ਸਾਵਧਾਨੀ

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਸਮਝਣ ਤੇ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਾਰਨ? ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਤਾਂ ਭੁੱਲ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ 'ਰਿਸ਼ਤੇ' ਕਿਸੇ ਮਿਲਣੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਮਿੰਟ ਵਿਚ ਹੀ 'ਬਣ' ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ‘ਟੁੱਟ’ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਐਸਾ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ 'ਦਿਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼' ਜਾਂ ਸਾਡੇ ਮਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਫੁਰਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਾਡਾ ਅਚੇਤ ਜਾਂ ਅਰਧ-ਚੇਤਨ ਮਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਕੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹੀ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਕੁੱਝ 'ਠੀਕ' ਹੈ ਕਿ ‘ਗਲਤ’।

ਜੇ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਹੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਲੋਂ ਕਹੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋਨੋਂ ਕੰਮ ਹੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲੈ ਵੀ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਵੀ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ-ਇਹ ਦੁਵੱਲੀ ਸੜਕ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ‘ਛੇਵੀਂ ਇੰਦਰੀ' ਜਾਂ 'ਤੀਜੀ ਅੱਖ' ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਰਵੱਈਆ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕੰਮ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਲੋਂ ‘ਕਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਗੱਲ' ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਤਰਕ ਜਾਂ ਦਲੀਲ ਤੇ ਵੀ ਆਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਸ ਇਕ ਫੁਰਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੇਠਲਾ ਕਥਨ ਇਹੀ ਗੱਲ ਬੜੇ ਸੁੰਦਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਾ ਰਿਹਾ ਹੈ:

ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਦਿਲ ਤੱਕ ਇਕ ਸਿੱਧੀ ਸੜਕ ਹੈ

ਜਿਹੜੀ ਅਕਲ ਤੇ ਸੋਚ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਲੰਘਦੀ।

--ਜੀ. ਕੇ. ਚੈਸਟਰਟਨ

ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਛੱਡ ਦਿਉ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਕੋਈ ਹਰਕਤ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। (ਅਤੇ ਚਿਹਰਾ, ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ), ਸਗੋਂ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਕੈਸਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਉਹੀ ਨਿਕਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂ ਅਸਲ ਵਿਚ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ?

ਮੁਢਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਦਾ ਹੀ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਚੰਗਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਾੜਾ, ਪਰ ਹੈ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੇਸ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੈਂਪੂ ਦੀ ਇਕ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗੀ; "ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਦੀ ਵੀ ਦੂਜਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ" ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਕਥਨ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਹੀ ਹੋਵੇ।

"ਮੁਢਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਦਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਚੰਗਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਾੜਾ, ਪਰ ਇਹ ਹੈ ਐਸਾ ਹੀ।”