ਉੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਕਤੂਬਰ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਗੰਨੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਗੰਨੇ ਲਈ ਗ੍ਰੰਥ ਗ੍ਰੰਥ ਪੀਰੀਅਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਇਹਨਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੰਨਾ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਅਤੇ ਬੜੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਇਹ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਖਤ ਧੁੱਪ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਜਿਹਦੇ ਕਾਰਨ ਕਿ ਗੰਨੇ ਦੇ ਵਧਣ ਦੀ ਗਤੀ ਮੰਦ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਕਿੰਨਾ ਬੀਜ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਬੀਜਦਾ ਹੈ ? ਲਗਪਗ 4 ਟਨ ਜਾਂ 40 ਕੁਇੰਟਲ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨੇ । ਇਹਦਾ ਸਿੱਧਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15000 ਹਜਾਰ ਅੱਖਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਗੰਨੇ ਦੇ ਜਿੱਡੇ ਵੱਡੇ ਟੁਕੜੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵਿਛਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਸਿਰਵ 1 ਇੱਕ ਹੀ ਅੱਖ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਅੱਖਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਲਗਪਗ 15000 ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਖਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅੱਖ 'ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਗੰਨੇ ਜਨਮਦੇ ਹਨ। ਮਤਲਬ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਡੇਢ ਲੱਖ ਗੰਨੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਏਥੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਗੰਨੇ ਹੋ ਗਏ ਡੇਢ ਲੱਖ ਉੱਤੋਂ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਲਾਈਨ ਵਿਚਲਾ ਫਾਸਲਾ ਵੀ ਸਿਰਫ 2 ਫੁੱਟ ਸਾਰੇ ਪੌਦੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਵਾਸਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਜੁਟਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਵਧਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵਧਦਾ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੁੱਥਮ-ਗੁੱਥਾ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤ 'ਚ ਖੜੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਪਾਉਂਦੀ। ਏਥੇ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਗੰਨੇ ਦੀਆਂ ਉਪਰਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਬਾਕੀ ਦੀਆਂ 12 ਪੱਤੀਆਂ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸ਼ੱਕਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿਚਲੇ, ਸੂਰਜ ਤੇ ਸਟੈਮਿਟਾ (ਊਰਜਾ ਦਾ ਉਹ ਰੂਪ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੰਨੇ ਦੇ ਪੈਦੇ ਸ਼ੱਕਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਊਰਜਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੇਕ ਸੁਬਹ 11 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮੀ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਤੱਕ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਘੜਮੱਸ ਕਾਰਨ ਹਰੇਕ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਲੱੜ ਮੁਤਾਬਿਕ ਖੁਰਾਕ ਨਹੀ ਮਿਲਦੀ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਕੇ ਬਿਮਾਰ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਨਤੀਜਤਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗੰਨੇ ਦਾ ਝਾੜ 35-40 ਟਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉਪਕਤ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਡੇਢ ਲੱਖ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਿਰਫ 40 ਜਾਂ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਗੰਨੇ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਵਜਨ ਪੱਖੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਗੰਨਾਂ 2-3 ਕਿੱਲੋ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਅਰਥਾਤ 80 ਜਾਂ 120 ਟਨ ਗੰਨਾ। ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇਖੋ- ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਣਤਰ ਪੱਖੋਂ ਧਰਤੀ, 'ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਠੋਸ ਅਤੇ 2 ਤਿਹਾਈ ਤਰਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਸਮੇਤ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਥੋੜੇ-ਬਹੁਤੇ ਫਰਕ ਨਾਲ 25 ਤੋਂ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਹੱਡ-ਮਾਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਠੋਸ ਅਤੇ 65 ਤੋਂ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਅਰਥਾਤ ਪਾਣੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਣਤਰ ਪੱਖੋਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਇਹ ਹੀ ਨਿਯਮ ਗੰਨੇ ਦੇ ਪੌਦੇ 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚਰਚਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੰਨੇ ਦਾ ਪੈਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ 900 ਗ੍ਰਾਮ ਸ਼ੱਕਰ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ ਹੀ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤੱਥ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣ 'ਤੇ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ 30%