ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ, ਜਾਂ ਉਹੀ ਕੁੱਝ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਾਨ-ਅਨੁਭਵ (Empathy) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸਾਨੂੰ ਇਕ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ (Sensitivity) ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਖੁਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਲ੍ਹਕੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ 'ਖੁੱਲ੍ਹੇਪਨ' ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਸਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਗਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਅਚਾਨਕ 'ਬੰਦ' ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ‘ਔਕੜ' ਦਾ ਹੋਣਾ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਉਸਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣ ਜਾਂ ਹੱਥ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਪਰ ਆਣ ਦੀ ਹਰਕਤ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਾਂ ਬਾਦ ਵਿਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ)। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ, ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ‘ਪ੍ਰਤੀਤ' ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ (Perception) ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ 'ਦੇਖੀਏ’ ਹੀ ਨਾ, ਸਗੋਂ ਪਰਤੀਤ ਵੀ ਕਰੀਏ। ਇਹ ਪਰਤੀਤੀ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਗੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਵਿਚਲੀ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਗਲਬਾਤ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ESP

ਆਉ ਇਕ ਵਾਰੀ ਫਿਰ ਇਕ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਵਾਕ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੀਏ-‘ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮਨ ਦਾ ਝਰੋਖਾ ਹੈ।' ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਮਨ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹੀ ਕਰਨਾ ਆਪਾਂ ਸਿੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ESP-(Extra Sensory Perception) ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬੜਾ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ESP ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਰੂਪ ਵਰਤਾਂਗੇ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਕੁਦਰਤੀ ESP ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਵ Empathy, Sensitivity ਤੇ Perceptivity ਭਾਵ ਸਮਾਨ-ਅਨੁਭਵ, ਸੰਵੇਦਨਸੀਲਤਾ ਤੇ ਪਰਤੀਤੀ।

Empathy-ਸਮਾਨ ਅਨੁਭਵ

ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸੂਝ (Emotional Intelligence) ਨੇ ਸਮਾਨ-ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਇਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਦਿਵਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਮਾਜਕ ਰਡਾਰ (Social Radar) ਹੈ। ਇਹ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਨੇੜਤਾ ਅਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਮਾਨ-ਅਨੁਭਵ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੂਜੇ ਕੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦਸਦੇ। ਪਰ ਇਹ ਈਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਘੱਟ ਹੀ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ: