ਗਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ‘ਘੂਰਨ' ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ—ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਕੰਮ ਕਾਜ ਵਿਚ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਤੌਰ ਤੇ, ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਅਜਨਬੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਣਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੇਚੈਨੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇਗੀ।

'ਨਜ਼ਰ ਦਾ ਨਾਚ’

ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹੋਈਏ ਤਾਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਮਿਲਾਉਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਇਕ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਘੁਮਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਘੱਟ ਘੁਮਾਉਂਦਾ ਹੈ! ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਦੀ ਸੋਚਿਆ ਹੋਵੇ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਈ ਕਈ ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੌਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। (ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਇਹ ਗੌਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਕਿ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਉਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਹੈ ਕਿ ਖੱਬੇ, ਜਾਂ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਤੇ ਇਹ ਕਿੱਧਰ ਹੈ!) ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ? ਇਕ ਪਾਸੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰਾਂ ਮਿਲਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਵਲੋਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਹਟਾਉ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ। ਦਰਅਸਲ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਇਕ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਵਕਤ ਬੇਚੈਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਖਦਾ ਰਹੇ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਘਬਰਾਏ ਹੋਏ ਲੱਗਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੇ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ 'ਘੂਰਦੇ' ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੇ, ਹਮਲਾਵਰ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੇ ਅਤੇ 'ਅਜੀਬ ਜਿਹੇ' ਲੱਗੋਗੇ। ਚੰਗੇ ਬੁਲਾਰੇ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਗਲਬਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸੂਝ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਤਕਰੀਬਨ ਅੱਧਾ, ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਸਮਾਂ, ਰੁਕ ਰੁਕ ਕੇ ਨਜ਼ਰਾਂ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।

“ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬੇਚੈਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।”

ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੋ ਗਲ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਉਸ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਚ ਸਕੀਏ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਵੱਲ ਹੀ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਸਰੋਤੇ ਵੱਲ ਹੀ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੋਚ ਉੱਖੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਈ ਲੋਕ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੇਖਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਰੁੱਖਾਪਣ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਾਸਤੇ ਸਾਡੀ ਅਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ। ਪਰ ਐਸਾ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਇਨਸਾਨ ਦੀ