noo hee naa nibhaaundee rahe, sagon aap ban ke jiaoo vee sake| haalaat deean talakheean te majabooreean de kaaran ate hinmatahauansale dee ghaatt de kaaran usadaa ih supanaa siraf supanaa ban ke hee reh jaandaa hai| uh amritaaeimaroz vich aapane supane dee pooratee vekhadee hai|

amritaa deean jarrhaan vee paranparaa vich san, eise kaaran uh vidaroh ton ghabaraa ke khud hee is daa kaaran kadee kadee hathaan deean lakeeraan, greh chakaraan jaan janamaan de lekhejokhiaan vichon labhan lag paindee see| aj ton satthapainhatth varhe pahilaan, amritaaeimaroz dee nauajavaanee de vele ihanaan galaan noo bahut hee ganbheerataa naal liaa jaandaa see, par aj umaa trilok varageean suaaneean aapane gharabaar dee naraazagee jhalan ton binaan hee amritaaeimaroj de gaira samaajik rishate dee sifat kar sakadeean ne|

hun tak jo vee ate jinaa vee amritaa de baare likhiaa giaa hai, auhanaan dee jeevanashailee ate gunaauaganaan ton binaan, auhanaan deean rachanaavaan de baare, auhanaan dee rachanaa prakiriaa de baare, rachanaa de sarokaaraan baare, rachanaa de mulaan baare, auhanaan sabh vich kadee kadaaeen naal turade imaroz daa vee thorrhaa jihaa jikar hoeaa hai| is rishate baare imaroj kee samajhade ne, kee sochade ne, eisadaa kee mul hai ate us mul noo uh kinaa ku ttheek samajhade ne eis baare bahutaa kujh sochiaa vichaariaa naheen giaa| umaa trilok ne amritaa de is safar vich imaroz noo shaamal karake vekhiaa hai ki kisatarhaan usane poore saparapan dee bhaavanaa naal is riste noo nibhaaeaa hai| lokeen bhaaven kujh vee kahin us noo aapane faisale ute koee pachhataavaa naheen| is faisale naal jo kujh vee haasal hoeaa jaan guaachaa imaroj noo is daa koee afsos naheen| amritaa dee rajaa vich raajee rahinaa usadee koee majabooree naheen see, sagon khushee see| aapane dhur andar kidhare uh isk majaazee noo isk hakeekee tak lai giaa see| umaa ne imaroj naal hoee galabaat vich ih sapastt keetaa hai|

eih kitaab angarezee, hindee ate uradoo vich iko vele prakaashit hon kaaran vadde sarakal tak pahunchegee ate itihaas vich amritaa ton vadh amritaa imaroz de riste dee gavaah banegee|

...te hun is pusatak noo panjaabee vich anuvaad karake saadde lekhak jasabeer bhular ne aamakhaas lee pahunch daa ik hor boohaa kholhiaa hai|

ddaa. daleep kauar ttivaanaa

gulazaar

alaah kee gavaahee paiganbar de to paiganbar kaa gavaah kauan

amritaa jee apane aap men ek barree leejaindd hain|

panjaabee shaaeiree men battavaare ke baad kee aadhee sadee kee numaaeindaa saaeiraa hain|

shaaeiree ke ilaavaa dupatte kee ek geetthaa men naaval aauar afasaane band kar voh bhee kandho par fook liaa hai, aauar muhabat kaa ek esaa dushaalaa orr liaa hai, jo imaroz kee nigh se mahakataa rahataa hai| ab kauan bataae ke dushaale ne unahe lapett rakhaa hai, yaa voh dushaale ko jadtee maare rahatee hain|

eimaroz ek aauar leejaindd hai, jo pahale indarajeet ke naam se roshan thaa| us ke saravarak chover pagesa dekh kar logon ne us kalam aauar kurasee kee parasatish suroo kar dee jis se ddraaeing kiaa karataa thaa| main us zamaane men milaa thaa use lekin usane us rosnee ko amritaa jee kee dosatee aauar muhabat men yoon tehaleel kar diaa ki ek aauar chiraag jalaaun donon kee dosatee kaa|

ab voh dosatee apane aap men teesaraa leejaindd hai... marahabaa|

aun kaa rishataa nazam aauar imej kaa ristaa hai|

aap bataa naheen sakate ki takhaleek ke janam ke lie kis ne pehal kee|

nazam huee to imej banee|

yaa

eimez aaee to najm huee|

amritaa jee kee nazamen pentting kee tarah hain| voh darad kee aavaaz ho yaa dilaase kee| isee tararaan imaroj kee penttingas najmon ke aabohayaat par tairatee hain|

bosakeeaanaa

munbee

meree gal

jadon vee main amritaa ate imaroz noo miladee, auhanaan daa ikadoosare de hamaraah honaa, eikadoosare lee uhanaan dee dosatee, auhanaan daa anakihaa piaar mere man noo chhooh laindaa see| mere dil vich ik geet gunagunaaun lag paindaa| us keematee ahisaas noo shaaeid main kite sanbhaal ke lukaa ke rakhanaa chaahundee saan, eise lee shaaeid uh anubhav main kaagaz ute utaaran dee kosis kar rahee haan|

eih kitaab aam kitaabaan varagee naheen| ih kise khoj daa mudaa vee naheen hai, naa hee ihade vich koee tarateeb hai te naa hee koee andaaz| ih taan bas do piaar karan vaaliaan dee, auhanaan dee aprabhaasit muhabat ate dosatee dee daasataan hai jo achanachetee mere man vich paidaa hoee| ih taan uhanaan pratee meree bhaavukataa daa mahiz ik biaan hai, amritaa ate imaroz naal meree das saal puraanee dosatee de dauaraan hoee galabaat daa sankhep varanan hai|

eih ik lekhakaa ate ik kalaakaar dee kahaanee hai| ih lekhakaa, eik kavitaree, jeehane aapanee samarath lekhanee, aapanee adaaeigee ate aapane rahin sahin naal saare panjaab noo hee naheen, sagon us ton parhaan sabh noo hilaa ke rakh ditaa ate ik kalaakaar jisane rishatiaan dee rooh de vakh vakh pakhaan noo kainavas ute utaar ditaa|

enee vaddee lekhakaa ate uhanaan de dosat, jiharre ki uhanaan dee zindagee daa dhuraa han, baare likhan lee uhanaan de miaar dee sirajanakauashalataa dee lorr hai, jo shaaeid mere vich naheen| meree kaabaleeat mahiz enee ku hai ki mainoo amritaa ate imaroj dee dosat hon daa maan haasal hai ate ise kaaran mainoo ihanaan dohaan skhaseeataan noo jaanan ate pachhaanan daa mauakaa haasal hoeaa hai|

nishache hee is pusatak vich bahut saareean khaameean honageean, par main

dosatee dee mariaadaa noo nibhaaundiaan, bahut hee suhiradataa naal uh sabh kahin dee koshis keetee hai jo mahisoos keetaa hai|

amritaa jee lee bachapan ton hee mere dil vich izat see, jiharree uhanaan noo milan ton pichhon dosatee ate ddoonghe satikaar vich badal gee| main uhanaan noo ik dosat, eik lekhakaa, eik maaragadarashak, eik suhirad salaahakaar de roop vich jaaniaan, pachhaaniaan ate mahisoos keetaa|

eis kitaab dee sirajanaa vich sidhe ate asadhe roop vich kee lokaan deean koshisaan, hinmataafazaaee ate sahiyog saamal hai|

main aapane rekee guroo ddaakattar nalin naroolaa ate sreematee renoo naroolaa dee atee dhanavaadee haan| jadon vee mainoo isatarhaan mahisoos hoeaa ki amritaa jee de ilaaj vich mainoo aapane gurooaan dee sahaaeitaa dee lorr hai taan renoo jee meree benatee ute kee vaar uhanaan noo vekhan aae| uh meraa maaragadarashan karade rahe te mainoo hauasalaa vee dinde rahe|

kitaab de kam noo pooraa karan vich meree dhee somiaa daa bahut yogadaan hai| aapanee peeaich.ddee. dee parrhaaee vich rujhe hon de baavajood uh uthe videsh vich baitthee mainoo prerat ate utasaahit karadee rahee| mere patee ddaa. trilok ne khararre noo sudhaaran lee parakhaparrachol karan vich meree bahut sahaaeitaa keetee|

main ahisaanamand haan aapanee shaaeiraa dosat taranunm riaaz dee ate lekhakakavee rakhast puree, eindar bataraa saahil ate jaipaal naangeea dee, jinhaan gaahebagaahe meraa hauasalaa vadhaaeaa|

asal vich jis shakhas dee badaualat ih kitaab taameer ho sakee hai, auh hai imaroz uhanaan ik vaar kihaa see

rab ne bande banaae te bandiaan ne dosateean| meree ate amritaa, dohaan dee dosat hai umaa| saaddaa nerre daa dosat uh hai jis de kol hon daa aseen pooraa aanand lainde haan| saaddeean galaanbaataan ate sunanasunaaun daa silasilaa chaladaa rahindaa hai, ttaileefon ute vee te mil ke vee| dosatee daa vee ik dariaa hundaa hai jiharraa dosataan noo jarakhez karadaa rahindaa hai|

eimaroz khud ik khulhee kitaab hai| uh hasadehasade galaan karade aapane jajbaat te tajrabe khulhe dil naal vanddade rahe, chaah de piaale ute, jiharree aamatauar ute uh khud hee banaaunde san| puchhan ute uh aapaneean tasaveeraan baare vee tapasaraa karade| jadon kadee vee main uhanaan noo koee nijee suaal puchhiaa, taan vee uh binaan jhijak juaab dinde rahe|

eimaroz main tuhaaddee bahut shukaragujaar haan|

hun amritaa varagee dosat daa shukareea koee kis tarhaan kare jiharre pahilaan mere lee amritaa jee san te fer amritaa ho ge|

main vishes tauar te sukaraguzaar haan gulajaar jee dee, jo khud ik leejaindd han| uhanaan ne do leejainddas amritaa ate imaroz dee tuhaadde naal khoob jaana pachhaan karaaee hai|

aakhar vich, main shukaraguzaar haan us rab dee jeehane mainoo isatarhaan de de manakhaan naal gufatagoo karan daa avasar ditaa, jiharre piaaramuhabat ate dosatee dee ik anokhee misaal han|

aumaa trilok

eik

1996 vich deharaadoon ton dilee paratadiaan main amritaa preetam dee kitaab samattaaeemaz aaee ttail dis ttoo di rivara jisadaa anuvaad aaraleen jaaeide ne keetaa hai, khareed lee|

main binaan attake saare raah uh kitaab parrhadee rahee| uhanaan de shabadaan ne jiven mainoo banh liaa hove| uhanaan dee kavitaa aralee sapringa vich uhanaan de shabad baiging faare pinch aaf chaitt masaka ate san aasaking faar ain ainbar ttoo kinddal hiz faaeira ne mere man de taaraan noo jhunajhunee laa ditee| uhanaan dee kavitaa vinddo vich ttaaeem gaatt boojdd aindd baledda varage sbadaan ne mainoo vakat de kise doosare daaeire vich pahunchaa ditaa| uhanaan dee kavitaa e meettinga mainoo ik anokhe aalam vich lai gee| ik iho jihe mahaual vich jo duniaavee naheen see, sagon is jahaan faanee ton vee parhaan see|

auhanaan likhiaa see

fer savere savere

aseen kaagaz de paatte hoe ttukarriaan vaang mile

main aapane hath vich usadaa hath liaa

auhane aapaneean baahavaan vich mainoo ghutt liaa

te fir aseen doven ik sainsar vaang hase

te fir kaagaz noo ik tthandte mej ute rakh ke

aus saaree nazam ute leek fer ditee|

eik hor thaan uh likhade ne

tavaareekh aj chauanke vichon bhukhan bhaanee utth gee hai|

auh aapane tazarabe noo jiven kise musavar dee tarhaan aapane burash chhohaan naal vikhaadarasaa rahe hon|

vakat ne usadee zindagee kolon angiaar khoh le te aapaneean ungalaan looh baitthaa|

auhanaan de iho jihe falasafe bhare alafaaz mainoo adhiaatam uchaaee tak lai ge| main jiaun jiaun safe uthaladee gee, mainoo lekhakaa aapane hor nerre aaundee mahisoos hoee| kitaab de aakharee pane tak pahunchadiaan amritaa jee naal mulaakaat dee prabal ichhaa ne mainoo gher liaa|

hun main dilee vich uhanaan dee talaash kar rahee saan| main lagaataar ik iho jihe sakhas dee khoj vich saan jiharraa amritaa jee naal meree vaakafeeat karaa deve| inddeea inttaranaisnal sainttar vich, eik saahitak goshattee dauaraan meree mulaakaat amritaa jee de ik lekhak dosat naal ho gee| main uhanaan noo kihaa ki uh amritaa jee naal meree mulaakaat karaa den|

auhanaan dee sihat aj kalh ttheek naheen| is lee uh kise noo milade julade vee naheen| uhanaan kihaa| mere bazid hon te uhanaan jhijakadiaan hoeaa mainoo amritaa jee daa pataa ate ttaileefon nanbar de ditaa|

dinabadin amritaa jee noo milan dee meree ichhaa zor farradee jaa rahee see| main sochadee rahindee saan ki uhanaan noo milan daa kee dtang labhiaa jaave|

eise dauaraan meraa doosaraa kavitaa sangreh chhap ke aa giaa ate naal hee mereean kavitaavaan dee aaddeeo kaisatt vee| meree ik dosat ne salaah ditee ki mainoo aapanee kitaab te aaddeeo kaisatt amritaa jee noo bhett karanee chaaheedee hai taank uhanaan kolon maaragadarashan haasal kar sakaan| uhadee salaah mainoo bahut pasand aaee|

hun main amritaa jee de sihatayaab hon dee uddeek karan lag pee|

do

main bachapan ton hee amritaa jee baare jaanadee saan| main uhanaan de likhe hoe kee geet gaae san| shaaeid main siraf baaraan saal dee saan jadon uhanaan daa likhiaa hoeaa ik geet ik mahifl vich gaaeaa see| udon main uhanaan de geetaan dee gahiraaee ate arathaan tak naheen saan pahunch sakadee, par uhanaan vich rachee hoee laiataal mainoo khoob aanand dindee see| vakat beetan naal uhanaan de geetaan ne mere dil vich ik khaas thaan banaa liaa see| jadon vee main kadee uhanaan deean kitaabaan parrhadee jaan uhanaan noo reddeeo ute sunadee, ttee vee ute vekhadee taan mere dil vich jazabaat dee ik ajeeb jihee tarang chhirr paindee jiharree mainoo uhanaan de hor kareeb lai jaandee|

sakool ate kaalaj de dinaan vich main nirantar uhanaan de geetaan noo gaaundee rahee| aj vee mainoo us sabhaa daa sanaattaa, sanvedanaa naal labarez maahaual, sunan vaaliaan deean akhaan vich tairadee nameen ate mereean aapaneean palakaan ute tthahire atharoo yaad ne, jadon main uhanaan daa mashahoor geet vaaras shaah gaaeaa see jiharraa uhanaan bhaaratapaak dee vandd vele likhiaa see|

eih geet jadon vee kite gaaeaa jaandaa hai taan sabhaa vich iho jihaa sanaattaa hee pasar jaandaa hai, kujh sarote taan bhaavuk ho ke ron vee lag painde han|

...ate baad vich nazam ate uhadee shaaeiraa lee mattheean mattheean taarreean vajadeean ne| uhanaan de bol ate bhaav sarote noo vee rukan, sunan, mahisoos karan ate sochan lee mazaboor kar dinde han| khaas kar vandd daa darad, takaleef te dukh dil noo jhanjorr ke rakh dindaa hai|

mainoo yaad see, amritaa jee daa janam din 31 agasat noo hundaa hai| uhanaan noo milan daa ih ik changaa avasar see| main uhanaan de ik lekhak dosat noo fon keetaa| mainoo pataa see ki uh uhanaan noo janam din dee vadhaaee den zaroor jaanage| main uhanaan noo amritaa jee naal ik chhottee jihee mulaakaat

karavaaun dee gujaarish keetee| uhanaan ne amritaa jee noo fon keetaa te uh man ge|

main bahut khush saan, bahut utejit saan| amritaa jee noo milan jaanaa mere lee ik vishes avasar see| main uchechee tiaar hoee| fulaan vaalee dukaan ton sabh ton vadh suhanaa disadaa guladasataa khareed liaa| hauaz khaas sathit uhanaan de ghar aseen lagapag saadte giaaraan vaje pahunch ge|

chahun paasiaan ton rukhaan naal ghiriaa uhanaan daa tin manzilaa makaan, gamaliaan vich bahut saare bootte, velaan naal sajiaa hoeaa kaareeddor, eik vadde rukh dee chhaan naal dtakiaa hoeaa ghar ate patharaan dee deevaar, jis ute barre kalaatamak dtang naal gerooe rang vich likhiaa hai amritaa preetam

mere andar jhunajhunee jihee chhirree| porach noo paar karadiaan hee saje paase lakarree daa daravaazaa hai jisanoo peelegerooe rang naal rangiaa hoeaa hai| is daravaaje de saje paase bahut hee chhotte shabadaan vich likhiaa hai, amritaaeimaroz ate naal hee ghanttee daa battan hai|

amritaa jee de ghar de baahar pauadiaan noo vekh ke mainoo yaad aaeaa ki uhanaan aapanee ik kitaab vich ik gujaraatee gaane daa zikar keetaa hai

seean re meree galee ko chhailakarree pahinaa de...

eithe uhanaan kalapanaa keetee hai ik kahaanee dee, mittee de bane gharaan dee, ttaaeelaan naal dtakeean chhataan dee, jithe ik husan maualadaa hai ate ik shahiree mundde ute mar mittadaa hai| kurree aapanee saadhaaran basatee val vekh ke heena bhaavanaa naal bharee aapane premee noo kahindee hai ki uh chhailakarree daa ik pauadaa uhadee galee vich luaa deve taank us galee dee, aus basatee dee shaan vadh jaave|

jiaun hee main ghar vich daakhal hoee, meree nazar failakarree de uhee hare pate te goorrhe laal rang de fulaan noo labhan lag pee| amritaa jee ne ik vaar likhiaa see ki uhanaan noo yaad naheen ki kadon uhanaan ne imaroj noo chhailakarree daa ik boottaa laaun lee aakhiaa see ate kadon imaroj jee ne uhanaan dee ih gal sun lee ate uhanaan de ghar de viharre vich te chhat de chahun konee chhailakarree de pauade lagavaa dite|

hun uh aapanee zindagee dee shaam vele imaroj daa hath farr ke, chhailakarree de pauade noo aapane bulhaan naal chhoohan lee, haualee haualee pauarreean charrh ke chhat ute jaandee hai|

tin

amritaa jee ghar dee pahilee manzil ute rahinde han| aseen pauarreean raahee upar jaa rahe saan| imaroj jee deean penttingas naal uh raah fabiaa hoeaa see| uhanaan pauarreean raaheen upar jaanaa aapane aap vich anootthaa anubhav see| ate dilachasap vee| har pentting vich amritaa jee san ate har pentting daa ik vakharaa andaaj see, auhanaan dee shakhaseeat daa ik vakharaa pahiloo jhaak rihaa see|

main penttingas noo thorrhaa thorrhaa ruk ke vekhanaa chaahundee saan taank uhanaan dee shakhaseeat noo kujh hor nerrion jaan sakaan, pahichaan sakaan|

kalaakaar imaroz ne pauarreean dee kandh, lainp sheddas aad sabh thaaeen aapanee pairr chhaddee hoee see| rangolee naal sajiaa pauarreean daa faras, aus upar kidhare kidhare rakhe hoe sajefabe gharre, sabh daa tualak vekhan naal hee see| sabh paase amritaa hee amritaa see, jiven imaroz ne aapane man dee fattee ute uhanaan dee tasaveer vaahee hoee hove| jiven ik jisam te ik rooh, eik but te balihaaree kudarat mil ke ikaaakaar ho rahe hon|

haalaank aseen haale ghar andar daakhal naheen saan hoe, fir vee isatarhaan lag rihaa see jiven amritaa jee naal ttukarriaan vich meree mulaakaat ho gee hove| jiven uhanaan dee bhinee bhinee khushaboo mainoo aaun lag pee see, mainoo lag rihaa see, jiven uh mere nerre hee kite san, auh amritaa jiharre aapane kiradaaraan daa vee kujh kujh hisaa san|

pauarreean langh ke aseen ik kamare vich daakhal ho ge| us kamare de khabe paase shaaeid bhojan vaalaa kamaraa see| aseen saje paase murre ate ik hor vadde saare kamare andar chale ge| uthe bahut saareean penttingas ate kaileegraafee deean tasaveeraan san| is kamare de baahar ik vaddee mez see, aus ute seesaa lagaa hoeaa see ate sheese ute ik rukh dee bahut vaddee ttaahanee rakhee hoee

see| mez ute rakhee ttaahanee ate usadaa parachhaavaan doven ikatthe vikhaaee de rahe san| barraa hee khoobasoorat najaaraa see|

auh keeh see kiaun rakhee hoee see ausadee ahimeeat kee see mere lee ih jaananaa baakee see|

hun aseen amritaa jee de kamare vich daakhal hoe| uh aapane bisatare de ik paase baitthe hoe san| haalaank uhanaan dee sihat ttheek naheen see, auh fer vee bahut suhane lag rahe san| moh ate aadar vas maithon aapaneean nazaraan uhanaan de chihare ton parhaan hee naheen san ho raheean|

meraa satikaar saveekaar karade hoe uh musakaraaun lag pe| mainoo uhanaan de moh bhare vateere ate saleeke ne sahije hee chhooh liaa| main haualee jihee uhanaan dee god vich guladasataa rakhadiaan kihaa, haipee barath dde

main vekhiaa, auhanaan de komal chihare ute musakaraahatt fail gee see| ujalee rangat, katte hoe nike nike vaal, galh ute tin, naazuk badan, nane nane hath, suhaneean jiheean pataleean ungalaan main hairaan saan ki naazak jihee is aauarat ne ene samarath ate viaapak roop vich saahit dee sirajanaa kisatarhaan kar ditee see|

amritaa jee saahit akaadamee purasakaar praapat karan vaalee pahilee aauarat hai| giaanapeetth varage pratishattaa vaale purasakaar naal sanamaanit, pahilon padamashiree ate fer padamavibhoosn naal nivaajee gee see| desvides ton kee vadde sanamaan uhanaan noo praapat hoe san ate chhe visvavidiaaliaan ne ddaakattar aaf littarechar daa sanamaan uhanaan noo ditaa see| isaton ilaavaa amritaa jee noo panjaab dee aavaaz ate poeitt aaf di mileniam varageean upaadheean vee mileean san|

auhanaan deean bhooreean akhaan vich aas dee kiran varagee ik khaas chamak see ate chihare ute ikadam shaant ate santusttataa daa bhaav see| kise presaanee jaan shakaaeit daa koee chin naheen see| vagadee nadee varagee rehasapooran, dheemee, shaant ate har pakhon bhareepooree see amritaa|

main is anubhav noo, jisadee main kalapanaa keetee see ate us anubhav noo, jisadee main kalapanaa tak vee naheen see keetee, dohaan noo aapane andar samoa lainaa chaahundee see|

main chhetee naal utth ke uhanaan noo aapanee kitaab ate aaddeeo kaisatt bhett kar ditee| kitaab noo hathaan vich lai ke uhanaan ganbheer te tehamal bharee aavaaz

vich us kitaab daa naan parrhiaa khiaalon ke saae| uhanaan kitaab de saravarak noo prasansaamee nazar naal vekhiaa te bole, changaa naan hai te kavar vee khoobasoorat hai| chitte ate kaale rang dee varaton changee hoee hai|

kitaab de varake uthaladiaan uhanaan puchhiaa, kee ttep vichaleean nazamaan teree aapanee aavaaj vich ne

main haan vich hungaaraa bhariaa|

kavitaavaan noo ttep vich pesh karan daa aaeeddeea changaa hai| soch vich ddube lahize naal, auhanaan kujh mugadh ho ke mere val vekhiaa te bole|

amritaa jee dee aavaaz bahut komal ate madhur see, koee kaahal jaan kalesh naheen see| uhanaan de dhur andar je koee bechainee jaan harakh hovegaa vee taan uh jaan taan lukiaa hoeaa hovegaa te jaan fir us ton nijaat paa lee hovegee|

ause vele safaid kurratepajaame vaalaa ik lame kad daa viakatee kamare vich aaeaa| amritaa jee daa lekhak mitar khalo ke usanoo miliaa te fer meree val vekh ke uhadee jaanapachhaan karaaee, aumaa ih imaroz ne|

eimaroz is naan naal mere andar kujh hilajul hoee, jiharre shabad mere man dee fattee ute ubhare uh ih sanaeimaroz faarabiddan gaaraddan daa heero|

main khalo ke doven hath jorre te haualee jihee kihaa namasate

musakaraaundiaan hoeaan uhanaan bahut hee saleeke naal meree namasate daa juaab ditaa| kurasee khich ke uh saadde nerre bahin hee vaale san ki murr tan ke khalo ge, bole, eik mintt pahilaan main tuhaadde lee kek lai ke aaunaa vaan| fir uh hasade hoe kaahalee naal kamare ton baahar chale ge| uhanaan noo vekhadiaan hee mainoo amritaa jee dee ik kavitaa yaad aa gee

but tusaaddarraa

anb daa boottarraa

ve kiharre baagaan vich lagarraa

vaarraan te vaalee

viddaaran saanoo

saanoo taan ih dukh ddaadtarraa

sauan jaa nee maalan

sauan jaa nee bhalee

anbaan dee raakhee

birahaa ju baittharraa

te gal vich geet sureelarraa

eimaroz hee uhanaan de anb de uh bootte see jisade baare vich uhanaan ne puchhiaa hai ki toon kiharree jmeen vich haraa hovengaa

eimaroz de baare hee amritaa jee ne likhiaa hai ki uh chan de parachhaaviaan vichon raat de hanere vich utare ate uhanaan de supaniaan vich aa ge|

eik din uhanaan noo imaroz noo koee ghar lai aaeaa| uh banbee ton parate ik penttar san| uhanaan daa naan see, eimaroz mainoo uh asalon khaamosh jihe lage, jiven bilakul bolade hee naa hon, fir vee mainoo lagiaa jiven uh kujh keh rahe san|

