ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਗੰਨੀਆਂ ਸੁੱਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਰੋਂਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਡਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਗਲੇ ਅੰਦਰੋਂ ਲਵ ਨਹੀਂ ਲੰਘਦੀ ਸੀ। ਅਤਰ ਕੌਰ ਦੀ ਜੁਬਾਨ ਸੁੱਕ ਗਈ ਸੀ। ਅੱਖਾਂ ਤਾੜੇ ਲੱਗ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਣ ਬੱਚੇ ਘਾਣੀ ਪੀੜ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਸਾਰਾ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਤਾਰੇ ਗਿਣਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਪਈ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਹੀ ਥਰਨ-ਥਰਨ ਕੰਬ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਆਫ਼ਤ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ?
ਬਿਨਾਂ ਚਾਹ ਪੀਤੀ ਦੇ ਹੀ ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਮੁਰਦਾ ਚਾਲ ਤੁਰਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਰਾਤ ਵਿਚ ਹੀ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹ ਸਤ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ ਇਕ ਚੱਲਦੀ ਫਿਰਦੀ ਲਾਸ਼ ਹੀ ਤਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਤੁਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਉਹ ਹਾਉਕੇ ਭਰਦਾ, "ਮਾਰਤੇ ਗੰਦੀ "ਲਾਦ ਨੇ' ਆਖਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਗੱਡੇ ਵਰਗੇ ਭਾਰੇ ਪੈਰ ਚੁੱਕਦਾ ਉਹ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਪਾਸ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।
ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਅੰਦਰ ਚੁੱਪ ਚਾਪ। ਖਿਝਿਆ ਜਿਹਾ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉਪਰ ਗੁੱਸਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਝਲਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਰਖ਼ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਰੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਉਹ ਕਿਸ 'ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਸੀ?
-"ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਮੇਰੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰੋ ਜੀਹਨੇ ਐਹੋ ਜੀ ਗੰਦੀ 'ਲਾਦ ਜੰਮੀ.. !" ਧਾਹ ਮਾਰ ਕੇ ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਜਾ ਡਿੱਗਿਆ।
" ...................।“ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਚੁੱਪ ਸੀ।
-"ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਐਸ ਗੱਲ ਦੀ ਬਹੁਤ ਨਮੋਸ਼ੀ ਐ - ਮੈਂ ਆਬਦੇ ਦੁਸ਼ਟ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਆਬਦੇ ਘਰੇ ਪੈਰ ਵੀ ਨ੍ਹੀ ਪਾਉਣ ਦਿੰਦਾ..!"
-"…………….।‘
-"ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਆਖੋਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਕੇ ਵੀ ਜਾਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਐਂ..! ਗਰੀਬ ਬੰਦੇ ਨੇ ਤਾਂ ਮਜੂਰੀ ਕਰ ਕੇ ਖਾਣੀ ਐਂ- ਜੇ ਐਥੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸਹੀ.. !" ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਜਾਰੋ ਜਾਰ ਰੋਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਲਜੇ ਧੂਹ ਪੈ ਗਈ। ਤਰਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਵਾਂਗ ਪਿਘਲ ਗਿਆ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਤਹਿ ਵਾਂਗ ਵਹਿ ਗਿਆ। ਪਰ ਫਿਰ ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਸੂਰ ਵੀ ਕੀ ਸੀ ? ਕੁਝ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ। ਕਸੂਰ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਸੀ। ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਤਾਂ ਇਕ ਫ਼ੱਕਰ, ਇਕ
