دھرتی اتے کِسان دے ماں-پُّت والے رِستے دی پُنر-ستھاپنا دی لوڑ هری کراںتی دے پںجاب دے کُدرتی سںتُلن اتے اُسدی کھےتی سِهت, واتاورن اتے آم لوکاای نُوں جِّتھے انےکاں هی بھِآنک نتیجے بھُگتنے پاے اَوتھے هی کِسان دا دھرتی نال ماں-پُّت والا رِستا وی ِاسدی بھےٹ چڑھ گِآ۔ اّج کِسان دھرتی نُوں آپنی داسی جاں ِاس توں وّدھ, انّ اُگلن والی ِاّک مسین وجوں هی دےکھدا هَے اتے رساِانک کھاداں نُوں اُسدا ایںدھن سمجھدا هَے۔ ِاه بھُّل جانا جاں جانبُّجھ کے اگِآنی بنے رهِنا کِ دھرتی ِاک جِاُںدی جاگدی سجیو سَےا هَے اتے اُسدیآں کھُراک سبںدھی لوڑاں نُوں انگَولِآں کرنا, دھرتی ماں پرتی سِرے دا وهِسی روّایآ هَے۔ پںجاب دے کِساناں سِر کرجا, اُهناں وِچلی کھُدکُس پروِرتی, کَےںسر ورگے بھِآنک روگاں دی جکڑن, اجوکا سِهت اتے واتاورنی سںکٹ دھرتی ماں پرتی اےسے وهِسی روّایاے دا نتیجا هَے۔ اےتھے هی بس نهیں سگوں لگاتار نِگھردی جا رهی پرجنن سِهت, جِس کارن جنمجات اپںگ, مےدبُّدھی بّچِآں دی جنم در نِرںتر ودھدی جا رهی هَے۔ وّڈی گِتنی وِّچ ستماهے, اّٹھماهے تے ِاّتھوں تّک کِ چھِماهے بّچے پَےدا هو رهے هن۔ جنانا اتے مردانا دوهاں ترھاں دے باںجھپن دو کےساں وِّچ جِکرےوگ وادھا هو رِها هو آدِ-آدِ۔ ِاه سبھ ساڈے آاُن والے کھترناک بھوِّکھ دے اگااُ سںکےت هی تاں هن۔ جےکر اسیں منُّکھتا نُوں درپےس اُپروکت بےهّد تِآنک ستھِتیآں توں پار پااُنا هَے تاں سانُوں هر هال 'چ, پںجاب دی کھےتی کِسانیں, آم لوکاای اتے واتاورن دے بھلے هِّت دھرتی ماں نال مُڑ توں ماں-پُّت والا رِستا جوڑ کے اّگے ودھن دا هیلا کرنا هی پَےنے!

پںجاب دی کھےتی سبںدھی سری سُرےس دےساای دے وِچاراں دا سار:

اّج اسیں کھےتی وِراست مِسن دے مادھِام نال کھےتی دے مُول وِچار 'تے چرچا کرن لای ِاکٹھے هواے هاں۔کدے سمُّچا پںجاب بهُت سمپنّ سی پر اّج هر پّکھ هالات بهُت کھراب هن ۔کارن هَے, آجادی مگروں کھےتی وِّچ اپناایآں گایآں نویآں پرںتُو تباهکُنّ تکنیکاں ۔ جِهناں دا هی نتیجا هَے کِ اّج کِتے دھرتی هےٹھوں 100 پھُّٹ دی ڈُوںگھاای توں پانی کّڈھِآ جا رِها هَے اتے کِتے 500 پھُّٹ دی ڈُوںگھاای توں پانی نُوں ٹھیک ڈھںگ نال سمجھِآ هی نهیں گِآ ۔ نتیجتن اںمرِت رُوپی پانی دی دُرورتوں پھسلاں لای جهِر هو نِّبڑی۔ کھےتی وِّچ پانی توں وی مهّتوپُورن کی هَے ? کِسے نے سوچِآ هی نهیں۔ کھےتی وِّچ پانی توں وی اهِم هَے روسنی اتے هوا۔ جِهڑیآں کِ بِلکُل مُپھت اتے اتھاه نے اتے جِهناں دا لوڑیںدا دوهن هی نهیں کیتا گِآ۔ جو پںجاب وِّچ اےدا هی پانی دی دُرورتوں جاری رهی تاں آاُںدے 15 سالاں بااد هالات هور وی بدتر هو جانگے۔ بھاکھڑا نںگل اتے هِمالِآای ندیآں دے باوجُود پںجاب دی کھےتی کُّجھ نهیں اُپجا سکےگی۔ کِاُںک تد تّک پںجاب دا کِسان آپنے هّتھی آپنی هی بھُومی نُوں پانی دی دُرورت دی بھےٹ چڑا چُّکا هووےگا ارتھات بںجر بنا چُّکا هووےگا۔ کھےتی وِّچ رساِانک کھاداں ےُوریآ, ڈی.اے.پی, پوٹاس) دی نِرںتر ودھ رهی مِکدار اتے پھسلاں دے گھٹدے هواے جھاڑ آپنے آپ وِّچ ِاّک وّڈی چےتاونی هن تے بےهّد ڈرااُنے بھوِّکھ وّل ِاسارا دی۔

ِاّک گّل سبھ نُوں پتا هونی چاهیدی هَے کِ بھُومی ِاّک سجیو اتے اُورجا بھرپُور سَےا هَے۔ ِاس وِّچ انےکاں هی پرکار دے انںت کوٹی سُوکھم جیو واس کردے هن۔ رساِانک کھےتی دے سُرُوآتی

