ਪੋਲੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ

ਦੋਨੋਂ ਵੇਲੇ ਰੋਟੀ ਤੰਦੂਰ 'ਤੇ ਪੱਕਦੀ ਸੀ। ਘਰ 'ਚ ਅਠਾਰਾਂ ਜੀਅ ਸਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਅਲੱਗ ਜਿਹੀ ਫਰਮਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਲਹਿੰਦੀਆਂ ਲਹਿੰਦੀਆਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਖਾ ਲੈਣੀਆਂ। ਅੰਮਾ ਜ਼ਰੂਰ ਆਖਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪੋਲੀ ਜੀ ਰੋਟੀ ਲਿਆ ਦੋ, ਖਾਣ ਨੂੰ ਬਥੇਰਾ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਕੜੁੱਕ ਰੋਟੀ ਪਰ ਬੁੱਟਾਂ ਤੋਂ ਚੱਬੀ ਕਿਹੜਾ ਜਾਂਦੀ ਏ, ਡੁੱਬੜੀ। ਅੰਮਾ ਨੂੰ ਪੋਲੀ ਜੇਹੀ ਰੋਟੀ ਵੇਖ ਕੇ ਦੇਣੀ।

ਇੰਝ ਹੀ ਇਕੱਠ ਬੜਾ ਸੋਹਣਾ ਨਿਭ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾਰਜੀ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਆਇਆ ਤੇ ਦੋਨੋਂ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਅੱਡ-ਅੱਡ ਹੋ ਕੇ ਆਵਦੇ-ਆਵਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਾਂਭ ਲਵੋ, ਬਥੇਰਾ ਇਕੱਠ ਨਿਭ ਗਿਆ, ਜਰੂਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਲੜ੍ਹ ਕੇ ਹੀ ਅੱਡ-ਵਿੱਢ ਹੋਣਾ। ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡਿਆਂ ਤੀਕ ਸਾਰੇ ਹੈਰਾਨ ਸਨ ਅੰਦਰੋਂ-ਅੰਦਰ ਗੁੱਸੇ ਵੀ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਦਾਰਜੀ ਕਿਉਂ ਸਾਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਸ਼ਾਇਦ ਪਿੰਡ 'ਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਕਾ ਹੋਣਾ ਕਿ ਅੱਡ ਹੋਣ ਤੇ ਦਰਾਣੀ ਜਠਾਣੀ ਗਲ ਲੱਗ ਰੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਆਵਦੇ ਸਹੁਰੇ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਕੋਸ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਹੀ ਸਭ ਕੁਛ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਦਾਰਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਵੱਡੇ ਵੱਲ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਲੇ ਮਕਾਨ 'ਚ ਰਹੂਗਾ ਤੇ ਅੰਮਾ ਥੋਡੀ ਨਿੱਕੇ ਵੱਲ ਪਿੰਡ ਰਹਿ ਲਵੇਗੀ। ਅੰਮਾ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਘਾਬਰ ਗਈ ਪਰ ਦਾਰਜੀ ਮੂਹਰੇ ਬੋਲਣ ਦੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਤਿਣਕੇ ਜਿੰਨੀ ਹਿੰਮਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦਾਰਜੀ ਅਤੇ ਤਾਏ ਦਾ ਟੱਬਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਲੇ ਮਕਾਨ 'ਚ ਚਲਾ ਗਿਆ।

ਦਾਰਜੀ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੋ ਕੇ ਅੰਮਾ ਨੂੰ ਮੈਂ ਰੋਜ਼ ਦੇਖਦੀ, ਉਹ ਉੱਖੜੀ ਉੱਖੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਤੇ ਗੱਲ-ਗੱਲ 'ਤੇ ਚਿੜ੍ਹਨ ਵੀ ਲੱਗਦੀ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਕਦੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਹਿੰਦੀ ਕਿ ਪੋਲੀ ਰੋਟੀ ਲਿਆ ਦੋ ਮੈਨੂੰ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਐਵੇਂ ਹੀ ਅੰਮਾ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਜਾਨਣ ਲਈ ਮੈਂ ਕੜੱਕ ਜੇਹੀ ਰੋਟੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਥਾਲੀ 'ਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਮੈਨੂੰ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਅਵਾਜ਼ ਮਾਰੇਗੀ ਕਿ ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਚੱਥ ਹੁੰਦੀ ਏ ਮੈਥੋਂ। ਮੈਂ ਰੋਟੀ ਫੜ੍ਹਾ ਕੇ ਭੁੱਲ ਗਈ ਤੇ ਲੀੜੇ ਸੁੱਕਣੇ ਪਾਉਣ ਲੱਗੀ। ਜਦ ਕੰਮ ਕਰ ਮੁੜਕੇ ਆਈ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਅੰਮਾ ਨੇ ਉਹ ਰੋਟੀ ਖਾ ਲਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਕੋਲ ਆਣ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਐਨੀ ਕਰੜੀ ਰੋਟੀ ਕਿਵੇਂ ਖਾ