...meree sochaan dee larree ttuttee| kek lai ke imaroz jee kamare vich aae te bole, aj maajaa daa janam din hai|

auh amritaa noo piaar naal maajaa bulaaunde ne| ih gal mainoo pichhon pataa lagee ki ihanaan dohaan ne ik sapenish naaval parrhiaa see jisadee naaeik

daa naan maajaa see| imaroz noo ih naan bahut pasand aaeaa| udon ton uh amritaa jee noo maajaa keh ke bulaaun lag pe|

tuseen chaah peeoge eimaroz jee ne puchhiaa|

amritaa jee de dosat ne kihaa, haan, pee lavaange| meree chup ne vee haamee bhar ditee| imaroz jee murr rasoee vich chale ge|

amritaa jee aapane dosat naal kujh prakaashakaan baare galaan karan lag pe| meree soch ik vaar fir amritaa jee ate imaroz jee dee kahaanee naal jurr gee|

eimaroz ate amritaa pichhale chaalee saalaan ton ikatthe reh rahe han| imaroj hameshaa uhanaan de nerreterre, auhanaan de kol hee rahinde han, auhanaan deean tasaveeraan banaaunde han| uhanaan de ghar deean khirrakeean ute rang trauankade han, auhanaan deean kitaabaan de saravarak banaaunde han| uhanaan de lainp sheddas ute saaeiraan de kalaam likhade han, auhanaan de naam dee kaileegraafee karade han, jo ik vaddee pentting de roop vich uhanaan de vadde kamare vich lagee hoee hai ate amritaa jee dee kavitaa daa ik ahim hisaa hai imaroza

mainoo ik kavitaa deean kujh sataraan yaad aa geean

main ne jad toon noo pahiniaa

taan doven hee pindde antar dhiaan san

ang fulaan dee tarhaan gunde ge...

toon te main sugandhit saamigaree

eik dooje daa naan hetthaan ton nikaliaa

taan uhee naan poojaa de mantar san

eih teree te meree hond daa ik yag see

dharam karam dee saakhee taan bahut pichhon dee gal hai...

eimaroz do piaale chaah lai ke kamare vich aae| piaale saanoo dohaan noo dindiaan uh aapanee kurasee khich ke saadde kol hee baitth ge| uhanaan de chihare ute mitthee musakaan see jis vich anokhee saadagee ate tripatee daa bhariaapooraa ahisaas samoeaa hoeaa see| do viakateean noo aatamik roop vich ik dooje naal bajhiaa, eikadooje de saath vich enaa khush vekh ke isatarhaan lag rihaa see jiven kise vaidik mantar dee dhunee sun rahee hove|

aunj taan saare jaanade han ki amritaa jee de jeevan vich jo ik purash hai, auh imaroz hee han| imaroj jee de jeevan vich amritaa jee ton binaan doosaraa koee viakatee hee naheen hai|

main uhanaan de hon de talisam vich pooree tarhaan ddubee hoee see|

amritaa jee ne samaaj ate duneean dee paravaah keete bagair zindagee aapaneean sharataan ute jeevee hai| uhanaan vich enee skatee ate samarathaa hai ki uh ikale hee aapane raah ute chal sakan| main amritaa jee daa sakoon ate imaroj jee dee pooranataa noo anubhav kar rahee see| uhanaan dee ikaroopataa, auhanaan daa aapasee mel bilakul us tarhaan hee see jiven savar sapatak vich kharaj ate pancham daa mel hundaa hai|

audon tak aseen chaah pee chuke saan|

amritaa jee aapanee bimaaree dee gal kar rahe san| udon jihe hee uhanaan daa apareshan hoeaa see| galaan galaan vich hee main naicharopaithee daa zikar chherr ditaa ate uhanaan noo puchhiaa ki kee uh kise naicharopaith noo vikhaaunaa chaahunage pahilaan taan uh chup rahe, fir juaab lee uh imaroz val vekhan lag pe| kujh chir chup rahin ton baad bole, ttheek ai vikhaa lavaangee|

auhanaan de chihare ute hun thakaavatt de chin disan lag pe san| sheid uhanaan noo aaraam dee zaroorat see| aseen jaan lee utthe, par jaan ton pahilaan main aapanaa vizitting kaaradd de ditaa ate ih vee aakhiaa ki main ikado dinaan vich ddaakattar ton uhanaan dee mulaakaat daa vakat lai lavaangee|

auhanaan ne bahut hee suhanee musakaraahatt naal meree gal daa hungaaraa bhariaa|

chaar

necharopaith naal milan daa vakat taia karan ton pahilaan main amritaa jee noo fon keetaa, eih jaanan lee ki uh necharopaith noo kadon milanaa chaahunage| amritaa jee ne kihaa ki aje uh pahilaan ton chal rahe ilaaj noo hee jaaree rakhanage ate baad vich aapane ddaakattar ton salaah lai ke dasanage ki necharopaith naal kadon milanaa munaasib hovegaa|

mainoo amritaa jee noo murr milan dee laalasaa see| is vaar main khudabakhud te ikaliaan milanaa chaahundee saan| main uhanaan naal bahut galaan karaneean san|

panj satanbar noo tarrakasaar mere fon dee ghanttee kharrakee| main fon chukiaa taan doosare paasiaun aavaaz aaee, umaa jee, main amritaa bol rahee haan| tusaan necharopaith dee gal keetee see naa kadon chalanaa hai

auhanaan dee aavaaj sun ke meraa rom rom khirr utthiaa| main puchhiaa ki uhanaan lee kiharraa vakat ttheek rahegaa auh bole, parason savere, takareeban nauan vaje|

main kihaa, ttheek hai, main saadte nauan vaje daa ttaaeem lai lainee aan te nauan vaje tuhaadde kol pahunch jaavaangee|

eis fon dee mere lee bahut ahimeeat see| hun mainoo us shakhas noo nerriaun vekhan daa avasar mil rihaa see jisanoo main bachapan ton hee salaahundee saan, jisade likhe hoe geet main gaae san, jis deean likheean kitaabaan main parrheean san, jisade vivaad main sune san ate jisade vichaaraan upar main saahitak goshatteean vich bahisamubaasaa keetaa see|

main aapanee kaar noo jaanch lee bhejiaa| main har keemat ute ih chaahundee saan ki ttaraifik vich fase ton binaan hee mulaakaat lee vakat sir pahunch jaavaan| main us din savere vee fon karake pakaa kar liaa ki uhanaan dee sihat ttheek hai ate uh necharopaith val zaroor jaanage| imaroj jee ne jadon ih dasiaa ki uh jaan lee tiaar ho rahe san taan meree tasalee ho gee|

jadon main pahunchee taan uh doven aapane ghar de saahamane kharre mainoo uddeek rahe san| amritaa jee imaroz jee daa hath farr ke haualee haualee tur rahe san| main der naal pahunchan dee muaafee mangee taan uh hasade hoe bole, tainoo aaun vich der naheen hoee, aseen hee vakat ton pahilaan aa ge haan|

amritaa jee mere naal kaar dee agalee seett ute baitth ge te imaroz jee pichhe| aj uh kujh kamajor jihe lag rahe san, par khush san| uh das rahe san ki uhanaan noo baahar khulhee havaa vich nikalanaa kinaa changaa lag rihaa hai| kade kade vichavichaale uh ttraifik dee ate pradoosn dee gal vee kar lainde| fer uhanaan mainoo mere kam baare puchhiaa ate kahin lage ki uhanaan noo mereean kavitaavaan pasand aaeean san| meraa hauasalaa vadhaaun lee uhanaan ih vee kihaa ki mainoo tikhee aalochanaa dee paravaah keete ton bagair khulh ke likhanaa chaaheedaa hai|

aapanee sihat baare dasadiaan hoeaan uhanaan noo pooree tarhaan yakeen naheen see ki necharopaithee naal uhanaan noo kujh ziaadaa laabh ho sakadaa hai, par is ilaaj pranaalee de sidhaantaan ute uhanaan noo pooraa vishavaas see| fir sihat baare kahin lage ki jadon saaddee sihat ttheek hundee hai, audon aseen isadee bilakul paravaah naheen karade| saanoo changee sihat daa mehatav udon pataa lagadaa hai jadon ki ih vigarranee shuroo ho jaandee hai| usaton pahilaan saanoo katee umeed naheen hundee ki kadee saanoo vee koee sareerik dukh ho sakadaa hai| bhaavanaatamak peerr taan amritaa jee de jeevan daa hisaa rahee see| aapane chaar chufere uhanaan enaa darad ate peerr vekhee see ki uh saaree uhanaan dee lekhanee ne jeer lee|

dafataraan daa velaa hon karake rasate vich bahut ttraifik see, eis lee kaar haualee haualee tur rahee see| ise bahaane mainoo uhanaan naal ziaadaa galaan karan daa avasar mil rihaa see| uh hor kaveean ate lekhakaan baare galaan karan lag pe san| kavee shiv battaalavee baare galaan karan lag pe san| kavee siv battaalavee baare galaan sunan vich meree khaas dilachasapee see| uhanaan deean najmaan mainoo keel laindeean san| uh dasan lag pe ki siv battaalavee ne kis tarhaan darad jhaliaa ate aapanee kavitaa vich utaar liaa|

horaan ton ilaavaa ihanaan dohaan kaveean daa hee darad naal bahut gahiraa rishataa hai|

mainoo shiv battaalavee de darad upar likhe ge amritaa jee de bol yaad aa ge|

teraa darad salaamat rahe

pataa naheen ih asees hai ki saraap|

darad ute amritaa jee ne bahut likhiaa hai| darad naal uhanaan daa aapanaa rishataa vee ddoonghaa te pakaa see| uh likhade hana

jadon vee jithe vee dharat hiladee hai

eik ddoonghaa haaokaa chhaatee chon futtadaa hai|

amritaa jee khud noo vee darad daa hee prateeroop manade han| uhanaan is tath noo saveekaariaa vee hai

eik darad see

jo sigaratt dee tarhaan

main chupachaap peetaa hai

siraf kujh nazamaan han

jo sigaratt de naalon

main raakhavaangar jhaarreean

aseen necharopaith de kalinik pahunch ge saan| mainoo isatarhaan jaapiaa jiven uh kujh bechain jihe ho rahe san| uh chaahunde san ki imaroz jee vee uhanaan de naal ddaakattar de kamare vich jaan| jiaun hee uhanaan ne amritaa jee daa hath farriaa, auhanaan de chihare daa tanaa ghatt giaa| ddaakattar kee salaah dindaa hai, eimaroz jee vee sun lain, eiho taan uh chaahunde san| imaroz jee de naal hon naal uh aapane aap noo tanaa ton mukat hoeaa mahisoos karan lag pe san| ik chhotte baal vaang imaroj jee daa hath farree uh nike nike kadam puttade kalinak vich jaa rahe san|

auhanaan dee dheemee chaal sareerak kamazoree ate beete samen dee samaajik ulanghanaa daa ajeeb misharan see| ik tasaveer see gujre vakat de khaake dee, fike pai ge rangaan dee ate zindagee de utaraavaancharrhaavaan dee|

eih uhee aauarat see jeehane aapanee dhaaradaar lekhanee naal aapane samen de samaajik ate sabhiaachaarak vahin noo ik naveen dishaa de ditee see, jisane aapaneean sharataan ute jeevan jeeviaa, binaan kise ddarabhaia de| uhee aauarat aj enee kamazor kiaun lag rahee see| ih kahinaa barraa aauakhaa see ki ih siraf sareerik sahaaraa see ki jajbaatee

vaise vee amritaa jee ne likhiaa hai ki uhanaan daa man hameshaa ik iho jihe aadamee dee talaas vich see jiharraa uhanaan naalon vaddaa hove te sirajanaa de uchhaal noo paragatt karan vich usadee sahaaeitaa kare| saaeid imaroz uhee aadamee hai|

kise hor prasang vich uhanaan aakhiaa see, piaar noo do tarhaan naal samajhiaa jaa sakadaa hai, eik uh jiharraa aasamaan vaang hundaa hai te doosaraa sir uparalee chhat dee tarhaan| uhanaan daa pahilaa piaar saahir aasamaan vaang see, par aauarat dohaan noo khojadee hai| chhat aakhar aasamaan val jaa ke hee khulhadee hai| ih siraf kisamat ate haalaat de kaaran see ki uhanaan chhat noo chuniaan| aasamaan bahut door see| uhanaan lee piaar shidat see| piaar uhanaan lee aoorajaa see jo uhanaan noo utejit karadee, jaagrit karadee|

aseen vaapas aa rahe saan| hun amritaa jee tanaa vich naheen san| necharopaith ne uhanaan noo prabhaavit keetaa see| auh baad vich vee uhanaan dee kalinik ute jaanaa chaahunde san| ik tarhaan naal uh jiven khud naal vaadaa kar rahe san ki ddaakattar de dase anusaar hee karanage|

main uhanaan noo upar tak chhaddan gee| vaapas aaun lagee taan imaroz jee ne kihaa, chaah pee ke jaaveen| aseen tinaan ne amritaa jee de kamare vich baitth ke hee chaah peetee| jaan lee utthee taan uh bole, tainoo mil ke bahut khushee hoee hai| hun toon miladee raheen| eimaroz jee mainoo gett tak chhaddan aae|

eiho uh din see jadon amritaa jee ate imaroz jee naal meree dosatee dee shurooaat hoee|

panj

nechar kiaur kalinak te amritaa jee daa ilaaj kujh din chaladaa rihaa, par koee khaas laabh naheen hoeaa| takareeban ik din chhadd ke main uhanaan de ghar jaandee see| janavaree de maheene jadon main ik din uhanaan de ghar pahunchee taan uhanaan deean lataan vich bahut peerr ho rahee see te uh bahut bechain san| us vele main salaah ditee ki uh praanik heeling karavaa ke vekh lain, shaaeid kujh aaraam mile|

praanik heeling ate rekee baare main kujh galaan das ke unj hee kihaa ki main khud vee ik praanik heelar haan ate ik rekee chainal vee| main ih vee dasiaa ki main mashahoor rekee maasattaraz ddaa. nalin naroolaa ate sreematee renoo naroolaa dee sgirad haan| amritaa jee noo ihanaan tharepeean baare koee khaas jaanakaaree naheen see| mere val vekh ke musakaraaunde hoe bole, aumaa mainoo aapanee peerr ton nizaat chaaheedee hai, shaaeid toon meree presaanee samajh rahee hain|

main kihaa, ttheek hai, chalo, vekhade haan|

praanik heeling shuroo karan ton pahilaan main uhanaan noo aaraam naal bisatare ute bitthaa ditaa ate imaroz jee noo keh ke ik kauale vich loon raliaa paanee mangavaaeaa| ghar vich samundaree loon naheen see, eis lee aam loon naal hee kam chalaa liaa| main uhanaan noo zubaan taaloo naal laaun lee aakhiaa, eis gal ute uh has pe| fir main uhanaan deean taleean noo uhanaan de goddiaan ute rakhiaa| is tarhaan jadon uh heeling lain lee tiaar ho ge taan main saahamane baitth ke heeling denaa shuroo keetaa| isatarhaan lag rihaa see, heeling daa uhanaan ute asar ho rihaa see| hun uh tanaamukat haalat vich san| fir uh lett ge, eik mitthee jihee ghookee vich ate fir goorrhee neend vich|

eimaroz jee noo haualee jihee das ke, te uhanaan noo sutiaan chhadd ke main tur

aaee| imaroz jee mainoo daravaaje tak chhaddan aae ate kahin lage, amritaa taan kise noo aapane kol aaun naheen dindee, par tuhaadde naal bahut ghulamil gee hai|

main tasalee daa anubhav keetaa ate rab de varataare pratee ahisaan vee mahisoos keetaa|

agale din savere savere fon aaeaa| amritaa jee san| keh rahe san, aumaa toon taan kalh jaadoo hee kar ditaa| enee goorrhee neend taan main kadee sutee hee naheen| hun taan darad vee naheen hai| fer kadon aavengee

main kihaa, rab daa shukar hai ki tuhaanoo aaraam miliaa| je tuhaanoo aaraam mile taan main roz aa jaaeaa karoon|

tainoo mil ke bahut changaa lagadaa hai te aaraam vee miliaa hai| mere valon taan roz aa jaaeaa kar, auhanaan dee aavaaz vich bahut piaar ate ik talab see|

main teesare din gee| uhanaan dee nooh alakaa mainoo uhanaan de kamare tak lai gee| mainoo vekhadiaan hee amritaa jee ate imaroz musakaraae| amritaa te imaroj do premeepanchheean vaang kol kol baitthe galaan kar rahe san| uhanaan noo vekhake man khirrapurr giaa|

main amritaa jee noo sihat baare puchhiaa| galaan galaan vich dasiaa ki uhanaan deean lataan vaar vaar dukhan lagadeean ne| imaroz jee uhanaan de bisatare ute baitthe hoe uhanaan deean lataan ghutt rahe san ate uhanaan noo dharavaas vee de rahe san|

main sochan lag pee ki ik din amritaa jee ne imaroz jee noo kihaa see, eimaroz toon haale javaan hain| toon kidhare hor jaa ke reh po| toon aapane raah jaah, meraa kee pataa kine din rahaan, naa rahaan|

tere binaan jiaunaa maran baraabar hai te main maranaa naheen chaahundaa| imaroz jee ne javaab ditaa see|

eik din fir, kise udaas vele uhanaan imaroz jee noo kihaa see, toon pahilaan duneean kiaun naheen vekh aaundaa je toon parat aaeaa te toon mere naal jiaoonaa chaahiaa taan fir main usatarhaan hee karoon jisatarhaan toon chaahengaa|

eimaroz jee utthe te uhanaan kamare de tin chakar laa ke kihaa, lai, main duneean vekh aaeaa| hun kee kahinee en

eis gal noo yaad karake amritaa jee ne kihaa, eiho jihe aadamee daa koee kee kare hase jaan roe

eimaroz jee de naal rahin ton pahilaan amritaa jee ik jotashee noo milan ge san ate us noo ik sidhaasapaatt suaal puchhiaa see, eih rishataa banoon jaan naheen|

jotashee ne kujh leekaan vaaheean, kujh hisaab laaeaa te boliaa, eih rishataa siraf dtaaee ghantte daa hai|

amritaa jee ne harakh ke kihaa see, naheen, eisatarhaan naheen ho sakadaa|

jotashee ne murr hisaab laaeaa te isavaar dasiaa, je dtaaee ghantte daa naheen taan fir ih rishataa dtaaee din jaan dtaaee saal daa ho sakadaa hai|

je dtaaee daa hee hisaabakitaab hai, taan fir dtaaee janam daa kiaun naheen ho sakadaa amritaa jee ne fauaree kihaa, meraa adhaa jeevan muk giaa hai ate do janam aje baakee han|

eiho jihee shidat, maanasik bal ate tarak shaaeid jotasee noo pahilon kadee darapes naheen san aae| amritaa jee jotasee de kamare vichon bujhe hoe man naal baahar aae te sochan lag pe ki uh saaeid deevaanagee de raah te tur rahe san| hun uh eeddan gaaraddan langh ke kanddiaaleean jhaarreean vich daakhal ho rahe san|

amritaa jee noo lokaan ne bahut samajhaaeaa ki uh jeehade naal vee rahinaa chaahun rahin, par duneean naalon naataa naa torran| uhanaan lokaan noo kauan dasadaa ki uhanaan noo duneean dee kee paravaah uhanaan duneean noo naheen aapane raanjhe noo manaaunaa see|

main soch rahee saan, kee amritaa jee noo aj vee jotashee noo kahee hoee aapanee gal yaad hoaoo ki ih ristaa dtaaee janam daa hai| kee iho aatamabal hundaa hai jeehade naal riseemunee kaaeinaat noo vee aapane saahamane jhukaa lainde san, aapanee marazee anusaar morr lainde san| nisache hee uhanaan daa rishataa ik janam daa naheen hai, auhanaan daa sanbandh kee janamaan daa hai|

veeh saal tak ik ghar amritaa jee noo lagaataar supane vich vikhaaee dindaa rihaa| us ghar de ik paase jangal ate doosare paase dariaa see ate khirrakee kol ik aadamee pentting kar rihaa hundaa see| poore veeh saal isatarhaan hundaa rihaa| us aadamee daa chiharaa uhanaan kadee naheen vekhiaa| vekhee siraf usadee pitth jaan paasaa, par imaroz noo vekhadiaan hee uh pachhaan ge san ate uhanaan noo milan ton baad uh supanaa kadee naheen aaeaa|

kee sanjog iho hundaa hai

chhe

duneean dee nazar vich amritaa jee ne dharamavirodhee kam keetaa hai| uhanaan aapaneean kavitaavaan vich is gal daa paragattaavaa keetaa hai te uhanaan kavitaavaan noo jeeviaa vee hai|

aj aseen ik duneean vechee

te ik deen vihaaj liaae

gal kufar dee keetee...