دےر وِّچ پھسلاں دے جھاڑ وِّچ وادھا کھےتی وِّچ ورتیآں گایآں رساِانک کھاداں اتے کیڑےمار - جهِراں کارن سُوکھم جیواں دی مَوت پِّچھے اُهناں دے سریراں دے وِگھٹن اُپرںت پَےدا هون والی جَےو اُورجا دے دم تے هُںدا رِها سی نا کِ ِاه, رساِانک کھاداں دا کوای چمتکار سی۔

مےرے تجربے مُتابِک کھےتی لای کُّجھ وی باهر توں کھریدن دی لوڑ نهیں۔ کھےتی لای جو لوڑیںدا هَے, اُه هَے بھُومی, سُورجی روسنی هوا اتے پانی پر نمی دے رُوپ وِّچ ِاهناں وِّچوں مهّتتا پّکھوں کرموار پرکاس, هوا, بھُومی اتے پانی دا آپنا-آپنا نِسچِت ستھان هَے۔ اتے ِاهناں دے نِسچِت ستھان وِّچ کِسے وی ترھاں دی تبدیلی سویکارنےوگ نهیں هَے۔

پںجاب دے کِسان پانی دی کیمت نهیں پچھاندے۔ جے پرکاس اتے پانی نُوں چںگی ترھاں ورت لِآ جاوے تاں کھےتی وِّچ رساِانک کھاداں اتے کیڑےمار جهِراں دی کوای لوڑ هی نهیں رهِ جاںدی ۔ ِاس ترھاں کرن نال اُتپادن ڈِّگُنا هو جاوےگا اتے ِاهدے پِّچھے پرکاس سںسلےسن دی وّڈی بھُومِکا رهےگی ۔ سانُوں ِاه سمجھ لَےنا چاهیدا هَے کِ اسیں کُدرت نال سهِهوںد وِّچ هی وِکاس کر سکدے هاں, چںگیآں هالتاں 'چ جِاُںدے رهِ سکدے هاں۔ ِاه نا بھُّلو کِ دھرتی 'تے پںدِآں دی هوںد منُّکھ نالوں پهِلاں هَے۔ سو دھرتی 'تے پهِلا هّک پَودِآں دا هَے اتے ِاهناں نال سهِهوںد وِّچ هی منُّکھ چںگے جیون دی آس کر سکدا هَے۔

دھرتی آپنے آپ وِّچ سمپُورن هَے۔ ِاس وِّچ هرےک ترھاں دے سُوکھم تّت اُپلبھدھ هن۔ جِنّے ترھاں دے سُوکھم تّت هن اَونے هی ترھاں دے سُوکھم جیو وی دھرتی دا سرمايا هن۔ ِاه گّل وّکھری هَے کِ آدھُنِک وِگِآن هالے تّک پَےٹاس سےلےبل, ناایٹروجن سےلےبل, سلپھر سےلےبل, کاپر سےلےبل آد اُںگلاں تے گِنا جا سکنےوگ کُّجھ ِاّک سُوکھم جیواں دا هی پتا لگا سکِآ هَے۔ ساِاد ِاه هی آدھُنِک وِگِآن دی سیما وی هَے۔ کُدرت دے رهّس آتمسات تاں هو سکدے هن پر اُهناں دی باه پا سکنا ساِاد سںبھو نهیں۔ پَودے اتے سُوکھم جیو ساه لَےںدے هن پرںتُو بےلوڑا اتے لوڑ توں ودھےرے پانی اُهناں دی مَوت دا کارن بندا هَے۔ ےاد رّکھ پانی دی سهی ورتوں 'اںمرِت' اتے کُورت 'جهِر هَے اتے جهِر همےسا جِںدگیآں لَےںدا هَے۔

وِگِآن انُسار سُورجی اُورجا ےانی روسنی دی بھرپُور ورتوں کرکے پںجاب دی بھُومی 'تے پرتی اےکڑ 120 ٹن گنّا پَےدا کیتا جا سکدا هَے هالاںک بھُومی دی سمرتھا 200 ٹن گنّا پرتی اےکڑ پَےدا کرن دی هَے۔ سو کھےتی وِّچ سن هاروَےسٹِںگ جرُوری هَے۔ ِاسراِال نے سبھ توں پهِلاں ِاه تکنیک اپنا کے آپنی کھےتی نُوں پَےراں سِر کیتا هَے۔ ِاسراِال, جِّتھے دُور-دُور تّک پانی نهیں اتے پین والا پانی وی جِّتھے هورناں دےساں توں ِامپورٹ کیتا جاںدا هَے۔ ساڈے دےس وِّچ سُورج نُوں هر ترھاں دے جیون دا آدھار منِّآ گِآ هَے۔ بھارت دُنیآں دے اهناں بھُوگولِک کھِّتِآں وِّچوں ِاّک هَے, جِّتھے سبھ توں وّدھ ماترا وِّچ سُورج دی روسنی اُپلبھدھ هَے۔ پںجاب دا کِسان وی اےسے سُورجی اُورجا دی ورتوں کرکے پںجاب دی کھےتی دے دِن پھورن دا مادا رّکھدا هَے۔ پر ِاس مںتو لای سبھ توں پهِلاں اُسنُوں آپنی ناه پّکھی مانسِکتا تِآگن دی لوڑ هَے۔

سری سُرےس دوساای دا کُدرتی وِگِآن:

دوساای جی دُآرا وِکست کیتی گای پرتی اےکڑ 75-90 اتے اےتھوں تّک کِ 120 ٹن گنّا پَےدا کرن دی تکنیک نال رُ-ب-رُو هون توں پهِلاں, سانُوں سبھ نُوں ِاه تّتھ, آپنے دِماگ وِّچ