ਗਿਆ। ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਹੋਰ ਧੱਬੇ ਨਹੀਂ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ।"

"ਦੁੱਧ ਦਾ ਧੋਤਾ ? ਹੱਥ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਬੈਠਣ ਵਾਲਾ ? ਤੂੰ ਇਹੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਤੇਰੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕ ਰਾਹ ਦਾ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ?"

"ਹਾਂ ਬੇਸ਼ੱਕ ਕਰਨ! ਨਰਕ 'ਚ ਪੈਣ ਇਹ ਸਾਰੇ! ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਸੰਦ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ਸਿਆਪੇ ਵਿੱਚ ਪੈਣ। ਸੁਣ ਮਰਿਊਤਕਾ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇੱਥੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਵਾਂਗੇ। ਸਿੱਧਾ ਕਾਕੇਸ਼ੀਆ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਸੁਖੂਮੀ ਕੋਲ ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਬੰਗਲਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਅੱਪੜਾਂਗਾ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠ ਜਾਵਾਂਗਾ ਅਤੇ ਬੱਸ ਨਰਕ 'ਚ ਪੈ ਜਾਵੇ ਦੁਨੀਆਂ । ਚੁੱਪਚਾਪ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਊਂਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਸੱਚ ਦੀ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ - ਮੈਂ ਅਮਨ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੂੰ ਪੜੇਂਗੀ-ਲਿਖੇਂਗੀ। ਤੂੰ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਏਂ ਨਾ? ਤੂੰ ਹੀ ਤਾਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਸਕੀ। ਲੈ ਹੁਣ ਪੜ੍ਹ ਲਈਂ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਾਂਗਾ। ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਕੱਢਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਹ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲ ਸਕਦਾ।"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਉੱਛਲ ਕੇ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ। ਤੀਰਾਂ ਵਾਂਗ ਉਸਨੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ:

“ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਸਮਝਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਨਿਗਲਦੀ ਫਿਰਾ, ਜਦ ਕਿ ਹਰ ਮਠਿਆਈ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਖੂਨ ਦੇ ਧੱਬੇ ਹੋਣਗੇ? ਆਪਾਂ ਰੂੰ ਵਾਲੇ ਨਰਮ ਨਰਮ ਬਿਸਤਰੇ ਉੱਤੇ ਉੱਪਰ-ਥੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਲੋਕ ਸੱਚ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਹੂ ਡੋਲਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ? ਇਹੀ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈਂ ਨਾ ਤੂੰ ?"

"ਤੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਭੱਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਿਉਂ ਕਰਦੀ ਏਂ?" ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਿਆ ਕਿਹਾ।

"ਭੱਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ? ਤੈਨੂੰ ਤਾਂ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨਰਮ ਨਾਜ਼ੁਕ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਨਾ, ਮਿਸ਼ਰੀ ਵਾਂਗੂ ਮਿੱਠੀ-ਮਿੱਠੀ । ਨਹੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਸੁਣ ਜ਼ਰਾ ਤੂੰ ਬਾਲਸ਼ਵਿਕਾਂ ਦੇ ਸੱਚ 'ਤੇ ਨੱਕ ਮੂੰਹ ਚੜਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਕਿ ਤੂੰ ਸੱਚ ਨੂੰ ਜਾਨਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਪਰ ਉਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਤੂੰ ਕਦੇ ਜਾਣਿਆ ਵੀ ? ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਸਾਰਤੱਤ ਕੀ ਹੈ ? ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਭਿੱਜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ?"

"ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ", ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨੇ ਬੁਝੀ ਜਿਹੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਕੁੜੀ ਹੋ ਕੇ ਐਨੀ ਕਠੋਰ, ਐਨੀ ਉਜੱਡ ਹੋ ਗਈ ਏਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਧੁੱਤ ਅਤੇ ਗੰਦੇ ਮੰਦੇ ਆਵਾਰਾਗਰਦਾਂ ਨਾਲ ਕੱਟ-ਵੱਢ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।"

ਮਰਿਊਤਕਾ ਨੇ ਲੱਕ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਲਏ। ਉਹ ਫਟ ਪਈ:

“ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਗੰਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ, ਪਰ ਤੇਰੀ ਤਾਂ ਆਤਮਾ ਗੰਦੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਸ਼ਰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਆਦਮੀ ਦੀ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਈ। ਬਹੁਤ ਕਮੀਨਾ, ਬਹੁਤ ਡਰਪੋਕ ਏਂ ਤੂੰ।" "ਪਿਆਰੀ, ਆਪਾਂ ਸੁੱਖ ਚੈਨ ਨਾਲ ਲੱਤਾਂ ਨਿਸਾਲ ਕੇ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