supane daa ik thaan unaaeaa

gaz ku kaparraa paarr liaa

te umar dee cholee seetee

aam lokaan dee nazar vich uhanaan siraf dharam virodhee kam hee naheen keetaa sagon usaton vee vaddaa aparaadh keetaa hai| ik shaadeesudaa aauarat ho ke, samaaj dee sahimatee ton binaan hee kise doosare marad de naal rahe jisanoo uh piaar karade san ate jo uhanaan noo piaar karadaa see|

amritaa ate imaroz doven hee manade han ki uhanaan noo kadee vee kise samaaj dee sahimatee dee lorr naheen see| ik vaar main imaroj noo saaf saaf puchh liaa taan uh bole, auh jorre jinhaan noo aapane piaar ute bharosaa naheen hundaa uhanaan noo hee samaaj dee tasadeek dee lorr hundee hai| aseen doven aapanaa man jaanade haan, fir samaaj dee kee lorr hai| saadde maamale vich samaaj dee koee bhoomikaa naheen hai| aseen samaaj de saahamane jaa ke kiaun kahinde rahee ki aseen ik doosare noo manade haan, aseen ikadoosare noo piaar karade haan|

auh aapane rauana vich keh rahe san, aseen ik doosare noo manade haan, piaar karade haan jaan naheen karade ihanaan dohaan haalataan vich hee samaaj saaddee

sahaaeitaa naheen kar sakadaa| aseen chaahunde haan ki aseen jo faisalaa keetaa hai, samaaj usanoo mane, aapanee mohar laa deve kiok saanoo aapane faisale ute vishavaas nahee jaa fir aseen aap hee samaaj ton hee faisale dee umeed karade haan kiaunk saanoo khud ute yakeen naheen ate naa hee aseen aapane kamaan dee jinmevaaree chukanaa chaahunde haan|

je aseen khud faisalaa lainde haan taan kise doosare noo aapane bhale bure daa jinmevaar naheen tthahiraa sakade, eis lee aseen aapanaa bachaa karanaa chaahunde haan ate khud noo aazaad rakhanaa chaahunde haan|

aseen samaaj vichon ik sahoolat dtoonddade haan, par mainoo ate amritaa noo kise iho jihee sahoolat dee lorr naheen see...|

eimaroz jee dee gal kattadiaan hoeaan, main amritaa jee noo puchhiaa, kee tuseen naheen manade ki tuseen samaaj daa ik niyam torriaa hai ate doosariaan lee ik galat misaal pesh keetee hai

auh kujh chir chup rahe te fir jiven aapane aap naal gal keetee, naheen aseen dohaan ne piaar de bandhan noo hor mazaboot keetaa hai| jadon viaah daa aadhaar hee prem hai taan aseen kiharraa samaajik niyam jaan bandhan torriaa hai| aseen tan, man, karanee ate kathanee naal saath nibhaaeaa hai, jo shaaeid bahut saare doosare jorriaan kolon naa nibhadaa| aseen har muskil daa ikatthiaan saahamanaa keetaa hai ate pooree sachaaee naal is riste noo jeeviaa hai| uh binaan jhijak ate naach naal keh rahe san, sach taan ih hai ki aseen samaaj de saahamane bahut hee tagarree ate prabhaavee misaal pesh keetee hai| aseen darasal samaaj noo hor mazaboot banaaeaa hai te fir aseen kiaun sraminde hoeee sharamasaar taan uh hon jinhaan ne saanoo galat samajhiaa hai|

eih sach hai ki amritaa jee noo lekhakaa de roop vich virodh daa saahamanaa karanaa piaa hai| uhanaan daa sapashatt, saral, nirachhal ate bebaak likhan kaaran bahut virodh hoeaa hai, par amritaa jee ne virodheean ate nindakaan dee kadee paravaah naheen keetee| uhanaan ne aapane patee ton alag hon ton pahilaan patee noo sachaaee daa saahamanaa karan ate ih manan lee prerit keetaa ki samaaj de trisakaar ate nindiaa dee paravaah keete binaan uhanaan noo aapane raah add kar laine chaaheede han| uhanaan daa ih mananaa hai ki sachaaee daa saahamanaa karan lee manakh noo saahas ate maanasik bal dee lorr hundee hai|

eik vaar ik hindee lekhak ne amritaa jee noo puchhiaa see ki je tuhaaddeea kitaabaan deean saareean naaeikaavaan sachaaee dee khoj vich aapanaa ghar chhadd ke tur peean taa kee ih samaajik anarath naheen hovegaa

amritaa jee ne barre shaant bhaav naal javaab ditaa see ki je jhootthe samaajik mulaan kaaran kujh ghar ttuttade vee ne taan sachaaee dee vedee ute kujh hor gharaan daa baleedaan ho lain denaa chaaheedaa hai|

mainoo amritaa jee de jeevan ate bahupakhee shakhaseeat de talisam daa ahisaas hon lag piaa see|

sat

main amritaa jee de ghar nirantar jaa rahee saan| uhanaan noo praanik heeling naal kaafee aaraam mil rihaa see| jadon uhanaan dee lat dee peerr ghatt ho jaandee taan uh prasan vikhaaee dinde| uh akasar kahinde, hun toon naagaa naa kareen, roz aaveen|

heeling saishan ise tarhaan chalade rahe| kade kadaaeen uh has ke kahinde, hun taan mainoo majaa aaun lag piaa hai|

kee vaar uhanaan ghar praahune baitthe hunde taan heeling daa naagaa ho jaandaa see| uhaneen dineen landan sakool aaf ikanaamikas vich parrh rahee meree dhee sauamiaan chhutteean vich ghar aaee hoee see| meraa ziaadaatar samaan use naal beetadaa see| ik din savere sat vaje de kareeb ttaileefon dee ghanttee kharrakee| main fon chukiaa taan amritaa jee san, kahin lage, meree ik dosat hundee see| usadaa naan umaa hai| usanoo kahee uh mainoo bhul kiaun gee hai auhanoo aakheen mainoo milan taan aave|

mainoo aap muhaare haasaa aa giaa, main kihaa, main chhetee aavaangee|

ause dupahir main uhanaan de ghar pahunch gee| uh bahut kamazor lag rahe san te aaraam kar rahe san| main uhanaan de mathe ute hath rakhiaa taan uh jaag pe| main puchhiaa, maiddam, kee haal hai tuhaaddaa main uhanaan noo akasar maim jaan maiddam keh ke sanbodhit hundee saan

auh bole, paleeza mainoo maim naa kihaa kar| aapaan dosat haan|

main kihaa, naheen maim tuseen taan mere guroo ho|

auhanaan aakhiaa, naheen main kise dee guroo naheen haa, teree taan bilakul naheen|

eis gal ute main has ke kihaa, changaa, taan fir tuseen mere littal bebee ho|

auh jor naal hase te bole, haan, eih ttheek hai| main teree littal bebee

haan| auhanaan de chihare ute bachiaan vaalee nirachhal haasee tairan lag pee see| aapane vele de saahitak jagat dee sheranee kis tarhaan nanhee piaaree te bebas baalarree lag rahee see| meraa man hoeaa ki uhanaan noo nike baal vaang hee baahavaan vich chuk lavaan|

kadee kadee uh aapanee lat farr ke maasoomeeat naal puchhade, kee teree rekee jaan praanik heeling mere darad daa kujh naheen kar sakadee

main has ke aakhadee, kiaun naheen, liaao vekhade haan kee ho sakadaa hai|

...te jadon main heeling den lag paindee taan uhanaan noo kujh chain mil jaandaa| kee vaar taan uh sauan vee jaande| kadee kadee uh meraa hath farr ke koee yaad aaee gal dasan lag paide jaan kadee puchh lainde, toon aapane hathaan naal kee kar deneen en ki sakoon mil jaandaa hai|

main kee juaab dendee, bas hasan lag paindee| uhanaa noo lat ghuttavaaun naal aaraam miladaa| uh akasar imaroz noo kahinde, eimaa lat ghuttade, bahut darad hai| te imaroz bahut piaar naal khushee khusee uhanaan dee lat ghuttan lag painde| uh piaar naal imaroj noo imaa kahinde sana

eik din uhanaan aapane aap noo hee savaal keetaa see, jadon aseen maranaa hee hai taan enaa darad kiaun sahinaa paindaa hai auh puchh rahe san, saanoo lagaataar hee darad kiaun sahinaa paindaa hai| darad de kaaran maran naalon taan iho changaa hai ki aseen binaan kaaran ton hee mar jaaeee| aseen isatarhaan hee kiaun naheen mar jaande

main sahijataa naal ik rattiaa rattaaeaa juaab de ditaa, darad saanoo shudh karadaa hai|

auh haualee jihee musakaraae te bole, darad naal aseen barre laachaar ho jaande haan, doosariaan ute nirabhar ho jaande haan| saaddaa aapanaa kujh naheen reh jaandaa| haan, darad saanoo enaa ku shudh zaroor karadaa hai ki aseen doosariaan de darad pratee sanvedanasheel ho jaande haan|

auh aapanee ik kavitaa deean sataraan sunaaun lag pe

rooh daa zakham

eik aam rog hai

zakham de nangepan ton

je sharam aave

taan supane daa ik ttukarraa

paarr ke jakham te laa lave|

auh aapanee nazam sunaaunde rahe te main heeling dindee rahee| thorrhee der pichhon uh neend vich leh ge| main uhanaan noo sutiaan noo vekhadee rahee|

mainoo uh din yaad aa rihaa see| jadon sirajanaa dee peerr daa jikar karadiaa uhanaan kihaa see, aumaa toon mahaanbhaarat dee kuntee noo jaananee en| auhanoo var miliaa hoeaa see ki uh kise vee devate noo mantar naal aapane kol bulaa sakadee hai| uhane sooraj devataa noo niotaa de ditaa te uhade ton hee anaviaahee de karan paidaa hoeaa| anaviaahee maan hon dee lokalaaj de kaaran uhanoo aapane putar daa tiaag karanaa piaa kiaunk uh ikalee, niaasaraa te asurakhiat see| iho jihee sathitee vich hee sirajanaa dee peerr janam laindee hai|

kuntee dee bebasee te usadee aseh peerr noo kinee gahiraaee naal jaaniaa see uhanaan|

atth

eik din tarrakasaar uhanaan daa fon aaeaa| main raseevar chukiaa taan uh bole, main amritaa bol rahee haan| kee haal ai eisaton pahilaan ki main koee juaab dindee uhanaan kihaa, eneean suhaneean nazamaan likhadee e te kadee sunaaundee vee naheen| aj savere parrheean ne| dotin taan meree rooh vich chubh geean ne|

eih sunadiaan hee main bhaavuk ho gee| atharoo mere gale vich attak ge| maithon boliaa naheen see jaa rihaa| fir vee bahut yatan karake main kujh kihaa taan mere atharoo uhanaan tak pahunch ge| kujh der uh chup rahe te fir bahut moh naal bole, jaanadee haan samajhadee haan changaa, pahilon jeea bhar ke ro lai, fir galaan karaange| ...te uhanaan ne fon rakh ditaa|

main uhanaa noo das naheen sakee ki mere dil daa kee haal hoeaa see| je mereean nazamaan ne us sakhash de dil noo chhooh liaa hai, jisadaa naan amritaa preetam hai taan main khushakisamat haan, bhaagaanvaalee haan| jinhaan nazamaan daa uhanaan jikar keetaa see, auh meree kitaab maaeenddasakep vich san| ih kavitaavaan ate chitaraan dee kauafeettebal buk hai jeehade vich sataaee chitar han ate sataaee hee premakavitaavaan han| ih ik koshis see pentting de moodd noo kavitaa vich dtaalan dee ate kavitaa noo amoorat petting raaheen ik skalasoorat den daa yatan maatar| bahut din pahilaan main amritaa jee de mez ute kitaab daa khararraa rakh aaee saan, eih umeed see ki jadon amritaa jee kujh arog honage taan shaaeid mereean nazamaan parrh lainage ate uhanaan najmaan ute aapanee ttipanee vee likh denage|

aus din dupahir ton pichhon main uhanaan noo milan lee pahunchee taan uhanaan mainoo kaagaj daa ik ttukarraa ditaa jis ute ih ibaarat likhee hoee see|

toon jo aseem de kinaariaan ton mauan de saahaan dee boond boond bhar lainee en,

toon jaroor us rab noo piaar dee khushaboo dee tarhaan mahisoos keetaa hovegaa| is lee main tainoo piaar karadee haan umaa |

amritaa preetam

eih shabad uhanaan meree kavitaa khaamasee vichon le sana

tairadee mere ute

samettadee mainoo

kharrot de vichon dee

tere val turadee main

te fir teree galavakarree vich

laindee main saah

pooran chup de

auhanaan ne kitaab chukee te mainoo kihaa, main teree kavitaa haaee puaaeintt baare puchhanaa chaahunee aa|

..te uh parrhan lag pe

aseem de kinaariaan ton

tere val

tere vich

boond boond ddigadee main

toon main hoeaa

te main toon

banadeean badaladeean

lahiraan

miladeean

te langh jaandeean

fir milan lee

vaar vaar milan lee|

auhanaan ne parrhanaa band kar ditaa| kujh chir chup rahin ton pichhon bole, aumaa kee toon aapane guaach ge piaar baare gal kar rahee en ki us

shaasavat prem dee jeehade naal toon miladee en, vichharradee en, fir milan lee|

auh mainoo ghokh rahe san| mere chihare de haavaan bhaavaan ne aakhiaa, pataa naheen| par mere sabadaan ne kihaa shaaeid dohaan dee jiven koee sadaa hee labhadaa rahindaa hai|

aus shaam uthon murradiaan main aapane aap noo khojadee rahee|

nauan

eik din fir jadon tarrakasaar fon dee ghanttee vajee taan main samajh gee ki amritaa jee daa fon hee hovegaa| jiaun hee fon chukiaa taan amritaa jee dee ghabaraaee hoee aavaaj mere kanaan vich pee| uhanaan dee aavaaz vich tanaa see| uh keh rahe san, imaroj noo bahut tej bukhaar hai, autar hee naheen rihaa| ddaakattar ne khoon dee jaanch karavaaun noo kihaa hai, par aj aitavaar hai, koee paith laib khulhee hoee naheen| kee karaan

main aakhiaa tuseen fikar naa karo, main jaladee hee pahunchadee haan| khoon dee jaanch lee pooraa hafataa khulhee rahin vaalee laib vich lai jaavaange| chintaa dee koee gal naheen|

auh ene ghabaraae hoe san ki agale kujh minttaan vich hee uhanaan mainoo tin vaar fon kar ditaa ki main chhetee pahunchaan| eimaroz jee noo vaaeiral ho giaa see| kee dinaan ton see| amritaa jee khud vee ttheek naheen san| uhanaan noo vee turan lee sahaaeitaa dee lorr see| uh fer vee ddaakattaraan ate paitholojisattas naal fon ute galaan kar rahe san|

gharon chalan ton pahilaan main laib vich fon kar ditaa ki sainpal lain lee ttaikaneeshan noo uhanaan de ghar bhej den| jadon main pahunchee taan ttaikaneesheean pahilon hee pahunch chukiaa see|

eimaroz jee kujh kamajor lag rahe see, par prasanachat san| amritaa jee chintat taan san, par hun tanaa kujh ghatt ho giaa see|

ttaisatt dee reeporatt de aadhaar ute imaroz jee daa ilaaj shuroo ho giaa see| kujh samen vich hee uh pahilaan naalon behatar mahisoos karan lag pe san| do dinaan pichhon jadon main gee taan imaroj jee tur fir rahe see, pahilaan vaang hee hasoon hasoon karade te mahimaan nivaaj| main uhanaan noo jiaadaa turan firan ton manhaan keetaa ki kite bukhaar fir naa vadh jaave| ih vee aakhiaa ki uhanaan noo amritaa jee lee sihatamand rahin dee lorr see, kiaunk uh uhanaan

lee bahut fikaramand ate pareshaan ho jaande san| imaroz jee has pe, uhee sahij, nishakapatt te mohabharee haasee|

chaah peende hoe bole, haan, main ih manadaa haan ki mainoo ttheek rahinaa pain hai, aapane lee vee te maajaa lee vee| jadon main bimaar ho jaanaa vaan taan ih bahut fikar karadee hai| ih meree maan vee hai te dhee vee|

eik vaar daa zikar karadiaan imaroj ne dasiaa ki uh kise kam de silasale vich banbee ge hoe san| khatokitaabat taan uhanaan dee chaladee rahindee see, eik chitthee vich amritaa ne likhiaa

jeetee

toon jinee sabazee lai ke de giaa sain uh khatam ho gee hai| jine fal lai ke rakh giaa sain uh vee muk ge ne| farij khaalee piaa hoeaa hai| meree jindagee vee khaalee ho rahee jaapadee hai| ...toon jine saah chhadd giaa sain uh vee khatam ho rahe ne...

dasataavez amritaa preetam de khat, sanpaadak imaroza

fir kujh ruk ke kahin lage, eih aapanee dekhabhaal lee kise hor noo nerre naheen aaun dindee|

amritaa jee dee sareerak shakatee dinabadin ghatt rahee see ate imaroj ute uhanaan dee nirabharataa vadhadee jaa rahee see| uhanaan daa ik doosare lee honaa bahut hee dil noo chhoh lain vaalaa anubhav see| ik doosare de naal naal, eik doosare de saahamane, eikatthe khaanaa khaande hoe, eik dooje noo khavaaude hoe, eimaroz jee amritaa jee dee dekh bhaal vich leen, kadee galaan karade hoe, kadee chupagarrup, kadee kise soch vich, khiaalaan vich, khilaa noo ghoorade, ...main uhanaan dee rooh noo ttukarriaan vich vekhiaa see ate mahisoos keetaa see|

amritaa jee aapaneean kahaaneean vich ate aapane naavalaan de kiradaaraan vich khud hee yaatree dee sundaran ban jaande han| eik savaal vich naaeik dee maan ate dhee ban jaande han| naaeik de pitaa naal viaah ho jaan kaaran uh naaeik dee maan ban jaande han ate pitaa dee mauat ton baad jadon naaeik uhanaan daa viaah uhanaan de manachaahe viakatee naal karavaa dindaa hai te udon uh us dee dhee ban jaande han|

ak daa boottaa dee kahaanee vich naaeik de anubhav vich uhanaan daa aapanaa anubhav lukiaa hoeaa hai jo dasadaa hai ki kis tarhaan manakh dee rooh failadee hai, visathaar haasal karadee hai, vaise hee jiven main khud amritaa ban jaandee haan ate uhanaan de darad noo mahisoos karake khud hee ron lag paindee haan| naaeik dee gunm ho gee bhain dee yaad ak daa boottaa vich at dee saradee vich budte aadamee dee rajaaee ban jaandee hai|

kis tarhaan aseen mahisoos karade haan ki aseen saare kudarat de iko hee dhaage vich bajhe hoe haan| eimaroj jee te amritaa jee vee shaaeid use dhaage vich bajhe hoe see| uh dhaagaa naa mailaa hoeaa te naa ttuttiaa| chaalee saal beet ge| uh doven aje tak use piaar de dhaage vich bajhe hoe san| ik iho jihe piaar de riste vich jis riste noo samaajik manajooree dee lorr hee naheen see|

kadee kadee mainoo imaroz jee dee pentting vich ate amritaa jee deean kavitaavaan, kahaaneean ate naavalaan de kiradaaraan vich ik khaas rishataa vikhaaee dindaa hai| har vaar amritaa jee naal milan ate uhanaan naal galaan karan ton pichhon mainoo uhanaan vich uhanaan dee lekhanee dee jiaundeejaagadee jhalak vikhaaee dindee hai ate disade ne uh kiradaar jiharre uhanaan aapane saahit vich rache| ik navaan arath miladaa hai uhanaan deean nazamaan ate geetaan vichon, jiharreean uhanaan likheean te main gaaeean|

das

eik vaar main imaroz jee noo puchhiaa, tuseen jaanade see ki amritaa jee saahir noo piaar karade see te saajid naal vee uhanaan daa moh see| tuhaanoo kis tarhaan lagadaa see

mere is suaal ute imaroz jee uchee saaree hase, main tainoo ik gal dasadaa vaan| ik vaar amritaa ne mainoo kihaa ki je uh saahir noo haasal kar laindee taan main uhanoo naheen see milanaa| patai, main kee kihaa main kihaa, toon mainoo taan zaroor hee miladee, bhaaven tainoo saahir de ghar vichon kadt hee liaaunaa paindaa| jad aseen kise noo piaar karade haan taan raah deean aauakarraan daa hisaab naheen laaunde| thorrhee der baad kujh sochadiaan hoeaan uhanaan aapane andaaz vich haualee jihee kihaa, tainoo patai, jadon main banbee jaa rihaa saan taan mainoo hee amritaa ne aapanee kitaab saahir noo bhett karan lee ditee see te main khushee khusee lai giaa saan|

fir kujh tthahir ke, kujh sochadiaan hoeaan imaroz ne kihaa, mainoo pataa see, amritaa saahir noo kinaa chaahundee see, par mainoo ih vee baakhoobee pataa see ki main amritaa noo kinaa chaahundaa see|

main uhanaan noo ik hor suaal puchhiaa, amritaa jee saahir ton preranaa lainde san| kaav sangreh suneharre jis ute uhanaan noo saahit akaadamee purasakaar miliaa hai, auh uhanaan saahir lee hee likhiaa see ate uh is baare bebaak ho ke kahinde vee ne| uhanaan dee zindagee vich tuhaaddee kee thaan rahee

auh isatarhaan bole jiven kise gahiree soch vich ddube hoe hon, saahir de naal amritaa daa sanbandh mithiaa yaanee maaeaavee see| mere naal usadaa rishataa suchaahakeekee hai| uh amritaa noo bechain chhadd ke tur giaa| mere naal uh santustt ate sanpooran hai|

main fir ttokiaa, auhanaan deean likhataan eik see aneetaa, dilee deean

galeean ate aakharee khat vich saahir daa chiharaa muharaa saaf ubhar ke saahamane aaundaa hai ate ise tarhaan nebaring biaoottee ate saivan eearas vich sajaad haidar daa|

eimaroz ne juaab ditaa, haan sajaad haidar vee amritaa de kareebee dosat san| asal vich ik aise dosat jisadee nerrataa vich amritaa ne pahilee vaar mahisoos keetaa ki kavitaa siraf prem dee bhaavanaa naal hee naheen likhee jaandee, sagon sachee dosatee vich vee prafulat hundee hai| amritaa ne sajaad lee likhiaa see

khanbh vikandarre lai de ve paradeseeaa

jaan reh pai saadde kol...

