ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਬੋਲਦਾ (ਉਚਰਦਾ) ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੁਖਾਰਬਿੰਦ ਵਿਖੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੀ ਪਾਉਂਦਾ (ਪੀਂਦਾ) ਹੈ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸ ਦੇ ਗਟਾਕ ਹੀ ਭੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਥਾ-ਮਈ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਮੁ ਐਸਾ ਨਿਰਮਲ ਨਾਮੁ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਜਿਸਦੇ ਜਪਣਹਾਰੇ ਨੂੰ ਫੇਰ ਮੈਲ ਕਦੇ ਲਗਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਸਗੋਂ ਇਸ ਨਿਰਮਲ ਨਾਮ ਨੂੰ ਜਪਦਿਆਂ ਜਪਦਿਆਂ ਲਿਵ ਲਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਸਾ ਨਿਰਮਲ ਨਾਮੁ, ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਮੁ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਜਪਿਆਂ ਲਿਵ ਲਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਲਗ ਸਕਦੀ ਹੈ) । ਜਿਸ ਨਰ ਨੇ ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ, ਉਹ ਬੜਾ ਹੀ ਅਭਾਗਾ ਹੈ । ਉਹ ਮੋਇਆ ਹੋਇਆ ਹੀ ਹੈ। ਏਵੇਂ ਮੋਇਆ ਹੋਇਆ ਸਿਸਕਦਾ ਹੀ ਮਰਿ ਜਾਵੇਗਾ (ਚਲਾਣਾ ਕਰਿ ਜਾਵੇਗਾ) ।

ਸਾਰੇ ਜਗ ਦਾ ਜੀਵਨ-ਦਾਤਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਮੁ ਸਾਰੇ ਆਨੰਦ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ । ਜੋ ਜਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਧਿਆਉਂਦਾ ਹੈ (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਬਿਨੇ ਕਰਦੇ ਹਨ) ਉਸ ਨੂੰ ਅਨੰਦ ਹੀ ਅਨੰਦ ਬਖ਼ਸ਼ੀਸ਼ ਕਰਹੁ (ਹੇ ਅਨੰਦ-ਦਾਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ !) । ਤੂੰ ਆਪ ਦੇ ਜਨਾਂ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਆਨੰਦ ਮੂਲ ਜੀਵਨ-ਦਾਤਾ ਹੈਂ । ਆਪ ਦੇ ਗੁਰਮੁਖ ਜਨ ਉ ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਤੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਨਿਰੀ ਅਨੰਦ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਬਲਕਿ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲਿ ਹੀ ਮਿਲਾਇ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮ ਦੇ ਖਿਨ ਖਿਨ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਹਾਰਿਆਂ ਉਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਵਰ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮ ਦੀ ਸਦਾ ਅਭਿਆਸ-ਮਈ ਕਥਾ ਕਰੀ ਜਾਣ ਦਾ ਹੀ ਇਹ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹੈ।

ਹੈ ਨਾਹੀ ਕੋਊ ਬੂਝਨਹਾਰੋ ਜਾਨੈ ਕਵਨੁ ਭਤਾ॥

ਸਿਵ ਬਿਰੰਚਿ ਅਰੁ ਸਗਲ ਮੋਨਿ ਜਨ ਗਹਿ ਨ ਸਕਾਹਿ ਗਤਾ ॥੧॥

ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਅਗਮ ਅਗਾਧਿ ਕਥਾ ॥

ਸੁਨੀਐ ਅਵਰ ਅਵਰ ਬਿਧਿ ਬੁਝੀਐ ਬਕਨ ਕਥਨ ਰਹਤਾ ॥੧॥ਰਹਾਉ॥੧੧॥

ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫, ਪੰਨਾ ੪੯੮

ਇਸ ਗੁਰਵਾਕ ਦੀਆਂ ਏਹਨਾਂ ਉਪਰਲੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਅੰਦਰਿ ਸਾਫ਼ ਨਿਰੂਪਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਕਥਾ ਕਥਨੀ ਅਸੰਭਵ ਹੈ । ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਭੀ ਅਗਾਧ ਬੋਧ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਕਥਾ ਭੀ ਅਗਾਧ ਬੋਧ । ਇਸਦਾ ਬੁਝਣਹਾਰਾ ਕੋਈ ਭੀ ਨਹੀਂ । ਕਉਣ ਇਸ ਦੀ ਕਥਾ ਦਾ ਭੇਤ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਕੋਈ ਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਬਾਝ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੇ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਅਗਾਧ ਬੰਧ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰੀ ਗਈ ਹੈ, ਓਹੀ ਇਸ ਦਾ ਨਿਖਰਵਾਂ ਭੇਦ ਜਾਣਦੇ ਹਨ । ਏਹਨਾਂ ਬਿਨਾ ਨਾ ਹੀ ਅੱਜ ਤਾਈਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਪਰਤੱਖ ਪੇਖਿਆ ਜਾਣਿਆ, ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