ਵਿੱਚ ਜਾ ਰਲੇ । ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਪਥਰੀਲੀ ਸੀ, ਇਸ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਮਿੱਟੀ ਘੱਟਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਯੂਨਿਟਾਂ ਇਸ ਵੱਲ ਮੁੜੀ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਰਸਾਲਾ, ਫਿਰ ਚੀਂ ਚੀਂ ਕਰਦੀ ਤੇ ਖੱਟਰ ਖੱਟਰ ਡੋਲਦੀ ਸਾਮਾਨ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਤੇ ਫਿਰ ਬੱਘੀਆਂ। ਪਾਗਲ ਸੂਰਜ ਹਾਲਾਂ ਵੀ ਤਪਸ਼ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਨਾਲ ਥਰ ਥਰ ਕੰਬ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਕਾਲੇ ਝੁਰਮਟ ਵੀ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਹੋ ਗਏ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬੈਠਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬੱਦਲ ਤੇ ਸਾਹ ਘੱਟੂ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਤੇ ਚੋਰਾਹੇ ਉੱਤੇ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਹਾਸੇ ਉੱਡਣ ਲੱਗ ਪਏ।

"ਸਾਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਿੱਧਰ ਚੱਲੇ ਨੇ ?"

“ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਜੇ ਸਾਡੇ ਸੁੱਕੇ ਗਲੇ ਜ਼ਰਾ ਤਰ ਹੋ ਜਾਣ।"

"ਨਹੀਂ ਓਏ ਬੁੱਧੂਆ। ਤੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਬਿਸਤਰਾ ਵਿਛਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੇ ਤੂੰ ਉੱਥੇ ਲੱਤਾਂ ਲੰਮੀਆਂ ਤਾਣ ਕੇ ਸੋ ਜਾਵੇ।"

“ਓਏ ਨਹੀਂ, ਪੂੜੇ ਤਲ ਕੇ ਬੈਠੇ ਹੋਣਗੇ ਨਾਲ ਕਰੀਮਾਂ ।"

"ਕਰੀਮ ਨਹੀਂ ਪੁੱਤਰ, ਮੱਖਣ।"

"ਸੰਘਣੀ ਫੁੱਟੀਆਂ ਵਾਲੀ ਕਰੀਮ ।"

"ਤੇ ਸ਼ਹਿਦ।"

'ਤੇ ਇੱਕ ਠੰਡਾ ਹਦੁਆਣਾ ।"

ਇੱਕ ਲੰਮੇ ਪਤਲੇ ਆਦਮੀ ਨੇ, ਜਿਸ ਚੀਥੜੇ ਹੋਇਆ ਤੇ ਪਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਗੜੁੱਚ ਕੋਟ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਲੱਕ ਉੱਤੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਲੀਰਾਂ ਲਟਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ. ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਬੁੱਕਦਾ ਬੋਲ ਪਿਆ:

"ਲਪਰ ਲਪਰ ਨਾ ਕਰ -ਚੁੱਪ ਕਰ ਜਾ ।"

ਉਸ ਢਿੱਡ ਸੁਕੇੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲੱਕ ਉੱਤੇ ਕਸ ਕੇ ਪੇਟੀ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈ ਤੇ ਰੋਹ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਛਿੱਲੇ ਮੋਢੇ ਉੱਤੋਂ ਰਫ਼ਲ ਚੁੱਕ ਕੇ ਦੂਜੇ ਉੱਤੇ ਧਰ ਲਈ।

ਸਾਰੇ ਏਡੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਖਿੜ ਖਿੜ ਕਰਕੇ ਹੱਸੇ ਕਿ ਉੱਪਰ ਬੈਠੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਵੀ ਉੱਡ ਕੇ ਤੂੰ ਤੂੰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈਆਂ।

"ਓਪਾਨਸ ਤੂੰ ਪਿੱਛਾ ਢਕ ਕੇ, ਅੱਗਾ ਨੰਗਾ ਕਿਉਂ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ? ਪਜਾਮਾ ਘੁਮਾ ਕੇ ਅਗਲੇ ਪਾਸੇ ਕਰ ਲੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ - ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਮੂੰਹ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਰ ਲੈਣਾ ਹੈ।"

“ਹਾ...ਹਾ...ਹਾ..ਹੋ..ਹੋ...ਹੋ..।“

“ਮੁੰਡਿਓ, ਇੰਝ ਜਾਪਦੈ, ਜਿਉਂ ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਪੜਾਅ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਾਂ।"

"ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਪਤੈ, ਆਸ ਪਾਸ ਕੋਈ ਪਿੰਡ ਨਹੀਂ।"

“ਉਹ ਤਾਰ ਦੇ ਖੰਭੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸਦੇ ਤੈਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਤਾਂ ਉਹ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਹੋਣਗੇ।"

“ਓਏ ਰਸਾਲੇ ਵਾਲਿਓ। ਕਮਾ ਕੇ ਖਾਇਆ ਕਰੋ ਸਹੁਰਿਓ। ਕੋਈ ਵਾਜਾ ਗਾਜਾ