sajaad haidar amritaa jee dee bahut kadar karade san| battavaare ton pichhon uh aapas vich khatokitaabat karade rahe, mainoo is gal daa pataa hai| amritaa lee sajaad 1947 de dangiaan vele vee joorriaa, main jaanadaa haan| sajaad ne amritaa noo ik vaar ih vee likhiaa see, main ik uddade hoe pal dee mulaakaat lee tarasiaa haan|

mainoo ih vee pataa hai, eih lok aapaneean nijee galaan vee ikadoosare naal kar lainde san| ise lee jadon main te amritaa ne mil ke uhanoo khat likhiaa, auhane juaab ditaa, mere dosata aamee de khataan ton jiharree teree tasaveer banaaee hai, ausaton main tainoo jaanan lag piaa vaan| teraa rakeeb tainoo salaam karadaa hai|

aapanee mauat ton pahilaan sajaad ne amritaa de likhe saare khat kise dosat de hath hindusataan vaapas bhej dite| jiaun hee us dosat ne khataan daa uh pulindaa amritaa noo ditaa| amritaa ne mainoo farraa ditaa ki main chaahavaa taan parrh lavaan| par main kiaun parrhadaa uh kht| main saare saarr dite|

chaah daa ghutt bhar ke imaroz fir kahin lage, jadon guroodat ne mainoo nauakaree lee banbee bulaaeaa, taan main amritaa noo dasan aaeaa| amritaa kujh der tak khaamosh rahee te fir uhane mainoo ik kahaanee sunaaee| uh kahaanee do dosataan dee see| uhanaan vichon ik bahut suhanaa see, par doosaraa kujh khaas naheen see| ik bahut suhanee kurree khoobasoorat dosat val khichee gee| uh

larrakaa aapane dosat dee madad naal uhanoo jitan dee koshis karadaa hai| dosat vee us kurree noo chup jihee muhabat karadaa hai, par aapanee soorat dee vajaah karake aapane piaar daa paragattaavaa naheen karadaa| aakharakaar kurree daa viaah us suhane mundde naal ho jaandaa hai| ene vich jang chhirr jaandee hai ate doven dosat larraaee de maidaan vich bhej dite jaande han|

larrakee daa patee uhanoo nit khat likhadaa hai, par uh saare khat aapane dosat kolon likhavaaundaa hai| kujh dinaan baad larraaee de maidaan vich usadee mauat ho jaandee hai ate usade dosat noo zakhmee haalat vich vaapas liaandaa jaandaa hai| larrakee aapane patee de dosat noo milan hasapataal jaandee hai ate aapane patee de kht uhanoo vikhaaundee hai| kurree de kahin te dosat khataan noo parrhan lag paindaa hai| thorrhee der pichhon haneraa ho jaandaa hai, par dosat uh khat hanerhe vich vee parrhadaa rahindaa hai, kiaunk uh likhe taan use ne hee san| uhanoo uh zubaanee yaad san| larrakee samajh jaandee hai|

vekhadiaan vekhadiaan dosat dee tabeeat hor vigarr jaandee hai ate uh dam torr dindaa hai| larrakee kahindee hai, main ik aadamee naal piaar keetaa see, par us noo do vaar guaa liaa|

ddoonghaa saah bhar ke imaroz jee ne kihaa, amritaa ne sochiaa see ki main

kahaanee dee aatamaa tak naheen saan pahunch sakiaa, par main taan pahunch giaa saan| mainoo uhane siraf enaa kihaa, saahir banbee chaliaa giaa te hun toon vee jaa rihaa en| amritaa jee dee aavaaz vich at dee niraasataa ate udaasee see, jiven keh rahee hove, jiharre isatarhaan tur jaande ne uh murr vaapas naheen aaunde| main jadon banbee pahunchiaa taan teesare din hee amritaa noo khat likh ditaa see ki main vaapas aa rihaa haan| mainoo pataa see ki je main vaapas naheen giaa taan amritaa noo hameshaan lee guaa lavaangaa|

kujh tthahir ke uh fir bole, amritaa ne aapane piaar daa kadee khulhe shabadaan vich izahaar naheen keetaa ate naa hee main keetaa hai|

amritaa jee ne ik kavitaa likhee

aj pauan mere shahir dee veh rahee

dil dee har changiaarree sulag rahee

shaaeid teraa shir chhooh ke aaee hai

hotthaan de har saah ute bechainee chhaaee hai

muhabat jis raah uton langhake aaee hai

ause raah ton shaaeid ih vee aaee hai|

eih kahaanee imaroz jee dee jubaanee see| par ih gal mainoo baad vich pataa lagee ki roj shaam noo imaroj jee vee aapane ghar dee chhat ute kharre ho ke us gaddee dee uddeek karade san, jis vich bahike amritaa reddeeo satteshan ton vaapas aaunde san| gaddee de langh jaan ton baad vee uh bahut der tak uthe hee kharre rahinde san, avaak khilaa noo ghoorade hoe| ih ithe uddeek karade rahinde te uh uthe kavitaavaan vich kujh likhade rahinde

jind taan asaaddee koeil suneendee

jeebhe taan saaddee varajit chhaalaa

te daradaan daa saak asaaddarraa|

har vaar amritaa jee val jaanaa, meraa rishatiaan dee duneea daa ik navaan safar hundaa|

giaaraan

aj jadon main amritaa jee de ghar gee taan uh kujh thake thake jihe lag rahe see| ihaneen dineen uh bisatare ute hee pe rahinde san| uh khud aapaneean lataan hilaa vee naheen san sakade| paasaa vattan lee vee uhanaan noo sahaare dee lorr paindee see| baitthan vich vee aauakh aaun lag pee see, par fir vee khaanaa uh baitth ke khaanaa hee pasand karade san|

auhanaan dee chaah daa velaa ho giaa see te uhanaan dee nooh chaah lai aaee| uh chaah ik kattore vich peen lag pe san, aapane manapasand naaees bisakutt de naal| fulaan vaale jis laal kattore vich uh chaah pee rahe san main usadee taareef kar rahee saan| uhanaan dasiaa ki kattoraa uhanaan romaaneean ton liaandaa see|

kadee kadee uhanaan dee nazar khirrakee ton jhaakade gaddahal de ful ute ttik jaandee| uh der tak uhanoo vekhade| jadon uhanaan chaah pee lee taan main uhanaan dee hathelee noo aapane hath vich lai ke palosiaa ate uhanaan de patale ikahire sareer noo, jo ikadam sungarr giaa see, sidhaa kar ditaa| uh ful val vekhade hoe bole, teree uh patiaan vaalee nazam yaad aa gee jiharree aasheea sulataan ne gaaee hai| jraa uh sunaa taan|

mai gunagunaa ke aapanee nazam gaaun lag pee

pate mere ghar aae

chaandanee me dhule geet bunate,

jhanajhanaate

pate mere ghar aae

mere gaaun de vichakaaron hee uhanaan meraa hath farr liaa| pahilaa antaraa pooraa hon tak uh chup rahe, jadon tak main doosaraa te teesaraa antaraa gaaeaa

auh akhaan band karake lette rahe te fir achaanak bole, toon patiaan de darad, auhanaan dee judaaee, dosatee ate uhanaan de piaar noo kis tarhaan mahisoos kar liaa auhanaan de ihanaan shabadaan pratee bhaavukataa naal bhar ke main uhanaan val vekhiaa| main haualee jihee uhanaan de hath noo ghuttiaa| aseen ik doosare val vekhiaa te pataa naheen ik dooje noo kee aakhiaa| uhanaan murr akhaan band kar leean jiven kidhare door chale ge hon, ...aapane khiaalaan dee duneean vich| isatarhaan lagaa jiven meree nazam uhanaan noo gujare jmaane vich kite lai gee hove|

auh chupachaap lame pe rahe te main uhanaan noo heeling dindee rahee| lagapag veeh ku mintt pichhon uhanaan utth ke baitthanaa chaahiaa| shaaeid heeling ton baad uhanaan vich kujh taakat aa gee see| uhanaan aapane sir ute ik laal fulaan vaalaa dupattaa liaa hoeaa see jo sakaaraf daa kam vee de rihaa see| asal vich main uhanaan noo laal ate gurooaa rang pahinan dee salaah ditee see taan ki uhanaan de sareer vich aoorajaa daa satar uchaa rahe|

kujh der uh edhar udhar deean galaan karade rahe| vaataavaran ate pradooshan deean| fer aapanee kitaab ute banee filam pinjar deean| fer uh baitthe baitthe musakaraaun lag pe te bole, toon kujh sunaa|

jadon main puchhiaa ki uh kee sunanaa chaahunage taan bole, kush vee, jo tainoo pasand hove| main ik gazal de kujh shear gaae taan kahin lage, kinaa udaas kalaam hai|

kujh chir chup rahin ton baad bole, mainoo aj vee rumaaneean de ik paadaree de chihare dee khaas tarhaan dee udaasee yaad hai| uthe main te imaroz ik charach vich ge saan| paadaree dee umar koee baaeeteee varhiaan dee hoaoo| usadaa chiharaa enaa udaas see ki mainoo puchhanaa piaa ki uh enaa udaas kiaun see| imaroj ate main kise utasav ton parate saan| uthe mainoo vaaeen dee ik botal tuhafe vajon milee see| mere hath vich uhee botal see| main uh paadaree noo pesh kar ditee| saadde kol gilaas naheen san, par uh aapane hath dee ok naal peen lee tiaar ho giaa|

aus daa chiharaa gahire ranj vich ddubiaa hoeaa see| main naheen saan chaahundee ki uh aapanaa dukh idhar udhar khilaaradaa rahe| main uhanoo aapane naal galaan karan lee raajee kar liaa| uh mainoo dasan lag piaa ki uh kisatarhaan paadaree baniaan| us ne man liaa ki usadaa dil kite hor see|

dharam vee uhanoo dharavaas naheen see de rihaa| main uhanoo paadaree daa rutabaa chhadd ke jaan dee salaah de ditee| iho jihee maanasik avasathaa vich rahike uh paadaree bhalaa kiven jiaoondaa reh sakadaa see| main usanoo aakhiaa, ausadee sahij manodashaa udaas naheen, sagon khushagavaar see|

bebas zindagee ik majabooree ban jaandee hai, paadaree dee zindagee vich mainoo amritaa jee disan lag pe| uhanaan aapanee us jindagee ton naataa torr liaa see, taan aapane patee de saath vich naakhushagavaar zindagee jiaunde rahinde, par uhanaan ik vaddaa kadam chuk liaa| jeehade lee ik sulajhe hoe dimaag dee lorr hundee hai| ate us naalon vee vadh zarooree hundaa hai saahas| uh jaanade san ki lekhakaa hon karake uhanaan daa jeevan lokaaee de saahamane hai ate uhanaan noo samaajik naraajgee ate krodh daa saahamanaa taan karanaa hee paoo|

amritaa jee de harakh deean kujh jhalakeean uhanaan deean nazamaan anadaataa ate auddeek ton vee miladeean han| uhanaan daa kahinaa hai ki aseen aapanee zindagee noo kis dishaa vich lai jaaeee, kiharraa morr murr jaaeee, bedhiaanee vich changemaarre dee pachhaan keete ton bagair hee ih sabh is gal ute nirabhar karadaa hai ki aseen kiharraa rasataa akhatiaar karade haan| je galatee naal galat morr vee murr jaaeee taan aseen aasaanee naal aapanee galatee

naheen manade, sagon galatee noo ttheek saabat karan lee bahut saareean daleelaan dinde rahinde haan| je aseen isatarhaan hee karaange taan galatee noo sudhaar kisatarhaan sakade haan|

amritaa jee ne kadee aapane patee baare koee shakaaeit naheen keetee| mainoo baad vich pataa lagaa ki amritaa jee de patee ne pahilaan taan uhanaan noo talaak den ton inakaar kar ditaa see| talaak lee uh udon raajee hoe jadon uh khud hee kise hor naal viaah karanaa chaahunde see|

amritaa jee dee aapane patee naal koee naraazagee naheen see, eithon tak ki jadon aapane antim vele uh bahut bimaar san ate bilakul ikale san ate amritaa jee de bette ne uhanaan noo puchhiaa ki uh aapane pitaa noo ghar liaa ke uhanaan dee dekhabhaal kar sakadaa hai, taan uhanaan siraf haan hee naheen kihaa, sagon aasaraa den ton ilaavaa teemaaradaaree vee keetee|

amritaa jee de patee dee mauat uhanaan ghar hee hoee see|

kise hor prasang vich jadon main imaroz noo puchhiaa taan uh bole, aseen us shakhas baare kiaun gal karee jeehadaa saadde naal koee sanbandh hee naa hove, koee lainaadenaa hee naa hove|

auhanaan noo hairaanee hundee hai ki lok kiaun aapanee zindagee noo uhanaan lokaan naal ulajhaaee rakhade han jo uhanaan naal naraaj rahinde ne| aseen uhanaan lokaan ton aapanee jindagee noo prabhaavit hee kiaun hon dinde haan, jo saadde lee bure haalaat paidaa karade han| uh haalaat bhaaven asalee hon jaan kaalapanik, saanoo uhanaan ton aapane aap noo bachaa ke rakhanaa chaaheedaa hai|

asal vich aseen uhanaan palaan noo vaar vaar jiaunde haan, jinhaan vich saanoo dukh jaan preshaanee jhalanee paindee hai| je ih bhaav saantee lee hai, fer taan ttheek hai| varanaa aseen ghrinaa ate kalesh ute hee antaradhiaan ho rahe hunde haan|

baaraan

amritaa ate imaroz noo miladiaan mainoo pataa lagaa ki imaroj siraf nauan saal de san jadon uhanaan dee maan daa dehaant ho giaa see| maan de piaar ton mahiroom uh khud noo behad ikalaa ate udaas mahisoos karade san| uhanaan deean akhaan hameshaan maan de piaar noo hee labhadeean raheean|

sakool vich uhanaan daa ik dosat aapane ttifan daa ik parauantthaa akasar uhanaan naal vanddadaa hundaa see| imaroz hameshaa uhanoo puchhade, parauantthaa keehane banaahiaa hai ate jadon uh kahindaa maan ne banaaeaa hai taan imaroz noo lagadaa jiven us parauatthe vichon maan dee mamataa dee bhinee bhinee khushaboo aa rahee hove|

bahut saal pichhon uh bhaavanaa murr ubhar aaee raat dee ddiaoottee ton baad imaroz amritaa noo reddeeo satteshan ton lai ke ghar tak chhaddan jaande hunde san| ih uhanaan dinaan dee gal hai jadon uh haale ikatthe naheen san rahinde| ik din sattaaf kaar lett ho gee taan uhanaan salaah ditee ki kiaun naa paidal hee ghar chalee| chaandanee raat see| aas paas dee duneean ton bekhabar doven chal pe| kadee ik dooje noo vekhade te kadee chan noo| sansad maarag ton pattel nagar tak daa painddaa sauakhaa hee muk giaa|

ghar pahunchan te amritaa ne jhijakadiaan jhijakadiaan kihaa, khaanaa khaa ke jaaveen|

doven andar aa ge| nauakar ton binaan ghar de saare jeea sute hoe san| jo vee baniaa hoeaa see uhanaan garam keetaa, par rotteean siraf do san| dohaan ne add add palettaan vich ik ik rottee rakh lee| rottee khaandiaa khaandiaan amritaa ne akh bachaa ke aapanee rottee vichon adhee torr ke uhanaan dee palett vich rakh ditee|

eimaroz us ghattanaa noo yaad karadiaan aanandit ho jaande han te kahinde han, rottee taan adhee see, par chan taan pooraa see|

kise hor prasang vich ik vaar main imaroz noo puchhiaa ki uhanaan noo

amritaa dee kiharree gal sabh ton vadh pasand hai taan uh bole, ausadaa honaa te usade kareeb hon daa ahisaas|

kujh chir ruk ke fer bole, jadon main shamhaa rasaale vich kam karadaa saan taan amritaa kadee kadee mere dafatar aa jaandee see te mere kamare deean kandhaan ute sajeean jaan maigazeen vich chhapeean mereean banaaeean hoeean tasaveeraan noo dhiaan naal vekhadee see| ik din bolee, toon aauarataan deean tasaveeraan banaaunaa en| eneean suhaneean te taraashe hoe chihariaan vaaleean aauarataan kee toon kadee koee voomain vid e maaeendd vee banaaee hai

main bhamatar giaa| mere kol is suaal daa koee juaab naheen see| thorrhe chir pichhon amritaa taan chalee gee, par uhadaa suaal mere kol hee reh giaa| use suaal de juaab dee talaash vich main kalaa de itihaas dee pichhalee sadee vich pahunch giaa, kalaa deean uhanaan laaeibarereean vich jo main kalaa de sakoolaan ate ajaaeib gharaan vich vekheean san|

auh tasaveeraan san, aauarat soorajamukhee de ful de naal, aauarat chan de naal, aauarat bache de naal, musakaraaundee aauarat, audaas aauarat, par kidhare vee mainoo vumain vid e maaeendd naheen milee| mainoo hairaanagee hon lag pee ki sadeean ton aauarat noo shaaeid ik jisam hee samajhiaa giaa hai, ausanoo man de naal naheen samajhiaa giaa|

kujh der ruk ke uhanaan shabadaan dee ik hor tasaveer ukar ditee|

1958 de mee maheene dee ik shaam vele pooraa chand nikaliaa hoeaa see| amalataas de kujh peele ful rukhaan naal ttange pe san, kujh zameen ute khilare hoe san te kujh vagadee havaa vich udd rahe san|

mainoo imaroz deean akhaan vich ik vishes chamak vikhaaee ditee| uh keh rahe san, dharatee ate havaa kujh addare jihe jaap rahe san te amritaa vee.. vaise taan sabh kujh pahilaan vaang hee see, par rangaan daa rang kujh hor goorrhaa ho giaa see| aseen turefirade rahe, ghunmade rahe, haalaank aseen jaanaa kite vee naheen see| dharatee ute khilare fulaan dee tarhaan aseen vee uhanaan ute khilar ge| aasamaan noo aseen kadee khulheean akhaan naal vekhade te kadee band karake|

puraaneean imaarataan deean pauarreean ute charrhadeautarade aseen ik iho jihee imaarat dee chhat ute pahunch ge jithon jamunaa nadee vikhaaee dindee see|

amritaa ne mainoo puchhiaa, kee toon kadee pahilon, kise hor naal vee ithe aaeaa en

main kihaa, mainoo taan naheen lagadaa ki main kadee kite vee kise de naal giaa haan|

aseen ghunmade rahe| jithe vee jeea keetaa ruk ke chaah pee lee| sabh kujh khoobasoorat see|

par khoobasooratee taan vekhan vaale dee nazar vich hundee hai naa tin din baad imaroj banbee chale ge, guroodat de naal kam karan lee, par chhetee hee parat aae| ih paratanaa aapane kol parat aaun vaang see| amritaa hairaan vee see te khush vee| uhanaan imaroz val vekhiaa te vekhade rahe, par ik lafaz vee naheen boliaa|

kujh dinaan pichhon ghattanaavaan daa ik hor khaakaa ubhar aaeaa|

jadon amritaa de bache nike san, audon imaroz kol ik sakoottar hundaa see| dovaan bachiaan noo ikatthiaan sakool chhaddan jaanaa paindaa see| uhanaan de utorratee kee chalaan ho ge| fir dohaan ne sochiaa ki kaar lai lainee chaaheedee hai| dohaan ne ral ke panj panj hajaar rupe paae te das hajaar dee ik feeatt lai lee| hun us kaar noo rajisattar karavaaunaa see| rajisattaree dohaan de naan ute honee see| rijasattareshan afasar ne jadon ih puchhiaa ki amritaa naal uhanaan daa kee ristaa hai taan uh bole, dosat hai|

afasar noo ih gal hazam hee naheen ho rahee see ki ik marad ate ik aauarat vichakaar dosatee daa rishataa vee ho sakadaa hai| ih usadee samajh ton ik dam baahar see|

hairaanee dee gal hai ki do viakateean de vich dosatee de rishate noo samaaj maanataa hee naheen dindaa| ik vaar imaroj ne beeme daa faaram bhariaa| ik kaalam vich vaaras daa naan likhanaa see| imaroz ne amritaa daa naan bhar ditaa| vaaras naal ristaa de kaalam vich imaroj ne dosat likh ditaa| kalarak ne kintoo kar ditaa, boliaa, eis noo ttheek karake liaao ate is vich kise rishatedaar daa naan bharo| kalarak noo itaraaj is lee see kiaunk aamatauar ute kise dosat noo vaaras naheen banaaeaa jaandaa|

par imaroz kadon koee aam gal karade san, eise lee uh bula faaeett jaaree hai|

terhaan

eimaroz amritaa noo kee naavaan naal bulaaunde san| uhanaan vichon ik hai barakate| barakate yaanee barakat vaalee, changee kisamat vaalee, rajeepajee bharapoor| uh kahinde han, barakat taan uhade hathaan vich see, aus de likhan vich see ate us de hon vich see, ausade poore vajood vich see| gal noo visathaar dindiaan uhanaan kihaa, amritaa de mihanatee hathaan deean lakeeraan vich, dil vich, usade sukhadukh vich uhadee praapatee uhadaa haasal gangotaree de athaah paanee chon futte jharane vaang hai| gangotaree vichon nikalee gangaa dee ravaanee varage lahize vich uh kahinde ge

amritaa heer vee hai

te fakeer vee

takhat hajaaraa uhadaa dharam hai

te piaar usadee zindagee

jaat dee bhikashoo

te mijaaz dee ameer

oeh ik hath naakamaandee hai

te dohaan hathaan naal

vanddadee hai

eimaroj ate amritaa daa subhaa ate pasand miladee juladee see te alag vee see| uh doven add add kamariaan vich rahinde san| amritaa bahut savere savere kam karanaa pasand karade san te udon imaroz sute hunde san| imaroj udon kam karade san, jadon amritaa sute hunde san| dohaan de jeevan daa

nitanem vakharaa vakharaa see, par uhanaan de subhaa iko jihe san| doven hee lokaan naal jiaadaa milanaa julanaa pasand naheen san karade| naa uh paaratteean vich jaande san ate naa hee aapane ghar vich paaratteean karade san|

