ਨੌਵਾਂ ਕਾਂਡ
ਜੋ ਇਹ ਤਸਦੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨਿਯਮ-ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੀ ਮੰਨਦਾ ਤਾਂ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਯਥਾਰਥ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ ਮੋੜ ਸਕਦੀ।
ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਨਾ ਖੁੰਝਣ ਵਾਲੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਫੇਦ ਗਾਰਡ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਗੋਵੋਰੂਖਾ ਓਤ੍ਰੇਕ ਦਾ ਨੰਬਰ ਇਕਤਾਲੀਵਾਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।
ਪਰ ਹੋਇਆ ਇਹ ਕਿ ਮਰਿਊਤਕਾ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਸਥਾਨ ਪਹਿਲਾ ਹੋ ਨਿੱਬੜਿਆ।
ਮਰਿਊਤਕਾ ਜੀਅ-ਜਾਨ ਨਾਲ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ 'ਤੇ ਮਰ ਮਿਟੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਤਲੇ ਪਤਲੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ, ਉਸ ਦੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ ਅਵਾਜ਼ 'ਤੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅਸਧਾਰਨ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿਲੱਤਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਗਮਗਾ ਉੱਠੀ।
ਉਹ ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ ਦੀ ਉਕਤਾਹਟ ਭੁੱਲ ਗਈ, ਨਮਕੀਨ ਮੱਛੀ ਅਤੇ ਸੜੇ ਹੋਏ ਆਟੇ ਦੇ ਅਕਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਦ ਦਾ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਰੌਲੇ ਰੱਪੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਨਾ ਦਬਾਈ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੀ ਤੀਬਰ ਇੱਛਾ ਵੀ ਹੁਣ ਮਿਟ ਗਈ। ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਸਧਾਰਨ ਕੰਮ ਕਾਜ ਕਰਦੀ - ਰੋਟੀਆਂ ਪਕਾਉਂਦੀ ਅਤੇ ਉਕਤਾਹਟ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮੱਛੀ ਉਬਾਲਦੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਸੂੜੇ ਸੁੱਜ ਗਏ ਸਨ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਉਹ ਤਟ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖ ਲੈਂਦੀ ਕਿ ਲਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਿਤੇ ਉਹ ਬਾਦਬਾਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਸੀ।
ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਬਸੰਤ ਦੇ ਆਕਾਸ਼ ਤੋਂ ਕੰਜੂਸ ਸੂਰਜ ਆਪਣਾ ਕਿਰਨਜਾਲ ਸਮੇਟਣ ਲੱਗਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੋਨੇ ਵਾਲੇ ਤਖਤੇ 'ਤੇ ਜਾ ਬੈਠਦੀ। ਉਹ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਦੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਟਿਕਾ ਦਿੰਦੀ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਦੀ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਈਆਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨੇ । ਚੰਗੀ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣ ਵਿੱਚ।
ਦਿਨ ਬੀਤਦੇ ਗਏ, ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਂਗ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬੋਝਲ-ਬੋਝਲ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਝੋਪੜੀ ਦੀ ਦੇਹਲੀ 'ਤੇ ਬੈਠਾ, ਧੁੱਪ ਸੇਕਦਾ ਹੋਇਆ
