ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਚੀਖਾਂ, ਕੁਰਲਾਟਾਂ ਤੇ ਕਿਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਅਚੇਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਤੱਤਛਣ ਜ਼ਰਾ ਖੁੰਦਕ ਖਾ ਕੇ, ਸਹਾਇਕ ਨੇ ਸੋਚਿਆ:

"ਹਾਂ.. ਤੇ ਤੂੰ ਵੀ ਸਾਡੇ ਸਭ ਵਰਗਾ ਹੈ - ਤੂੰ ਵੀ ਜੀਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਘੜੀ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀ। ਅੰਨ੍ਹੇਰਾ ਸੀ, ਕੁਝ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦਾ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਨਿੱਤ ਵਰਗੀ ਸਖਤ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਜੋ ਘੁਟੇ ਜਬਾੜੇ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਬੰਦਾ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਸਖਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।

"ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰਜ਼ ਤੋਂ ਤੱਤਛਣ ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ ਦਰਾਰ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਭੇਜ ਦਿਓ। ਅਮਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ, ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਗੱਡੀ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰੋ, ਕਸਾਕਾਂ ਨੂੰ ਛਕੜਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਧੱਕ ਦਿਓ। ਇੱਕ ਦਸਤਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੱਬੀ ਬਾਹੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿਓ।

"ਠੀਕ ਹੈ!"

ਸਹਾਇਕ ਅੰਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਚੀਖ ਚਹਾੜਾ, ਗੋਲੀ, ਕੁਰਲਾਟਾਂ ਤੇ ਮਾਰ ਧਾੜ ਮਚੀ ਰਹੀ। ਕੋਜ਼ੂਖ ਵਾਹੋ ਦਾਹੀ ਦੌੜ ਪਿਆ। ਸੱਜੇ ਖੱਬੇ ਰਫ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਾਟਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ, ਜਿਥੇ ਕਸਾਕਾਂ ਨੇ ਦਰਾਰ ਪਾ ਛੱਡੀ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਸੌ ਗਜ਼ ਦੀ ਵਿੱਥ ਉੱਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇਰਾ ਪਸਰਿਆ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਸਿਪਾਹੀ ਖੇਡ ਨਹੀਂ ਸਨ ਗਏ, ਉਹ ਪਿੱਛੇ ਹਟੇ ਸਨ ਤੇ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਓਹਲਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿਸਿਆ, ਉਸ ਦੀ ਓਟ ਲੈ ਕੇ ਜਵਾਬੀ ਗੋਲੀ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਅੰਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਅੱਗੇ ਵਧੀ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸਿਪਾਹੀ ਲੇਟੇ ਰਹੇ ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਂਦੇ ਰਹੇ ਅੰਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚ।

ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਪਹੁੰਚੀ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਅੱਗੇ ਲੈ ਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਕੋਜੂਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇ ਉਦੋਂ ਚਲਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਦੋਂ ਆਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਹ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਆਪਣਾ ਲੋਹਾ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੱਜੇ ਤੇ ਖੱਬੇ ਲਿਸ਼ਕਾਰੇ ਤੇ ਕੜ ਕੜ ਕੜਾਕ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਜਦ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਗੋਲੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਅੱਗੇ ਵੱਲ ਵਧਿਆ, ਚੀਖ਼ਾਂ ਮਾਰਦਾ, "ਹੁਰਾ ਹ।" ਉਹ ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਆ ਪਹੁੰਚੇ। ਇੱਕ ਇੱਕ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਸਾਫ ਦਿੱਸਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ਲਾਂ ਫੜੀ ਕੁੱਬੇ ਹੋਏ ਅੱਗੇ ਨੱਸ ਰਹੇ ਸਨ।

ਕੋਜੂਖਨੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ:

"ਭਰ ਭਰ ਕੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵਾਛੜ ਸੁੱਟੇ ।"

ਉਸ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀ।

ਰਟ..ਰਟ... ਟਟ...ਟਟ..।

ਤੇ ਕਿੱਲੀਆਂ ਵਾਂਗ ਉੱਖੜ ਉੱਖੜ ਕੇ ਲੋਥਾਂ ਡਿੱਗਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਕੰਬ ਉੱਠੀਆਂ, ਭਗਦੜ ਮੱਚ ਗਈ ਤੇ ਇੱਧਰ ਉੱਧਰ ਖਿਲਰਦੇ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