doven khud naal hee vakat bitaaunaa pasand karade san| vakhare vakhare, eikale, aapane naal| amritaa aapane lekhak vich ate imaroz aapane chitaraan vich| dohaan de kamariaan de boohe khulhe rahinde san taank ik doosare dee khushaboo aaundee rahe, par ikadooje de kam vich kise dee dakhalaandaazee naa hove| je amritaa likh rahe hunde, taan imaroz uhanaan dee ikaant daa khiaal rakhade ate ghar de kamaan noo vee sanbhaal lainde san| ate kee vaar dabe pair jaa ke uhanaan dee mej ute chaah daa piaalaa vee rakh aaunde san| amritaa aapane bisatare ute baitth ke likhade san|

je amritaa de bache uhanaan ton kujh mangade, taan likhanaa uhanaan lee baad dee shaia ho jaandee see| uh aapanee kavitaa jaan kahaanee uthe hee holadd ute chhadd ke bachiaan lee khaanaa banaaunde, auhanaan noo piaar naal khavaaunde te fir aapanee kavitaa jaan kahaanee kol chale jaande|

mainoo yaad hai, auhanaan ik vaar kihaa see ki safaaee, kadtaaee, bunaaee te khaanaa banaaunaa saare rachanaatamak kam han|

amritaa kavitaavaan banaaunde naheen| uh keval aapane jazabe de balaboote kavitaa kaagaj ute utaar dinde han| ik vaar likhan ton baad naa taan kavitaavaan dee kaanttachhaantt karade han ate naa hee kujh badalade duharaaunde han| jo jihan vich aaundaa hai jiaun daa tiaun kaagaj ute utaar dinde han|

eimaroz noo ttaaeemapees ikatthaa karan daa shauak hai| uh gharreean de ddaaeil badal dinde han ate nanbaraan dee thaan uhade ute saaeiraan daa kalaam likh dinde han te jaan fir nanbaraan noo kinaare laa ke baakee thaan ute kise saaeir dee tasaveer banaa dinde han jaan fir sear likh dinde han| bhagavaan krisn dee seese dee banee mooratee, sree ganesh jee dee pathar ton gharree mooratee, chandan dee lakarree ute ubhariaa gauatam budh daa chitar| amritaa noo isatarhaan deean chhotteean vaddeean, add add dhaatooaan aad naal baneean kalaa kriteean ikatthe karan daa shauak hai| uh uhanaan dee poojaa naheen karade, auhanaan noo piaar karade han|

eimaroz ne bhagavaan ganesh dee ik pentting banaaee hai jis vich uh

bansaree vajaa rahe han| ih pentting amritaa dee ik kitaab vich chhapee hai| lakhnaoo de kujh mandaraan de adhikaareean ne vekhee taan uh tasaveer vaddee karavaa ke anekaan mandaraan vich lagavaa ditee| ih jaan ke amritaa bahut khush hoe te bole, kalaakaar aapaneean kalakriteean dee numaaeish aiven fajool hee karade han, asalee numaaeish taan uh hai jiharree lok khud laaun| uh imaroj noo kahinde san, toon hameshaa ik lok geet bananaa chaahundaa sain| lokaan noo teraa naam vee naheen see pataa, fir vee uhanaan teree pentting bhagavaan de mandaraan vich pahunchaa ditee|

eimaroz ne ik pentting baahoo daa pair banaaee see, jisanoo amritaa dee dosat shakeelaa laahauar lai gee| par jadon baahoo de mazaar de lokaan noo pataa lagaa, taan uh uhanoo mazaar dee deevaar ute sajaaun lee mulataan lai ge| ise

tarhaan jadon koee dosat bulheshaah dee ik pentting laahauar lai giaa taan uh vee bulhe saaeh de mazaar ute pahunch gee|

amritaa ate imaroz, dohaan dee aapanee vakharee shakhaseeat hai| kee ise lee kahinde ne vipareet sire ik doosare noo aapane val khichade ne| kee piaar ihanaan hee do vipareetaan de vich vaalee khich hai

chauadhaan

marad ne aauarat de naal siraf sauanaa sikhiaa hai, jaaganaa naheen|

naagamanee rasaale de ik paatthak ne jadon imaroz noo ih suaal puchhiaa ki marad ate aauarat vichalaa rishataa enaa ulajhiaa hoeaa kiaun hai audon uhanaan ne uprokat juaab ditaa see|

eimaroj panjaab de ik pindd vich paidaa hoe te uthe hee uhanaan daa paalanaposan hoeaa| uh kahinde han, piaar premakaa dee zameen vich jarrh farran ate uthe hee vadhanafalan daa naan hai| kise hor prasang vich uhanaan kihaa, ziaadaatar lok piaar kaaran paidaa naheen hunde| uh paidaa hunde han, auparaamataa, laalasaa, kaam, krodh, saarraa ate nafarat de kaaran| piaar karan lee saanoo piaar kaaran hee paidaa honaa hovegaa|

amritaa jithe vee jaande san, auhanaan noo imaroz lai ke jaande san| je imaroj noo bulaaeaa giaa hundaa taan uh vee naal chale jaande, jaan fir baahar uddeek kar lainde san, laan vich jaan paaraking vich| uh aapanaa vakat koee kitaab parrh ke ttapaaunde| je amritaa khaane de niaute ute ge hunde taan imaroz aapanaa ttifin baahar laan vich jaan kaar vich baitth ke khaa lainde|

eisatarhaan karadiaan mainoo koee aauakh jaan kalesh naheen hoeaa| uh barre sahij bhaa dasade ne, jadon aseen kise noo piaar karade haan taan saaddee haaumai muk jaandee hai| fir haaumain tuhaaddee premakaa ate tuhaadde vichakaar naheen aa sakadee|

premagalee atee sankaree, jaamen do naa samaae| ih kahaavat main sunee hoee see, par ithe taan main is kahaavat noo jeevat vekh rahee saan|

eik din fir kise prasang vich imaroz ne kihaa, jis din daa main amritaa noo miliaa haan, mere andaralaa gusaa ik dam muk giaa hai| main naheen jaanadaa ih kisatarhaan hoeaa| shaaeid piaar dee bhaavanaa enee prabal hundee hai

te uh saanoo andaron enaa bhar dindee hai ki nafarat, krodh saadde varage nakaaraatamak bhaavaan lee koee thaan hee naheen reh jaandee| vaise hee jiven rauashanee vich hanheraa ttik hee naheen sakadaa| jadon piaar, prasanataa shaantee ate aanand naal bhar dindaa hai taan aseen kise de naal vee buraa vihaar naheen kar sakade kiaunk buraaee taan saadde andar bachadee hee naheen|

eis falasafe noo hor samajhaaun lee uhanaan kihaa, kee toon raabeea basaree de baare jaananee en| raabeea basaree ik saadhavee see, auhane aapanee kuraan dee pratee chon shaitaan noo nafarat karo shabad hee mittaa dite san| jadon usanoo isatarhaan karan daa kaaran puchhiaa giaa taan uhane dasiaa, mere dil vich nafarat hai hee naheen, eis lee mainoo shaitaan vikhaaee hee naheen dindaa|

mahaatamaa budh de aalekh parrhan naal hee koee budh naheen ban jaandaa, ate naa hee bhagavaan sree krishan de age sir jhukaaun naal koee bhagavaan sree krisn ban jaandaa hai| keval jhukan khaatar jhukan naal aseen hor neeven ho jaande haan| saanoo aapane andar budh ate krisn noo jagaaunaa pavegaa| je uh jag painde han taan fir saitaan kithe reh jaandaa hai|

aus din main piaar karan vaale manakh de nukataa nigaah ton piaar daa ik hor pakh jaaniaa|

pandarhaan

angarezee vich amritaa preetam dee jeevanee maikamilan pabalisharaj ne chhaapee see| us de rileej lee ik ikatth hoeaa see| prakaask ne mainoo jor de ke kihaa ki main amritaa noo lai ke uthe pahunchaa| amritaa ne ih keh ki naanh kar ditee ki uhanaan dee tabeeat ttheek naheen see|

prakaasak de fon gharree murree aa rahe san| main amritaa jee noo murr kihaa jaan te zor ditaa, jaan lee utasaahit vee keetaa, par uh naheen mane| aakhar main uhanaan noo baalaan vaang fusalaaeaa, mittheean mittheean galaan keeteea thorrhee jihee khushaamad vee keetee te fir aapanee sahun de ditee taan uh man ge ate naal jaan dee haamee bhar ditee| par uhanaan ik srat vee naal rakh ditee ki samaagam vich uhanaan noo main hee lai ke jaavaangee| main ih srat khusee naal man gee| mere patee trilok jinhaan noo uh bahut pasand karade san, saanoo sabh noo khud ddaraaeev karake lai ge|

chittaa salavaarakurrataa paaee amritaa imaroz daa hath farr ke, nike nike kadam puttade samaagam vaale haal vich pahunche| samaagam de dauaraan kapilaa vaatasaaein ne amritaa noo bhaarat dee vandd ute likhee aapanee mashahoor kavitaa aj aakhaan vaaras shaah noo sunaaun lee kihaa, auhanaan kavitaa sunaaunee shuroo keetee, ...ik roee see dhee panjaab dee...

sarotiaan vich chup pasar gee| chauagiradaa sanaatte naal bhar giaa| saare asalon khaamosh san| har sbad ate pankatee naal amritaa dee mitthee ate dil noo chhooh lain vaalee aavaaz goonj rahee see, eik naven jazabe de naal taral jihe jajabaat naal bhijee hoee uh aavaaj ik vaar fir saariaan noo vandd de uhanaan dinaan de darad ate dukhaant de ain vich lai gee see|

eisatarhaan jaapiaa, jiven is khaamosh rahin vaalee naazak jihee amritaa de dil vich hun tak vee ik javaalaamukhee dhukh rihaa see| jiven us vich vakat

noo vangaaran te itihaas de kauarre sach noo pesh karan dee taakat haale vee see|

jithe lokaan ne uhanaan noo siraakhaan ute bitthaaeaa see, authe uhanaan lee bure shabadaan dee varaton vee keetee see, par uhanaan noo nazar andaaj kadee naheen see keetaa|

auhanaan noo panjaab dee aavaaz kihaa giaa see, fer vee uhanaan noo panjaab chhaddanaa piaa| ih kiho jihaa viang see

lokaan dee nazar vich kintoo prantoo vaaleean kee galaan san, kujh sacheean te kujh managharrat| amritaa ne sikh parivaar vich janam liaa see, par uh vaal kattavaa ke nike nike rakhade san, sigaratt peende san, kadee kadee ddarink vee lai lainde san, par shaaeid sabh ton vaddee gal ih see ki uh ik iho jihe aadamee naal rahinde san jo uhanaan naalon umaron bahut nikaa see, jeehanoo uh piaar karade san, par jeehade naal uhanaan viaah naheen see keetaa hoeaa|

jinhaan lokaan naal amritaa daa koee lainaadenaa naheen see, auhanaan ne vee pataa naheen kiaun uhanaan noo dukh ditaa see| amritaa jee deean kitaabaan vikadeean san te khoob vikadeean san| paatthak uhanaan noo piaar karade san| is tarhaan

lagadaa see jiven amritaa de samakaalee uhanaan de safal lekhan, kahaaneean, kavitaavaan ate naavalaan de vishe ate uhanaan de rahinasahin de tauar tareekiaan noo baradaast naheen san kar rahe|

panjaab daa koee akhabaar jaan rasaalaa iho jihaa naheen honaa jis vich amritaa de rahinasahin jaan lekhanee noo lai ke koee vivaadee gal, koee mithiaa arop jaan nindiaa naa chhapee hove| uhanaan deean kujh kitaabaan noo taan nindanayog garadaan ke uhanaan ute rok vee laa ditee gee see|

auhanaan de khajal hoe naan de khilaaf bahut saareean aavaazaan ucheean hoeean, par imaroz ne har vele uhanaan daa saath ditaa| har change maarre vele uhanaan daa hath majabootee naal farree rakhiaa te har tatee vaa ton uhanaan noo bachaaunde rahe| imaroj de saath vich amritaa aapane aap noo surakhiat ate surakhuroo mahisoos karade han sutantar ate haalaat dee kaid ton aajaad vee|

eimaroz baare uh likhade han, main tere baare pooran jaan sanpooran varage shabadaan dee varaton naheen karaangee kiaunk ih aapane aap vich tthare tthare te sakhat prateet hunde han, eihanaan ton mainoo kanbanee chhirradee hai| ihanaan shabadaan vichon kujh vadhaaeaa jaan ghattaaeaa vee naheen jaa sakadaa| par tere saath vich taan bahut sahijataa naal keh sakadee haan ki mere vajood daa har saah tere kaaran hai, tere vichon hee paidaa hoeaa hai| main ithe prades vich baitthee hoee, tainoo ih likhadiaan soch rahee haan ki aj pandaraan agasat hai, aapane desh daa sutantarataa divas| kee kise skhaseeat de naan ih din keetaa jaa sakadaa hai| main taan ihee kahaangee ki toon hee meraa pandaraan agasat hai kiaunk tere naal hee mukatee milee hai, mere main noo|

shaaeid imaroz jaanade san ki amritaa noo uhanaan dee sahaaeitaa chaaheedee see| ise lee uh ik fuhaare vaangoon piaar dee fuhaar suttade rahinde san ate amritaa us vich bhijan daa aanand lainde rahinde san|

eimaroz ik din dasan lag pe| ik vaar aseen kaar vich madha pradesh vichon langh ke banbee jaa rahe saan| mahaaraasttar dee had ute saanoo pulas ne rok liaa| mahaaraasttar vich uhaneen dineen nasaabandee see| pulas ne ih jaanch karan lee saanoo rokiaa see ki kidhare saadde kol sraab vagairaa taan naheen hai| uh labhade rahe, par uhanaan noo kujh naheen miliaa, par uh ih vee naheen jaan sake ki saanoo nashaa ikadoosare de saath karake see, sharaab kaaran naheen| uhanaan noo kauan puchhadaa ki kee uh saaddaa nasaa utaar sakade san|

amritaa jadon pauadiaan noo paanee dinde taan maneepalaantt noo vekh ke kahinde, vekh, eih kisatarhaan vel vaangoon vadh rihaa hai|

te imaroz juaab dinde, tere paanee den ute taan vaaras shaah deean vee ttaahaneean futt aaeean san, eih taan vichaaree vel hee hai|

main soch rahee saan, samaaj badalaav dee gal taan karadaa hai, par jadon badalaav aaundaa hai taan us ton ddaradaa hai, ausadaa virodh karadaa hai, aus de virodh vich morachaabandee karadaa hai|

amritaa ate imaroz ne ik naven samaajik prabandh dee buniaad rakhee hai| uhanaan rishatiaan noo ik naveen jubaan ditee hai, aapanee soch vich vee ate aapane jeevan vich vee|

solhaan

meree dhee sauamiaa landan sakool aaf ikauanomikas ton aim.aisasee. karan ton pichhe kujh dinaan lee aaee hoee see| uhane chhetee hee aapanee pee.aich.ddee. lee mainachaisattar de bijanes sakool jaanaa see| us dee parrhaaee daa kharach o. baink aaf yoo. ke. ne denaa see| uhane ik barre aauakhe kauamaantaree mukaabale vich ih vajeefaa jitiaa see|

auhanee dineen main sauamiaan de naal vadh ton vadh vakat kattanaa chaahundee see ate amritaa dee heeling vee jaaree rakhanaa chaahundee see| ik dupahir main te sauamiaa, doven hee amritaa noo milan ge| amritaa uhanoo bahut piaar naal mile| ik honahaar dhee dee maan hon karake uhanaan mainoo vadhaaee vee ditee|

amritaa kaabaleeat de kadaradaan san| uhanaan sauamiaa noo kol sadiaa ate saahamane vaalee alamaaree kholh ke us vichon ik baig kadtan lee aakhiaa| amritaa ne baig kholh ke us vichon ik battooaa kadtiaa te sauamiaa noo dindiaan bole, eih main tere lee rakhiaa hai| ihanoo toon yoo. ke. lai jaaveen| tere kam aavegaa, hainddee hai|

sauamiaan ne mere val vekhiaa te fir uhanaan val, fir battooe noo hath vich lai ke seene naal laaeaa te bhaavukataa naal amritaa de pair chhooh ke asheeravaad mangiaa|

amritaa jee ne moh naal uhade doven hath farr le te aapane kol bitthaaundiaan hoeaan bole, bahut piaaree bachee hai|

sauamiaa musakaraaun lag pee|

eih teraa kahinaa manadee hai jaan naheen amritaa jee ne hasadiaa hoeaan mainoo puchhiaa|

kadee main isadaa kahinaa man laindee haan te kadee ih meraa| main hasadiaan hoeaan kihaa| khaas karake jadon ih meree maan vaangoon mere naal varatadee hai| udon main hee isadaa kahinaa man laindee haan|

saare hasan lag pe|

eih jidee hai

haan | kee vaar main isadee zid pooree hon dindee haan| main kihaa, main kise kam lee ihanoo rokadeettokadee naheen| haan, aapade nazaree baare vee uhanoo das dindee haan|

...te sauamiaa toon kee kahinee en is baare auhanaan puchhiaa|

mere khiaal vich main zidee naheen haan| fer vee aapanee gal manavaaunaa pasand karadee haan| uhanaan kihaa taan saare ik vaar murr has pe|

kujh chir pichhon uh sauamiaa noo gale laaundiaan bole, teree ik hee dhee hai, toon fir vee uhanoo enee door bhej ditaa|

eise lee taan door bhejiaa hai| ih saaddee iko ik dhee hai| aseen chaahunde haan ki ihanoo pooraa mauakaa mile| ih jinaa vee uddanaa chaahave udd lave| te kauamaantaree mahaual vich vadhe fule| doosaraa kaaran ih ki ih saaddee ikalauatee santaan hai te dhee vee, eisalee vee aseen chaahunde haan ki ih pooree tarhaan samarathaavaan ate savainirabhar hove|

ene noo amritaa jee dee bahoo sauamiaa lee paipasee lai ke aa gee| aseen kujh chir idharaudhar deean galaan karade rahe| fer main saariaan noo doosare kamare vich jaan lee aakhiaa taank main amritaa noo heeling de sakaan|

heeling ton pichhon uh behatar mahisoos karan lag pe taan aseen baakeean noo kamare vich bulavaa liaa| sauamiaa deean baahavaan vich hath paa ke amritaa bole, sauamiaa, tainoo ghar dee yaad naheen aaundee

jee, aaundee taan hai, par kee keetaa jaa sakadaa hai| uthe reh ke kam taan karanaa hee paoo, hai naa uh bolee|

toon isade viaah baare kee sochiaa hai

main sochadee haan, ki aapaneean dheean noo saanoo enaa ku mauakaa taan denaa hee chaaheedaa hai ki pahilon aapane aapanoo pachhaan sakan| us ton pichhon uh yakeenan aapane jeevan saathee noo vee pachhaan lainageean| ih meraa vishavaas hai| main kihaa|

auhanaan sauamiaa val vekhadiaan puchhiaa, toon aapane viaah baare kee sochadee en

main pahilon aapane pairaan ute kharraa honaa chaahunee aan| main aapane kite vich kaabal ate aarathik roop vich aajaad honaa chaahunee aan, auh bolee|

aj kalh anubhav ate mul doven badal rahe ne| kurreean noo naven khetaraan vich jaan de mauake mil rahe ne| uhanaan noo aapanee kaabaleeat noo nikhaaran ubhaaran lee pooreean sahoolataan muhaeea ne, jiharreean saadde samen vich naheen san| amritaa keh rahe san|

auhanaan dee gal daa hungaaraa bharadiaan main kihaa, jee haan saanoo ihanaan de jehan dee jagiaasaa dee ag noo bujhan naheen denaa chaaheedaa taank ih binaan kise ddar jaan pooravadhaaranaa de khud noo jaan sakan ate jagiaasaa noo khulh ke saahamane vee liaa sakan|

amritaa musakaraae ate bole, haan, meraa vee iho mananaa hai| meraa khiaal hai ki aapane pairaan ute kharre hon lee taaleem hee iko ik jareea hai, varanaa ih kee haasal kar sakanageean, je ihanaan noo pataa hee naheen hoaoo ki uh labh kee raheean ne| main hameshaa iho aakhiaa hai ki aauarataan daa aazaad honaa ate aapane pairaan ute kharre honaa jarooree hai| uhade lee larraaee aauarat noo khud hee larranee pavegee| je uhanaan aajaad honaa hai taan uhanaan noo khud kosis karanee pavegee| siraf chaahunaa hee kaafee naheen hundaa|

samaaj vich aauarataan dee thaan baare uhanaan daa kahinaa see, main samaaj vich maradaan dee hakoomat, aauarataan dee gulaamee ate uhanaan ute keete jaa rahe julame sitam de sakhat viradh haan|

aapanee misaal dindiaan uh bole, main aapane jeevan vich aapanee rozeerottee khud kamaaee hai| paise de maamale vich aauarataan daa maradaan ute nirabhar honaa, kataee ttheek naheen| isatarhaan karake aauarat aapane aapanoo khud hee maradaan de hathaan daa khiddauanaa banaa laindee hai, fir usadee haiseeat ik nauakar ton vadh naheen rahindee|

aauarataan de buniaadee hakaan de baare amritaa de khiaal jaan ke mainoo taan changaa lagaa hee, par saadde vich haazar dohaan suaaneean ute vee isadaa changaa asar hoeaa|

sataaraan

hun tak main amritaa naal uhanaan de nijee jeevan deean galaan vee karan lag pee saan|

eik maan de dil ute kee guzaradee hai jadon uhanoo pataa lagadaa hai ki us de bache usanoo is gal lee gunaahagaar manade ne ki usane taan aapanee jindagee noo navaan morr de ke savaar liaa, par ih naheen sochiaa ki is gal naal usade bachiaan dee jindagee ute kinaa buraa asar piaa hai ate uhanaan noo kinaa dukh jhalanaa piaa hai|

jadon koee ghar ttuttadaa hai taan usadaa tirrakanaa bachiaan de dilodimaag noo hilaa ke rakh dindaa hai| uhanaan noo aapanaa maanasik santulan kaaeim rakhan lee ate samaajik saveekritee lee kine samajhauate karane painde han| maanpio bhul jaande ne ki uhanaan de bachiaan deean vee jazabaatee jroorataan ne, manovigiaanak lorraan ne| iselee iho jihe haalaat vich bachiaan daa maanpio noo suaarathee ate mujarim karaar de denaa subhaavak hai|

amritaa ik behad bhaavuk ate sanvedanasheel maan see| uhanaan ne aapane bachiaan de darad noo khud jhaliaa see, par aapane man de darad noo andar hee lukaa ke rakhiaa| uhanaan aapane bachiaan daa paalanaposan barre laaddapiaar naal keetaa|

