ਦੇ ਤੱਤ ਗਿਆਨ ਦਾ ਭੇਦ ਆਇਆ । ਬੜੇ ਬੜੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਆਦਿਕ ਅਤੇ ਬੜੇ ਬੜੇ ਰਿਖੀ ਮੁਨੀ ਭੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕੇ । ਉਸ ਦੀ ਕਥਾ ਅਲਪੱਗ ਬੁਧੀਓ ਅਪਰੰਪਰ ਹੈ। ਸੁਣਨ ਵਿਚਿ ਹੋਰ ਹੀ ਸੁਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੁਝਣ ਵਿਚਿ ਹੋਰ ਬਿਧੇ ਹੀ ਬੁਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਕਥਾ ਤਾਂ ਆਮ ਅਲਪਗ ਬੁਧੀ ਵਾਲਿਆਂ ਚੁੰਚ ਗਿਆਨੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਬੁਝਾਉਣ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ । ਥੋੜੀ ਅਲਪਗ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗੁਫ਼ਤੋ ਸੁਨੀਦ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਪਰੇਡੇ ਹੈ । ਇਸਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕੱਥ (ਦਸ) ਸਕਦਾ।

ਭਗਤ ਜਨਾ ਕੀ ਊਤਮ ਬਾਣੀ ਗਾਵਹਿ ਅਕਥ ਕਥਾ ਨਿਤ ਨਿਆਰੀ ॥

ਸਫਲ ਜਨਮੁ ਭਇਆ ਤਿਨ ਕੇਰਾ ਆਪਿ ਤਰੇ ਕੁਲ ਤਾਰੀ ॥੪॥੧॥

ਗੁਜਰੀ ਮਹਲਾ ੪, ਪੰਨਾ ੫੦੭

ਇਹ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤਿ ਊਤਮ ਬਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਬਾਣੀ ਹੈ । ਇਹ ਕਥਨ ਕਹਿਣ ਵਿਚਿ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਇਸ ਉਤਮ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਸੰਤ ਭਗਤ ਜਨ ਗਾਉਂਦੇ, ਨਿਤ ਨਵੀਂ ਅਲਾਉਣੀ ਵਿਚਿ ਅਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨਿਤ ਨਵੀਂ ਗਾਵਣੀ ਗੁਣਾਉਣੀ ਵਿਚਿ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨਿਰਬਾਣ ਅਤੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕੀਰਤਨ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਆਪੋਂ ਇਸ ਨਿਰਬਾਣੀ ਕੀਰਤਨ ਪਾਠ ਕਥਾ ਵਿਚਿ ਆਪ-ਹੁਦਰੀ ਕੱਚੀ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਰਲਾਉਂਦੇ । ਇਸ ਬਿਧਿ ਗੁਰ-ਬਾਣੀ ਦਾ ਨਿਰੋਲ ਕੀਰਤਨ ਪਾਠ (ਕਬਾ-ਮਈ ਪਾਠ) ਕਰਨਹਾਰਿਆਂ ਦਾ ਜਨਮ ਸਫਲਾ ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਭੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਤਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਕੁਲ ਨੂੰ ਭੀ ਤਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਕਥਾ-ਮਈ ਪਾਠ ਅਤੇ ਨਿਰੋਲ ਕੀਰਤਨ ਹੀ ਪਾਰਸ ਕਲਾ ਵਾਲਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣਾ ਅਲਪਗ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਬਿਰਥਾ ਹੀ ਢਕੌਂਸਲਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਅਲਪਗ ਅਕਲ ਅਨੁਸਾਰ ਅਗਾਧ ਬੋਧ ਬਾਣੀ ਦੇ ਅਰਥ ਲਾਉਣੇ ਨਿਰੀ ਹਮਾਕਤ ਹੈ ਅਤੇ ਬੇਅਰਥੀ ਭਰਿਆ ਕਮਲ ਮਿਧਣਾ ਹੀ ਹੈ । ਏਹਨਾਂ ਮਨਮਤੀਏ ਗਿਆਨੀਆਂ (ਅਗਿਆਨੀਆਂ) ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਦੁਬਿਧਾ-ਗ੍ਰਸੀ ਹੋਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਰੇ ਦੁਰਮਤਿ ਮਤਿ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਤਿ ਬੁਧਿ ਵਿਖੇ ਨਿਰਾ ਸੰਸਾਰਕ ਮੋਹ ਮਮਤਾ ਦਾ ਗੁਬਾਰ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਸਚੇ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਉਚਰੀ ਹੋਈ ਬਾਣੀ ਭਾਉਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸੁਖਾਉਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ! ਓਹ ਸਗੋਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਉਚਾਰੀ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ, ਕੀਰਤਨ ਕਰੀ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਉਲਟੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਨ ਲਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਉਂ ਅਣਿਆਈ ਮੌਤੇ ਮਰਦੇ ਹਨ । ਸਣ ਪਰਵਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਡੁਬਕੀਆਂ ਖਾਂਦੇ ਖਾਂਦੇ ਡੁਬ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜੈਸਾ ਕਿ ਇਸ ਅਗਲੇ ਗੁਰ ਵਾਕ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ:-

ਮਨਮੁਖ ਦੁਬਿਧਾ ਦੁਰਮਤਿ ਬਿਆਪੇ ਜਿਨ ਅੰਤਰਿ ਮੋਹ ਗੁਬਾਰੀ ॥