ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ ਕਿਵੇਂ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੀ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੁਣੀ ਜਾ ਰਹੀ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਹੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸ਼ਬਦ ਤਾਂ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਅਸੀਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪਿੱਛੇ ਛੁਪੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਲਗਾ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪੰਜਾਂ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਛੇਵੀਂ ਇੰਦਰੀ (Sixth Sense) ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਣਨ ਵਿਚ ਲਗਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ 'ਸਹਿਜ-ਗਿਆਨ' ਜਾਂ ਅੰਤਰ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਜਗਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਅੱਗੇ ਹੋਰ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ।

ਅਜ਼ਮਾ ਕੇ ਦੇਖੋ

ਅਗਲੀ ਵਾਰੀ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਗੱਲ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਸੁਣੋ, ਤਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲਵੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਜੁਆਬ ਦਿਉਗੇ। ਫਿਰ ਦੇਖੋ ਕਿ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਸੁਣਦੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਯਾਦ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ?

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਲਉ ਤਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਭਾਵ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਪਿੱਛੇ ਛੁਪੇ ਹੋਏ ਅਰਥਾਂ, ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਦੀ ਜਾਚ ਸਿਖਾਉ। ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਇਹ ਤੁਹਾਡਾ ਸੁਣਨ ਦਾ ਢੰਗ ਹੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।

ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ, ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਤੁਹਾਡੀ ਗਲ ‘ਸਮਝਦੇ ਨਹੀਂ" ਜਾਂ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਸਿਰ ਦੋਸ਼ ਮੜ੍ਹਨਾ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ, ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਜਿਹੜੇ ਅਸਹਿਮਤੀ, ਸ਼ੱਕ ਜਾਂ ਵਿਰੋਧ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ, ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲਗਣ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੰਕਿਆਂ ਦੇ ਜੁਆਬ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਹਾਲਾਤ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲ ਗਏ।

ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ‘ਸੁਣਨਾ’

ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਐਸੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੁਣਨਾ ਅਤੇ ਜੁਆਬ ਦੇਣੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਸੁਣ ਰਹੇ ਹੋ, ਇਹ ਆਪਸੀ