auh aapane ghar noo aam gharaan varagaa taan naheen banaa sake jithe maataa pitaa aapo aapanee bhoomikaa nibhaaunde ne| uhanaan khud doven bhoomikaavaan baakhoobee nibhaaeean| uhanaan noo bachiaan noo ih vee samajhaaunaa piaa ki ik dukhee ate peerrat maan aapane bachiaan noo uhee de sakegee je usade kol hovegaa| uhanaan noo moh, piaar ate mamataa den lee usade aapane jeevan vich vee ih sabh kujh honaa zarooree hai| suke jharane ton buchhaarr kiven jhar sakadee hai|

amritaa ik mamataamee maan see| uhanaan ne barree mushakil, mihanat ate

eimaanadaaree naal dhan kamaaeaa see| aapane bachiaan ute uhanaan hameshaa khulhe dil naal kharach keetaa| aarakeettaikachar dee parrhaaee pooree karan ton baad jadon uhanaan de bette ne chhuttee manaaun lee yoorap jaan dee ichhaa paragatt keetee taan amritaa ne turant saaraa prabandh kar ditaa, eik vaar vee naa sochiaa ki enaa paisaa kiaun kharach keetaa jaave|

auh kahinde san ki main aapane bachiaan noo ziaadaa ton jiaadaa khushee denee chaahundee haan| bachiaan daa paalanaposan karadiaan amritaa de haalaat bahut change naheen san| uhanaan ne barraa aauakhaa velaa langhaaeaa see, fir vee hinmat ate sachaaee naal ih zinmevaaree uhanaan safalataapoorak pooree keetee|

jadon uhanaan de bette daa janam hon vaalaa see taan uhanaan kalapanaa keetee see ki bache daa muhaandaraa saahir varagaa hovegaa| uhanaan daa ih vishavaas see ki je uh atthe pahir man vich saahir daa chiharaa vekhade rahinage taan uhanaan daa bettaa saahir varagaa hee hovegaa, par kalapanaa lok vich hameshaa naheen jeeviaa jaa sakadaa|

eik din bette ne uhanaan ton sidhaa suaal puchh liaa ki kee uh saahir daa bettaa hai| uhanaan vee saaf utar ditaa, naheen

auhanaan ne bette noo sach dasiaa see| par uh is soch vich vee pai ge ki uhanaan de is sache juaab de saahamane uh kalapit sach kee ghatt sachaa see

jithon tak vee sanbhav ho sakiaa amritaa ne aapane bachiaan noo loka nindiaa ton bachaaee rakhiaa| imaroz de suhirad vateere kaaran hee uh aapane bachiaan de vadhanafalan ate paalanaposan lee savachh, santulit ate sukhad mahaual de sake san|

eimaroz kahinde han, amritaa de bache mere hee ne| main jo vee keetaa hai, aapane bachiaan lee hee keetaa hai|

main puchh liaa, kee tuhaanoo aapane bachiaan dee ichhaa naheen hoee

auh hasan lag pe te bole, jadon aseen mile saan, audon bache taan pahilaan ton hee san| fir hor bachiaan dee kee jaroorat see

thorree der ruk ke uh kujh sochade hoe bole, amritaa de bette de viaah ute jadon kujh rishatedaaraan noo ih ttheek naheen lagaa ki main vee baraate jaavaan taan main khud hee jaan ton manhaan kar ditaa| main jaanadaa saan ki samaaj aje ih saveekaar karan lee tiaar naheen see ki main amritaa daa dosat haan ate aseen

eikatthe rahinde haan| fir hasade hoe bole, je main vee baraat vich chaliaa jaandaa taan fir laarrelaarree daa kamaraa fulaan naal kauan sajaaundaa changaa hee hoeaa ki main naheen giaa|

kee iho jihe suaal san jiharre anasulajhe reh ge san| ik maan dee peerr, eik aauarat daa darad bachiaan daa maanasik taseehaa ate imaroz dee duchatee jiven nikhar ke saahamane aa gee see|

kee pataa kauan ttheek see te kauan galata

atthaaraan

jinee vee meree amritaa naal nerrataa ho rahee see, auhanaan pratee meraa moh onaa hee vadhadaa jaa rihaa see| naal dee naal kee iho jihe suaal vee man vich aa rahe san jinhaan daa juaab kadee mainoo mil jaandaa see te kadee naheen, par amritaa ate imaroz dee jindagee dee kashis mainoo khichan lag pee see|

eik vaar amritaa ne imaroz noo kihaa, je mainoo kujh ho jaave taan toon murr gharagrahisatee vasaa laveen|

juaab vich imaroz ne kihaa, kiaun mainoo toon kee samajh rakhiaa hai kee main paarasee haan ki mere sareer noo girajhaan saahaven sutt ditaa jaave te uh mainoo noch noch ke khaa lain| toon mere hathaan vich mar naheen sakadee| aapaan dohaan aje pooree filam vekhanee hai| mere naal vaadaa kar ki meraa saath udon tak devengee jadon tak aapaan doven jaan lee tiaar naa ho jaaeee|

amritaa dee sihat dinabadin kharaab ho rahee see| uhanaan dee tabeeat enee naakis ho gee see ki uh aapane aap utthabaitth vee naheen san sakade| paasaa vattan lee vee uhanaan noo imaroz dee sahaaeitaa chaaheedee see| imaroj aapane hath naal hee uhanaan noo khavaaundepiaaunde, nahilaaunde ate kaparre badalade| ih sabh uh ene piaar naal karade san ki uhanaan noo ih sabh karadiaan majaa aaun lag piaa see| uhanaan lee ih ik chhotte baal noo paalan vaang see| amritaa bahut thorrhaa khaandepeende san| jadon kujh din lagaataar ttheek tarhaan khaa naheen sake taan ddaakattaraan noo jaapiaa ki uhanaan de sareer vich paanee dee kamee ho gee hai, eise lee uhanaan noo hasapataal daakhal karan dee salaah ditee gee|

amritaa noo kujh dinaan lee ik nerre de narasing hom vich daakhal karaa ditaa giaa, par uhanaan noo uthe rahinaa katee pasand naheen aaeaa| teesare din hee uh ghar aaun lee taralomachhee hon lag pe| jadon uhanaan noo

vaapas liaandaa giaa taan uh behad kamazor te laachaar jihe ho ge san| uhaneen dineen heeling dindiaan hoeaan mainoo lagiaa ki uhanaan kolon heeling vee ttheek tarhaan naheen see lee jaa rahee|

main aapanee rekee guroo sreematee renoo naroolaa noo amritaa dee haalat baare dasiaa te uhanaan ton salaah mangee| renoo vee mainoo amritaa vaang hee bahut prerit karade han| aapane rujheviaan vichon kujh samaan kadt ke renoo jee ne vee kee din amritaa jee noo heeling ditee| amritaa kujh raajee hon lag pe san|

eimaroz ate main, doven is koshis vich rahinde saan ki kise naa kise tarhaan amritaa noo aaraam mile| imaroz ne kadee amritaa saahaven aapane piaar daa ijhaar naheen keetaa ate naa hee amritaa ne keetaa hai|

eik din jadon amritaa noo bahut tez bukhaar see uhade mathe noo chhonhadiaan imaroz ne puchhiaa see, bahut tez bukhaar hai kee ate fir shaaeid aapane jeevan de khaaleepan noo door karan de lee kihaa see, mere lee tere varagaa koee naheen hai| toon meree bettee hai te main teraa putar

jinhaan de piaar daa aasamaan enaa vaddaa hove, enaa gahiraa hove, auhanaan de piaar pratee lokaan daa enaa sankuchit ate tang raveea vekh ke hairaanee hundee hai|

amritaa taan kahinde han, eimaroz ton haasal hoe sukh de saahamane meraa dukh, meree peerr haualee pai jaandee hai| is sukh noo haasal karan lee uhanaan noo samaaj dee manajooree kiaun lainee pave

eimaroz suaal karade han ki jadon koee aapanaa aapanaa raah chunadaa hai taan samaaj us vich dakhal kiaun dindaa hai| kiaun rorre attakaaundaa hai| kiaun arrakaa ban jaandaa hai| ih rukaavattaan rasatiaan ate uhanaan ute chalan vaaliaan, dohaan daa apamaan hai|

amritaa noo kise ne dasiaa see ki jadon uh paidaa hoe san taan uhanaan de kisamat vaale sathaan vich chandaramaa see| amritaa kahinde han, fer bhaagaan vaale thaan imaroz aa ge ate uh taan jaan vaalee mittee de naheen san bane hoe| chandaramaa taan kise hor mittee daa baniaa hoeaa hai, jiharraa thaan thaan ghunmadaa rahindaa hai|

amritaa ate imaroz majaak vich kahinde han ki uh taan rab de viaah aae hoe han| viaah vich khoob rauanak hai ate aseen mauaj masatee karan aae hoe haan| shaaeid jindagee daa mantav vee iho hai ki aseen ik

doosare noo vadhanafalan daa avasar deeee| khud vee mauajamelaa karee te doosariaan noo vee karan deeee|

haan, farak siraf enaa e ki amritaa laarre valon ate imaroz laarree vaaliaan valon viaah vich sareek hoe san| ise lee rivaaj anusaar imaroj noo amritaa dee khaataradaaree karanee pee|

dohaan ne zindagee daa har kam ikatthiaan keetaa see, ghar de kam, bachiaan dee dekhabhaal, baagabaanee ate khaanaa banaaunaa aad| imaroz baajaaron sabajeean lai ke aaunde, amritaa sabazeean kattade, eimaroz masaalaa tiaar karade, amritaa karrachhee ferade, eimaroz ag baalade, amritaa rotteean sekade| darasal imaroj ne hee amritaa noo khaanaa banaaun lee prerit keetaa see|

hoeaa isatarhaan ki bahut pahilaan doven pahaarraan ute ghunman ge| uh ddalahauajee jaanaa chaahunde san, par patthaanakott pahunch ke uhanaan sochiaa ki kiaun naa amritaa de chaachaachaachee shobhaa singh jee de ghar jaaeaa jaave, so rasataa badal ke doven uthe jaa pahunche| chaachee jee khud khaanaa banaaunde san| uhanaan ne bahut praahunachaaree keetee| uhanaan noo lagaa ki bazurag khaanaa banaaun te uh baitth ke khaan ih changaa naheen see lagadaa| dohaan ne ih niranaa lai liaa ki khaanaa uh banaaunage| pahilaan taan chaachee jee naheen mane, fer uh is gal ute sahimat ho ge ki chalo ik ddang daa khaanaa banaa lainaa|

khaanaa banaaun daa silasilaa ithon hee shuroo hoeaa| uthe ih doven das din rahe| dohaan ne ral ke enaa suaadee khaanaa banaaeaa ki baad vich nauakar de hath daa khaanaa changaa hee naheen lagiaa| taan dohaan ne ral ke hee khaanaa banaaunaa suroo kar ditaa|

eih sabh jaan ke, sun ke main jiven uhanaan de ghar daa hee ik hisaa ho gee saan| jaapiaa, main udon vee ithe kite hee saan jadon ih jorraa pahilee vaaree hasadaa, galaan karadaa aapane lee khaanaa tiaar kar rihaa see|

aunee

amritaa ate imaroz dee aapasee gufatagoo, auhanaan daa ik doosare baare kujh kahinaa, kujh samajhanaa, kujh samajhaaunaa, kujh dasanaa man noo monhadaa see|

eik din amritaa imaroj noo kahin lage, toon hee meraa ikalauataa dosat hain| imaroz ne juaab ditaa, kee toon mainoo aapanaa vishavaasapaatar samajhadee en

toon hee taan kihaa see ki toon meree kitaab ddaakattar dev daa ddaakattar dev en| haalaank ih naaval main tainoo milan ton pahilaan likhiaa see, par ene dogale lokaan dee bheerr vichon main tainoo labh liaa see| kee ih saboot ghatt hai

amritaa ne faiz ahimad faij daa ik shear parrhiaa

kisee kaa darad ho, karate hain tere naam rakam

gilaa hai jo bhee kisee se, tere sabab se hai|

eis tarhaan kahindiaan uh har buraaee lee imaroz noo jinmevaar tthahiraa dinde san| bhaaven uh kise akhabaar dee khabar hee kiaun naa hove| masalan, kise ddaraaeevar ne kise aauarat naal abhadar vihaar keetaa ate us aauarat ne chaladee bas vichon chhaal maar ke aapanee jaan guaa ditee| jaan fir cheen dee chalaakee hove, roos dee dhokhaadharree jaan fir amareekaa dee taanaashaahee, auh bas imaroz ute varh painde san| udhar imaroj kahinde, amritaa janam ton hee aadarashavaadee see| guse vich jaan khijh ke uh kujh vee keh deve, par lokaan de beyakeenee vaale vateere de baavajood amritaa daa manakh dee changiaaee vich vishavaas baniaa hoeaa see|

vikhaave vich uh bhaaven kine vee ag bhabookaa ho jaan, andaron uh behad shaant ate seetal san| aapane jeevan de ene kauarre anubhavaan ton baad vee jadon velaa aaundaa taan uh manakhataa vich aapanaa visvaas murr pakaa kar lainde san| aamatauar ute iho jihe anubhavaan ton baad uh ik udaas geet likhake hee santustt ho jaande san|

eimaroz dasade han ki samakaalee saahitakaaraan pratee amritaa de man vich apanat ate bhaaeechaare dee bhaavanaa bahut ddoonghee see| je uhanaan noo kise doosare dee likhee hoee kavitaa jaan shear pasand aa jaandaa see taan uh din bhar use noo gunagunaaunde rahinde san ate doosariaan noo vee sunaaunde san| uhanaan noo lagadaa jiven uhanaan de kise aapane ne hee bahut vaddee saahitak praapatee kar lee hove| is tarhaan karadiaan uh sooraj dee kiran vaang liskan lag painde san| jadon ki uhanaan de samakaalee uhanaan pratee eerakhaaloo ate sankeeran soch rakhade san|

eimaroz anusaar amritaa kadee kise ute aarathik tauar ute nirabhar honaa pasand naheen san karade| laahauar vich jadon amritaa reddeeo satteshan ute kam karan jaandee see taan ik din ghar de ik bajurag ne puchhiaa ki uhanaan noo is kam de kine paise milade san

amritaa ne juaab ditaa, das rupe|

bazurag bole, toon mere kolon veeh rupe lai liaa kar, par reddeeo ute kam karanaa chhadd deh| amritaa naheen mane kiaunk paise naalon jiaadaa uhanaan noo aapanee aazaadee pasand see, aatam nirabhar honaa pasand see|

eik gal ute imaroz ate amritaa poore sahimat san| uh manade han ki dharam ate maanbaap doven hee bachiaan noo ddaraa dhamakaa ke aapane vas vich rakhanaa chaahunde han, par uh ih bhul jaande han ki ddariaa hoeaa bachaa ddariaa hoeaa samaaj banaaundaa hai ate iho jihe samaaj vich naroe sanbandh kaaeim naheen ho sakade| changaa sanbandh taan hee banadaa hai jadon uh sahij hove, subhaavik hove, baraabarataa daa hove|

eis prasang vich imaroz manadaa hai ki je koee kise ton ddariaa hoeaa hai, bhaaven uh maataapitaa hon jaan fir rab, taan uh kadee us naal piaar naheen kar sakadaa| maataapitaa, samaaj jaan dharam de dabaa de kaaran koee isatareepurash sutantar naheen hai| imaroz anusaar, aj kalh aazaadee daa maahanaa keval kaparre daa ik rangeen ttukarraa hai jisanoo aajaad mulak aapanee aajaadee noo jaaehar karan lee jhandde de roop vich lahiraa dinde han|

veeh

amritaa bachapan ton hee ikale pale te vadde hoe han| jadon uh siraf das saal de san, auhanaan dee maan daa dehaant ho giaa see| uhanaan daa bachapan bachapan varagaa naheen see| uhanaan de pitaa lekhak san| uh raat beh ke likhade te din vele sauande san| ghar vich kitaabaan te siraf kitaabaan hee san ate uh jiven uhanaan kitaabaan de bhaar hetth nape ge san| ithon tak ki kee vaar uhanaan noo lagadaa, auh khud vee ik kitaab han, par koree kitaab| so uhanaan use koree kitaab ute likhanaa shuroo kar ditaa|

auhanaan de pitaa ne uhanaan dee pratibhaa noo pachhaaniaan, auhanoo savaariaa tuk ate chhand daa giaan karavaaeaa| uhanaan noo pramaatamaa dee prasansaa de geet ate manakh de dukh darad dee kahaanee likhan lee prerit keetaa| uh chaahunde san ki amritaa meeraa baaee vaang likhe, par ih naheen ho sakiaa|

amritaa ne chan de parachhaaven vichon siraj ke man vich ik kalapit aakaar banaa liaa see, jisanoo uh ghanttiaan badhee chan vich nihaarade rahinde san| usadaa naan uhanaan raajan rakhiaa see| giaaraan saal dee umar vich amritaa ne aapanee pahilee premakavitaa use raajan de naan likhee, jiharree uhanaan de pitaa ne amritaa dee kameez dee jeb vich vekh lee| amritaa ddar ge te ih naheen keh sake ki ih kavitaa uhanaan ne likhee hai| pitaa ne uhanaan de chuperr maaree, eis lee naheen ki uhanaan kavitaa likhee see, sagon is lee ki uhanaan jhootth boliaa see|

meree kavitaa ih dosh naheen jhal sakee ki us ne jhootth boliaa see, eis lee binaan kise sang sharam de berokattok futt pee te veh turee| amritaa ne dasiaa|

panjaab sarakaar ne amritaa noo laaeef ttaaeem acheevamaintt aivaaradd naal sanamaanit keetaa| panjaab de mukh mantaree khud amritaa noo sanamaanit kar lee uhanaan de ghar pahunche| amritaa aapane pitaree praant de dite sanamaan naal

prabhaavit vee hoe te bhaavuk vee| us din uh bahut bimaar san| uhanaan noo veel chear ute bitthaa ke baitthak vich liaandaa giaa see|

panjaab yooneevarasittee de vaaees chaansalar ate panjaab ate dilee de naamavar lekhak te kavee vee us vele mauajood san| amritaa bahut jazabaatee ho ke bole, bahut varhiaa pichhon mere pekiaan ne mainoo yaad keetaa hai, par enee der kar ditee ki hun maithon aapane pairaan ute khalo ke uhanaan daa savaagat vee naheen keetaa jaa rihaa|

pekiaan deean yaadaan ne iko vele jhuramatt paa liaa see te uhanaan kolon boliaa vee naheen see jaa rihaa| uhanaan de shabadaan vich ulhaamaa vee see ki uhanaan de baabal de soobe ne uhanaan noo ttheek tarhaan pachhaaniaan vee, par bahut der naal|

mainoo achaanak aapane panjaabee hon te maan mahisoos hon lag piaa see kiaunk main samajh rahee saan ki aapanee mittee ton door rahin daa kee dukh hundaa hai ate shaaeid is lee vee ki main us din panjaab de saahitak itihaas de ik ahim pane noo bahut nerrion vekhiaa te mahisoos keetaa see|

eikee

saahir de naan de bahut khoobasoorat kaileegraafee banaa ke imaroz ne uhanoo aapane kamare dee kandh ute sajaaeaa hoeaa hai| main hairaan hoee uh kaileegraafee vekh rahee saan ki imaroj ne bhaap liaa ki main enee hairaan kiaun saan te kee puchhanaa chaahundee saan|

toon ih jaananaa chaahundee en naa ki main saahir de naan noo kaileegraaf kiaun keetaa hai auhanaan mainoo puchhiaa| tainoo pataa hai jadon amritaa kaagaz ute naheen see likhadee taan vee uhade saje hath dee pahilee ungalee likh rahee hundee see, koee shabad, koee naam, kujh vee, chaahe kise daa vee hove, bhaaven aapanaa hee hove| jithe vee us daa hath pahunche jaan naa pahunche| jo vee usade saahamane aa jaave, chaahe uhadaa goddaa jaan meraa modtaa, ausade kamare dee kandh hove jaan kise vee hor thaan deean kandhaan, eithe, authe te kite vee, eis nasal ton agalee nasal tak| ...te jo us deean ungalaan patiaan ate pauadiaan tak pahunch jaan jaan fir khushaboo tak chaleean jaan taan uh uthe vee likhan lag paindee|

auhanaan mainoo khud dasiaa see ki chan vich jiharraa parachhaavaan disadaa hai, auh vee uhanoo shabadaan vaang hee disadaa hai| bachapan vich uhanaan dee ungalee uhanaan hee parachhaaviaan vichon sbad labh laindee see|

eih kisatarhaan dee prabandh shailee see eih kis kisam dee tapasiaa see

saaddee jaanapachhaan de shuroo vaale saalaan vich main uhanoo sakoottar ute bitthaa ke lai jaandaa saan| ik din sakoottar dee pichhalee seett ute baitthee ne saahir daa naan aapanee ungal naal meree pitth ute likh ditaa| mainoo us pal pataa chal giaa ki uh saahir noo kinaa piaar karadee see|

te jeehanoo amritaa piaar karadee hai, ausadee saadde ghar vich, saadde dil vich ik ahim thaan hai|

eimaroz ne saahir dee kitaab daa saravarak banaaeaa see ate us

kitaab daa naan see aao khavaab bunen| saahir baare amritaa deean bhaavanaavaan noo jaanadiaan imaroz ne has ke kihaa see, jadon koee kise daa khavaab ban hee naheen sakadaa taan khvaab bunan daa kee faaeidaa|

saahir de naal amritaa daa rishataa ik khaamos ristaa see, man de padhar ute| uhanaan vichakaar sareerak kujh naheen see jiharraa uhanaan noo banh sakadaa| uh amritaa lee devachhaaeaa vaang see, aisaa inasaan jisade lamen parachhaave vichon amritaa noo bharapoor khushee ate jazabaatee khuraak miladee see|

chauadaan saal tak amritaa us dee chhaan vich turadee rahee| dohaan vichakaar ik mook vaarataalaap chaladaa rihaa| uh aaundaa te amritaa noo aapaneean nazamaa farraa ke chaliaa jaandaa| kee vaar taan uh amritaa dee galee dee paan dee dukaan tak hee aaundaa| paan khaandaa, soddaa peendaa te amritaa dee khirrakee val ik vaar vekh ke parat jaandaa|

saahir amritaa dee zindagee daa ik ahim hisaa see| amritaa lee hameshaa chamakan vaalaa ik sitaaraa see uh, par pahunch ton bahut door| amritaa ne khud vee kihaa see, saahir ghar aaundaa kurasee ute baitthadaa, eik ton baad ik sigaratt peendaa ate bache hoe ttukarre aish ttarea vich chhadd ke chaliaa jaandaa| us de jaan ton pichhon amritaa ik ik ttukarraa chuk ke peen lag paindee| is tarhaan karadiaan karadiaan hee uhanoo sigaratt peen dee aadat pai gee see|

amritaa piaar de ik vishes roopaaakaar vich visvaas rakhadee see| piaar dee preebhaasaa baare dasadiaan uhanaan ik vaar kihaa see, eik premee de doosare vich leen hon dee gal main naheen manadee| koee kise vich leen naheen hundaa| doven hee vakhare vakhare inasaan han| ik doosare ton alag reh ke hee uh ik doosare noo pahichaan sakanage| je leen hee ho ge taan piaar keehanoo karoge

