chor, bhrishatt ate ayaas netaasaahee
bhaaratee poonjeevaadee lokatantar dee ik nangee te gandee tasaveer
veeh rupe rozaanaa ton vee ghatt aamadan te guzaaraa karan vaalee bhaarat dee lagabhag churaasee karorr abaadee noo desh de leeddaraan de bhristtachaar ate ayaasee baare taan pataa hee hai, par kaanoonee tauar te unaan noo jo tanakhaahabhatesahoolataan haasal han, aunaan te aam lokaan dee khoonapaseene dee kamaaee daa kinaa vaddaa hisaa kharach hundaa hai, eisadaa uh andaazaa vee naheen laa sakade | kaanoonee kamaaee ton ilaavaa, desh dee netaasaahee ate nauakarasaahee dalaalee, kamishanakhoree ate risvatakhoree raaheen jo kaalaa dhan jamhaan karadee hai, ausadaa andaajaa laa sakanaa taan ik aam aadamee lee hor vee mushakil hai|
aao, kauamaantaree ejanseean ate poonjeevaadee akhabaaraan deean kujh riporattaan, soochanaa de adhikaar de tahit vakhavakh sarakaaree mahikamiaan ton haasal keeteean geean kujh jaanakaareean ate kujh aarathik raajaneetak maamaliaan de burajooaa poonjeevaadee maaharaan deean kitaabaan jaan lekhaan chon le ge thorrhe jihe chonaven tathaan ate ankarriaan dee rauashanee vich bhaaratee lokatantar dee karoop, ashaleel ate barabar asaleeat noo pahichaanan dee kosis karee|
sabh ton pahilaan chonaan ate lokatantaree dtaanche de kaanoonee kharach te nazar maaree jaave|
jis desh vich 35 karorr abaadee raataan noo bhukhee sauandee hove, har roz nau hajaar bache bhukh ate kuposhan naal marade hon, 18 karorr lok jhugeean vich rahinde hon, 18 karorr lok futtapaathaan te sauande hon ate lagabhag 80 karorr lok aapaneean buniaadee lorraan noo pooraa naa kar paaunde hon, authe ihanaan lokaan dee agavaaee karan vaaliaan daa salaanaa kendar te raajaan de saare mantareean, sansad mainbaraan, vidhaaeikaan noo milaa ke kharabaan rupe yaanee kujh hazaar karorr rupe khrach hunde han| manakhee vikaas soochak ank de hisaab naal, gareebee de maamaliaan vich bhaarat bhaaven duneean vich sabh ton hetthale daraje de deshaan afareekaa ate sabasahaaraa de kujh desaan naal, te paakisataan, nepaal, bangalaadesh ton vee hetthaan kharrhaa hove | par aiso araam de maamale vich bhaarat de leeddaraan
daa jeevan amareekaa, britten, jaramanee, jaapaan aad deshaan de leeddaraan de baraabar naheen sagon uhanaan ton kaafee age hai| raajadhaaneean vich unaan de bangale, aunaan deean e.see. gaddeean, aunaan deean sahoolataan, aunaan de sevaa vich tatapar amalechaakar ate surakhiaa karameesabh kujh unaan noo raajiaamahaaraajiaan de jeevan daa bhulekhaa paaundaa hai|
bhaarat vich sansad mainbar noo 12 hazaar rupe maheenaa tanakhaah, baitthak aad lee 10 hazaar rupe maheenaa, dafatar lee 14 hazaar rupe maheenaa, sansad de baitthakaan dauaraan 500 rupe dainik bhataa miladaa hai| is ton ilaavaa uhanaan noo pahilaa darajaa esee vich poore desh vich mufat rel yaataraa lee aseemat paas miladaa hai| 40 havaaee yaataraavaan uh patanee jaan pee.e. naal mufat kar sakade han| 50 hazaar yoonitt salaanaan bijalee uh mufat jalaa sakade han| 1,70,000 ttaileefan kaalaan salaanaan muft kar sakade han ate dilee vich aim.pee. hosattal vich unaan daa rahinaa muft hundaa hai| sansad dee kantteen inee sabasaaeezadd hundee hai ki lagabhag 10 prateeshat mul daa hee bhugataan karanaa paindaa hai| ik sansad mainbar te pratee saal 32 lakh rupe, yaanee panj saalaan vich ik karorr 60 lakh rupe kharach hunde han| yaanee kul 543 sansad mainbaraan te saal vich hon vaalaa kul kharach 8 arab 68 karorr 80 lakh rupe baitthadaa hai| sansad vich ik ghantte dee kaaravaaee jo bahisabaazee, ttapooseean maaran, naaharebaazee ate sauan utthan ton vadhake kujh vee naheen hundee te lagabhag 20 lakh rupe kharach hunde han| mantaree manddal de mainbaraan ate vakhavakh kametteean de mainbaraan de kharache aam mainbaraan naalon kee gunaa vadh hunde han| saare mantareean de bhavanaan ate raaj leeddaraan de kaanooneegairakaanoonee kabaziaan vaale bhavanaan dee rakhavaalee seepeeddabalayooddee karadaa hai|
kendaree mantaree manddal de sabandhit vibhaagaan daa kul kharach 200607 vich 1 kharab 36 arab ddaalar yaanee kareeb 61 kharab 20 arab rupe ate 200708 vich 1 kharab 66 arab ddaalar see | saal 200809 vich isade 1 kharab 75 arab ddaalar ho jaan dee umeed hai| pichhale saalaan de mukaabale saal 200708 vich kendar sarakaar dee salaanaa kar vasoolee ttaikas reveniaoo naal hon vaalee shudh aamadan 23 prateeshat vadhake 3 kharab 75 arab ddaalar ho gee | dhiaan yog hai ki karaan naal hon vaalee kul sarakaaree aamadan daa nabe feesadee ton vee vadh bhaag aam lok karaan de roop vich dinde han| yaanee lagaataar vadhade aakaar vaale kendar ate raajaan de mantaree