ਧੁੰਧਲਕਾ ਤੇ ਬਲਦੀਆਂ ਧੂਣੀਆਂ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਦਾ ਵੀ ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਨੀਲਾ।
ਕੋਈ ਦਸ ਬਾਰਾਂ ਮੀਲ ਅੱਗੇ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਸੀ, ਦੂਰ ਦੀ ਮਾਰ ਧਾੜ ਤੇ ਧਮਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਜ਼ਮੀਨ ਕੰਬੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਭ ਕੁਝ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਲ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਦੂਰ ਪਰੇ ਘੁਸਮੁਸਾ ਧੂੰਆਂ ਤੇ ਜੰਗਲ ਸਭ ਨੀਲੇ ਨੀਲੇ ਪਏ ਦਿੱਸਦੇ ਸਨ।
ਤੇ ਜੰਗਲ ਤੇ ਛੱਕੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਸਾਰੀ ਥਾਂ ਵੀ ਨੀਲੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ।
ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਰੋਲਾ ਰੱਪਾ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ, ਡੋਲ ਬਾਲਟੀਆਂ ਦੀ ਖੜ ਖੜ, ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜਾ ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਧੂਣੀਆਂ ਦੀ ਲਾਲੀ।
ਇਸ ਘਰੋਗੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਵਲੋਂ ਅਜੀਬ ਤੇ ਓਪਰੀ ਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਆ ਰਲੀ।
ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਮੱਧਮ ਜਿਹੀ ਲਗਾਤਾਰ ਅ-ਅ-ਅ-ਅ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਜਿਹੀ ਲੱਗਦੀ । ਘੁਸਮੁਸੇ ਦੀ ਨੀਲਿੱਤਣ ਵਿੱਚੋਂ ਜੰਗਲ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅ-ਅ-ਅ ਫਿਰ ਕੋਈ ਕਾਲੀ ਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਉੱਭਰੀ, ਜੋ ਜੰਗਲ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਗਈ- ਇਕ ਚਟਾਨ ਫਿਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤੇ ਫਿਰ ਇਕ ਹੋਰ। ਤੇ ਇਹ ਅੰਨ੍ਹੇਰੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਜੰਗਲ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਕੰਬਦੀ ਰੇਖਾ ਜਿਹੀ ਲੱਗੀ, ਜੋ ਕੈਂਪ ਵੱਲ ਵੱਧਦੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਈ ਇੱਕ ਉਚੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂਦੀ, ਖ਼ਤਰੇ ਭਰੀ ਤੇ ਭਿਆਨਕ - ਅ-ਅ-ਅ।
ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਸਭ ਦੇ ਸਿਰ ਉਸ ਧੁੰਦਲੇ ਜੰਗਲ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਏ, ਜਿੱਧਰੋਂ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਨੀਵੀਂ ਤੋਂ ਦੇ ਟੋਟੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅਚਾਨਕ ਲਿਸ਼ਕਾਰੇ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਸਭ ਉੱਧਰ ਵੇਖੀ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਧੂਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦੀ ਲਾਲੀ ਮੱਘਦੀ ਪਈ मी।
ਸਭ ਨੇ ਸੁਣਿਆ.. ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪੈੜ, ਪੌੜ ਪੈਂਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰੇ ਸੁੰਮਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਦੂਰ ਗੱਜਦੀਆਂ ਤੋਪਾਂ ਦੇ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਡੁੱਬ ਗਈ ਸੀ ।
"ਅ-ਅ-ਅ-ਅ...।"
ਪਹੀਆਂ, ਬੰਮਾਂ, ਧੂਣੀਆਂ ਸਭ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੈਅ ਦੀ ਹਵਾ ਘੁਲ ਗਈ।
"ਕਸਾਕ.. ਕਸਾਕ... ਕ... ਸਾਕ।"
ਘੋੜਿਆਂ ਦਾ ਘਾਹ ਚਿੱਥਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਨ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ, ਖਬਰੇ ਕਿਵੇਂ ਛੱਕੜਿਆਂ ਥੱਲੇ ਕੁੱਤੇ ਆ ਕੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ।
ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਠ ਕੇ ਨੱਸ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਧਰ ਉੱਧਰ ਭੱਜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਤੇ ਸਭ ਘੁਸਮੁਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨੇੜੇ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੇ ਖਤਰੇ ਵੱਲ ਟਿਕ ਟਿਕੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਵੇਖੀ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।
ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਵੱਜਦੇ ਪੌੜਾਂ ਦੀ ਧਮਕ ਨਾਲ ਗੂੰਜਦੀ ਆਖਰਾਂ ਦੀ