aapanaa pakh uh ik nazam raaheen pesh karade hana

chaadar fatte main ttaakeean lagaavaan

anbar fatte kee seenaa

khaavand mare hor kareesaan

aashak mare kee jeenaa|

eik vaar main imaroz noo puchhiaa see, amritaa ene saal tak saahir dee yaad vich ddubee rahee, kee tuhaanoo kadee vee buraa naheen lagiaa

auh bole, naheen, main is sach noo man liaa see, kise haun bhaav ton binaan, kise tarak ton binaan, kise banaavatt ton binaan, kise zarabatakaseem ton binaan| jadon koee piaar karadaa hai taan koee mushakil naheen aaundee| jadon koee sahij bhaa naal jiaundaa hai taan fir kiharree muskil

sahij bhaa ton uhanaan daa kee mantav see, main puchhiaa see| taan uhanaan ik kahaanee sunaaee

eik pindd vich ik fakeer rahin aaeaa| uh ik rukh hetth baitth ke antar dhiaan hundaa| pindd vaale aapanee haiseeat anusaar kujh naa kujh fkeer noo de jaande te usadaa guzaaraa ho jaandaa|

auhaneen dineen hee uthon de zimeendaar dee dhee kise noo piaar karan lag pee ate binaan viaah ton hee usade bache dee maan ban gee| jimeendaar dee bahut badanaamee hoee| pindd vaaliaan noo vee bahut gusaa charrhiaa| ghar vaaliaan ne kurree ton us aadamee daa naan puchhiaa jisane kurree dee ijt luttee see| ghar

vaaliaan de ddar ton kurree ne premee daa naan naheen dasiaa| uhanoo ddar see ki pindd vaale uhanoo jaanon maar denage| jadon ghar vaale naheen mane taan uhane fakeer daa naan lai ditaa| pindd vaaliaan ne ih jaan ke fkeer dee bahut maarakatt keetee ate najaaeiz bachaa vee use noo sauanp ditaa|

fakeer ne chup chaap bache noo rakh liaa| binaan kujh kahe bache noo apanaa liaa| usanoo baahavaan vich chuk liaa| par fakeer taan fakeer hee see| uhade kol taan aapane khaan lee vee kujh naheen see| uh bache noo kiven paaladaa auh ghar ghar jaa ke bheekh mangadaa, par us lee hun pindd vaaliaan de saare boohe band ho ge san|

eik din jadon fakeer ronde kuralaaunde bache noo lai ke zimeendaar de ghar de agon dee langh rihaa see, taan bache dee maan ton rihaa naheen giaa ate usane dauarr ke bache noo aapanee god vich lai liaa| paloo naal dtak ke uh bache noo dudh piaaun lag pee ate uhane rondiaan rodiaan ih vee das ditaa ki ih bachaa fakeer daa naheen, balak us de premee daa hai| pindd vaale bahut pachhataae| saariaan ne fakeer kolon muaafee mangee|

vekhiaa fakeer ne bache noo vee apanaa liaa ate doosare daa ilajaam vee aapane sir lai liaa| ihee sahij bhaav hai| jis noo kise gal naal koee frak hee naa pave, auhee sahij ho sakadaa, eimaroz bole|

par isatarhaan ho jaanaa kinaa katthan hai| shaaeid isatarhaan ho jaan naal viakatee adhiaatamak padhar te bahut uchaa ho jaandaa hai|

eik vaar hor main isatarhaan hee galaan galaan vich imaroz noo puchhiaa see, amritaa jee noo enee shuharat milee hai| kee tuhaaddaa kadee man naheen karadaa ki tuhaanoo vee onaa hee maanasanamaan ate prasansaa haasil hove

tainoo pataa hai umaa osho noo kadee kise sansathaa jaan sarakaar ne ttaileeveezan ute progaraam den, kise ikatth noo sanbodhan karan jaan koee inaam den lee sadaa naheen bhejiaa, fer vee duneean de har kone vich lakhaan lok uhanaan noo parrhade ne ate duneean deean lagapag saareean bhaashaavaan vich uhanaan de anuvaad ho chuke han|

fer nikee jihee chup ton baad uh bole, hun toon hee das, auhanaan noo prasansaa milee ki naheen milee|

eis sabh daa kee maahanaa hoeaa

fer uh aapanaa nazareea ik kavitaa raaheen sapashatt karan lage

main ik lok geet

benaam havaa vich kharraa

havaa daa hisaa

jinoo changaa lagaan

auh yaad banaa lave

jinoo hor changaa lagaan

auh apanaa lave

te jis daa jee kare

auh gaa vee lave

main ik lok geet

siraf lok geet

jisanoo naan dee

kade lorr naheen hundee

piaar de kine rang han, kineean dishaavaan han ate kineean seemaavaan han

baaee

eik saahitak goshattee vich amritaa preetam daa zikar karade hoe kise lekhak de moonhon main suniaa, eimaroz, daitt amritaaz kaipatt main

mainoo isatarhaan lagaa jiven kise ne bhaare hathorre noo ik naazuk jihee khoobasoorat cheej ute maar ditaa hove| mainoo aapanaa jbat juaab dindaa jaapiaa| main preshaan ho gee|

kee hundaa hai kaipatt main jaan kaipatt vumain daa arath auh aauarat jo aapane saathee ute aarathik roop vich nirabhar hove, samaajik roop vich kamazor hove, niman padhar daa hove jaan fir usadee soch aapane saathee dee tulanaa vich nirabal hove, jis kaaran us daa saathee aapane suaarath pooratee lee uhanoo adheen rakhe jaan fir kaipatt paarattanar aute doosaraa saathee saikasualee jaan kise hor dtang naal pooree tarhaan haavee hove|

amritaa ate imaroz de rishate vich taan iho jihaa kujh vee naheen see dis rihaa| panjaahaven dahaake vich jadon imaroj amritaa noo mile san taan uh amritaa naalon lagapag baaraan gunaa vadh kamaaunde san| uhanaan dee tanakhaaeh chauadaan sau rupe see ate amritaa dee ik sau panjhee rupe| imaroj hee amritaa noo aapane sakoottar ute ghumaaun lee lai ke jaande san| imaroj ute aapanee kise jinmevaaree daa bojh naheen see| amritaa saadeesudaa see| uhanaan de do bache san, eik aapanaa ate ik god liaa hoeaa| imaroz ik change penttar san| munbee dee filamee duneean de lok uhanaan ton prabhaavit san yaanee profaishanalee uh ddeemaandd vich san| uh sulajhee hoee soch ate prabhaavasaalee skhaseeat de maalak san| uhanaan dee aapanee pachhaan see| ikatarhaan naal vekhiaa jaave taan uh kise de kaipatt main ho hee naheen san sakade| haalaank amritaa ne aapanee pachhaan haale banaaunee see, lekhakaa de roop vich vee te viakatee de roop vich vee|

eimaroz ne amritaa de naal chaalee saalaan ton vadh vakat gujaariaa see| is poore samen vich uhanaan ne amritaa dee kamaaee daa kadee ik paisaa vee aapaneean lorraan dee pooratee lee naheen varatiaa| amritaa ne ik vaar mainoo dasiaa see ki ik vaar imaroj dee ik pementt rukee hoee see ate uhanaan baajaar ton ghar daa kujh saamaan khareed ke liaaunaa see| amritaa ne uhanaan dee jeb vich kujh rupe paaundiaan hoeaan kihaa, jadon teraa pemaintt aa jaave taan morr deveen|

amritaa noo baakhoobee yaad see ki imaroz ne uhanaan paisiaan noo hath tak vee naheen see laaeaa| vaapas aa ke uhanaan jeb age kar ditee, bole, meree jeb vichon uh paise kadt lai jiharre toon rakhe see| mainoo uhanaan dee lorr hee naheen pee| vaise hee sar giaa|

eis tarhaan de manakh noo koee amritaa daa kaipatt main kis tarhaan keh sakadaa hai| uh uhanaan noo amritaa daa hamasafar jaan saathee kiaun naheen keh sakade|

auhanaan de ghar deean pauarreean utaradiaan hoeaan saahamane vaale rukh ute panchheean de ik jorre noo vekhake main aapane aap noo puchhiaa ki kee koee ihanaan panchheean noo puchhadaa hai ki kee uh shaadeesudaan ne jaan fir kee uhanaan vichon koee kaipatt hai|

kise noo koee enee muhabat kis tarhaan kar sakadaa hai ...is had tak ki mahiboob dee shakhaseeat de naal aapane aap noo ikamik kar deve aapanee khudee noo mittaa ke| isatarhaan karanaa siraf imaroz varage bande de vas dee hee gal see| uhanaan daa jiven duneean naal kujh hor lainaden hee naa hove| koee kujh keh deve taan uh bas has painde han| uhanaan daa haasaa ih kahindaa prateet hundaa haieihanaan ahimakaan noo koee kisatarhaan samajhaave te kiaun samajhaave|

eik din main imaroz noo kihaa, duneean vaale kahinde han ki tuseen taan saaree umar amritaa noo pakhee jhaladiaan jhaladiaan hee langhaa ditee|

auh hasan lag pe te bole, auh shaaeid ih naheen jaanade ki amritaa noo pakhee jhaladiaan mainoo vee taan havaa aaundee rahee|

eih kiho jihee deevaanagee see kiho jihee soch iho jihee samajh kamaal dee shaia hai, eik niaamat hai jo har kise noo naseeb naheen hundee| muhabat ate piaar fakeeraan dee fitarat hai| ih uh masalaa hai jo aam lokaan lee naheen, kiaunk ih sabh uhanaan dee soch ate samajh de daaeire vich daakhal hee naheen hundaa|

teee

eik din jadon main amritaa huraan val saan, taan us vele imaroz de kamare vich earakanddeeshanar fitt ho rihaa see| rauale ton bachan lee uh amritaa de kamare vich aa ge te bachapan dee koee gal sunaaun lag pe| uh keh rahe see, jadon main laahauar de aaratt sakool vich parrhadaa saan taan unheen dinee garameean deean chhutteean kattan lee aapane pindd chaliaa jaandaa saan| uthe main vag charaaun chaliaa jaandaa te aaraam naal ik paase baitth ke sakaich banaaundaa rahindaa ate gaavaamajhaan khud hee ghaah charadeean rahindeean|

amritaa hasan lag pe te bole, toon raanjhe vaangoon vanjhalee vajaaundaa rahindaa te gaavaan majhaan aapane aap charadeean rahindeean|

eimaroz vee has pe te bole, haan, par uthe koee heer naheen see jiharree mainoo chooree khavaaundee|

kee aaratt sakool vich tainoo koee kurree pasand naheen see aaee| uhanaan puchhiaa|

kujh kurreean haabee vajon pentting sikhan aaundeean see, par kadee kadee, bahut thorrhe vakat lee|

achaanak hee uh kise puraane chete vich gunm ge ate kahin lage, haan, auhanaan vich ik kurree see| usadaa naan manajeet see| usanoo main kadee kadee dooron hee vekh laindaa saan, par uhade kol kadee naheen giaa| fir kujh ruk ke bole, mainoo pataa lag giaa see ki uh ik ameer aadamee dee dhee see| is lee meraa uhade naal gal karan daa suaal hee paidaa naheen see hundaa| main uhanoo dooron hee vekhadaa hundaa saan, par usade naan de pahile akhar noo main aapane naan naal jorr liaa see| hun main aimaeindarajeet saan|

kinee badakisamat kurree see| kee uhanoo pataa naheen see ki koee farishataa uhade val vekh rihaa see amritaa ne puchhiaa|

auhade kol tere varagee nazar joo naheen see imaroj ne juaab ditaa|

aim. indarajeet kadon imaroz baniaan, eih ik lamee kahaanee hai|

sakool vich tin indarajeet san| tteechar noo indarajeetaeik, eindarajeet do ate indarajeet tin keh ke haazaree laaunee paindee see| saadde lee vee dikat see te tteechar lee vee|

eimaroz sochade rahinde ki usadaa naan indarajeet kiaun hai auhanaan de maapiaan noo shaaeid koee hor naan sujhiaa hee naheen see|

eimaroz ik faarasee shabad hai, jisadaa arath hai aj| eih naan imaroz noo isalee pasand see ki is naal kise itihaasak jaan pauaraanik kathaa de paatar daa naam naheen see jurriaa hoeaa, jiven raam prasaad, krishan chandar jaan muhamad alee| imaroz sbad itihaas vichon jaan kise hor ghattanaa vichon paidaa hoeaa vee naheen| ihadaa sidhaa saadaa arath hai aj

eimaroz vaise vee aj vich hee vishavaas karade han| uh khud noo kise puraanee paranparaa naal banh ke naheen rakhanaa chaahunde ate naa hee anavekhe bhavakh naal jorranaa chaahunde han| uh aj vich te aj lee jiaunde han|

eik vaar aapane naan dee kaileegaraafee karadiaan hoeaan uhanaan is shabad noo tin hisiaan vich vandd ditaa|

eimar bhootakaal noo darasaaundaa hai|

o varatamaan daa prateek hai, jiaundaa jaagadaa aj| ih hisaa rang vich sunahiraa hai ate baakee akharaan naalon kujh uchaa vee|

z isaton pahilaan kujh thaan chhaddee gee hai| uh shaaeid kise anajaanee aamad lee hai|

eindarajeet 1966 vich imaroz ho ge san|

eimaroz jis shaia noo vee hath laaunde ne uhee ik kalaakritee ban jaandaa hai| kujh arasaa pahilaan imaroj ne lainp shedd banaae, jinhaan ute uhanaan ne kee shaaeiraan de kalaam likhe| faiz, firaak, amritaa, shiv battaalavee ate is tarhaan hee kee hor saaeiraan de|

aunhaan lainp sheddas vichon hee ik chaar kone vaale sedd de seese noo uhanaan laal rang naal pentt kar ditaa| uhade chaare paase uhanaan chaar saaeiraan deean chaar kaav ttukarreean barree khoobasooratee naal likh diteean| vaaras saaeh daa kalaam see

jadon ishak ke kam noo hath paaeee

pahilon rab daa naan dhiaaeee jee|

shaah husain dee satar see

hanjhoo rondaa har koee aashak ronde rat

shiv battaalavee dee laaeen see

aj din charrhiaa tere rang varagaa|

amritaa daa kaav is tarhaan see

parachhaaviaan noo pakarran vaalio

chhaatee ch baladee ag daa parachhaavaan naheen hundaa|

lainp sheddas de harafaan vich imaroz ne laal rang bhar ditaa| jadon lainp baladaa hai taan laal rang kamare dee khirrakee langh ke boohe ute isatarhaan khilar jaandaa hai ki saaraa kamaraa laalo laal ho jaandaa hai| iho jihe vele amritaa imaroj dee mej kol jaa ke, jithe uh kam kar rahe hunde ne, auhanaan de rangaan de bhare kaparriaan dee paravaah keete bagair uhanaan de modte naal lag ke puchhadee hai, eimaroz toon mainoo kisatarhaan mil giaa

...te uhanaan hameshaa vaang sankhep jihaa juaab ditaa, vaise hee, jiven toon mainoo mil gee|

auh kahin lage, maajaa toon jaananee en jadon main aaratt sakool paas kar liaa taan ttaram de aakhar vich sabh mundde aapoaapane ghareen chale ge, par main hosattal naheen chhaddiaa kiaunk mainoo udon tak nauakaree naheen see milee te main pindd naheen saan jaanaa chaahundaa| ik shaam vaaraddan mere kamare vich aae ate kahin lage ki ttaram khatam ho chukee hai| hun toon ithe naheen tthahir sakadaa| ...par us saam main kithe jaandaa hun main kamare vich naheen saan rahinaa chaahundaa| main relave satteshan val tur giaa| main buking kalarak ton uthon tak dee ttikatt mangee jithon main saver hon tak parat aavaan| main taan bas raat kattanee see| patai, auhane mainoo kithon dee ttikatt ditee, gujaraanvaalaa dee gujaraanvaalaa ...teree jaman bhon| vekha kisamat mainoo kisatarhaan tere val lai ke jaa rahee see|

eik vaar imaroz noo ik aauarat dee tasaveer banaaundiaan vekh ke amritaa ne puchhiaa see, kee is vishe ne tainoo banh liaa hai

naheen, mainoo is ne bandee naheen banaaeaa, par main ihade naal naal tur rihaa haan| uhane juaab ditaa|

kee aarattisatt kise viakatee vishes daa chitar naheen banaaunde kiaunk uh manade ne ki isatarhaan karan naal us viakatee naal uhanaan daa viaah ho jaandaa hai, amritaa ne kihaa|

mere khiaal vich viaah taan naheen hundaa, haan, aus chitar naal uhanaan noo piaar ho jaandaa hai, eimaroz ne juaab ditaa|

par piaar vee taan daivee shaadee hee hai, amritaa ne daleel ditee|

je viaah de naal toon daivee shabad dee varaton karadee en taan toon piaar noo viaah vee keh sakadee en| imaroz ne kihaa|

sareer de chhe chakaraan vichon langhadiaan hoeaan jadon jogee sataven chakar tak

pahunchade ne taan uthe shivaskatee daa viaah hundaa hai, eih jogeean daa vishavaas hai, amritaa ne kihaa|

je shivaskatee de mel noo viaah kihaa jaandaa hai taan mainoo koee itaraaz naheen imaroj bole|

eisatarhaan lagadaa hai, eimaroz viaah dee preebhaashaa vich yakeen naheen karade| uhanaan anusaar piaar aapane aap vich mukamal hai, sanpooran hai|

amritaa ne ikavaar imaroz noo puchhiaa, kujh kalaakaaraan daa koee naa koee manabhaaundaa rang hundaa hai, jiven kise mashahoor penttar ne kihaa see, mainoo laal rang bahut pasand hai, enaa pasand ki main duneean dee har vasatoo noo laal rang naal rang denaa chaahundaa haan| teraa vee koee manapasand rang hai

eimaroz ne kihaa, haan, chamakade sooraj daa rang mainoo bahut bhaaundaa hai| ate mainoo chahun paasiaan ton gher laindaa hai| main use rang vich sabh kujh rang denaa chaahunaa vaan| shaaeid is lee ki main uhade naal charrhade sooraj dee rauasnee noo miladaa haan|

doven has pe|

eik din main imaroz noo puchhiaa ki uh aapane chitaraan dee pradarashanee kiaun naheen laaunde, taan uhanaan juaab ditaa, aseen pradarashanee kiaun laaunde haan eisade do kaaran ne, eik taan ih ki aseen doosariaan de moonhon aapanee taareef sunanaa chaahunde haan| doosaraa ih ki aseen aapane chitar vechanaa chaahunde haan| mainoo aapane kam dee taareef naheen chaaheedee ate naan hee main aapaneean penttingas vechanaa chaahundaa haan| fir main numaaeish kiaun laavaan|

fir tuhaaddeean pettingas darashakaan tak kisatarhaan pahunchanageean

kalaa noo darashakaan dee zaroorat naheen, darashakaan noo kalaa dee zaroorat hai| ik vaar main uhanaa noo puchhiaa ki kalaakaaraan de ene premasanbandh kiaun hunde han auhanaan kihaa, auhanaan dee samasiaa ih hundee hai, auh chaahunde han saare unhaan noo hee piaar karan| par meree nazar vich piaar de arath ne aapane piaare noo binaan sharat piaar karanaa, hameshaa|

eimaroz deean penttingas noo vekhadiaan ik vaar amritaa ne kihaa, mainoo lagadaa hai, eeddan gaaraddan vich imaroz ne jiharree sundarataa vekhee see, ausanoo uh haale tak bhuliaa naheen| shaaeid uhee khoobasooratee ular ular ke uhade chitaraan vich jhalakan lag paindee hai| varajit fal taan seb see naa aus kaaran hee aadam ate havaa noo eeddan gaaraddan vichon kadt ditaa giaa see| par mainoo

lagadaa hai, eimaroz lee uh fal seb naheen see, angoor see| imaroz noo angoor bahut pasand han| jithe vee change angoor vekhadaa hai, khareed laindaa hai|

eis tarhaan hee kise prasang vich amritaa ne dasiaa, pahilaan jadon koee imaroz noo milanaa chaahundaa see taan mainoo fon karadaa see, puchhadaa kee ih amritaa jee daa ghar hai mere haan kahin ute agalaa suaal hundaa, kee imaroz jee hain main haan keh ke, eimaroz noo chhooh ke kahindee, vekh, aj kalh lok tainoo mere pate ute labh lainde ne|

mere saahaven ttukarriaan vich ik vakharee jihee piaar kahaanee ujaagar ho rahee see, aj de zamaane de heeraraanjhaa te suhanee maheenvaal dee|

chauavee

eis tarhaan lag rihaa see jiven piaar khudabakhud tur rihaa see| uhadee koee uchechee sedh jaan khaas dishaa naheen see| us baare kise ne koee sakeem vee naheen see gharree, koee dtang vee naheen see varatiaa| kis raah val amritaa sarakee see, keehade naal turee see eih usanoo khud noo vee pataa naheen see|

audon uh imaroz noo changee tarhaan naheen see jaanadee| uh kee sochade ne auhanaan daa drishatteekon kee see auhanaan de tauaratareeke kee ne auh kujh naheen san jaanade| ik din jadon uh doven ikatthe san taan amritaa ne uhanaan ton puchhiaa, toon taan halavaahakaan daa putar ai, toon fir pentt ate burash kiaun chuk liaa, hal kiaun naheen

auhanaan hasadiaan hoeaa juaab ditaa, eiho taan kar rihaa vaan| kalapanaa dee zameen ute hal hee taan joa rihaa vaan| jadon main chhottaa saan te nerre terre koee naheen see hundaa, main kee kee ghantte ddaraaeing ate pentting karadaa rahindaa saan| mainoo door door tak hal ate khet hee vikhaaee dinde san|

audon toon aauarataan deean tasaveeraan naheen banaaeean amritaa puchhadee|

naheen, siraf khet ate hal| iho mere dhiaan de kendar san|

eik din imaroz ne pentting banaaundiaan aapane burash naal amritaa de mathe ute bindee laa ditee| uh has pe te bole, lai, toon mere mathe noo aapanaa kainavas banaa liaa|

auhanaan sheese vich vekhiaa| zindagee vich pahilee vaar uhanaan de mathe ute bindee lagee see| uhanaan andar kujh hilajul hoee| uhanaan imaroj noo suaal paaeaa, yathaarath dee viaakhiaa kiven karegaa

eik yathaarath noo doosare yathaarath vichon khoj ke| uhanaan juaab ditaa|

shaaeid uh ttheek see| imaroz deean rekhaavaan ate rangaan dee ik

asaleeat hai ate uhanaan vichon hee doosaree asaleeat udai hundee hai| jiven ik daarashanik kalh vichon aj noo vekh sakadaa hai| jiven koee amoorat vichon yathaarath noo vekhadaa hai| jiven paabalo pikaaso ne ttraaeesaaeekal de hainddal vich usadee gadee rakh ditee taan vich balad daa sir disan lag piaa see ate us pentting noo uhane bulas haidd daa naan de ditaa see| uhane balad de sir dee asaleeat noo ttraaeesaaeekal dee asaleeat vich vekhiaa ate is noo pikaaso ne kalapanaa daa safar aakhiaa|

jadon baaharee vasatooaan noo antareev dee akh vekhadee hai taan bahut saare naven aakaar disan lag painde han| haalaank shabad taan thorrhe jihe hee hunde han, fir vee uhanaan ton hazaaraan fikare ate hajaaraan muhaavare ubhar ke saahamane aaunde han| jadon koee kavitaa jaan kahaanee likhee jaandee hai taan pahilon uh man vich banadee ttuttadee te rijhadee hai| te fir ik aakaar lai laindee hai| kalapanaa daa yathaarath haasal karan pichhon hee uh rachanaa kaagazaan ute likhee jaandee hai|

aapane rang kainavas ute laaun ton pahilaan kee tuseen painsil sakaich jaan dimaag vich koee khaakaa banaaunde ho main imaroz noo puchhiaa|

haan, doven|

suniaa hai, amareekan penttar eevaan alabaaeett ne ik pentting ute veeh saal kam keetaa ate us pentting noo uhane sansaar daa safar aakhiaa| kee tuhaadde naal vee kujh iho jihaa hoeaa hai kee tuseen vee kadee bahut saare saal iko hee pentting ute laae han

auh hase, pichhale teeh saalaan ton main ik hee aauarat dee tasaveer banaaee hai| main usade nainanakash taan banaa le see, par usade man dee tasaveer banaaundiaan hoeaan mainoo teeh saal lag ge han| us pentting noo main is saal hee pooraa keetaa hai| uh ik laaeen dee pentting hai jo ik saaz vaang lagadee hai| ih pentting kalapanaa dee ik prakiriaa hai, eik maanasik banatar saaz de roop vich vikasat hoee hai|

eimaroz ne aapane ghar de daravaajiaan, kandhaan ate khirrakeean ute kujh isatarhaan rang khilaare hoe ne ki saver de sooraj dee pahilee kiran de aaundiaan hee ghar de farash ute rangaan daa melaa jihaa lag jaandaa hai|

mashahoor filam ddaaeiraikattar baasoo bhattaachaareea ihanaan bikhare hoe rangaan ton ene prabhaavit hoe ki uhanaan aapanee ik filam vich ihanaan noo vikhaaun dee ichhaa paragatt keetee see|

amritaaeimaroz de ghar dee ik hor khirrakee hai jis ute hun bhit laa dite ge han| ih khirrakee us kamare vich khulhadee hai jo gairaaj de upar baniaa hoeaa hai| ithon hee garameean vich sooraj deean tej kiranaan dee rauashanee andar aaundee hai| is rauasnee noo ghatt karan lee imaroj ne uthe parade laa dite, par pasand naheen aae| fir baint deean chikaan mangavaaeean geean, par uh vee naheen jacheean taan uhanaan ik gharre dee tasaveer banaaee ate uhade ute amritaa dee kavitaa deean sataraan likh diteean

autth aapane gharre chon

paanee daa kaual de

dho lavaangee baitth ke

raahaan de haadase...

