ਜਿੰਦਾਂ ਚੁਨਾਰ ਵਿਚੋਂ ਨੱਸ ਗਈ

ਜਿੰਦਾਂ ਨੇਪਾਲ ਵਿਚ

ਜੰਗ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ

ਜਿੰਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ

ਮ. ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਰਹਿਣੀ 

ਅਗਸਤ, ੧੮੫੭ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ 

ਬਗ਼ਾਵਤ ਸਮੇਂ

ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਅਟਾਰੀ ਕੈਦ

ਆਖਰੀ ਐਲਾਨ ਤੇ ਮ. ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ 

ਲੁਡਲੋ ਦੀ ਰਾਏ

ਮ. ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ

ਨੌਕਰ ਹਟਾਏ ਗਏ

ਲਾਗਨ, ਤੋਸ਼ਾਖਾਨਾ

ਕੋਹਿਨੂਰ ਵਲਾਇਤ ਕਿਵੇਂ ਗਿਆ ?

ਲਾਗਨ, ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ, ਲਾਗਨ ਦਾ ਘਰ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ

ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ 

ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੂੰ ਦੋਸ-ਨਿਕਾਲੇ ਦਾ ਹੁਕਮ 

ਦੇਸ-ਨਿਕਾਲੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ 

ਰਵਾਨਗੀ

ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਪੁੱਜਣਾ

ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲਏ 

ਵਾਲਟਰ ਗਾਈਜ਼

ਲਾਰੰਸ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੂੰ

ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਵਿਚ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਾਣੀ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਤੇ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਭੈਣ

ਕੁਰਗ ਦੀ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੀ

ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਵਿਚ 

ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰਿਦਵਾਰ ਵਿਚ 

ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਸੂਰੀ 

ਮਹਾਰਾਜਾ ਈਸਾਈ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆਂ

ਭਜਨ ਲਾਲ 

ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਾਣੀ ਤੇ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ 

ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਦੀ ਤਾੜਨਾ

ਕੈਮਬਲ 

ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲਾਗਨ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ

ਕੈਮਬਲ ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ

ਲਾਗਨ ਦੀ ਚਿੱਠੀ

ਭਜਨ ਲਾਲ ਦੇ ਬਿਆਨ

ਲਾਗਨ ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਈਸਾਈ ਬਣਿਆ 

ਵਲੈਣ ਭੇਜਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ

ਗਾਈਜ਼ ਨੂੰ ਇਨਾਮ

ਵਲਾਇਤ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ

ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ, ਭਜਨ ਲਾਲ ਨੂੰ ਇਨਾਮ

ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਛੱਡਣਾ

ਨੇਹੇਮੀਆਂ ਗੋਰੇ, ਬਾਰਕਪੁਰ ਵਿਚ 

ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਵਾਪਸ ਮੁੜਿਆ 

ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਵੱਲੋਂ ਅੰਜੀਲ ਭੇਟਾ 

ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੂਚ

ਤਿੱਜਾ ਕਾਂਡ

ਕਲਕੱਤੇ ਤੋਂ ਤੁਰਨਾ

ਵਲਾਇਤ ਪੁੱਜਣਾ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦਾ ਲਿਬਾਸ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਰਹਿਣੀ 

ਮਲਕਾਂ ਤੇ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ 

ਕੋਹਿਨੂਰ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦਾ ਆਦਰ ਤੇ ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਨੂੰ ਸਾੜਾ

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾ ਮਿਲੀ 

ਮੈਨਜ਼ੀਜ਼ ਮਹਿਲ

ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਹਟਾਓ ਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਦਿਓ

ਇਟਲੀ ਨੂੰ ਰਵਾਨਗੀ

ਕਾਲਾ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ, ਰੋਮ ਵਿਚ

ਪੋਂਪੇ

ਟਾਈਮਜ਼ ਦੇ ਐਡੀਟਰ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਦੂੱਜੀ ਚਿੱਠੀ

ਈਵਾਨਸ ਬੈੱਲ ਦੀ ਰਾਏ 

ਮੈਲੀਸਨ ਦੀ ਰਾਏ

ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲਿਖਵਾਈ ਪੁਸਤਕ 

ਕਰਤਾ ਦੀ ਰਾਏ 

ਪੰਜਵਾਂ ਕਾਂਡ

ਭਾਰਤ ਜਾਣ ਦੀ ਤਾਂਘ

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਆਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲੀ 

ਸਰਦਾਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ 

ਦੁੱਜੀ ਚਿੱਠੀ

ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਰਵਾਨਗੀ

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ  

ਓਸ ਦਾ ਉੱਤਰ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ

'ਅਦਨ' ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ

ਮਹਾਰਾਣੀ ਬੰਬਾ ਮੂਲਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ 

ਮਹਾਰਾਜਾ ਪੈਰਸ ਵਿਚ 

ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ 

ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਾਸਕੋ ਵਿਚ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਲੇਡੀ ਲਾਗਨ ਨੂੰ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਕਰਨਲ ਬੋਇਲੀਓ ਨੂੰ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 

ਮਹਾਰਾਣੀ ਬੰਬਾ ਮੂਲਰ ਦਾ ਚਲਾਣਾ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਫਿਰ ਪੈਰਸ ਵਿਚ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਲੇਡੀ ਲਾਗਨ ਨੂੰ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੀ ਕਬਰ ਉੱਤੇ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਪੈਰਸ ਵਿਚ

ਅੰਤਮ ਸਮਾਂ

ਗਰੈਂਡ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਚਲਾਣਾ

ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਅਰਥੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ 

ਬੰਸਾਵਲੀ

ਬੰਸਾਵਲੀ ਸੰਧਾਵਾਲੀਆਂ ਦੀ 

ਜਿੰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਠੀਆਂ 

ਪ੍ਰਸਿਧ ਤਾਰੀਖਾਂ

ਪਹਿਲਾ ਕਾਂਡ

 

ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ

ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦ ਕੌਰ, ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਸ: ਮੰਨਾ ਸਿੰਘ' ਔਲਖ ਜੱਟ, ਪਿੰਡ ਚਾਹੜ, ਤਹਿਸੀਲ ਜ਼ਫਰਵਾਲ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਛੋਟੀ ਲੜਕੀ ਸੀ । ਇਹ ਸ਼ੇਰੇ-ਪੰਜਾਬ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਰਾਣੀ ਸੀ । ਸੁੰਦਰਤਾ, ਸੁਭਾ ਤੇ ਸਮਝ ਦਾ ਸਦਕਾ ਇਹਨੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ ਚੰਗਾ ਥਾਂ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ । ਇਸ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਸ਼ੇਰੇ-ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ । ਚੰਗੇ ਰੂਪ, ਸੁਘੜਤਾ, ਸਿਆਣਪ ਨਾਲ ਇਹਨੇ ਸੁਆਮੀ ਦਾ ਦਿਲ ਮੋਹ ਲਿਆ ਸੀ । ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੇ ਰੀਝ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੀ ਪਦਵੀ ਤੇ 'ਮਹਿਬੂਬਾ' (ਪਿਆਰੀ) ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਪਲ ਭਰ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਮਹਾਰਾਜ ਇਸ ਦਾ ਵਿਛੋੜਾ ਨਹੀਂ ਸਨ ਸਹਿ ਸਕਦੇ । ਇਹ ਦਿਨ ਜਿੰਦਾਂ ਵਾਸਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਸਨ ।

ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਾਇਆ ਤੇ ਜਿੰਦ ਕੌਰ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮਾਂ ਬਣੀ ।੪ ਸਤੰਬਰ, ੧੮੩੮ ਈ. ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਬਾਲ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ੇਰੇ-ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਕੰਵਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਰੱਖਿਆ। ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਵਾਜੇ ਵੱਜੇ, ਵਧਾਈਆਂ ਨਾਲ ਮਹਿਲ ਗੂੰਜ ਉਠੇ ਤੇ ਪੁੰਨ ਦਾਨ ਨਾਲ ਅਨੇਕਾਂ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਮਾਲਾ ਮਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਸੀ । ਆਪਣੀ ਮਹਿਬੂਬਾ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਉਸ ਹੱਸਦੇ ਬਾਲ ਰੂਪ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ, ਤਾਂ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਦਿਲ

-----------------------------------------------------------------------------------------

੧.ਸ: ਮੋਨਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੜਕੀ ਸ: ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਭੜਾਣੀਏਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਸੀ।

੨. ਮੰਨਾ ਸਿੰਘ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਮਹਿਲੀਂ ਆਈ ਬਹਾਰ

ਜੰਮੀ ਦੇਵੀ ਸੁਰਗ ਦੀ, ਰੂਪ ਜਿੰਦਾਂ ਦਾ ਧਾਰ

ਪੱਟ ਪੰਘੂੜੇ ਝੂਟਦੀ ਹੋਈ ਜਦ ਮੁਟਿਆਰ

ਚਰਚਾ ਉਹਦੇ ਰੂਪ ਦੀ, ਪਹੁੰਚੀ ਸਿੱਖ ਦਰਬਾਰ