ਅੱਠਵਾਂ ਕਾਂਡ

ਜਿਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ

ਮਾਰਚ ਦੀ ਧੁੱਪ ਹੈ- ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਬਸੰਤ ਦਾ ਰੰਗ।

ਮਾਰਚ ਦੀ ਧੁੱਪ ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ 'ਤੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ - ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਨੀਲੀ ਮਖ਼ਮਲ 'ਤੇ। ਕੜਕਦੀ ਧੁੱਪ ਆਪਣੇ ਤੇਜ਼ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਕੱਟਦੀ ਜਿਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਆਦਮੀ ਦਾ ਖੂਨ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਰਿੱਝ-ਰਿੱਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹੁਣ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਰੋਜ਼ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ।

ਉਹ ਢਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬੈਠ ਕੇ ਧੁੱਪ ਸੇਕਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਖੁਸ਼ੀ ਝਲਕਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਚਮਕ ਆ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਨੀਲੇ ਸਾਗਰ ਵਾਂਗ ਨੀਲੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਰਮਿਆਨ ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਸਾਰਾ ਟਾਪੂ ਛਾਣ ਮਾਰਿਆ ਹੈ।

ਆਪਣੀ ਇਸ ਛਾਣ-ਬੀਣ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਉਹ ਸੂਰਜ ਛਿਪਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ।

"ਸੁਣ ਰਿਹਾ! ਕੱਲ੍ਹ ਆਪਾਂ ਇੱਥੋਂ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।"

"ਕਿੱਥੇ?"

"ਉੱਥੇ ਕੁਝ ਹੀ ਦੂਰ! ਇੱਥੋਂ ਕੋਈ ਅੱਠ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਫਾਸਲੇ 'ਤੇ।"

"ਉੱਥੇ ਕੀ ਹੈ?"

"ਮਛੇਰਿਆਂ ਦੀ ਝੋਪੜੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਏਦਾਂ ਮੰਨ ਕਿ ਬਸ ਮਹਿਲ ਹੈ। ਬਿਲਕੁਲ ਖੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੈ। ਖਿੜਕੀਆਂ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਤੱਕ ਸਹੀ-ਸਲਾਮਤ ਹੈ। ਉਸ ਵਿੱਚ ਤੰਦੂਰ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕੁਝ ਟੁੱਟੇ ਫੁੱਟੇ ਭਾਂਡੇ ਵੀ ਹਨ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਆ ਜਾਣਗੇ । ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੌਣ ਲਈ ਤਖ਼ਤੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਲੇਟਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ। ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉੱਥੇ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।"

“ਪਰ ਇਹ ਪਤਾ ਹੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਸੀ ?"

"ਇਹੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੈ! ਐਨਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਖੋਜ ਵੀ ਕੱਢ ਮਾਰੀ ਹੈ ਮੈਂ। ਵਧੀਆ ਖੋਜ!"

"ਉਹ ਕੀ ਹੈ?"

"ਤੰਦੂਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਕੁਝ ਸਮਾਨ ਵੀ ਹੈ । ਰਾਸ਼ਨ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਹੁਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੌਲ ਹਨ ਤੇ ਕੋਈ ਅੱਠ-ਦਸ ਸੇਰ ਆਟਾ ਆਟਾ। ਕੁਝ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਖਾਧਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਤਝੜ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਹੀ