ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਹ ੧੪ ਸਾਲ, ੬ ਮਹੀਨੇ, ੪ ਦਿਨ ਦਾ ਸੀ।

ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਵਾ-ਸਵਾ ਗਜ਼ ਲੰਮੇ ਕੇਸ ਲੇਡੀ ਲਾਗਨ ਦੀ ਭੇਟਾ ਹੋ ਗਏ । ਜਿਹੜੀ ਸਿੱਖੀ ਸਰਦਾਰ ਬੁੱਢਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਹ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਈਸਾਈ ਮੌਤ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਦੇ ਈਸਾਈ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਥੋਮਸਨ, ਹੈਨਰੀ ਲਾਰੰਸ, ਫਰੈਡਿਕ ਕਰੀ, ਬਿਸ਼ਪ ਵਿਲਸਨ, ਲਾਰਡ ਡਲਹੌਜੀ ਆਦਿ ਵੱਲੋਂ ਵਧਾਈ ਪੱਤਰ ਪੁੱਜੇ । ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹੱਦ ਨਾ ਰਹੀ । ਉਹ ੧੨ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, "ਹਿੰਦ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਹ ਅਨੋਖੀ ਤੇ ਸੁਹਾਵਣੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਆਇਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਓਪਰਿਆਂ ਦਾ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ।”

-----------------------

੧. ਜਿਹੜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ

ਬਾਬਰ-ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਚੌਕੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਸਨ

ਜਿਹੜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ

ਤੱਤੀ ਲੋਹ 'ਤੇ ਧੂਣੀਆਂ ਤਾਈਆਂ ਸਨ

ਜਿਹੜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਨੌਵੇਂ

ਦਿੱਲੀ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਹਾਈਆਂ ਸਨ

ਜਿਹੜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਦਸਵੇਂ

ਜਿੰਦਾਂ ਚਾਰ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਵਾਈਆਂ ਸਨ

ਓਸੇ ਧਰਮ ਤੋਂ ਅੱਜ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ

ਝਾਂਸੇ ਵਿਚ ਆ ਮੁੱਖ ਭੂਆ ਲਿਆ ਏ

ਚੜ੍ਹਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਣਖ ਨੂੰ ਲਾਜ ਲਾਈ

ਹੀਰਾ ਦੇ ਕੇ ਕੱਚ ਵਟਾ ਲਿਆ ਏ

 

ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਲਈ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਾਡੇ

ਸਿਰ ਧੜ ਦੀਆਂ ਬਾਜ਼ੀਆਂ ਲਾਵੰਦੇ ਰਹੇ

ਕੇਸਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ

ਜਿਉਂਦੇ ਖੋਪਰੀ ਸਿਰੋ ਲੁਹਾਵੰਦੇ ਰਹੇ

ਕੇਸਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਚੜ੍ਹੇ ਚਰਖੜੀ 'ਤੇ

ਕੇਸਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬੰਦ ਕਟਵਾਵੰਦੇ ਰਹੇ

ਕੇਸਾਂ ਵਾਸਤੇ ਚਿਣੇ ਗਏ ਵਿਚ ਕੰਧਾਂ

ਜਾਨਾਂ ਵਾਰ ਕੇ ਸ਼ਾਨ ਬਚਾਵੰਦੇ ਰਹੇ।

 

ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕੇਸਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਜਾਨ ਹੁੰਦੀ

ਓਹਾ ਕੇਸ ਦਲੀਪ ਕਟਾ ਦਿੱਤੇ

ਰੱਬੀ-ਰਾਜ਼ ਦੇ ਉੱਚੇ ਨਸ਼ਾਨ 'ਸੀਤਲ'

ਕਦਮਾਂ ਗੈਰਾਂ ਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਝੁਕਾ ਦਿੱਤੇ।

੨. ਏਸ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਐਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਸੀ । ਵੇਖੋ 'ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਤੇ ਸ਼ੇਰੇ-ਪੰਜਾਬਂ

3. Private Letters of Dalhousie, p. 249.