ਲਮਕਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਫਿਰ ਏਨੇ ਧਮਾਕੇ ਨਾਲ ਵੱਧਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਨੇ ਕਿ ਕਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਮੂੰਹ ਖੋਲ੍ਹੀ ਡੀਕਾਂ ਲਾ ਲਾ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਪੀ ਜਾਂਦੀ ਏ; ਤੇ ਸੂਰਜ, ਐਨ ਦਾਣੇ ਦੇ ਬੋਹਲ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦੇਂਦਾ ਏ।

"ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਸੋਨ ਸੁਨਹਿਰੀ!"

ਤੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੁਹਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਕ ਕੌਣ ਨੇ ?

ਕੀਊਬਨ ਕਸਾਕ ਇਸ ਜਾਦੁਈ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ। ਤੇ ਆਪਣੇ ਜਿੰਨੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਕਾਮੇ ਨੇ, ਕਾਮੇ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਯੂਕਰੇਨੀਅਨ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਨੇ ਤੇ ਉਸੇ ਦੇਸੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਨੇ।

ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਕੇ ਭਰਾ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਪਿਆਰੇ ਯੂਕਰੇਨ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਵਸੇ ਨੇ।

ਕਸਾਕ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਆਏ। ਮਲਿਕਾ ਕੈਥੇਰੀਨ ਨੇ ਅੱਜ ਤੋਂ ਡੇਢ ਸੌ ਵਰ੍ਹਾ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਸਾਕਾਂ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜ, ਜ਼ਾਪੋਰਜ਼ਈ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਥਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਇਲਾਕਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਇਸ ਤੋਹਫ਼ੇ ਨੇ ਕਸਾਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁੜਿਤਨ ਤੇ ਗ਼ਮ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਵਿਚਾਰੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਯੂਕਰੇਨ ਲਈ ਤਰਸਦੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਬੁੱਸੀਆਂ ਦਲਦਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੀਲਾ ਬੁਖਾਰ ਉੱਠਿਆ, ਜਿਸ ਨਾ ਕੋਈ ਬੁੱਢਾ ਛੱਡਿਆ ਤੇ ਨਾ ਜਵਾਨ। ਸਰਕੇਸ਼ੀਅਨਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਬੇਦਿਲੇ, ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਆਇਆਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ ਛਰਿਆਂ ਤੇ ਪੱਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਰਾਤ ਦਿਨ ਨੇਪੀਅਰ ਦੇ ਕੰਢੇ, ਆਪਣੀ ਜਨਮਭੂਮੀ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰ ਕਰਕੇ ਕਸਾਕ ਲਹੂ ਦੇ ਹੰਝੂ ਕੇਰਦੇ, ਪੀਲੇ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਸਰਕੇਸ਼ੀਅਨਾਂ ਦਾ ਤੇ ਬੇਦਰਦ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਬੁੱਢੀ ਰੱਕੜ ਧਰਤੀ ਦਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਛੋਹਿਆ, ਬਿਨਾਂ ਹਲ ਪੰਜਾਲੀ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਸੀਲੇ ਦੇ, ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

ਤੇ ਹੁਣ ? ਹੁਣ!

"ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਸੁਹਣੀ ਧਰਤੀ ਹੋਰ ਕਿੱਥੇ ਹੈ।"

ਤੇ ਫਿਰ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਇਸ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਕਈਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਧਣ ਲਈ ਫੜਕਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਤੰਗਹਾਲੀ ਦੇ ਸਤਾਏ ਗਰੀਬ ਗੁਰਬੇ ਤੇ ਨੰਗੇ, ਆਪਣੇ ਬਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਪਾਟਾ ਪੁਰਾਣਾ ਵਸੇਬਾ ਲੈ ਕੇ ਖਾਰਕੋਵ, ਪੋਲਤਾਵਾ, ਏਕਾਟਰਨੀ-ਓਸਲਾਵ ਤੇ ਕੀਵ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਕਸਾਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਧਰ ਉੱਧਰ ਫੈਲ ਗਏ ਤੇ ਭੁੱਖੇ ਭੇੜੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਰੱਜੀ ਪੁਜੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦੰਦ ਖੋਭਣ ਲੱਗ ਪਏ।

"ਚਸ਼ਮੇ ਬਦ ਦੂਰ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਨਹੀਂ।"

ਇਹਨਾਂ ਆਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ "ਵਿਦੇਸ਼ੀ" ਆਖ ਕੇ, ਕਸਾਕਾਂ ਨੇ ਭਾੜਾ ਮਜ਼ੂਰ ਲਾ ਲਿਆ। ਕਸਾਕਾਂ ਨੇ ਹਰ ਸੰਭਵ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਇਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਬੜੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਸਾਕ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਝੁੱਗੀਆਂ, ਵਾੜੇ ਵਾੜੀਆਂ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲ ਕੀਤੇ ਤੇ ਸਾਰੀ ਬਰਾਦਰੀ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦਾ ਭਾਰ