گّل هَے۔ جے ساهمنے والا وِاکتی تُهانُوں چںگی ترھاں نهیں جاندا, جاں تُهانُوں پهِلی واری مِل رِها هُںدا هَے تاں اُس نُوں تُهاڈے آم ڈھںگ-تریکے تے هاو- بھاو بارے پتا نهیں۔ سو اُس نُوں ِاه گّل سمجھ نهیں لّگ سکدی کِ ِاه هرکت تاں بس ِاک آدت هی هَے۔ تاں پھِر اَےسے لوک جو دےکھدے جاں سُندے هن اُسے نُوں هی سّچ منّنا پَےںدا هَے۔

سِآنی گّل

جِهڑے لوک تُهانُوں بهُت گھٹ جاندے هن, اُهی بهُتی واری تُهاڈے بارے راِا بنااُںدے هن۔

جدوں اسیں مِّتراں, سبںدھیآں, کاروبار دے ساتھیآں اتے اجنبیآں نال گّلبات کردے هاں تاں ساڈیآں کای آدتاں ِاس گّلبات دا هِّسا هی بن جاںدیآں هن۔ جے سانُوں سریر دی بھاسا-هاو بھاو آد بارے سمجھ هووے, تاں سانُوں پتا لّگ جاوےگا کِ اسیں کِهڑیآں کِهڑیآں آدتاں سُدھارنیآں هن تاں کِ ساڈے دُوجِآں نال سبںدھ هور ودھیآ بن سکن۔ اَےسا ِاک دِن وِچ نهیں هووےگا پر اسیں کُجھ سماں سبر نال کوسِس کرکے آپنیآں اُه آدتاں سُدھار سکدے هاں جو ساڈی گّلبات نُوں وِگاڑدیآں هن۔ مسهُور لِکھاری مارک ٹوےن نے کِها سی:

“آدتاں نُوں اُپرلی مںجِل دی کھِڑکی توں باهر نهیں سُّٹِآ جا سکدا۔ اُنھاں نُوں پِآر نال ِاک ِاک پَوڑی توں اُتارنا پَےںدا هَے۔”

سریرک بھاسا-گِآن دا ارںبھ

اسیں سریرک بھاسا جا بِناں سبداں دی بھاسا نُوں سمجھنا 50 کُ سال توں هی سُرُو کیتا هَے۔ مانو-وِگِآنی سانُوں ِاه گّل ےاد کروااُںدے هن کِ ِاس بھاسا دی سُرُوآت جُبان دی بھاسا توں کِتے پهِلاں, اُدوں هوای جدوں ساڈا سماں سُرُو هويا۔ اسیں سارِآں نے 'چُّپ' پھِلماں دےکھیآں هن تے اسیں سارے هی ِاس گّل نُوں بھلی بھاںت سمجھ سکدے هاں کِ ساڈیآں هرکتاں ساڈے سبداں توں وی وّدھ “بولدیآں” هن۔ جے تُسیں اُس دَور دے وّڈے سِتارِآں نُوں دےکھِآ هَے جِهڑے 'چُّپ' پھِلماں وِچ کںم کردے سن, تاں تُسیں مےری گّل دا متلب جھّٹ سمجھ جااُگے۔

چارلی چَےپلِن نُوں کَون بھُّل سکدا هَے? اُس توں تھوڑھا باد وی—جدوں پھِلماں بولن والیآں (Talkies) بن گایآں سن, تاں وی مارکس بھراواں دیآں پھِلماں بھاوےں بولدیآں سن, پر اُنھاں وِچ مجےدار مجاک اُس دے اداکار دیآں هرکتاں هی کهِںدیآں سن۔ تُهانُوں گرُوچو دے نّچدے بھروّٹے تاں ےاد هی