"ਕੀ ਲਿਖ ਰਹੀ ਏਂ ?"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਲਟਕਦੀ ਹੋਈ ਲਾਲ ਜੁਲਫ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਉਸ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਸੁੱਟੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ:

"ਤੈਨੂੰ ਕੀ ਮਤਲਬ?"

"ਸ਼ਾਇਦ ਤੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਏਂ ? ਤੂੰ ਬੋਲ ਦੇ, ਮੈਂ ਲਿਖ ਦਿਆਂਗਾ।"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਜ਼ਰਾ ਹੱਸ ਪਈ।

"ਬਹੁਤ ਚਲਾਕ ਬਣਦੈਂ ? ਮਤਲਬ ਕਿ ਤੇਰੇ ਹੱਥ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿਆਂ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰੇਂ ਅਤੇ ਨੌਂ ਦੋ ਗਿਆਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ? ਐਨੀ ਬੁੱਧੂ ਨਾ ਸਮਝ ਮੈਨੂੰ! ਤੇਰੀ ਮਦਦ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ, ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਰਹੀ ਹਾਂ ।"

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਦੀਆਂ ਪਲਕਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਗਈਆਂ। ਉਹਨੇ ਬਾਂਸ ਨਾਲੋਂ ਪਿੱਠ ਹਟਾਈ।

"ਕ-ਵਿ-ਤਾ ? ਤੂੰ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਦੀ ਏਂ ?"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਪੈਨਸਲ ਚਲਾਉਣੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋ ਗਈ।

"ਘੂਰ ਕੀ ਰਿਹੈਂ ? ਤੂੰ ਕੀ ਸਮਝਣਾ ਏਂ ਕਿ ਬਸ ਤੂੰ ਹੀ ਬੜਾ ਹਜ਼ਰਤ ਏਂ ਜਿਹਨੂੰ ਮਜੂਰਕਾ ਨਾਚ ਨੱਚਣਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਬੇਵਕੂਫ ਪੇਂਡੂ ਕੁੜੀ ਹਾਂ। ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੇਵਕੂਫ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।"

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨੇ ਮੋਢੇ ਝਟਕੇ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਹਿੱਲੇ।

"ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਬੇਵਕੂਫ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ। ਸਿਰਫ਼ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਭਲਾ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਕਿਹੜਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ?"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਪੈਨਸਲ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਵਾਲ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਫੈਲ ਗਏ।

"ਸੱਚਮੁੱਚ ਬੜਾ ਹੀ ਅਜੀਬ ਆਦਮੀ ਏਂ ਤੂੰ। ਤੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੀ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂੰ ਦੇ ਨਰਮ ਨਰਮ ਬਿਸਤਰ 'ਤੇ ਲੇਟ ਕੇ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਪਰ ਜੇ ਮੇਰੀ ਆਤਮਾ ਬੇਚੈਨ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ? ਕਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਅਤੇ ਠੰਢ ਨਾਲ ਕੰਬਦੇ ਹੋਏ ਮਾਰੂਥਲ ਪਾਰ ਕੀਤਾ, ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਦੀ ਹਾਂ। ਕਾਸ਼, ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ । ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ ਰਚਦੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੋਈ ਛਾਪਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਵਕਤ ਹੀ ਕਿੱਥੇ ਹੈ? ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿੱਧੇ ਸਾਦੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਲਿਖਦੀ ਹਾਂ।"

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਮੁਸਕਰਾਇਆ।

"ਸੁਣਾਓ ਤਾਂ। ਬਹੁਤ ਜਗਿਆਸਾ ਹੈ ਮੈਨੂੰ । ਮੈਂ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ-ਬਹੁਤ ਸਮਝਦਾ