ਮੈਨੂੰ ਹੀ ਲੈ ਲਓ। ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਗਿਆਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਿਖਦੀ ਮੈਂ ਗਰੀਬਾਂ ਬਾਰੇ। ਖ਼ੈਰ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਪੜ੍ਹ- ਲਿਖ ਜਾਊਂਗੀ, ਫਿਰ ਲਿਖਾਂਗੀ।"

"ਹਾਂ ਤਾਂ... ਇਸ ਰਾਬਿਨਸਨ ਕਰੂਸੋ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਈ। ਉਹ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਹੋਰ ਲੋਕ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਬਾਦਬਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਚੱਲਿਆ...”

ਤੰਦੂਰ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਬਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਰਵਾਨਗੀ ਨਾਲ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਨਿੱਕੇ ਤੋਂ ਨਿੱਕੇ ਵੇਰਵੇ ਵੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।

ਮਰਿਊਤਕਾ ਸਾਹ ਰੋਕੀ ਬੈਠੀ ਸੀ । ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅੰਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਆਹ ਭਰਦੀ।

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨੇ ਜਦੋਂ ਰਾਬਿਨਸਨ ਕਰੂਸੋ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਘ੍ਰਿਣਾ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਝਟਕੇ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ:

"ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਬਿਨਸਨ ਕਰੂਸੋ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਥੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ?"

"ਹਾਂ ਸਾਰੇ। "

"ਫਿਰ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਕਪਤਾਨ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਫੂਸ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੀ ਲਈ ਸੀ । ਮੈਂ ਤਾਂ ਹਰਗਿਜ਼ ਇਹ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ, ਕਿ ਕੋਈ ਵਧੀਆ ਕਪਤਾਨ ਆਪਣੇ ਜਹਾਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਰਨ ਦੇਵੇਗਾ। ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਜਹਾਜ਼ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਦਮੀ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਡੁੱਬੇ, ਬਾਕੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।"

"ਇਹ ਤੂੰ ਕਿਵੇਂ ਕਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ ? ਆਪਣੇ ਸੇਮਯਾਨੀ ਅਤੇ ਵਯਾਖਿਰ ਵੀ ਤਾਂ ਡੁੱਬ ਗਏ ਹਨ ਨਾ! ਇਹਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਬਹੁਤ ਘਟੀਆ ਕਪਤਾਨ ਹੈ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੂੰ ਬਹੁਤ ਚੜ੍ਹਾ ਲਈ ਸੀ ?"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਹੱਕੀ ਬੱਕੀ ਰਹਿ ਗਈ।

"ਚਾਰੋਂ ਖਾਨੇ ਚਿੱਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਤੂੰ ਤਾਂ, ਮੱਛੀ ਦਾ ਹੈਜ਼ਾ। ਚੰਗਾ, ਅੱਗੇ ਸੁਣਾਓ ਕਹਾਣੀ।"

ਫਰਾਇਡੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਜਦੋਂ ਜ਼ਿਕਰ ਆਇਆ ਤਾਂ ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਫਿਰ ਟੋਕਿਆ

"ਹਾਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਸਮਝੀ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਫਰਾਇਡੇ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ? ਤੂੰ ਖੁਦ ਜਿਵੇਂ