ਜਿਨ ਕੇ ਪਲੈ ਧਨੁ ਵਸੈ ਤਿਨ ਕਾ ਨਾਉ ਫਕੀਰ ॥
ਜਿਨ ਕੈ ਹਿਰਦੈ ਤੂ ਵਸਹਿ ਤੇ ਨਰ ਗੁਣੀ ਗਹੀਰ ॥੧॥੨੧॥
ਸਲੋਕ ਮ: ੧, ਮਲਾਰ ਕੀ ਵਾਹ, ਪੰਨਾ ੧੨੮੭
ਅਜਿਹੇ ਸਹਜ ਭਾਇ ਕਥਾਵੀ ਗੁਰਮੁਖ ਜਨਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਭ ਲੋਕ ਨਿਵੰਦ ਹਨ ਅਤੇ ਨਿਤ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਓਹਨਾਂ ਦੀ । ਸਹਜ ਗੁਣ ਗੁਰਮਤਿ ਗੁਣ ਅੰਤਰਗਤਿ ਗਾਂਵਦੇ ਹਨ ਸਚ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ :ਨ ਵਿਚਿ ਲੈ ਕੇ । ਸਹਜੇ ਗੁਣ ਰਵਣਾ ਅਤੇ ਸਹਜ ਕਥਾ ਦਾ ਸੁਣਨਾ ਇਕੋ ਹੀ ਭਾਵ ਰਖਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਗੁਰਮਤਿ ਗੂੜ ਗੌਰਵੀ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਹਨ । ਸਧਾਰਨ ਭਾਵ ਵਿਚਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣਾਵਾਦ ਜਸ ਗੁਣ ਗਾਵਣੇ, ਗੁਣ ਕੀਰਤਨ ਕਰਨਾ ਹੀ ਗੁਣ ਰਵਣਾ ਹੈ । ਇਹੀ ਗੁਰਮਤਿ ਹਰਿ ਕਥਾ ਕਥੀਵਨ ਸੁਨੀਵਨ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ । ਗੁਰਬਾਣੀ ਰੂਪੀ ਗੁਣ ਹੀ ਰਵਣਾ ਗਾਵਣਾ ਸੁਣਨਾ ਹਰਿ ਕਥਾ ਦਾ ਸੁਣਨਾ ਸੁਣਾਵਣਾ ਹੈ । ਏਦੂੰ ਛੁਟ ਹੋਰ ਚੁੰਚ-ਮੁਖੀ-ਕਥਾ ਕਰਨੀ ਸਭ ਕਥੋ ਲੀਆਂ ਕਰਨਾ ਹੈ ।
ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਤਵੀਂ ਅਸਟਪਦੀ ਸਮੁਚੀ ਹੀ ਸਾਧ ਜਨਾਂ ਦੀ ਕਥਾ ਹੈ। ਅਚਰਜ ਕਥਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੇਵਲ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹੀ ਵਰਨਣ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਪਾਸੋਂ ਇਹ ਅਕੱਥ ਕਥਾ ਵਰਨਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ । ਇਹ ਅਗਮ ਅਗਾਧ ਬੋਧ ਕਥਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਵਾਏ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਪਾਸੋਂ ਨਹੀਂ ਕਥੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ।
ਹਰਿ ਕੀ ਕਥਾ ਹਿਰਦੈ ਬਸਾਵੈ ॥ ਸੋ ਪੰਡਿਤੁ ਫਿਰਿ ਜੋਨਿ ਨ ਆਵੈ ॥੪॥੯॥
ਸੁਖਮਨੀ, ਪੰਨਾ ੨੭੪
ਹਿਰਦੇ ਵਸਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਥਾ ਸਿਵ ਏ ਨਾਮ ਤੋਂ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀ ਹੋ ਸਕਦੀ . ਹੈ ? ਹਰਿ ਕੀ ਕਥਾ ਅਸੀਂ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚਿ ਵਸਾਉਣੀ ਹੈ। ਜੋ ਗਪੌੜ-ਸੰਖੀ-ਕਥਾ ਆਮ ਕਥੋਗੜ ਪੁਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕੀ ਉਹ ਸਾਰੀ ਗਲ-ਫਲੋਚੜੀ ਵਿਥਿਆ ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਵਸਾਉਣ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੈ ? ਜਾਂ ਕਦੇ ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਵਸਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ? ਕਥੋਗੜ ਗਿਆਨੀ ਏਧਰ ਓਧਰਲੀਆਂ ਕਥਾਂ ਪਾ ਕੇ ਭੁਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਏਥੇ ਤਾਂ 'ਹਰਿ-ਕਥਾ' ਉਹ ਹੈ, ਜੋ ਹਰਿ ਕਥਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਭਿਆਸੀ ਜਨ ਸੱਚੇ ਗੁਰਮੁਖ ਪੰਡਿਤ ਨੂੰ ਫੇਰ ਜੋਨੀਆਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆਉਂਦੀ । ਬਸ ਇਹ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚਿ ਵਸਣ ਰਸਣ ਵਾਲੀ ਕਥਾ ਸਿਵਾਏ ਨਾਮ ਬਾਣੀ ਤੋਂ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।
ਅਨਿਕ ਰਾਜ ਭੋਗ ਬਡਿਆਈ ॥ ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਕੀ ਕਥਾ ਮਨਿ ਭਾਈ ॥੮॥੨੦॥
ਸੁਖਮਨੀ, ਪੰਨਾ ੨੯੦