ਜਾਊਗਾ ਕਿੱਥੇ ?"
"ਮਾਰੂਥਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ, ਪਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਆਦਾ ਠੀਕ ਹੈ । ਸੌਂ ਜਾ ਤੂੰ, ਸੂਰਮਿਆ ।"
ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨੂੰ ਨਮਦੇ ਹੇਠਾਂ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਖੁਦ ਨੇੜੇ ਹੀ ਲੋਟਣੀ ਖਾ ਕੇ ਸੌਂ ਗਈ।
ਨਮਦੇ ਦਾ ਕੰਬਲ ਲਪੇਟ ਕੇ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਵਾਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਮਦੇ ਨਾਲ ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਗਰਮੀ, ਘਾਹ ਅਤੇ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਅਥਾਹ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੁੱਖ ਚੈਨ ਦੀ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਿਆ ਸਰੀਰ ਬਿਲਕੁਲ ਗਰਮ ਅਤੇ ਨਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਯੇਵਸੂਕੋਵ ਆਪਣੇ ਗਲੀਚੇ ਹੇਠਾਂ ਪਿਆ ਘੁਰਾੜੇ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮਰਿਊਤਕਾ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਸੁਪਨੀਲੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕਾਨ ਸੀ। ਗਾਰਡ ਦਾ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਗੋਵੋਰੂਖਾ ਸਿੱਧਾ ਲੇਟਿਆ ਹੋਇਆ ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਸ ਦੇ ਪਤਲੇ ਪਤਲੇ ਬੁੱਲ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਰੇਖਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ।
ਨਹੀਂ ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਤਰੀ। ਉਹ ਨਮਦੇ ਦੇ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬੰਦੂਕ ਉਸ ਨੇ ਗੋਡਿਆਂ 'ਤੇ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਬੰਦੂਕ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਰੀ ਸੀ।
ਸੰਤਰੀ ਨੇ ਚਿੱਟੀ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਧੁੰਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਪਾਸੇ ਨਜ਼ਰ ਗੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿੱਧਰੋਂ ਊਠਾਂ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਦੀ ਹਲਕੀ ਹਲਕੀ ਟਨ ਟਨ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ।
ਚੁਤਾਲੀ ਊਠ ਨੇ ਹੁਣ। ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਚਾਹੇ ਔਕੜਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਕਰਨਾ ਪਵੇ।
ਲਾਲ ਫੌਜ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਕੋਈ ਡਰ ਸ਼ੰਕਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ।
ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁੱਲੇ ਚੀਕਦੇ ਹੋਏ ਆਉਂਦੇ ਅਤੇ ਸੰਤਰੀ ਦੇ ਤਨ ਨੂੰ ਚੀਰਦੇ ਹੋਏ ਲੰਘ ਜਾਂਦੇ । ਠੰਢ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜਦੇ ਹੋਏ ਸੰਤਰੀ ਨੇ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਨਮਦਾ ਲਪੇਟ ਲਿਆ। ਬਰਫ਼ੀਲੀਆਂ ਛੁਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਜਿਸਮ ਕੱਟਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਆ ਗਈ।
ਬਰਫ਼, ਧੁੰਦ, ਰੇਤ।
ਅਣਜਾਣ ਏਸ਼ਿਆਈ ਦੇਸ਼।
"ਊਠ ਕਿੱਥੇ ਨੇ ? ਤੇਰਾ ਬੇੜਾ ਗਰਕ ਹੋਵੇ, ਊਠ ਕਿੱਥੇ ਨੇ ? ਲਾਹਨਤ ਹੈ ਤੇਰੇ ਤੇ। ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਹੈਂ ਕੰਬਖਤ ? ਆਹ ਤੂੰ ਕੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕਮੀਨਿਆ ? ਤੇਰੀ ਖੱਲ ਉਧੇੜ ਦਊਂਗਾ।"
ਬੂਟ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਠੋਕਰ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਸੰਤਰੀ ਦਾ ਸਿਰ ਚਕਰਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਬਹਿਕੀਆਂ ਬਹਿਕੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਦੇਖਣ ਲੱਗਿਆ।
ਬਰਫ਼ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ।
ਹਲਕਾ ਹਲਕਾ ਧੁੰਦਲਕਾ, ਸਵੇਰ ਦਾ ਧੁੰਦਲਕਾ। ਰੇਤ।