jadon amritaa ne puchhiaa, eih suhanee daa gharraa hai

taan imaroz ne kihaa, naheen, eih teraa gharraa hai|

eimaroz ne ghar noo kavitaavaan ate penttingaj naal sajaaeaa hoeaa hai| uhanaan dee akharakaaree vich ik khaas khoobasooratee hai, eik laia hai, jisanoo shaaeid kalaa dee laia kihaa jaa sakadaa hai| jadon us dee goonj visvaviaapee chetanaa dee goonj naal mil jaandee hai taan udon kalaa dee skatee hee us dee mahimaa ban jaandee hai| imaroz ne ih sataraan vee pentt keeteean hana

haazee lok make noo jaande

asaan jaanaa takhat hazaare|

eih satar ik soofee shaaeir dee hai jeehade anusaar jadon jisamaanee ate roohaanee isk paanee vaangoon ho jaave taan uhade vich vanddan vaalee koee leek naheen reh jaandee|

jiven make noo roohaanee ishak daa sabh ton uchaa darajaa haasal hai, aunj hee takhat hazaaraa heeraraanjhe dee prem kahaanee de naaeik raanjhe daa janam sathaana aashikaan lee sabh ton vaddaa teerath hai|

eimaroz ne ihanaan shabadaan noo bhauatik dristtee ton naheen liaa, auhanaan ne

taan premee dee us nazar noo kainavas ute utaariaa hai jisane vekhan saar hee ik saadhaaran pindd noo poojaasathal banaa ditaa hai| ih najr taan us khanbh varagee hai jo uddake us poojaasathaan ute pahunchanaa chaahundaa hai| ih taan praanee dee lauakik ton alauakik tak dee uddaan dee tasaveer hai|

amritaa ne ik vaar panjaabee de ik lokageet baare dasiaa

dharatee noo kalee karaa de ve

nachoongee saaree raat...

eihanaan saadeean jiheean pankateean vich ik ajehee sundarataa hai jo shaaeid aj tak is dharatee ute utaree hee naheen| kalee karaa de bolaan vich ik bahut vaddee karaantee daa vaahadaa lukiaa hoeaa hai, jiharraa dharatee de chihare zulamositam ate juramaan noo mukaa devegaa| nachoongee saaree raat vich zindagee noo bharapoor jiaun daa vaahadaa hai| is vich pooree duneean dee khushahaalee ate sadabhaavanaa daa sumel hai jo imaroj ne aapanee pentting vich vikhaaeaa hai|

fakeeraa aape alhaa ho

eih ik hor pankatee hai jis vich anek ton ik banan dee ichhaa lukee hoee hai| ih pankatee samen ate kalaakaar de avachetan man, dovaan noo hee itihaas de paniaan vich lai gee hai| ih shabad enee asaradaar sailee vich sanjoe ge han ki fakeeraa shabad dharatee daa chin ate sooraj alhaa daa prateeroop banadaa nazar aaundaa hai|

har shabad de akharaan vichale savar sooraj tak isatarhaan pahunchade han ki fakeer dee alhaa banan dee khaaehas akharakaaree de siriaan ton golaakaar roop vich saahamane aaundee hai|

eimaroz dee us pentting noo, jis vich uddade parinde de khanbhaan vich ik aauarat daa sareer lipattiaa hoeaa hai, bahut dtangaan naal samajhiaa jaa sakadaa hai| shaaeid ih manakh dee sathool ton sookham tak bikhar jaan dee ichhaa maatar hai| imaroz sochade han ki har kriaatamak ichhaa hor vikasat hon dee ichhaa hee hai|

eik din khaleel jibaraan de ik dosat ne uhanaan noo kihaa, main tere uhanaan saare lekhaan daa ik sangreh tiaar karanaa chaahundaa haan jiharre toon aapane kaalam eik atharoo, eik musakaan lee likhe san|

khaleel ne kihaa, mere puraane lekh, meree alharr javaanee daa paragattaavaa san| hun uh mere supaniaan vaangoon hee kabarisataan vich dafanaae jaa chuke han| kee hun toon uhanaan deean haddeean ikattheean karanaa chaahundaa en jo jeea aave kar, par ih naa bhuleen ki uhanaan deean aatamaavaan ne kite hor janam lai liaa hai|

eise prasang vich amritaa ne kihaa see, eih shaaeid uhadee ichhaa see ki uh parapak hon val vikasat hove, par imaroz de maanasik ate adhiaatamak vikaas daa kaaran koee ik ghattanaa naheen, eih taan lagaataarataa daa amal hai|

eimarozaan dee pentting eik haseenaa ik hor adabhat pentting hai| is vich imaroz ne ik aauarat dee pitth vikhaaee hai, jisaton us dee sundarataa ate aabhaa jalavaagar hundee hai| us de pichhokarr vich toofaan disadaa hai, jiharraa hare rang dee bhaah vich hai| is pentting baare antar dhiaan ho ke amritaa kahindee hai ki ih zaroor eeddan gaaraddan dee beebee havaa hovegee jiharree aapane pichhe hariaabhariaa baagabageechaa chhadd ke aa rahee hai|

eimaroz dee ik pentting hai saaeen bulheshaah | eis vich fakeer daa ik

shaahaanaa nazaaraa hai| saaraa jahaan vekhan ton baad jiven saaeen deean akhaan aapane kol, aapane andar murr parat aaeean hon| aatamaa de anand noo ik patale kajan ne dtakiaa hoeaa hai ate chihare ute udaasee dee petalee jihee parat hai| lok mandaraan ate maseetaan ton udaas ate bhare man naal murre aa rahe han| bulhe shaah jiven keh rahe honakhudaa taan bandiaan de dilaan vich rahindaa hai, par chihariaan ute peerr hindoo, musalamaan jaan kujh vee hor hon dee hai| aapane hon de naa hon dee pachhaan daa darad saaf disadaa hai|

auhanaan de sir daa kaparraa ddig rihaa hai| uhanaan kee paaeaa hai te kee naheen, eisadee uhanaan noo koee khabar naheen| ih bekhbaree daa aalam hai, fakeeree daa aalam hai|

eik pentting hazarat taahiraa dee hai| us pentting daa naam hai khudaa dee panaah| eih pentting deevaanagee daa aalam pesh karadee hai, auhee deevaanagee jo taahiraa vich see|

aus vakat de sulataan ne taahiraa noo paigaam bhejiaa, jis vich usane mahil ate sulataan dee begam daa rutabaa uhade lee pesh keetaa taan taahiraa ne use kaagaz ute paigaam daa juaab likh bhejiaa

sulataan|

eih mulak ate hakoomat tere lee

daraveshaan vaangoon rahinaa mere lee

je uh mukaam behatar hai taan tere lee

je kujh vee naheen taan mere lee|

taahiraa deean do pettingas han| ik vich usadaa chiharaa ik patale jihe kaparre naal dtakiaa hoeaa hai| doosaree pentting vich us deean akhaan chahun kadamaan dee vith ton aapanee hee mauat daa nazaaraa vekh raheean ne|

eimaroz de rangaan vich jaadoo hai| uhane aapane burash naal taahiraa de nainanakas kujh is tarhaan uleeke han ki uhade chihare ton daravesaan daa noor futt futt paindaa hai|

eise tarhaan gauatam budh daa chitar adutee hai| budh saahamane naheen vekh rahe,

eis lee uhanaan daa chiharaa pooraa vikhaaee naheen dindaa| uhanaan daa keval sir ate garadan daa pichhalaa hisaa petalee jihee dhund vich disadaa hai| ih budh de aadesh anusaar hai ki uhanaan daa koee chitar jaan but naa banaaeaa jaave|

amritaa ate imaroz, eihanaan do sirajanasheel viakateean vich kineean samaanataavaan ate asamaanataavaan han, par doven ik doosare de poorak han|

panjhee

amritaa dee sihat hor kharaab ho rahee see|

hune jihe jadon main uhanaan noo milee taan uh aapanee naveen kavitaa dee gal kar rahe san jiharree uhanaan imaroz lee likhee see| uh kujh sataraan haualee haualee parrh rahe san| jadon uhanaan kolon enaa uchaa vee naheen parrhiaa jaa sakiaa ki main sun lavaan taan kaagaj mainoo farraa ke bole ki toon hee parrh| main parrhan lagee pee

main tainoo fer milaangee

kithe kisatarhaan pataa naheen

shaaeid tere takheeal dee chinag banake

teree kainavas te utaraangee

jaan khauare teree kainavas de ute

eik rehas mee lakeer banake

khaamosh tainoo takadee ravaangee

jaan khore sooraj dee loa banake

tere rangaan vich ghulaangee

jaan rangaan deean baahavaan vich baitthake

teree kainavas noo valaangee

pataa naheen kisatarhaankathe

par tainoo zaroor milaangee

jaan khauare ik chashamaa banee hovaangee

te jiven jharaniaan daa paanee uddadaa

main paanee deean boondaan

tere pindde te malaangee

te ik tthandtak jihee banake

teree chhaatee de naal lagaangee...

main hor kujh naheen jaanadee

par enaa jaanadee

ki vakat jo vee karegaa

eih janam mere naal turegaa....

eih jisam mukadaa hai

taan sabh kujh muk jaandaa

par chetiaan de dhaage

kaaeinaatee kanaan de hunde

main unhaan kanaan noo chunaangee

dhaagiaan noo valaangee

te tainoo main fer milaagee...

main parrhanaa band keetaa te saah ghottoo khaamoshee vich sanbhaladiaan ate akhaan vich sinm aae atharooaan noo peendiaan, akhaan dee ret vich jeeradiaan mainoo kujh pal lag ge| main vekhiaa, ki uh jiven kise gahiree soch ton pichhon haualee haualee akhaan kholh rahe san| kujh pal murr chup ne lai le| fer mere val vekhadiaan hoeaan haualee jihee bole, toon is nazam daa angarejee anuvaad karengee

main use chup vich uhanaan noo baahavaan vich bhar liaa te kihaa, haan, karaangee|

aus din saadde vichakaar koee hor gal naheen hoee| chup dee chhaan vich hee main uhanaan noo heeling ditee te uthon tur aaee| meraa man bhaaraa see te ik dam sakhanaa vee, koee soch naheen see, koee bhaav naheen see| ik lamee judaaee noo main jiven aapane modtiaan ute chukee turee jaa rahee see|

chhabee

khushavant singh chhotteean chhotteean sabhaagostteean vich akasar amritaa, eimaroz noo vee aapane ghar bulaa lainde san| jadon uh doven uhanaan de sadiaan noo anagaualiaa karan lag pe taan ik din khushavant singh ne amritaa noo fon karake kihaa, toon kadee baahar kiaun naheen nikaladee saaraa din tuseen lok ghar kee karade rahinde ho

amritaa ne juaab ditaa, galaan|

khushavant singh ne fer puchhiaa, eneean kee galaan karade o

juaab vich amritaa siraf hasee|

eih samajhanaa kise lee vee aauakhaa hai ki amritaaeimaroz har vele kee galaan karade rahinde han, kadee shabadaan raaheen te kadee chup noo maadhiam banaa ke| mainoo hairaanee hundee see, ki kee ih lok risheean vaangoon han jo binaan kahe hee saaree gal kar lainde han| amritaa te imaroz noo ikadoosare de naal honaa jaan nerraterre honaa pasand see|

aunheen dineen amritaa neem behoshee vich rahin lag pe san, kadee kadaaeen keval ikaadh haraf hee bolade san| par imaroz lee uh hameshaa haajr san, pahilaan vaang hee sucheta haalaank pahilaan vaangoon imaroz uhanaan naal galaan naheen san kar sakade, par hun uh aapaneean kavitaavaan raaheen uhanaan naal galaan karan lag pe san|

aapanee kavitaa suhanee vich uh piaar naal uhanaan lee uhanaan dee pasand de ful lai ke aaunde han| chaahe uh naa mangan, fulaan dee faramaaeish karan jaan naa karan| ful hee kiaun, auh uhanaan lee fulakaareekadtaaee vaale dupattiaan daa gattharr vee lai aaunde han ate uhanaan de saahamane rakh dinde han| bhaaven uhanaan vichon koee vee chun lain| uh uhanaan dee pasand dee daad dinde han| uh likhade hana

parason main pattiaale saan

eik baazaar vich fulakaaree ddeejaaeen deean

kee rangaan vich chuneean hee chuneean san

mainoo eneean changeean lageean

main saareean deean saareean lai aaeaa

hanoomaan vaang...

lai hun gandt khohal ke chun lai...

par uh ene bimaar te kamazor ho ge san ki khud utth vee naheen san sakade ate naa hee kabool kar sakade san uhanaan dee bhaavanaa, auhanaan dee bhentt| uh ih jaanade san, fir vee kitaabaan dee dukaan ute jaande han te amritaa huraan lee kazaanajaakis de khataan dee kitaab lai aaunde han| pahilon uhanaan noo parrhan lee dinde han te uhanaan noo puraane din yaad karaaunde han jadon uh ikatthe kitaabaan parrhade san|

suhanee vich amritaa noo suhanee aakhadiaan imaroz likhade han, suhanee ne taan kache gharre dee madad naal panjaab daa dariaa paar keetaa see, par amritaa ne aapanee lekhanee naal panjaab noo kee vaar paar keetaa hai, pichhalee adhee sadee vich|

aapanee kavitaa aalhanaa ghar vich imaroz khud noo ik khulhaa ghar dasadiaan likhade hana

meraa aalhanaa ghar mere jiddaa

par jadon toon aa jaandee en

eih mere jiddaa vee

te tere jiddaa vee ho jaandaa hai...

auh aapanaa aalhanaa ghar uhanaan noo dinde hoe kahinde han, eih onaa hee vaddaa hai jine uh han, par jadon amritaa ghar de andar aa jaande han taan uh hor vaddaa ho jaandaa hai|

auh jaanade han ki is vaar amritaa dee uddaan bahut lamee hai ate vaapasee baare uhanaan noo vee pataa naheen| jisatarhaan uhanaan de ghar de tinake

tinake ne hameshaa amritaa noo jee aaeaan kihaa hai, ause tarhaan uhanaan noo alavidaa vee kahindaa hai| amritaa lee imaroz likhade ne

auh kavitaa jiaundee hai

te zindagee likhadee hai

te nadee vaang chupachaap vagadee

saare paase jarakhezee vanddadee

jaa rahee hai saagar val

saagar hon..

jadon amritaa bimaar san ate hasapataal ton parate hee san, main jazabaatee

ho ke imaroz noo puchh baitthee, amritaa ene bimaar ne, jadon uh tuhaanoo chhadd ke chale jaanage taan tuseen kee karoge auh ene bimaar ne ki ih vee naheen pataa kadon tak rahin| tuhaadde andar kee vichhorre dee hook naheen utthadee auh tuhaaddee zindagee daa kendar han| uhanaan binaan kee karoge tuseen

auh musakaraae ate bole, vichhorre dee hook kiharraa vichhorraa kithe jaavegee amritaa| uhane ithe hee rahinaa hai| mere kol| mere aaleduaale aseen chaalee varhiaan ton naal haan, saanoo kauan judaa kar sakadaa hai mauat vee naheen| mere kol pichhale chaalheean saalaan deean yaadaan han| shaaeid usaton pichhale janam deean vee, jo mainoo yaad naheen| ihanaan noo maithon kauan khoh sakadaa hai

main vekhadee rahee...

khaamosh ....

khaamoshee vich

sataaee

31 akatoobar, dupahir dtale jadon achaanak mere fon dee ghanttee vajee taan main trabhak gee| kujh vaaparan ton pahilaan kaaeinaat manakh noo shaaeid suchet kar dindee hai| main jiaun hee raseevar chukiaa, eimaroz dee aavaaj sunaaee ditee| umaa jee uh kujh ruke te fir bole maajaa chalee gee| main kujh naheen bolee, shaaeid bol hee naheen sakee| bas enaa hee kihaa, main pahunchadee haan|

eisatarhaan jaapiaa, jiven main is khabar noo sun chukee saan jaan sunan daa hee intazaar kar rahee saan| ih taan aseen saare jaanade hee saan ki hun siraf khbar aaunee baakee see| unj taan saadde saariaan lee amritaa jaa hee chukee see, adab dee duneean noo, kavitaa noo uhanaan alavidaa keh ditee see| hun uh naa kujh bolade san te naa kujh kahinde san, bas vekhade rahinde san jaan fir kadee kadaaeen eimaa eimaa kahike imaroz noo haak maarade san| imaroj uhanaan deean najraan noo parrh lainde| samajh lainde ki uh kee kahinaa chaahunde san| uhanaan de kujh kahin ton binaan hee uh sabh pooraa ho jaandaa jo uh chaahunde san| imaroj musakaraaunde, kadee kadee mainoo vee das dinde ki uh kee keh rahe san| uh kahinde, amritaa mere naal naheen boladee, par usade nain nakash mere naal galaan karade han| ise gal ute likhee hoee aapanee kavitaa vee imaroz ne mainoo sunaaee see|

kalh raateen supane vich ik aauarat vekhee

jisanoo main pahile kadee naheen see vekhiaa

par miladiaan hee lagaa

eis bolade nainanakashaan vaalee noo

kite vekhiaa hoeaa hai|

do manakh jadon ikadoosare noo enaa piaar karade hon taan shaaeid uhanaan

noo ik doosare naal galaan karan dee lorr naheen paindee| uh ikadoosare de chihare parrh lainde han| koee do akhaan raaheen kise deean do akhaan noo sabh kujh keh joo dindaa hai|

mainoo imaroz de kahe hoe bol yaad aaunde han

kade kade khoobasoorat sochaan khoobasoorat sareer vee dhaar laindeean ne|

aj fer use soch ne ik khoobasoorat sareer tiaag ke ik khoobasoorat soch bananaa saveekaar kar liaa see|

main chhetee chhetee uhanaan de ghar pahunchee| pataa lagaa, auhanaan noo samashaan lai ge han|

shamasaan dee veeraanee vich kujh lok khalote hoe ag de laanboo vekh rahe san| main dooron vekhiaa, sabh ton vakhare, eik kone vich khalote imaroz ikattikee laaee ag dee laattaan val vekh rahe san| jiharreean uhanaan dee mahiboobaa noo murr panjaan tataan vich badal raheean san|

main kol jaa ke uhanaan de modte ute hath rakhadiaan kihaa, audaas naa hoeo| jiven mainoo yakeen hee see ki amritaa de jaan pichhon imaroz udaas ho jaanage|

auhanaan murr ke vekhiaa ate bole, audaas kiaun hovaan jo main naheen kar sakiaa uh kudarat ne kar ditaa| main uhanoo darad ton mukatee naheen divaa sakiaa, aus ne divaa ditee| ik aazaad rooh jisam de pinjare vichon nikal ke murr aajaad ho gee|

piaar vich man kavee ho jaandaa hai| uh kavee kavitaa likhadaa hee naheen kavitaa jiaundaa vee hai| kaaeinaat de bhetaan noo jaanade, pachhaanade, khushamizaaj imaroj amritamee ho ge san| use raat imaroj ne ik kavitaa likhee

kalh tak zindagee kol ik rukh see

zindaa rukh

fulaan falaan te mahikaan naal bhariaa

par aj

zindagee kol siraf us daa jikar hai

zindaa jikar

auh rukh hun beej ban giaa hai

te beej havaavaan naal ralake

kite udd giaa hai|

pataa naheen

kis dharatee dee talaash vich...

ate amritaa jee lee uhanaan de shabadaan vicha

kiho jahee is dee khushaboee

ful moeaa par mahik naheen moee

kal honttaa chon aaundee pee see

aj hanjhooaan chon aaundee pee hai

bhalake yaadaan chon aavegee

saaree dharat vairaagee hoee

kiho jahee is dee khushaboee

ful moeaa par mahik naheen moee...

aseen amritaaeimaroz noo vekhade rahe, milade, vichharrade te fer milade| iho jiheean roohaan vichharradeean naheen, eikaaakaar hee ho jaandeean ne, eik doosare vich samaa jaandeean ne|